Mecra Hakkı
Öğreti Ve Uygulamada
MECRA HAKKI
Gülay ÖZTÜRK, Mehmet Handan SURLU
Zorunlu Ve Rızai Mecra İrtifakı
- Mecra Hakkının Yasal Dayanağı, Hukuki Niteliği
- Mecra Hakkının Tarihsel Gelişimi
- Mecra İrtifakının Kurulma Yolları
- Mecra Hakkı Davalarında Görev, Yetki, Taraflar
- Rızai Mecra
- Zorunlu Mecra İrtifakı
- Mecra Hakkı Davalarında Yargılama
- Mecraların Tapuya Tescili, Hak Ve Yükümlülükler
- Terkin, İrtifak Hakkına Elatma
İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
MECRA HAKKININ YASAL DAYANAĞI, HUKUKİ NİTELİĞİ
§. 1. MECRA KAVRAMI VE YASAL DAYANAĞI 23
I. Mecra Kavramı 23
A. Genel Olarak 23
B. Mecra Hakkının Ortaya Çıkmasının Nedenleri 24
C. Mecra Hakkının Kapsamı 25
II. Mecra Hakkının Yasal Dayanağı 29
A. Medeni Kanundaki Düzenleme 29
B. Önceki Medeni Kanundaki Düzenleme 31
C. Medeni Kanun Değişiklikleri ile İlgili Taslak ve Tasarılardaki Düzenlemeler 32
1. 1971 Tarihli Ön Tasarıda Mecralar 32
2. 1984 Tarihli Ön Tasarıda Mecralar 35
D. Yürürlükteki Uygulama Kanunu ile Önceki Tatbikat Kanununun ve
Tapu Sicil Tüzüğünün Mecra Hakkı ile İlgili Hükümleri 38
1. Uygulama Kanunlarındaki Düzenlemeler 38
a. Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un İlgili Hükümleri 38
b. Önceki Tatbikat Kanununun İlgili Hükümleri 39
2. Tapu Sicil Tüzüğünün Düzenlemesi 39
§. 2. MECRA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ 41
I. Mülkiyet Hakkının Kanundan Doğan Sınırlamaları ve Mecra Hakkı 41
II. Yasal Bir İrtifak Hakkı Olduğu Görüşü 45
III. Mecra Hakkının Bir Üst Hakkı Olduğu Görüşü 49
IV. Mecra Hakkını Öğretinin Nitelemesi ve Uygulamanın Değerlendirilmesi 53
İkinci Bölüm
MECRA HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ, ÇEŞİTLERİ VE KURULMA YOLLARI
§. 3. MECRA HAKKININ TARİHSEL GELİŞİM 55
I. Roma Hukukunda 55
II. İsviçre Hukukunda 58
III. Türk Hukukunda 60
A. Mecelle’de 60
B. Önceki Medeni Kanundaki Düzenleme 63
C. Yürürlükteki Medeni Kanundaki Düzenleme 64
D. Önceki Tatbikat Kanunu ve Yürürlükteki Uygulama Kanunundaki Düzenleme 64
İÇTİHATLAR 67
A. Medeni Kanun Öncesi Kurulan Mecralara İlişkin Kararlar 67
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları 67
2. Daire Kararları 70
§. 4. MECRA İRTİFAKININ ÇEŞİTLERİ 72
I. Tabi Oldukları Hükümler Bakımından 72
A. Bağımlı Mecra 72
B. Transit Mecra 72
II. Kuruluş Şekline Göre Mecralar 73
A. İzne Bağlı Mecralar 73
B. Eşyaya Bağlı Olarak Kurulan Mecralar 75
1. Genel Olarak 75
2. Zorunlu Mecra Hakkı 77
3. Rızai Mecra Hakkı 78
C. Şahsa Bağlı Olarak Kurulan Mecralar 79
1. Genel Olarak 79
2. Mecra İrtifakının Şahsa Bağlı Olarak Kurulması 84
IV. Şahsa Bağlı Mecra İrtifakı ile Eşyaya Bağlı Mecra İrtifakının Karşılaştırılması 85
İÇTİHATLAR 86
A. İzne Bağlı Mecralara İlişkin Daire Kararları 86
1. Daire Kararları 86
§. 5. MECRA HAKKININ KURULMA YOLLARI 88
