Elektrik Enerji Santralleri ve Elektrik Enerjisi İletimi ve Dağıtımı

	Enerji Ekonomisi
	Fosil Yakıtlı Elektrik Enerjisi Üretim Santralleri
	Yenilenebilir Enerji Kaynaklı Elektrik Enerjisi Üretim Santralleri
	Elektrik Enerjisi İletimi ve Dağıtımı
	Kumanda ve Koruma Elemanları
	Şebeke Çeşitleri
	Akıllı Şebeke Sistemleri
	Havai Enerji Hatları
	Direkler
	Orta Gerilim ve Yüksek Gerilim Tesis Projeleri
	Elektrik Şebeke Hesapları

 

 

İÇİNDEKİLER

İçindekiler

Önsöz  7

Şekiller Listesi  23

Tablolar Listesi  31

1. ENERJİ  33

1.1. Enerji Kaynakları  34

1.1.1. Fosil Kaynaklar  34

1.1.2. Yenilenebilir Enerji Kaynakları  36

1.2. Dünyanın Doğal Döngüsü  36

1.3. Fosil Yakıtlar ve Çevre  40

1.4. Enerji Ekonomisi  40

1.5. Ulusal Elektrik Piyasası  42

2. FOSİL YAKITLI ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM SANTRALLERİ  51

2.1. Kömür ve Enerji  52

2.2. Kömür Yakıtlı Termik Güç Santralleri  53

2.2.1. Termik Santral ve Kömür  53

2.2.2. Kömür Yakıtlı Termik Güç Santralinin Çalışma Prensibi  54

2.2.3. Temiz Kömür Teknolojileri  55

2.2.4. Kömür Yakıtlı Termik Santrallerin Çevresel Etkileri  56

2.2.5. Kömürle Çalışan Termik Santrallerin Avantajları  57

2.3. Elektrik Enerjisi Üretiminde Doğalgaz Kullanımı  59

2.3.1. Kojenerasyon Güç Sistemlerinin Çeşitleri  62

2.3.1.1. Buhar Türbinli Doğalgaz Güç Santralleri  62

2.3.1.2. Kombine Çevrimli Doğalgaz Santrali  64

2.3.1.3. Gaz Türbinli Doğalgaz Santrali  65

2.3.2. Doğalgaz Türbinleri  65

2.3.3. Doğalgazın Çevresel Etkileri  67

2.4. Nükleer Enerji  69

2.4.1. Nükleer Yakıt  71

2.5. Nükleer Yakıt Üretimi  72

2.5.1. Nükleer Reaktör Güç Santralleri  74

2.5.1.1. Basınçlı Su Reaktörleri –PWR  76

2.5.1.2. Kaynar Sulu reaktörler –BWR  78

2.5.1.3. Basınçlı Ağır Su Reaktörleri– PHWR  79

2.5.2. Nükleer Reaktör Atıkları  80

2.5.3. Nükleer Enerji Teknolojileri  81

3. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLI ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM SANTRALLERİ  83

