Anonim Ortaklıkta Bağlı Nama Yazılı Hisseler

İÇİNDEKİLER

 

 

ÖNSÖZ V

KISALTMALAR CETVELİ XV

GİRİŞ 1

 

I Bölüm

6762 sayılı TÜRK TİCARET KANUNU ve Karşılaştırmalı

Hukukta Bağlam

 

§ 1- 6762 sayılı TTK çerçevesinde Bağlı Nama Yazılı Paylara

İlişkin Türk Hukukundaki Yaklaşım 5

I    865 s Ticaret Kanunu 5

II   6762 s Türk Ticaret Kanunu 6

§ 2-  1991 Revizyonu Öncesinde İsviçre’deki Durum ve

Revizyonun Gerekçeleri 11

I    İsviçre Hukukunda Hakların Geçişine İlişkin Teoriler 13

A  Birlik Teorisi (Einheitstheorie) 14

B Bölünme Teorisi (Spaltungstheorie) 15

C Askıya Alma Teorisi (Suspensionstheorie) 15

D Mülkiyetin Terki Teorisi (Dereliktionstheorie) 16

E Hakların Geçişi Teorisi (Translationstheorie) 16

II   İsviçre Federal Mahkemesinin Bağlama İlişkin

Prensip Kararı Niteliğindeki Kararları 17

A  Miney & Co – Marti Kararı (BGE 53 II 305 vd) 17

B Häring – Beglinger Kararı (BGE 83 II 297 vd) 18

C Häring – Wortmann Kararı (BGE 90 II 235 vd) 19

D Habib Bank Kararı (BGE 109 II 130 vd) 20

E  Usego Kararı (BGE 114 II 57 vd) 21

III İsviçre’de Bağlam Hükümlerine İlişkin 1991

Revizyonunun Gerekçeleri 22

§ 3-  Diğer Bazı Ülkelerdeki Bağlam Düzenlemeleri 24

I    Alman Hukukunda Bağlı Nama Yazılı Paylar 25

II   İngiliz Hukukunda Bağlı Nama Yazılı Paylar 29

 

II Bölüm

Esas Sözleşmesel ve Kanuni Bağlam

 