I. Genel Olarak 89
A. Konusu ve Tarafları 90
B. Mecra İrtifakı Sözleşmesinin Şekli ve Niteliği 92
1. Rızai Olarak Taşınmaz Yararına Kurulacak Sözleşmelerin Şekil ve Niteliği 92
2. Tek Taraflı Olarak Mecra İrtifakına Olanak Veren Belgelerin Şekil ve Niteliği 98
3. Rızai Olarak Şahıs veya Kuruluş Lehine Kurulacak Sözleşmelerin Şekil ve Niteliği 99
4. Zorunlu Mecra İrtifakını Kuran Sözleşmelerin Şekil ve Niteliği 100
C. Tescil 102
III. Mecra Hakkının Tescilden Önce Kazanılması 106
A. Mecra İrtifakının Dava Yolu ile Kurulması 106
1. MK’nın 716/1 Maddesi Uyarınca Açılan Tescile Zorlama Davaları 106
2. Zamanaşımı ile Kazanma Nedeniyle Açılan Davalar 107
a. İrtifak Haklarının Zamanaşımı ile Kazanılması 107
b. Rızai Mecra İrtifakının Zamanaşımı ile Kazanılması 109
c. Zorunlu Mecra Hakkının Zamanaşımı ile Kazanılıp Kazanılamayacağı Sorunu 114
3. Zaruret Durumunun Giderilmesi İçin Açılan Davalar 116
B. Açıktan Geçen Mecralar 117
İÇTİHATLAR 120
A. Mecra Sözleşmesinin Şekli ve Niteliğine İlişkin Kararlar 120
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları 120
2. Daire Kararları 128
B. Zamanaşımı Nedeniyle Mecranın Kazanılmasına İlişkin Kararlar 129
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları 129
2. Daire Kararları 132
3. Diğer Daire Kararları 137
C. Açıktan Geçen Mecralara İlişkin Kararlar 139
1. Hukuk Genel Kurulu Kararı 139
2. Daire Kararları 140
Üçüncü Bölüm
GENEL OLARAK İRTİFAK HAKLARI VE
RIZAİ MECRA İRTİFAKI
§. 6. İRTİFAK HAKLARI 143
I. Mecra İrtifakı ve İdari Ayni İrtifak 143
II. Genel Olarak İrtifak Hakları 145
A. İrtifak Hakkı Kavramı ve Hak Sahibine Sağladığı Haklar 145
B. İrtifak Hakkı Türleri 146
C. İrtifak Hakkının Korunması 149
D. İrtifak Hakkının Kazanılma Yolları 150
E. İrtifak Hakkının Sona Ermesi 150
İÇTİHATLAR 151
1. Daire Kararları 151
2. Diğer Daire Kararları 158
§. 7. RIZAİ MECRA İRTİFAKININ KOŞULLARI, SONUÇLARI 162
I. Rızai Mecra İrtifakı (Sözleşmeyle Kurulabilen Mecra İrtifakı) 162
II. Bir İşletmenin Gerektirdiği Mecralar (MK. m. 727) 165
A. Maddenin Amacı 166
B. Maddenin Öngördüğü İlkeler 167
1. Mecranın İşletmenin Eklentisi (Teferruatı) Olduğu 167
a. Genel Hükümlere Göre Eklenti (Teferruat) 167
aa. Taşınır Olmak 168
bb. Dış Bağlantı 168
cc. İç Bağlılık 168
b. MK.727. Maddede Kabul Edilen Eklenti 169
2. İşletme Sahibinin Mecraların Maliki Olması 171
C. Hükümde Kabul Edilen Mecra Türleri 172
1. Su Mecraları 173
2. Gaz mecraları 173
3. Elektrik Mecraları 173
4. Ve Benzerleri 174
D. Koşulları 174
1. Bir İşletmeye Bağlı Olmak 174
2. Mecranın Transit Mecra Olması 177
3. İşletme Dışındaki Bir Taşınmazdan Mecra Geçirilmesinin İrtifak Hakkına veya
Komşuluk Hükümlerine Göre Elde Edilmiş Bir Hakka Dayanması 178
4. Mecranın Eklenti ve İşletme Sahibinin Mülkü Olamayacağına İlişkin Bir Hüküm