3.1. Yenilenebilir Enerji Döngüsü  83

3.2. Hidroelektrik Enerji  84

3.2.1. Hidroelektrik Santrallerin Sınıflandırılması  86

3.2.1.1. Depolamasız Hidroelektrik Santraller  87

3.2.1.2. Depolamalı Hidroelektrik Santraller  88

3.2.2. Hidroelektrik Santrallerin Temel Üniteleri  88

3.2.2.1. Baraj Gölü  88

3.2.2.2. Baraj  89

3.2.2.3. Toprak ve Kaya Dolgu Barajları  89

3.2.2.4. Beton Barajlar  89

3.2.2.4.1. Ağırlık Barajları  90

3.2.2.4.2. Payandalı Barajlar  90

3.2.2.4.3. Kemer Barajlar  90

3.2.2.5. Kumanda Odası  90

3.2.2.6. Su Giriş Ağzı  90

3.2.2.7. Yükleme Odası  90

3.2.2.8. Cebri Borular  91

3.2.2.9. Denge Bacası  91

3.2.2.10. Havalandırma  91

3.2.2.11. Savaklar  91

3.2.2.11.1. Dolu Savak  91

3.2.2.11.2. Dip Savak  92

3.2.2.12. Vanalar (Valfler)  93

3.2.2.12.1. Türbin Vanası  93

3.2.2.12.2. Cebri Boru Emniyet Vanası  93

3.2.2.12.3. Dip Savak Vanası  93

3.2.2.13. Türbinler  93

3.2.2.13.1. Kaplan Türbini  93

3.2.2.13.2. Francis Türbin  94

3.2.2.13.3. Pelton Türbinler  96

3.2.2.13.4. Turgo Türbinler  98

3.2.2.14. Generatör  98

3.2.3. Hidrolik Santral Güç Kontrol Sistemi  99

3.2.4. SCADA Sistemleri  102

3.2.4.1. Fiziksel Sistemler  103

3.2.4.2. Algılayıcı ve Kontrol Elemanları  103

3.2.4.3. Sinyal İşleme  103

3.2.4.4. Veri Toplama ve Kontrol Donanımı  104

3.2.4.5. Yazılım  104

3.2.5. Hidroelektrik Santralin Gücü  104

3.2.6. Kayseri Yamula Barajı’nın Teknik Özellikleri  107

3.2.6.1. Hidroloji  107

3.2.6.2. Rezervuar  107

3.2.6.3. Derivasyon Tünelleri  107

3.2.6.4. Santral  107

3.2.6.5. Türbinler  108

3.2.6.6. Şalt Sahası  108

3.2.6.7. Baraj Gövdesi  108

3.2.6.8. Cebri Boru  108

3.2.6.9. Generatör  108

3.2.6.10. Ünite Transformatörleri  109

3.3. Rüzgar Enerjisi  109

3.3.1. Rüzgar Enerji Potansiyelleri  111

3.3.2. Rüzgar Güç Potansiyelinin Analizi  112

3.3.3. Rüzgar Türbinleri  116

3.3.3.1. Kule  116

3.3.3.2. Rotor Kanatları  117

3.3.3.3. Generatör  118

3.3.3.4. Güç Elektroniği  120

3.3.3.5. Dişli Kutusu  120

3.3.3.6. Diğer Türbin Bileşenleri  121

3.3.3.6.1. Anemometre  121

3.3.3.6.2. Kontrol Sistemi  121

3.3.3.6.3. Aerodinamik (Pitch) Kontrol  121

3.3.3.6.4. Rüzgar Gülü  121

3.3.3.6.5. Yön Saptırma (Yaw) Sürücüsü ve Motoru  121

3.3.3.6.6. Hidrolik Sistem  121

3.3.3.6.7. Frenler  122

3.3.3.6.8. Aerodinamik Fren  122

3.3.3.6.9. Disk Fren  122

3.3.4. Güç Kontrolü  122

3.3.4.1. Aerodinamik (Pitch) Kontrol  122

3.3.4.2. Hız Kontrolü  123

3.4. Rüzgar Türbinleri Sistem Kontrolü  124

3.4.1. Rüzgar Santrali  126

3.4.1.1. Yerleşim Planı  126

3.4.1.2. Rüzgar Santrali Elektrik Sistemi  127

3.4.1.3. Elektrik Dağıtım Şebekesine Bağlı Rüzgar Güç Sistemi  128

3.4.1.4. Rüzgar Santrallerinin Enterkonnekte Şebekeye Bağlanması  129

3.4.2. Çevresel Etkileri  130

3.5. Rüzgar Enerjisinin Faydaları  131

3.6. Güneş Enerjisi  131

3.6.1. Isıl Güneş Teknolojileri  132

3.6.1.1. Düzlemsel Güneş Kollektörleri  132

3.6.1.2. Yoğunlaştırıcılı Kollektör Sistemleri  133

3.6.1.3. Yoğunlaştırıcı Sistemler ile Elektrik Üretimi  134

3.6.2. Fotovoltaik Sistemler  135

3.6.3. Güneş Pillerinin Yapımında Kullanılan Malzemeler  136

3.6.3.1. Kristal Silisyum  136

3.6.3.2. Galyum Arsenit (GaAs)  137

3.6.3.3. İnce Film  137

3.6.3.4. Kadmiyum Tellürid (CdTe)  137

