Kişiyi Özgürlüğünden Yoksun Kılma Suçu

Av. Dr. M. Nedim BEKRİ

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ .5

İÇİNDEKİLER .7

KISALTMALAR LİSTESİ.15

GİRİŞ17

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL AÇIKLAMA, KANUNİ DÜZENLEME, MADDE GEREKÇESİ, 765 SAYILI

TÜRK CEZA KANUNU’NDAKİ DÜZENLEME VE KARŞILAŞTIRMA, SUÇUN

TARİHİ GELİŞİMİ, KORUNAN HUKUKİ DEĞER

GENEL AÇIKLAMA. 23

KANUNİ DÜZENLEME 24

III. MADDE GEREKÇESİ. 25

765 SAYILI ESKİ TÜRK CEZA KANUNU’NDA KİŞİYİ ÖZGÜRLÜĞÜNDEN

YOKSUN KILMA SUÇU VE MEVCUT DÜZENLEMEYLE

KARŞILAŞTIRILMASI 27

SUÇUN TARİHİ GELİŞİMİ. 30

Hak ve Özgürlükler Bağlamında Gelişim 30

Roma Hukuku 32

İslam Hukuku 32

Osmanlı Hukuku. 33

Cumhuriyet Dönemi 34

KORUNAN HUKUKİ DEĞER. 34

Genel Olarak. 34

Korunan Hukuki Değerin Uluslararası ve Anayasal Güvenceleri. 38

Kişi Özgürlüğü Kavramı. 38

Uluslararası İnsan Hakları Belgelerindeki Güvenceler . 39

İkinci Dünya Savaşı Öncesi Dönemde Durum. 39

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 41

Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi 41

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları

Mahkemesi . 42

8 İçindekiler

Sözleşme Metni ve İç Hukukumuzdaki Konumu 42

Özgürlük ve Güvenlik Hakkı veAvrupa İnsan Hakları

Mahkemesi Uygulaması . 44

Anayasal Güvence 53

Önceki Anayasalar . 53

1982 Anayasası’nda Özgürlük ve Güvenlik Hakkı. 55

Anayasal Düzenleme 55

Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararları. 58

İKİNCİ BÖLÜM

SUÇUN UNSURLARI VE NİTELİKLİ HALLERİ,

SUÇUN NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ HALİ

SUÇUN UNSURLARI. 71

Tipikliğin Maddi Unsurları 71

Fail 71

Mağdur. 72

Suçun Konusu 73

Hareket ve Netice. 73

Suçun Hareket Unsuruna İlişkin Serbesti ve Özgürlükten

Yoksunluğun Anlamı. 77

Özgürlükten Yoksun Bırakma Yeri. 79

Yargıtay Uygulaması 82

Suçun İhmali Hareketle İşlenmesi 87

Özgürlükten Yoksun Bırakma Süresi. 92

Süreye İlişkin Yargıtay Uygulaması . 94

Tipikliğin Manevi Unsurları .102

Genel Olarak.102

Olası Kast108

Kastı Kaldıran Hata110

SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ.112

Genel Olarak 112

Nitelikli Haller.113

Fiilin İşlenmesi İçin veya İşlendiği Sırada Cebir, Tehdit veya

Hile Kullanılması113

Cebir .115

Tehdit.119

İçindekiler 9

Hile123

Suçun Silahla İşlenmesi126

Suçun Birden Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi.130

Suçun Kişinin Yerine Getirdiği Kamu Görevi Nedeniyle

İşlenmesi.131

Suçun Kamu Görevinin Sağladığı Nüfuz Kötüye Kullanılmak

Suretiyle İşlenmesi 134

Genel Olarak.134

Özgürlükten Yoksun Bırakma Yetkisi ile Esas ve Usul

Kurallarına Aykırılık136

Suçun Üstsoy, Altsoy, Eş veya Boşanılmış Eşe Karşı İşlenmesi 142

Suçun Çocuğa ya da Beden veya Ruh Bakımından Kendini

Savunamayacak Durumda Bulunan Kişiye Karşı İşlenmesi 144

Genel Olarak.144

Suçun Çocuğa Karşı İşlenmesi .144

Suçun Beden veya Ruh Bakımından Kendini

Savunamayacak Durumda Bulunan Kişiye Karşı İşlenmesi 153

Suçun Cinsel Amaçla İşlenmesi .156

Genel Olarak.156

Evlenme Amacı160

Suçun Terör Amacıyla İşlenmesi 162

III. NETİCE SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ HAL OLARAK SUÇUN MAĞDURUN

EKONOMİK BAKIMDAN ÖNEMLİ BİR KAYBINANEDEN OLMASI164

Genel Olarak.164

Önemli Ekonomik Kayıp165

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLERİ

KUSURLULUĞU KALDIRAN SEBEPLER

KUSURLULUĞU AZALTAN HAKSIZ TAHRİK

HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLERİ.169

Suçun Unsuru Olarak Hukuka Aykırılık169

Genel Olarak.169

Suçun Kanuni Tanımında Hukuka Aykırılık Unsuruna Yer

Verilmiş Olmasının Anlamı.170

Öğreti170

Yargıtay Uygulaması .175