Bulunmaması 180
III. 727. Maddenin Getirdiği İlkelerin Doğurduğu Sonuçlar 182
A. İşletmenin Devrinde 182
B. İşletme Üzerinde Rehin Tesisinde 182
C. İşletmenin Cebri İcraya Konu Olmasında 182
D. İşletme Sahibinin Sorumluluğu 183
İÇTİHATLAR 184
A. Mecra Türlerine İlişkin Kararlar 184
1. Daire Kararları 184
B. Rızai Mecra İrtifakı, Koşulları ve Sonuçlarına İlişkin Kararlar 192
1. Anayasa Mahkemesi Kararı 192
2. Hukuk Genel Kurulu Kararları 201
4. Diğer Daire Kararları 203
Dördüncü Bölüm
ZORUNLU MECRA HAKKI
§. 8. ZORUNLU MECRA HAKKININ KURULABİLMESİ İÇİN GEREKLİ
GENEL KOŞULLAR 209
I. Taşınmazların Tapuda Kayıtlı Olması Koşulu 209
A. Koşulun Nitelenmesi 209
B. Mecra İstemi Bakımından Taşınmazın Anlamı 210
C. Tapuda Kayıtlı Olma İlkesi 210
D. Tapusuz Taşınmazda İstemin Çözülmesi 211
II. Taşınmazın Mecra Gereksiniminin Bulunması Koşulu (Zorunluluk Hali) 212
A. Koşulun Nitelemesi 213
C. Koşulun Unsurları 213
D. Koşulun Örneklemesi 214
1. Öğretiden Örneklemeler 214
2. Uygulamadan Örneklemeler 215
a. Su Mecrası Bakımından 215
b. Pis Su Kanalı (Kanalizasyon) Bakımından 216
c. Elektrik Hattı Bakımından 217
III. Mecranın Başka Yerden Geçirilmesinin Olanaksız Olması Koşulu 217
A. Koşulun Nitelemesi 217
B. Koşulun Tanımı 218
C. Olanaksızlık Koşulunu Ortadan Kaldıran Nedenler 218
1. Su Mecrası Bakımından 219
2. Pis Su Kanalı (Kanalizasyon) Bakımından 219
3. Elektrik Hattı Bakımından 220
IV. Mecranın Başka Yerden Geçirilmesinin Aşırı Ölçüde Masraflı Olması Koşulu 220
A. Koşulun Nitelemesi 220
B. Koşulun Tanımı 220
C. Koşulun Aranmayacağı Durum 221
V. Mecra Geçiriminin Ancak Komşu Taşınmazlardan İstenebileceği Koşulu 222
A. Koşulun Nitelemesi 222
B. Koşulun Tanımı 222
VI. İstemden Feragat Edilmemiş Olması Koşulu 225
VII. Zorunlu Mecra Karşılığı Tam Tazminatın Ödenmiş Olması Koşulu 225
A. Koşulun Nitelemesi 225
B. Tam Tazminat Kavramı 225
C. Tam Tazminatın Hesaplanması 226
D. Tam Tazminatın Ödeme Zamanı, Biçim ve Tarafları 227
İÇTİHATLAR 228
1. Daire Kararları 228
§. 9. UYGULAMANIN SAPTADIĞI KOŞULLAR 243
I. Sınır Çizgisinin İzlenmesi Gerekliliği (Taşınmazın Ekonomik ve Geometrik Bütünlüğünü Bozmama, İkiye Bölmeme İlkesi) 243
II. Mecranın Kesintisiz Kurulması 244
IV. En Az Zarar Görecek Taşınmazın Belirlenmesi 245
İÇTİHATLAR 245
1. Hukuk Genel Kurul Kararları 245
2. Daire Kararları 248
3. Diğer Daire Kararları 255
§. 10. ÜZERİNDE MECRA KURULAMAYACAK YERLER 256
Beşinci Bölüm
MECRA HAKKI DAVALARINDA GÖREV, YETKİ VE TARAFLAR
§. 11. GÖREVLİ MAHKEME 259
I. Genel Olarak 259
II. Zorunlu Mecra Hakkı Davalarında Görev 260
III. Rızai Mecra İrtifaklarında Görev 262
İÇTİHATLAR 263
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları 263
2. Daire Kararları 265
§. 12. YETKİLİ MAHKEME 27 0
I. Genel Olarak 270
II. Mecra İrtifak Hakkı Davalarında Yetki 271