3.6.3.5. Bakır İndiyum Diselenid (CuInSe2)  137

3.6.3.6. Optik Yoğunlaştırıcılı Hücreler  137

3.6.4. Elektromanyetik Işınım  138

3.6.5. Güneş Panellerinin Üretimi  139

3.6.6. Fotvoltaik Sistem Üniteleri  141

3.6.6.1. 4 Fotovoltaik Panel  141

3.6.6.2. Akü Sistemi  143

3.6.6.3. Şarj Regülatörü  144

3.6.6.4. İnvertör  145

3.6.7. Fotovoltaik Sistemin Kurulumu  145

3.6.8. Fotovoltaik Panelin Teknik Özellikleri  147

3.6.9. Fotovoltaik Panelin Çalışma Prensibi  148

3.6.10. Fotovoltaik Sistem Analizi  151

3.6.11. Pratik Fotovoltaik Panel Sistemi Planlanması  152

3.6.11.1. Birinci Adım  152

3.6.11.2. İkinci Adım  153

3.6.11.3. Üçüncü Adım  153

3.6.11.4. Dördüncü Adım  153

3.6.11.5. Beşinci Adım  153

3.7. Biyoenerji  156

3.7.1. Biyogaz  157

3.7.1.1. Biyogaz Üretiminde Kullanılan Organik Atık/Artık Hammaddeler  158

3.7.1.1.1. Hayvansal Atıklar  158

3.7.1.1.2. Bitkisel Artıklar  158

3.7.1.1.3. Organik İçerikli Şehir ve Endüstriyel Atıklar  158

3.7.1.2. Biyogaz Üretiminin Mikrobiyolojisi  159

3.7.1.2.1. Fermantasyon ve Hidroliz  159

3.7.1.2.2. Asetik Asidin Oluşumu  160

3.7.1.2.3. Metan Gazının Oluşumu  160

3.7.1.3. Biyogaz Tesisi Teknolojileri  161

3.7.1.3.1. Fermantör  162

3.7.1.3.2. Gübre Deposu  162

3.7.1.3.3. Karıştırıcı  162

3.7.1.3.4. Filitrasyon  162

3.7.1.4. Kojenerasyon Biyogaz Tesisi  163

3.7.1.4.1. Sılaj Deposu  163

3.7.1.4.2. Dozajlama (Atık hazırlama ve Besleme) Ünitesi  164

3.7.1.4.3. Fermantasyon Tankları  164

3.7.1.4.4. Kükürt Giderme (H2S) Ünitesi  165

3.7.1.4.5. Kojenerasyon Ünitesi (CHP Combined Heat and Power)  165

3.7.1.4.6. Separatör (Katı ve Sıvı Faz Ayrımı) Ünitesi  166

3.7.1.5. Biyogaz ve Yan Ürünlerinin Kullanılma Alanları  167

3.7.1.5.1. Biyogaz  168

3.7.1.5.2. Elektrik  168

3.7.1.5.3. Isı  168

3.7.1.5.4. Organik Gübre  168

3.7.1.5.5. Atık Yönetimi  168

3.7.1.5.6. Araç Yakıtı  168

3.7.1.6. Biyogaz Kullanımı  168

3.7.2. Biyodizel  172

3.7.2.1. Biyodizel Üretim Yöntemi  172

3.7.2.1.1. Yağ Çıkarma  173

3.7.2.1.2. Alkol ve Katalizörün Karıştırılması  173

3.7.2.1.3. Reaksiyon  173

3.7.2.1.4. Biyodizel–Ham Gliserin Ayrışması  174

3.7.2.1.5. Alkol Ayrıştırılması  174

3.7.2.1.6. Yıkama ve Kurutma İşlemi  174

3.7.2.2. Biyodizelin Uygulama Alanları  174

3.7.2.3. Ülkemizin Biyodizel Potansiyeli  175

3.7.3. Biyoetanol  176

3.7.3.1. Biyoetanolun Üretim Aşamaları  176

3.7.3.2. Biyoetanolun Kullanma Alanları  176

3.8. Jeotermal Enerji  177

3.8.1. Jeotermal Sistem  178

3.8.2. Jeotermal Sistemlerin Araştırılması ve Sınıflandırılması  179

3.8.3. Jeotermal Kaynaktan Elektrik Enerjisi Üretimi  181

3.8.3.1. Kuru Buhar Elektrik Santralleri  181

3.8.3.2. Flaş Buhar Elektrik Santrali  182

3.8.3.3. İkili Çevrim Jeotermal Elektrik Santralleri  182

3.8.3.4. Entegre Jeotermal Enerji Sistemi  183

3.8.4. Dünyada ve Türkiye’de Jeotermal Enerji  184

3.9. Isı Pompaları  187

3.10. Hidrojen Enerjisi  189

3.10.1. Hidrojen Üretimi  190

3.10.2. Hidrojen Üretim Teknolojileri  190

3.10.2.1. Termokimyasal Yöntem  190

3.10.2.2. Suyun Elektrolizi  191

3.10.2.3. Isıl Kimyasal Yöntem  192

3.10.2.4. Hidrojen Sülfür’den Hidrojen Üretimi  192

3.10.2.5. Güneş Enerjisinden Hidrojen Üretimi  193

3.10.2.6. Çeşitli Hidrit Bileşiklerden Kimyasal Yöntemlerle Hidrojen Elde Edilmesi  193