10 İçindekiler

Değerlendirme 177

Kişiyi Özgürlüğünden Yoksun Kılma Suçunda Hukuka Uygunluk

Sebepleri.181

Genel Olarak.181

Kanun Hükmünün Yerine Getirilmesi.182

Görevin İfası.183

Kanunda Öngörülen Şartlara Uyulması190

Sınırın Aşılması.194

Kanun Kavramı.197

Kanun Hükmünün İçeriği204

Hukuksal Pozitivizm Akımı ve Doğal Hukuk Teorisi ile

Radbruch Formülü.204

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa

Sınırlamaları.209

(a) Genel Olarak.209

(b) Anayasa Madde 90/5 ve Zımni İlga Kuralı.211

(c) Adil Yargılanma Hakkı ve Suç İhdasının Sınırları214

iii. Düşman Ceza Hukuku Anlayışı 216

Olağanüstü Hal - İstisna Hali.220

Kanun Hükmü ve Uygulama Farklılığı.222

Sorumsuzluk Yönünde Düzenleme.224

Hukuka Uygun Emrin Uygulanması.228

Emrin Hukuka Uygunluğu ve Bu Durumun Araştırılması229

Emrin Hukuka Uygunluğunun Araştırılmasının

Yasaklandığı Haller232

Sınırın Aşılması.237

Meşru Savunma 238

Genel Olarak.238

Sınırın Aşılması.239

Hakkın Kullanılması240

Genel Olarak.240

Sınırın Aşılması.241

İlgilinin Rızası242

Geçerli Rızanın Şartları 243

Rızaya Ehil Olma ve İlgilinin Yaşı245

Rızanın Geri Alınması ve Sınırın Aşılması251

Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Maddi Şartlarında Hata .253

İçindekiler 11

Genel Olarak.253

Hatanın Kaçınılmazlığı ve Kaçınılabilir Hataya Bağlanan

Sonuç 255

Emrin Meşruluğunda Hata258

KUSURLULUĞU KALDIRAN SEBEPLER VE KUSURLULUĞUAZALTAN

HAKSIZ TAHRİK265

Genel Olarak.265

Zorunluluk Hali.266

Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku

veya Telaşla Aşılması269

Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit.270

Hata (Yanılma)272

Kusurluluğu Kaldıran Sebeplerin Maddi Şartlarında Hata 273

Fiilin Haksızlık Oluşturduğu Hususunda Hata (Haksızlık

Yanılgısı).274

Haksız Tahrik 282

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ETKİN PİŞMANLIK

CEZAYI AZALTAN ŞAHSİ SEBEP OLARAK ETKİN PİŞMANLIK289

Genel Olarak.289

Etkin Pişmanlığın Şartları .290

Serbest Bırakma Zamanı290

Suçun Tamamlanmış Olması290

Soruşturmaya Başlanılmamış Olması .294

Özgürlükten Yoksun Bırakılma Süresi 299

Mağdura Zarar Verilmemiş Olması299

Mağdurun Kendiliğinden Serbest Bırakılması .304

Kendiliğinden Serbest Bırakma.304

Failin Amacına Ulaşmış Olmasının Etkisi.308

Mağdurun Güvenli Bir Yerde Bırakılması310

BEŞİNCİ BÖLÜM

SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ

SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ.313

Teşebbüs.313

12 İçindekiler

Genel Olarak.313

Hazırlık Hareketleri ve Teşebbüs Ayrımı.318

Olası Kast Halinde Teşebbüs322

İçtima .325

Genel Olarak.325

Bileşik Suç – Fikri İçtima – Gerçek İçtima325

Zincirleme Suç.330

Kişiyi Özgürlüğünden Yoksun Kılmanın Unsur Olarak

Düzenlendiği Suçlar 334

İnsanlığa Karşı Suçlar .335

İnsan Ticareti Suçu344

Failin Kişiyi Özgürlüğünden Yoksun Kılma Suçundan Ayrıca

Cezalandırılmasının Öngörüldüğü Suçlar345

Ulaşım Araçlarının Kaçırılması veya Alıkonulması Suçu345

Kıt'a Sahanlığında veya Münhasır Ekonomik Bölgedeki

Sabit Platformların İşgali Suçu 346

İftira Suçu346

Yalan Tanıklık Suçu.356

İştirak.360

Genel Olarak.360

Müşterek Faillik361

Azmettirme 367

Yardım Etme368

Dolaylı Faillik.374

Genel Olarak.374

Yargı Organlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle

Dolaylı Faillik.377

ALTINCI BÖLÜM

YAPTIRIM VE MUHAKEME

YAPTIRIM.385

Ceza.385

Mahkumiyetin Kanuni Sonucu Olarak Hak Yoksunlukları.388

Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması .390

Tüzel Kişilere Özgü Güvenlik Tedbirleri390

MUHAKEME.391

İçindekiler 13

Re’sen Yürütülme.391

Görevli ve Yetkili Mahkeme391

KAYNAKÇA393