İÇTİHATLAR 271
1. Daire Kararları 271
§. 13. TARAFLAR 273
I. Genel Olarak 273
II. Zorunlu Mecra Hakkı Davalarında Davacı 273
A. Malik Kavramı 273
B. Tek Malikli Taşınmazlarda 278
C. Paylı Mülkiyete (Müşterek Mülkiyete) Konu Taşınmazlarda 278
1. Ana Kural 278
2. Özel Durum 282
D. Elbirliği Mülkiyetine (İştirak Halinde Mülkiyete) Konu Taşınmazlarda 283
E. Mecra İhtiyacı Duyan Taşınmaz Üzerinde Sınırlı Ayni Hak Sahibi Olanların Davacı
Olabilme Hakları 285
III. Rızai Mecra İrtifakında Davacı 286
A. Taşınmaza Bağlı Rızai Mecra İrtifakında Davacı 286
B. Kişiye Bağlı Olarak Kurulan Rızai Mecra İrtifaklarında Davacı 288
IV. Zorunlu Mecra Hakkı Davalarında Davalı 289
A. Tek Malikli Taşınmazlarda Davalı 289
B. Paylı Mülkiyete (Müşterek Mülkiyete) Konu Taşınmazlarda Davalı 291
C. Elbirliği Mülkiyete (İştirak Halinde Mülkiyete) Konu Taşınmazlarda Davalı 291
D. Yükümlenecek Taşınmaz Üzerinde Önceden Kurulmuş Sınırlı Ayni Hak Bulunması Hali 292
V. Rızai Mecra İrtifakı Davalarında Davalı 294
VI. Kamulaştırma Yetkisi Olan Kurumların Dava Açma Hakkı 295
VII. Önceden Kurulan Mecra Hakkından Yararlanma 298
VIII. Paylı Mülkiyete (Müşterek Mülkiyete) Tabi Bir Taşınmazda Paydaşların Birbirinden Mecra İstemesi Hali 298
IX. Bazı Özel Kanunlarca Verilen Taşınmazlardan Mecra İrtifakı Tesisi İstenip İstenemeyeceği Sorunu 302
İÇTİHATLAR 303
A. Davacı Olma ile İlgili Kararlar 303
1. Anayasa Mahkemesi Kararı 303
2. Danıştay Kararı 317
3. Hukuk Genel Kurul Kararı 320
4. Daire Kararları 321
5. Paylı Mülkiyette (Müşterek Mülkiyetet) Davacı 327
a. Ana Kural 327
b. İstisna 330
6. Elbirliği Mülkiyetine (İştirak Halinde) Konu Taşınmazda Davacı 33 3
a. Hukuk Genel Kurulu Kararı 333
b. Daire Kararları 344
B. Davalı Olma ile İlgili Kararlar 348
1. Daire Kararları 348
C. Kamulaştırma Yetkisi Olan Kurumların Dava Açma Hakkı 363
1. Daire Kararları 363
D. Önceden Kurulan Mecra 365
1. Daire Kararları 365
E. Paylı Mülkiyete Tabi Bir Taşınmazda Paydaşların Birbirlerinden Mecra İstemesi Hali 369
1. Daire Kararları 369
Altıncı Bölüm
ZORUNLU MECRA DAVASININ YARGILAMA EVRESİ SONUÇLANDIRILMASI VE USUL KONULARI
§. 14. ZORUNLU MECRA DAVASININ YARGILAMA SÜRECİ 375
İÇTİHATLAR 378
1. Daire Kararları 378
§. 15. ZORUNLU MECRA HAKKI DAVALARINDA HÜKÜM KURMA BİÇİMİ 388
I. Kurulacak Hüküm ve Niteliği 388
A. Hükmün Niteliği 388
B. Hükmün Biçimi 390
II. İstemin Aşılamayacağı Kuralı 392
III. Davacının Mecra Yeri Konusundaki Direnimi ve Sonuçları 393
İÇTİHATLAR 394
A. Kurulacak Hüküm ve Niteliği ile İlgili Kararlar 394
1. Daire Kararları 394
B. İstemin Aşılamayacağı Kuralı ile İlgili Kararlar 400
1. Daire Kararları 400
C. Davacının Direnimi ile İlgili Kararlar 403
1. Daire Kararı 403
§. 16. ZORUNLU MECRA DAVALARINA İLİŞKİN USUL KONULARI 404
I. Yargılama Giderleri 404
II. Harç 407