3.10.3. Hidrojenin Depolanması ve İletimi  193

3.10.3.1. Gaz Olarak Depolanması  193

3.10.3.2. Sıvı Olarak Depolanması  194

3.10.3.3. Katı Olarak Depolanması  194

3.10.3.4. Karbon Nano Tüplerde Depolanması  194

3.10.4. Hidrojenden Enerji Elde Edilmesi  194

3.10.4.1. Yakma  195

3.10.4.2. Yakıt Pili  195

3.10.5. Taşıtlarda Hidrojen Enerjisi Kullanımı  196

3.10.6. Konutlarda Hidrojen Enerjisinin Kullanımı  197

3.10.7. Türkiye ve Hidrojen Enerjisi  198

3.11. Okyanus Enerjisi  199

3.11.1. Gelgit Enerjisi  200

3.11.1.1. Gelgit Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi  200

3.11.2. Akıntı Enerjisi  202

3.12. Dalga Enerjisi ve Dönüşüm Sistemleri  205

3.12.1. Titreşimli Su Sütunu  205

3.12.2. Konik Kanal Sistemi (Tapchan)  206

3.12.3. Dalga Çiftliği (Pelamis)  207

3.12.4. Sulter Duck  208

3.12.5. Dalga Dragon  208

3.12.6. Arşimed Dalga Salınımı  209

3.12.7. Okyanus Termal Enerji Dönüşüm Sistemleri (OTEC)  210

3.12.7.1. Kapalı Çevrim OTEC Sistemleri  211

3.12.7.2. Açık Çevrim OTEC Sistemleri  212

3.12.7.3. Hibrid OTEC Sistemleri  213

ELEKTRİK ENERJİSİ İLETİMİ VE DAĞITIMI  215

4. KUMANDA ELEMANLARI VE KORUMA ELEMANLARI  217

4.1. Ayırıcılar  217

4.1.1. Ayırıcıların Yapısı ve Bölümleri  217

4.1.1.1. Şase  218

4.1.1.2. Mesnet İzolatörü  218

4.1.1.3. Sabit Kontaklar  218

4.1.1.4. Hareketli Kontaklar  218

4.1.1.5. Mekanik Düzen  218

4.1.1.6. Kilit Tertibatı  219

4.1.1.7. Yaylar  219

4.1.2. Ayırıcı Çeşitleri ve Özellikleri  219

4.1.2.1. Monte Edildikleri Yerlere Göre Ayırıcılar  219

4.1.2.1.1. Dahili Tip Ayırıcılar  219

4.1.2.2. Harici Tip Ayırıcılar  220

4.1.3. Yapısına Göre Ayırıcılar  221

4.1.3.1. Bıçaklı Ayırıcılar  221

4.1.3.2. Dahili Tip Bıçaklı Ayırıcılar  222

4.1.3.3. Harici Tip Bıçaklı Ayırıcılar  222

4.1.3.4. Toprak Ayırıcısı  222

4.1.3.5. Sigortalı Ayırıcılar  222

4.1.3.6. Döner İzolatörlü Ayırıcılar  223

4.1.3.6.1. Tek Döner İzolatörlü Ayırıcılar  223

4.1.3.6.2. Çift Döner İzolatörlü Ayırıcı  224

4.1.3.7. Pantograf Ayırıcı  225

4.1.4. Görevlerine Göre Ayırıcılar  226

4.1.4.1. Hat Ayırıcısı  226

4.1.4.2. Bara Ayırıcısı  227

4.1.4.3. Toprak Ayırıcısı  227

4.1.4.4. By–pass Ayırıcısı  227

4.1.4.5. Transfer Ayırıcısı  227

4.1.4.6. Bara Bölümleyici Ayırıcıları  227

4.1.5. Kumanda Şekillerine Göre Ayırıcılar  228

4.1.5.1. Elle Kumandalı Ayırıcılar  228

4.1.5.2. Mekanik Kumandalı Ayırıcılar  228

4.1.5.3. Elektrik Motoru ile Kumandalı Ayırıcılar  229

