Milletlerarası Özel Hukukta Soybağının Kurulması

ÖNSÖZ 7

İÇİNDEKİLER 9

KISALTMALAR CETVELİ 17

ÇALIŞMANIN AMACI 21

ÇALIŞMANIN KAPSAMI VE İNCELEME PLANI 23

BİRİNCİ BÖLÜM

SOYBAĞI KAVRAMI VE MADDİ HUKUK BAKIMINDAN

SOYBAĞININ KURULMASI

I GENEL OLARAK SOYBAĞI KAVRAMI VE TÜRLERİ 25

A Doğal Soybağı 25

B Yasal Soybağı 25

C Evlilik İçi Soybağı ve Evlilik Dışı Soybağı 28

II Türk Maddî Hukuku Bakımından Yasal Soybağının Kurulması 30

A Anne ile Çocuk Arasında Yasal Soybağının Kurulması 30

B Baba ile Çocuk Arasında Yasal Soybağının Kurulması 32

1 Baba ile Soybağının Kurulmasında Anne ile Evliliğinin

Etkisi 32

a Çocuğun evlilik içinde doğması 33

b Çocuğun doğumundan sonra ana ile evlilik 33

2 Tanıma 34

3 Babalık Hükmü 36

III YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ SONUCU DOĞAN

ÇOCUKLARIN SOYBAĞININ KURULMASINA İLİŞKİN

MESELELER 37

10 İçindekiler

A Genel Bakış 37

B Genel Olarak Yardımcı Üreme Teknikleri 38

1 Yapay Döllenme 38

a Homolog döllenme 39

b Heterolog döllenme 39

2 Embriyo Nakli 40

3 Taşıyıcı Annelik 41

C Yardımcı Üreme Tekniklerine Başvurulması Neticesinde

Doğan Çocukların Yasal Soybağının Kurulması Bakımından

İleri Sürülen Görüşler 43

1 Genel Olarak 43

2 Genetik Bağı Esas Alan Görüş 44

3 Niyeti Esas Alan Görüş 45

4 Çocuğun Üstün Yararını Esas Alan Görüş 47

D Türk Hukuku Bakımından Yardımcı Üreme Teknikleri 49

İKİNCİ BÖLÜM

MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA SOYBAĞININ

KURULMASINA UYGULANACAK HUKUKUN TAYİNİ

I SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK

HUKUKUN TAYİNİNİN KANUNLAR İHTİLÂFI

METODOLOJİSİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 55

II SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK

HUKUKUN TESPİTİNDE ATFIN UYGULANMASI

MESELESİ 61

III BAZI DEVLETLERİN HUKUKUNDA SOYBAĞININ

KURULMASINA İLİŞKİN BAĞLAMA KURALLARI 63

A Fransız Hukuku 63

B Alman Hukuku 64

İçindekiler 11

C Hollanda Hukuku 66

D Japon Hukuku 69

IV TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKU BAKIMINDAN

SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK

HUKUKUN TAYİNİ 70

A Kanuni Düzenlemeye Genel Bakış 70

B Soybağının Kurulmasına Uygulanacak Hukukun Tayininde

Esas Alınan Bağlama Noktalarının Tahlili 74

1 Çocuğun Milli Hukuku 74

2 Çocuğun Mutad Meskeni 75

3 Annenin veya Babanın Millî Hukuku 76

4 Anne ve Babanın Müşterek Mutad Meskeni 78

5 Çocuğun Doğum Yeri 78

C Milletlerarası Özel Hukukun Kendine Has Problemlerinin

Soybağının Kurulması Bakımından Uygulanacak Hukukun

Tayinine ve Uygulanmasına Etkisi 79

1 Atıf 79

2 Vatandaşlık ihtilâfları 81

3 Statü Değişikliği 84

4 Ön Mesele 86

5 Kamu Düzeni 89

D SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK

HUKUKUN KAPSAMI VE SINIRLARI 96

1 Genel Olarak 96

2 Soybağının Kanun Gereği Kurulması Bakımından 97

3 Soybağının Tanıma Yoluyla Kurulması Bakımından 101

a Tanımada ehliyete uygulanacak hukuk 103

b Tanımanın şekline uygulanacak hukuk 106

aa Genel olarak 106

bb Ölüme bağlı tasarrufla tanıma 109

12 İçindekiler

c Tanımanın esasına uygulanacak hukuk 111

d Tanımanın hükümsüzlüğü bakımından uygulanacak

hukuk 113

4 Soybağının Dava Yoluyla Kurulması Bakımından 114

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TÜRKİYE’DE AÇILACAK YABANCILIK UNSURLU