III. Vekalet Ücreti 4 08
IV. Müddeabihin El Değiştirmesi 409
A. Genel Olarak 409
B. Zorunlu Mecra Hakkı Davalarında Müddeabihin El Değiştirmesi 410
V. Kesin Hüküm 411
A. Genel Olarak 411
B. Zorunlu Mecra Davalarında Kesin Hüküm 412
VI. Feragat, Kabul ve Sulh 414
VII. Çeşitli Usul Sorunları 415
İÇTİHATLAR 416
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları 416
2. Daire Kararları 419
Yedinci Bölüm
MECRA İRTİFAKININ TAPUYA TESCİLİ VE
TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§. 17. MECRA İRTİFAKININ TAPU KÜTÜĞÜNE TESCİLİ 433
I. Tescilin Yasal Dayanağı 433
A. Medeni Kanunda Tescil 433
B. Zorunlu Mecra Hakkında Tescil 435
C. Rızai Mecra İrtifakında Tescil 437
II. Tescilin Hukuki Sebebi 440
A. Mahkeme Hükmüne Dayalı Mecra İrtifakında 440
B. Sözleşmeye Dayalı Mecra İrtifakında 442
IV. Tapuya Tescilin Sonucu 443
İÇTİHATLAR 446
1. Daire Kararları 446
§. 18. MECRA İRTİFAKINDAN DOĞAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 452
I. Genel Olarak 452
II. İrtifakın Kapsamının Belirlenmesi 453
III. Mecra İrtifakının Değişen Durumlara Uydurulması 457
IV. Mecra İrtifakı Sahibinin Hak ve Yükümlülükleri 460
A. Hakları 461
1. Mecra Tesisi 461
2. Mecrayı Kontrol ve Onarım 462
3. Mecra İrtifakının Kapsamının Belirlenmesini İsteme Yetkisi 462
4. Mecra Üzerindeki Mülkiyet Yetkisi 463
5. Diğer Hakları 465
B. Borçları 466
1. Yükümlü Taşınmaz Malikinin Yararlarının Korunması 466
2. Mecranın Bakım ve Onarımı 468
3. Diğer Borçları 470
V. Yükümlü Taşınmaz Malikinin Hak ve Yetkileri 470
A. Hakları 470
1. Mecranın Yerinin Değiştirilmesini Talep Hakkı 470
a. Haklılık 473
b. Yarar Koşulu 476
d. Masrafların Karşılanması 477
2. Hak Sahibinin Satın Almasını İsteme Hakkı 478
3. Diğer Hakları 480
1. Katlanma ve Engel Olmama Yükümü 480
2. Masraflara Katılma Yükümü 481
VI. Taşınmazların Bölünmesi Durumu 483
A. Yararlanan Taşınmazın Bölünmesi 483
B. Yükümlü Taşınmazı Bölünmesi 486
VII. Mecra Hakkı Sahibinin Üçüncü Kişiler Karşısında Durumu 487
İÇTİHATLAR 488
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları 488
2. Daire Kararları 492
Sekizinci Bölüm
MECRA İRTİFAKININ SONA ERME NEDENLERİ, KALDIRILMA USULÜ VE TAZMİNAT SORUNU
§. 19. MECRA İRTİFAKININ SONA ERME NEDENLERİ 505
I. Kazai Olmayan Sona Erme Nedenleri 505
A. Terkin 505
B. Taşınmazın Yok Olması 508
C. Birleşme 509
D. Mülkiyet Hakkının Terki 509
E. Vazgeçme 510
F. Sürenin Sona Ermesi 511
G. Açıktan Geçen Mecralarda Sona Erme 512
H. Kamulaştırma 513
I. Rehinli Bir Taşınmazda Sonradan Zorunlu Mecra Hakkı Kurulması Durumunda
Mecra Hakkının Kaldırılması Sorunu 515
II. Kazai Terkinle Sona Erme Nedenleri 520
B. Yüke Göre Yararda Azalma Koşulu 523
C. Kazai Terkin Davası 525
III. Terkinin Sonuçları 529
§. 20. MECRA HAKKININ SONA ERMESİNDE TAZMİNAT SORUNU 531
İÇTİHATLAR 532