4.1.5.4. Basınçlı Hava ile Kumandalı Ayırıcı  230

4.1.6. Ayırıcı Etiket Değerleri  230

4.1.7. Ayırıcı Kesici Açma Kapama İşlem Sırası  231

4.2. Kesiciler  232

4.2.1. Alternatif Akımda Ark Olayı  233

4.2.2. Kesici İşletme Mekanizma Çeşitleri ve Özellikleri  233

4.2.2.1. Elle Kurmalı Yaylı Tip Mekanizma  233

4.2.2.2. Motorla Kurmalı Yaylı Tip Mekanizma  234

4.2.2.3. Basınçlı Havalı Tip Mekanizma  234

4.2.2.4. Elektromanyetik Bobinli Tip Mekanizma  235

4.2.3. Arkın Söndürüldüğü Ortama Göre Kesiciler ve Özellikleri  235

4.2.3.1. SF6 Gazlı Kesiciler  235

4.2.3.1.1. Kutup Kısmı  237

4.2.3.1.2. Açma–Kapama Mekanizması  237

4.2.3.1.3. Elektrikli Donanım  237

4.2.3.2. Vakumlu Kesiciler  238

4.2.3.3. Basınçlı Hava Üflemeli Kesiciler  239

4.2.3.4. Tam Yağlı Kesiciler  241

4.2.3.5. Az Yağlı Kesiciler  241

4.2.3.6. Manyetik Üflemeli Kesiciler  243

4.2.4. Kesicilerin Bakımı  243

4.2.4.1. Mekanizma Bakımı  243

4.2.4.2. Kutup Bakımı  244

4.2.5. Kesici Bağlantı İşlem Sırası  244

4.2.6. Kesicinin Otomatik Kumanda Sistemine Bağlanması  246

4.2.6.1. Kontrol ve Kumanda Sistemi  247

4.2.6.2. Komut Gönderme ve İzleme Sistemi  247

4.2.6.3. Saha Kontrol Ekipmanı  247

5. KORUMA ELEMANLARI  249

5.1. İletim ve Dağıtım Hatlarında Oluşan Yüksek Gerilim Nedenleri  249

5.1.1. İç Aşırı Gerilimler  249

5.1.2. Dış Aşırı Gerilimler  249

5.2. Parafudurlar  250

5.2.1. Parafudurların Yapısı ve Çeşitleri  250

5.2.1.1. Değişken Dirençli Parafudurlar  250

5.2.1.2. Metal Oksit Parafudurlar  251

5.2.1.3. Borulu Parafudurlar  253

5.2.1.4. Deşarj Tüplü Parafudurlar  253

5.2.2. Gerilimlerine Göre Parafudurlar  253

5.2.2.1. Alçak Gerilim Parafudurları  253

5.2.2.2. Yüksek Gerilim Parafudurları  255

5.2.3. Tesisata Göre Parafudurlar  255

5.2.3.1. Faz Parafudurları  255

5.2.3.2. Yıldız Noktası Parafudurlar  256

5.2.4. Özel Amaçlı Parafudur Elemanları  256

5.2.4.1. Parafudur Ayırıcıları  256

5.2.4.2. Parafudur Darbe Sayıcı  257

5.2.5. Parafudur Giriş ve Çıkış Bağlantı İşlem Sırası  257

5.3. Yüksek Gerilim Sigortaları  258

5.3.1. Yüksek Gerilim Sigortaları Yapısı ve Çeşitleri  259

5.3.1.1. Optik Göstergeli Sigortalar  259

5.3.1.2. Çarpma Pimli Sigortalar  260

5.3.2. Yüksek Gerilim Sigorta Seçimi  260

5.3.3. Yüksek Gerilim Sigorta Montajı  261

5.4. İzolatörler  263

5.4.1. Yapıldığı Malzemeye Göre İzolatör Çeşitleri  264

5.4.1.1. Porselen İzolatörler  264