§ 4- Borsaya Kote Olmayan Paylarda Sözleşmesel Bağlam 35

I    Önemli Sebep (Haklı Sebep) 36

A Haklı Sebep Kavramının Somutlaştırılması 40

B Haklı Sebep Değerlendirmesini Yapmaya Yetkili Organ 46

C  Haklı Sebeplere Örnekler 52

1  Şahsi ve Şahıslara İlişkin Bağlam Sebepleri 52

2 Rakiplere İlişkin Bağlam Sebepleri 56

3  Oransal veya Sayısal Sınırlamalar ve

Kontenjan Belirleme 60

4 Ekonomik Bağımsızlığın Korunması, Kontrol

Değişikliği ve Tüzel Kişiler 66

5 Yabancılara İlişkin Sınırlamalar 68

6 Hissedarlar Sözleşmesine Taraf Olma Şartı 71

II   Gerçek Pay Sahipliğinin veya Paylara Yediemin

Sıfatıyla Sahip Olunmadığının Beyanı 73

III Kaçış Klozu (Escape Clause) 74

A  “Kanuni” Red Sebebi Olma 77

B Kaçış Klozunun Kullanılma Şartları 78

1  Özen Yükümü ile Sadakat Borcu 78

2  Eşit İşlem İlkesi 79

3 Hakkın Kötüye Kullanılması 80

4 Ortaklar Arasında Devir 81

C Kaçış Klozunun Kullanılmasıyla Hisselerin İktisabı 81

1  Şirketin Hisseleri Kendi Hesabına İktisabı 84

2 Şirketin İktisap Ettiği Hisselerini Elden Çıkartması 91

3 Şirketin Pay Sahipleri veya Üçüncü Kişi Adına

Pay İktisabı 93

4 Gerçek Değerin Tespiti 94

5 Gerçek Değer – Azınlık Hissesi veya Hisse

Oranı İlişkisi 98

6 Dava Yoluyla Gerçek Değerin Tespiti 99

7 Gerçek Değerin Hakeme Tespit Ettirilmesi ve

Tahkim Şartı 103

8 Şirket Denetçisinin Gerçek Değeri Belirlemesi 107

9 Kaçış Klozunda Süreler 108

10 Kaçış Klozuna İlişkin Esas Sözleşme Düzenlemeleri    111

IV Paydan Doğan Hakların Geçişi 112

A Kanuni Düzenleme 112

B Kanuni Düzenlemenin Devir Sözleşmesine Etkisi 114

C Mahkeme Kararı ile Devir 115

V   Kanuni Devir Hallerine İlişkin Düzenlemeler 117

A Kanuni Devir Halleri 117

1  Miras ve Mirasın Paylaşımı 117

2 Eşler Arasındaki Mal Rejimi Hükümleri 118

3 Cebri İcra Yoluyla İktisap 119

4 Diğer Kanuni Devir Halleri 119

5 Payı İktisap Eden Kişinin Pay Sahipliğinin

Onaylanmaması 122

6  Birlik Teorisi Çerçevesinde Pay Sahipliği

Haklarının Geçişi 123

7  Şirketin Pay Sahipliğine Onay Vermemesi 124

§ 5-  Borsaya Kote Olan Paylarda Sözleşmesel Bağlam 126

I    Borsaya Kote Hisse 127

A İsviçre’deki Durum 128

B  Türkiye’deki Durum 130

II   TTK Hükümleriyle Sermaye Piyasası Kanunu ve

İkincil Mevzuat Hükümlerinin Birlikte Değerlendirilmesi 133

III Borsaya Kote Hisselerde Bağlam - Yüzdeye

İlişkin Sınırlama 137

A  Yüzdesel Sınırın Esas Sözleşmelerde Tespiti 138

1  Farklı Oranların Belirlenmesi 139

2 Pay Sahibi Gruplarına İlişkin Düzenlemeler 141

3 Esas Sözleşmede Sonradan Bir Yüzdesel Sınırın

Tespit Edilmesi 141

B  Şirketin Takdir Yetkisi  142

IV  Yabancılara İlişkin Düzenlemeler 146

V   Gerçek Pay Sahipliğinin veya Paylara Yediemin

Sıfatıyla Sahip Olunmadığının Beyanı 147

VI Paydan Doğan Hakların Geçişi 150

A  Borsadan İktisap Kavramı ve Hukuki Sonuçları 152

B Borsa Dışı İktisap Kavramı ve Hukuki Sonuçları 154

VII      Paydan Doğan Hakların Kullanılması 157

A  Oy Hakkı ve Oy Hakkına Bağlı Diğer Haklar 157

B Oy Hakkına Bağlı Olmayan Haklar 159

C Oydan Yoksun Pay Sahiplerinin Nisaba Etkisi 162

D Şirketin Onayı Reddi ve Mahkemeye Başvuru Hakkı 162

E Kanuni Devir Halleri 165

VIIIDevrolunabilirliğin Zorlaştırılması 166

IX Sahipsiz Hisseler (Dispoaktien) Sorunu 167

§ 6-  Kanuni Bağlam 169

I    Devre Onay Verilmesinin Şartları 171

A  Şüpheli Ödeme Yeterliliği 171

B Teminat Getirme Yükümü 173

II   Devre Onay Vermemenin Hukuki Sonuçları 176

A Borsaya Kote Olmayan Hisseler 176

B Borsaya Kote Hisseler 177

III Devre Onay Vermenin Hukuki Sonuçları 177

 

III Bölüm

Bağlamla İlişkili Kavram ve Kurumlar

 

§ 7-  Hissedarlık Sıfatı ve Pay Defteri İlişkisi 181

I    Şirketin Tanıma Kararı 181

A Süre 182

B Başvuruyu Yapacak (ve Gerektiğinde Davayı Açabilecek)

Taraf 183

C Kararı Almaya Yetkili Organ 185

D Şirketin Yetkili (Meşru) Hamili Tespit Yükümü 185

E Şirketin Takdir Yetkisinin Bulunduğu Haller 187

F Red Sebebinin Bildirilmesi 189

G Hukuki Yollara Başvuru 190

II   Pay Defterine Kayıt 191

A Kaydın Hukuki Sonuçları 193

B Pay Defterinin Tutulması Yükümü 194

C Pay Defterine Kaydolunacak Kişiler 195

D Pay Defterinin –Geçici Olarak– Kilitlenmesi 196

E Pay Defterinin Düzeltilmesi 197

1 Kıymetli Evrakın Meşru Hamili Olmama

Nedeniyle Terkin 198

2 Hisse Devrinin Batıl Olması Nedeniyle Terkin 199

 

3 Devreden ile Devralan Arasındaki İşlemin

İptal Edilmesi Nedeniyle Terkin 199

4 Şirketin Onay Vermemesi Nedeniyle Terkin 200

5 Şirketin Onayının Batıl Olması Nedeniyle Terkin 200

6 Şirketin Onay Kararının İptali Nedeniyle Terkin 200

7 Önceden Var Olan Koşulların Değişmesi

Nedeniyle Terkin 202

8 Terkin Prosedürü 202

9 Pay Defterindeki Düzeltmenin Sonuçları 203

F Pay Defterindeki Düzeltmenin Özel Görünümü:

TTK m 500 204

1 TTK m 500’ün Uygulanması İçin Gereken Şartlar 206

2 Pay Sahipliğinin Kaybettirilmesi Kararının

Hukuki Sonuçları 207

a)  Borsaya Kote Hisseler 207

b) Borsaya Kote Olmayan Hisseler 208

c) Genel Kurul Kararlarının Geçersizliği Sorunu 210

d) Kar Payı 211

e) Tazminat 212

f)   Pay Sahipliğinin Kaybettirilmesi Kararına

Karşı Hukuki Başvuru Yolları 212

§ 8-  Önalım ve Benzeri Haklar, Hissedarlar Sözleşmesi ve

Bağlam İlişkisi 213

I    Hisseleri İktisap Etme Hakkı Veren Düzenlemeler 214

II   Hisselere İlişkin Sözleşmesel ve Kanuni İktisap Hakları 216

A  TTK m 493/VII Hükmü Ekseninde Bağlamın

Hissedarlar Sözleşmesi ve Hisse İktisabına

Yönelik Diğer Haklarla İlintilendirilmesi 217

1  Hissedarlar Sözleşmesi 217

2 Hisse İktisabına Yönelik Diğer Haklar 219

 

B  TTK m 340 Hükmü ve Hisse İktisabına Yönelik

Hakların Esas Sözleşmelere Derci  226

§ 9- Bağlam Hükümlerinin Getirilmesi, Değiştirilmesi

ve Kaldırılması 229

I    Bağlam Hükümleri ve -TTK m 32/II Çerçevesinde-

Sicil Müdürünün İnceleme Yetkisi 230

A İsviçre Hukukunda Sicil Müdürünün İnceleme Yetkisi 231

B Türk Hukukunda TTK m 32/II (eTTK m 34/II)

Uygulaması 237

II   Sözleşmesel Bağlamın Sonradan Getirilmesi veya Bağlam

Şartlarının Ağırlaştırılması 241

A  Bağlam Hükümlerinin Sonradan Getirilmesi 241

B Esas Sözleşmedeki Bağlam Hükümlerinin

Ağırlaştırılması 245

III Bağlam Hükümlerinin Hafifletilmesi ve Kaldırılması 245

IV Bağlamın Etkisizleşmesi 246

A Şirketin Konusunun Değiştirilmesi 246

B İmtiyazlı Pay İhdası 248

C Şirketin Tasfiyesi 249

D Rüçhan Hakkının Kullanılması  249

E Şartlı Sermayede Değiştirme ve Alım Haklarının

Kullanılması  252

§ 10-       Yürürlük Hükümleri - 6103 s Tatbikat Kanunu 253

I    Yeni Bağlam Hükümlerinin Yürürlüğü  254

A  TatK m 22 ve TatK m 28/VII Arasındaki İlişki 254

B TTK’nın Doğrudan Uygulanması Kabil Düzenlemeleri 256

II   TTK Düzenlemelerine Belirlenmiş Olan Sürede

Uyum Sağlanmamasının Sonuçları 258

§ 11-       Esas Sözleşmelerde Öngörülebilecek Bağlam

Hükümlerine İlişkin Örnekler 261

I    Hisseleri Borsaya Kote Olmayan Şirketlerde Bağlam Hükmü

Getirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 262

II   Bağlama İlişkin Farklı Düzenleme İmkanları 263

III       Hisseleri Borsaya Kote Olmayan Şirketler İçin

Örnek Esas Madde Düzenlemeleri 263

A  Küçük ve Orta Ölçekli Şirketler İçin Kullanılabilecek

Bağlam Hükmü Örnekleri 264

B Kişilere İlişkin Bağlam Hükmü Örnekleri 264

C Rakiplere İlişkin Bağlam Hükümleri 266

D Yüzdesel Sınırlamalar 267

E Yabancılara İlişkin Sınırlamalar 268

F Kaçış Klozuna İlişkin Düzenleme 269

G Hisselerin Kanuni Geçiş Halleri 273

IV  Hisseleri Borsaya Kote Şirketler İçin Örnek

Esas Madde Düzenlemeleri 274

A Yüzdeye İlişkin Düzenleme 274

B Yabancılara İlişkin Sınırlamalar 275

C Hisselerin Kanuni Geçiş Halleri 275

SONUÇ 277

KAYNAKÇA 289