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları 532
2. Daire Kararları 536
Dokuzuncu Bölüm
MECRALARLA İLGİLİ KAMU YARARINA OLAN SINIRLAMALAR
§. 21.MECRA GEÇİRİLMESİNE İLİŞKİN KAMU HUKUKU HÜKÜMLERİ 549
I. Genel Olarak 549
II. Kamulaştırma Yasası ile Getirilen Hükümler 550
III. Özel Kanunlarla Getirilen Hükümler 554
A. Devlet Su İşleri (=DSİ) Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun 554
B. Ankara, İstanbul ve Nüfusu 100.000 den Yukarı Olan Şehirlerde İçme, Kullanma ve
Endüstri Suyu Temini Hakkındaki Kanun 555
C. Köy İçme Suları Hakkında Kanun 555
D. Yeraltı Suları Hakkında Kanun 5 56
E. Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu 558
F. Ameliyatı İskaiye İşletme Kanunu Muvakkatı 558
G. Bataklıkların Kurutulması ve Bunlardan Elde Edilecek Topraklar Hakkında Kanun 559
H. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 559
I. Belediye Kanunu 560
İ. Elektrik Piyasası Kanunu 563
J. Petrol Kanunu 564
K. Doğal Gaz Piyasası Kanunu 565
L. Telgraf ve Telefon Kanunu 566
§. 22. MECRANIN KULLANILMASINA İLİŞKİN KAMU HUKUKU HÜKÜMLERİ 570
I. Çevre Sağlığı ile İlgili Hükümler 570
II. Doğal Kaynakların ve Tarımın Korunması ile İlgili Hükümler 572
§. 23. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN YASALARLA GETİRİLEN SINIRLAMALAR 576
1. Daire Kararları (Danıştay-Yargıtay) 576
Onuncu Bölüm
MECRA HAKKINA ELATILMASI
§. 24. GENEL OLARAK TAŞINMAZA ELATILMASI 609
§. 25. MECRA YERİNE ELATILMASI 610
I. Genel Olarak 610
II. Mecra Yerine Yükümlü Taşınmaz Sahibinin Elatması 610
III. Mecra Yerine Üçüncü Kişinin Elatması 611
§. 26. MECRA YERİNE ELATMANIN ÖNLEMESİ DAVASI 612
I. Görev ve Yetki 612
II. Davacı 612
III. Davalı 612
IV. İnceleme Evresi ve Usulü ile Sonuçlandırılması 613
İÇTİHATLAR 614
1. Hukuk Genel Kurulu Kararları 614
2. Daire Kararları 618
3. Diğer Daire Kararları 653
İLGİLİ MEVZUAT
Kamulaştırma Kanunu 659
Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun 681
Ankara, İstanbul ve Nüfusu Yüzbinden Yukarı Olan Şehirlerde İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanun 695
Yeraltı Suları Hakkında Kanun 697
Köy İçme Suları Hakkında Kanun 703
Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu 707
Yeraltı Suları Tüzüğü 711
Ameliyatı İskaiye İşletme Kanunu Muvakkatı 717
Sular Hakkında Kanun 723
5516 Sayılı Bataklıkların Kurutulması ve Bundan Elde Edilecek Topraklar Hakkında Kanun 727
Hususi Hastaneler Kanunu 733
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 741
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Kaldırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 763
Köy Kanunu 769
1580 Sayılı Belediye Kanunu 789
5393 Sayılı Belediye Kanunu 833
Büyükşehir Belediyesi Kanunu 869
Petrol Piyasası Kanunu 887
Telgraf ve Telefon Kanunu 909
Çevre Kanunu 945
Kaynakça 955
Kavramlar Dizini 959