5.4.1.2. Cam İzolatör  264

5.4.1.3. Epoksi Reçineli İzolatörler  265

5.4.1.4. Polimer (Silikon) İzolatörler  265

5.4.2. Gerilimlerine Göre İzolatörler  266

5.4.3. Yapılışlarına Göre İzolatör Çeşitleri  268

5.4.3.1. Mesnet İzolatörler  268

5.4.3.2. Zincir Tipi İzolatörler  269

5.4.3.3. Geçit İzolatörleri (Buşingler)  270

5.4.4. İzolatör Koruma Elemanları  272

5.4.4.1. Ark Koruma Halkaları  272

5.4.4.2. Ark Boynuzları  273

5.4.4.3. Ark Koruma Çemberleri  273

5.4.4.4. Kuşkonmazlar  274

5.4.5. Koruma Elemanları ve Topraklama Bağlantıları  275

5.4.5.1. Koruma Topraklaması  275

5.4.5.2. İşletme Topraklaması  275

5.4.5.3. Fonksiyon Topraklaması  276

6. KORUMA RÖLELERİ  277

6.1. Sargı Kısa Devresi Koruma Rölesi  277

6.2. Ters Akım (Vatmetrik) Koruma Rölesi  279

6.3. Mesafe Empedans Rölesi  280

6.3.1. Mesafe Empedans Rölesi Çalışma Prensibi  281

6.3.2. Başlatma Ünitesi  282

6.3.3. Yön Elemanı  282

6.3.4. Ölçme Ünitesi  283

6.4. Toprak Kaçağı Koruma Röleleri  285

6.4.1. Toprağa Kaçak Koruma Rölesi Çalışma Prensibi  285

6.5. Aşırı Akım Koruma Röleleri  288

6.5.1. Sekonder Aşırı Akım Koruma Rölesi  289

6.6. Diferansiyel Aşırı Akım Koruma Rölesi  290

6.6.1. Çalışma Prensibi  292

6.7. Isı Koruma Röleleri  292

6.7.1. Temperatür (Isı Kontrol) Röleleri  293

6.7.2. Yatak Isınma Koruma Rölesi  294

6.8. Buchholz Rölesi  295

6.8.1. Çalışma Prensibi  296

7. ELEKTRİK ENERJİSİ İLETİMİ VE DAĞITIMI  299

7.1. Gerilimlere Göre Şebeke Çeşitleri  299

7.1.1. Alçak Gerilim Şebekeleri  300

7.1.2. Orta Gerilim Şebekeleri  300

7.1.3. Yüksek Gerilim Şebekeleri  301

7.1.4. Çok Yüksek Gerilim Şebekeleri  301

7.2. Dağıtım Şekillerine Göre Şebeke Çeşitleri  301

7.2.1. Dallı (Dalbudak) Şebekeler  302

7.2.2. Ring (Halka) Şebekeler  303

7.2.3. Ağ (Gözlü) Şebekeler  304

7.2.4. Enterkonnekte Şebekeler  305

7.2.5. Kuranportör  306

7.2.5.1. Kuranportör Sistemi Elemanları ve Özellikleri  307

7.2.5.1.1. Hat Tıkacı (Line Trap)  307

7.2.5.1.2. Kaplin Kapasitör  308

7.2.5.1.3. Sızdırma Bobini  308

7.2.5.1.4. Hat Ayar Kutusu (Tuner)  308

7.2.5.1.5. Koaksiyel Kablo  309

7.2.5.1.6. Kuranportör Cihazı  309

7.2.5.2. Kuranportör Sistemi Çalışma Prensibi  309

7.2.6. Akıllı Enerji Şebekeleri (Smart Grid)  310

7.2.6.1. Akıllı Şebeke Bileşenleri  310

7.2.6.1.1. Akıllı Üretim  310

7.2.6.1.2. Akıllı İstasyonlar  311

7.2.6.1.3. Akıllı Dağıtım  311

7.2.6.1.4. Bütünleştirilmiş Haberleşme  311