BABALIK DAVASINA İLİŞKİN MESELELERİN TAHLİLİ

I GÖREVLİ VE MİLLETLERARASI YETKİLİ TÜRK

MAHKEMESİNİN TAYİNİ 119

A Görevli Mahkeme 119

B Milletlerarası Yetkili Türk Mahkemesi 120

II YABANCI DERDESTLİK 124

III TARAFLARIN TESPİTİ 126

IV DAVA ARKADAŞLIĞI 132

V TEMİNAT GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 135

VI İSPAT USULÜ VE İSPAT YÜKÜ 143

VII ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER 150

VIII TALEPLER VE SONUÇ 151

IX MİLLETLERARASI İSTİNABE VE TEBLİGAT 153

X BABALIK DAVASINDA ARABULUCULUK

YÖNTEMİNE BAŞVURULMASININ MÜMKÜN OLUP

OLMADIĞI MESELESİ 158

İçindekiler 13

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YABANCI MAKAMLARCA DÜZENLENEN DOĞUM

BELGELERİ İLE YURT DIŞINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN

TANIMAYA İLİŞKİN BELGELER ARACILIĞIYLA SOYBAĞI

İLİŞKİSİNİN TANINMASI

I GENEL OLARAK RESMİ BELGELERDE YER ALAN

SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN TANINMASI YÖNTEMLERİ

BAKIMINDAN YAKLAŞIMLAR 161

II SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN TANINMASI BAKIMINDAN

RESMİ BELGELERİN İSPAT GÜCÜ 164

A Yabancı Makamlarca Düzenlenen Doğum Belgeleri ile

Doğumun Tescili 166

B Yabancı Makamlar Önünde Gerçekleştirilen Tanımanın

İspatı ve Tescili 170

III BAZI DEVLETLERİN HUKUKUNDA YABANCI

MAKAMLARCA DÜZENLENEN DOĞUM BELGELERİ

İLE YURT DIŞINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN TANIMAYA

İLİŞKİN BELGELER ARACILIĞIYLA SOYBAĞI

İLİŞKİSİNİN TANINMASI 171

IV TÜRK HUKUKU BAKIMINDAN YABANCI

MAKAMLARCA DÜZENLENEN DOĞUM BELGELERİNİN

İSPAT GÜCÜ İLE YURT DIŞINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN

TANIMANIN BİLDİRİMİ VE TESCİLİ 174

A Genel Olarak Türk Hukuku Bakımından Yabancı Resmi

Belgelerin İspat Gücü 174

B Doğumu Bildirim ve Tescil Yükümlülüğü ile Yabancı

Makamlarca Düzenlenen Doğum Belgelerinin Doğumun

Nüfus Kütüklerine Tescili Bakımından Dayanak Belge

Olarak Kullanılma Şartları 177

1 Doğumu Bildirim ve Tescil Yükümlülüğü 177

a Türk vatandaşları 177

b Mavi Kartlılar ve Yabancılar 181

14 İçindekiler

2 Yabancı Makamlarca Düzenlenen Doğum Belgelerinin

Doğumun Nüfus Kütüklerine Tescili Bakımından Dayanak

Belge Olarak Kullanılma Şartlar 184

C Yurt Dışında Gerçekleştirilen Tanımanın Bildirimi ve Nüfus

Kütüklerine Tescili 187

BEŞİNCİ BÖLÜM

TAŞIYICI ANNELİK YÖNTEMİ İLE DOĞAN ÇOCUKLAR

İLE İSTEM SAHİBİ EBEVEYN/EBEVEYNLER ARASINDAKİ

SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN SINIR ÖTESİ TANINMASI MESELESİ

I GENEL OLARAK TAŞIYICI ANNELİK YÖNTEMİ İLE

DOĞAN ÇOCUKLAR İLE İSTEM SAHİBİ EBEVEYN/

EBEVEYNLER ARASINDAKİ SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN

SINIR ÖTESİ TANINMASI MESELESİ 191

II ULUSAL MAHKEME KARARLARINDA 195

A Almanya 195

B Fransa 198

C Hollanda 200

D Belçika 201

III AİHM KARARLARINDA 203

A Genel Olarak 203

B MennessonvFransa Kararı 206

C Labassee v Fransa Kararı 209

D Paradiso ve Campanelli v İtalya Kararı 211

E Foulon ve Bouvet v Fransa Kararı 215

F D ve Diğerleri vBelçika Kararı 216

G Valdís Fjölnisdóttir ve Diğerleri v İzlanda Kararı 218

IV 2019 TARİHLİ AİHM İSTİŞARİ GÖRÜŞÜ 220

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 225

KAYNAKÇA 233

İçindekiler 15

EKLER

SOYBAĞINA İLİŞKİN MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

1 Evlenme İle Nesep Düzeltilmesi Hakkında Sözleşme 251

2 Meşru Olmayan Çocukların Ana Bakımından Soybağının

Tesisine Dair Sözleşme 253

3 Evlilik Dışı Çocukların Tanınmalarını Kabule Yetkili

Makamların Yetkilerinin Genişletilmesi Hakkında

Sözleşme 254

4 Evlilik Dışında Doğan Çocukların Tanınması Dair

Sözleşme 255

5 15 Ekim 1975 tarihli Evlilik Dışı Doğan Çocukların

Hukukî Durumuna Dair Avrupa Sözleşmesi 257