7.2.6.2. Akıllı Şebekenin Yapısı  311

7.2.6.3. Akıllı Şebeke Sistemi  312

7.2.6.4. Akıllı Şebeke Sisteminin Avantajları  313

7.3. Trafo Postaları  315

7.3.1. Direk Tipi Trafo Postası  315

7.3.2. Bina Tipi Trafo Postası  316

7.3.2.2. Köşk Tipi Trafo Postası  316

7.3.2.2.1. Sac Köşkler  316

7.3.2.2.2. Beton Köşkler  317

7.3.2.2.3. Yer Altı Beton Köşkler  318

7.4. Şalt Sahası  319

7.4.1. Şalt Sahasında Bulunan Donanımlar  320

7.4.1.1. Güç Trafosu  322

7.4.1.1.1. Hermetik Trafolar  322

7.4.1.1.2. Yağlı Tip Trafo  323

7.4.1.1.3. Kuru Tip Trafo  324

7.4.1.2. Kumanda Elemanları  325

7.4.1.3. Bara Düzeneği  326

7.4.1.3.1. Tek Bara Sistemleri  326

7.4.1.3.2. Çift Bara Sistemi  327

7.4.1.3.3. Yardımcı Bara Sistemleri  327

7.4.1.3.4. Santral İç İhtiyaç Baraları  328

7.4.1.4. Ölçü Trafoları  328

7.4.1.4.1. Akım Transformatörleri  329

7.4.1.4.2. Gerilim Transformatörleri  330

7.4.1.5. Şönt Reaktör ve Kapasitörler  331

7.4.2. Açık Trafo Merkezi Proje ve Şemaları  332

7.5. Orta Gerilim Modüler Hücreler  333

7.6. Orta Gerilim Modüler Hücre Çeşitleri  334

7.6.1. Yük Ayırıcılı Giriş Çıkış Hücresi  335

7.6.1.1. Bara Düzeneği  336

7.6.1.2. SF6 Gazlı Yük Ayırıcısı  337

7.6.1.3. Topraklama Ayırıcısı  338

7.6.1.4. Kapasitif Gerilim Göstergesi  338

7.6.1.5. Yük Ayırıcı –Toprak Kilidi  339

7.6.1.6. Açma–Kapama Bobini  339

7.6.1.7. Termostat Kontrollü Isıtıcı  339

7.6.1.8. Yardımcı Röle, Kontaklar  340

7.6.1.9. Arıza Akım ve Faz Göstergesi  340

7.6.1.10. Kurma Motoru  341

7.6.1.11. İç Aydınlatma  341

7.6.1.12. Kumanda Panosu ve Mimik Diyagram  342

7.6.2. Yük Ayırıcılı Akım Gerilim Ölçü Hücresi  342

7.6.2.1. Alçak Gerilim Kontrol ve Kumanda Bölümü  343

7.6.2.2. Yardımcı Röle  344

7.6.2.3. O.G. Gerilim Trafosu  344

7.6.2.4. Akım Trafosu  345

7.6.2.5. Isıtıcı Rezistansı  345

7.6.2.6. İç Aydınlatma Düzeneği  346

7.6.3. Kesicili Giriş Çıkış Hücresi  346

7.6.3.1. SF6 Gazlı Kesici  347

7.6.3.2. Kablo Bağlama Bölümü  348

7.6.4. Ayırıcılı Akım Gerilim Ölçü Hücresi  348

7.6.4.1. Geçit izalatörü  349

7.6.4.2. O.G. Sigortaları  350

7.6.5. Yük Ayırıcılı Kuplaj (Bara Bölme) Hücresi  350

7.6.6. Parafudr Hücresi  351

8. HAVAİ ENERJİ HATLARI  353

8.1. Yapılarına Göre İletken Çeşitleri  353

8.1.1. Bakır İletkenler  353

8.1.2. Alüminyum İletkenler (AAC ALUMINIUM CONDUCTORS)  354

8.1.3. Çelik Özlü Alüminyum İletkenler (ACSR– ALUMINIUM CONDUCTORS STEEL REINFORCED)  355

8.2. Gerilimlerine Göre Havai Hat İletken Çeşitleri  357

8.2.1. Alçak Gerilim İletkenleri  357

8.2.2. Orta Gerilim İletkenleri  358

8.2.3. Yüksek Gerilim İletkenleri  358

8.2.4. Çok Yüksek Gerilim İletkenleri  359

8.3. İletken Seçiminde Kriterler  359

8.3.1. İletkenlik  360

8.3.2. Korona  360

8.3.3. Çap  360

8.3.4. Özgül Ağırlık  361

8.3.5. Sehim  361

8.3.6. Mekanik Dayanıklılık  362

8.3.7. Isıya Karşı Dayanıklılık  363

8.4. Hat Sabiteleri  363

8.4.1. Direnç  363

8.4.2. Endüktans  365

8.4.3. Kapasitans  365

8.4.4. Korona Olayı  366

8.4.5. Kaçak Geçirgenlik  367

8.5. Havai Hat İletkenleri ve Bağlantıları  368

8.5.1. Direkler ve İzolatörler  368

8.5.2. Renkli İkaz Topları  368

8.5.3. Havai Hat İletken Ek Malzemeleri  368

8.5.3.1. Civatalı Klemensler  368

8.5.3.2. Bükme Boru Ekleri  369

8.5.3.3. Sıkma Tipi Klemensler  369

8.5.3.4. Zırhlı Çubuklar  369

8.5.3.5. Spacer  370

8.5.4. Camper  370

8.5.5. Damper  371

8.6. Havai Hat İletkenler Arası Standart Mesafeler  371

9. DİREKLER  373

9.1. Yapıldıkları Malzemeye Göre Direk Çeşitleri  373

9.1.1. Demir Direkler  373

9.1.1.1. Boru Direkler  374

9.1.1.2. A ve Kafes Direkler  374

9.1.1.3. Putrel (Pilon, Çatal) Direkler  376

9.1.2. Beton Direkler  376

9.1.3. Sanrifüj Direkler  377

9.1.4. Vibre Direkler  379

9.1.5. Ağaç Direkler  379

9.2. Kullanım Yerlerine Göre Direk Çeşitleri  379

9.2.1. Taşıyıcı Direkler (T)  379

9.2.2. Köşede Taşıyıcı Direkler (KT)  380

9.2.3. Durdurucu Direkler  380

9.2.4. Köşede Durdurucu Direkler (KD)  380

9.2.5. Son (Nihayet) Direkleri (S)  381

9.2.6. Dağıtım (Branşman) Direkleri (B)  381

9.2.7. Tevzi (Dağıtım) Direkleri  381

9.2.8. Geçit Direkler (G)  381

9.3. Traversler ve Konsollar  381

9.4. Gerilimlere Göre Direk Çeşitleri  383

9.4.1. Orta Gerilimde Kullanılan Direkler  383

9.4.2. Yüksek Gerilimde Kullanılan Direkler  383

9.4.3. Çok Yüksek Gerilimde Kullanılan Direkler  384

9.5. Direklerde Topraklama İşlemi  384

10. O.G. VE Y.G. TESİS PROJELERİ  385

10.1. Tek Hat Şeması  385

10.2. Trafo Merkezi Güç Hesaplamaları  388

10.3. Kompanzasyon Hesabı  389

10.4. Elektrik Şebekeleri ve Şebeke Hesapları  391

10.4.1. Tek Fazlı Sistemlerde Gerilim Düşümü Hesabı  391

10.4.2. Üç Fazlı Sistemlerde Gerilim Düşümü Hesabı  392

10.4.3. Dal– Budak Şebekeler için Şebeke Hesapları  413

10.4.4. İki Taraftan Beslenen Şebekeler  417

10.4.5. Gözlü (Ağ) Şebekeler  420

10.5. Elektrik Enerjisi İletim Hatları  423

10.5.1. Kısa iletim Hatları  423

10.5.2. Orta Uzunluktaki İletim Hatları  432

10.5.2.1. π Eşdeğer Devre  432

10.5.2.2. T Eşdeğer Devre  433

Kaynaklar  441

Kavramlar Dizini  445

Yazar Hakkında  448