Tutuklama ve Adli Kontrol

ÖĞRETİ  ve YARGI KARARLARI IŞIĞINDA ULUSAL ve  ULUS ÜSTÜ İNSAN HAKLARI, ANAYASA ve  CEZA YARGILAMASI HUKUKU AÇISINDAN TUTUKLAMA VE ADLİ KONTROL

Mustafa Tarık ŞENTUNA (Hakim)

- Kişi Özgürlüğü, Güvenliği ve Tutuklama Kurumu

- Tutuklamanın Koşulları

- Hâkim Önüne Çıkarılma, Tutuklamanın Devamının Denetimi, İtiraz, Tutuklulukta Makul Süre ve Haksız Tutuklama Halinde Tazminat

- Adli Kontrol

İçindekiler

Önsöz        9

Kısaltmalar               19

Birinci Bölüm

KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ, GÜVENLİĞİ VE TUTUKLAMA KURUMU

1. I.                     TUTUKLAMA KAVRAMI   25
2. II.                   KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ HAKKI VE ÖZGÜRLÜĞÜN SINIRLANDIRILMASI      26
3. I.                     Genel Olarak             26
4. II.                   Özgürlük ve Güvenlik Hakkı         27
5. III.                  Özgürlüğün Sınırlandırılması       28
6. III.                  TARİHSEL GELİŞİMİ      29
7. Bazı Batı Ülkelerinde Ulusal Belgelerde Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkının Gelişimi     29
8. İngiltere'de Gelişimi   29
9. Magna Carta Libertatum        29
10. Star Chamber Abolition Act   29
11. Petition Of Rights                   30
12. Habeas Corpus Act               30
13. Bili Of Rights  30
14. Act Of Settlement                   30
15. Amerika’da Gelişimi   31
16. I.                     Virginia Haklar Bildirisi         31
17. II.                   Amerikan Bağımsızlık Bildirisi                     31
18. Fransa'da Gelişimi      31

a Fransız insan ve Yurttaş Hakları Bildirisi 31

1. Ulus Üstü Belgelerde Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı 32
2. Birleşmiş Milletler Tarafından Oluşturulan Uluslararası Belgeler    32
3. insan Hakları Evrensel Bildirisi                   32
4. Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi            33
5. Avrupa Konseyince Oluşturulan Bölgesel Nitelikli Belgeler             33
6. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi                33
7. Bakanlar Komitesi Tavsiye Kararı               34
8. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkının Türkiye'deki Gelişimi            35

1 Osmanlı Döneminde 35

1. a.                    Sened-i ittifak  35
2. b.                   Gülhane Hatt-ı Hümayunu      35
3. c.                    Islahat Fermanı                      36
4. d.                   Kanun-u Esasi                        36
5. e.                    Usul-ü Muhakemat-ı Cezaiye Kanunu           37
6. f.                     1921 Teşkilat -1 Esasiye Kanunu               37

2 Cumhuriyet Döneminde                                           37

1. I.                     1924 Anayasası                                          37
2. II.                   1961 Anayasası                                          37
3. III.                  1982 Anayasası                                                         ,<38

IV TUTUKLAMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ                                             60

1. I.                     Koruma Tedbiri Oluşu 60
2. II.                   Terminoloji- Terim Sorunu                                         61
3. III.                  Ceza Muhakemesinin İlkeleri Açısından Tutuklamanın Ön Koşullan ve Özellikleri              61
4. Ön Koşullan               61
5. Gecikmede Tehlike Olması          61
6. Uygun Orantı Bulunması/ Orantılılık/Ölçülülük             62
7. Haklı Görünüş            63
8. Özellikleri 63
9. Araç Oluşu 63
10. Geçici Oluşu              64
11. Kanun Önünde Eşitlik  -64

İkinci Bölüm TUTUKLAMANIN KOŞULLARI

i MADDİ KOŞULLARI                                                    65

1. I.                     Ön Koşul Olarak Kuvvetli Suç Şüphesi Bulunması            65
2. Anayasa ve CMK'nda Yer Alan Düzenleme       65
3. AİHS' nde Yer Alan Düzenleme      71
4. II.                   Yasadaki Tutuklama Nedenlerinin Gerçekleşmesi          71
5. Genel Olarak Tutuklama Sebeplerinin Yasada Gösterilmesi            71
6. Tutuklama Nedenleri                                                                                73
7. Şüpheli veya Sanığın Kaçması, Saklanması veya Kaçacağı Şüphesini Uyandıran Somut Olgular Varsa    73
8. Şüpheli veya Sanığın Davranıştan 77
9. Katalogda Yer Alan Suçlar           79
10. Masumiyet Karinesi ve Basın        83

II BİÇİMSEL KOŞULLARI                                90

1. a.                    Genel Olarak             90
2. b.                   Yargılama/Muhakeme Koşulunun Gerçekleşmiş Olması  90
3. c.                    Yetkili Hâkim Tarafından Verilmiş Tutuklama Kararı Bulunması     90
4. Genel Olarak             90
5. Yargılama Aşamalarına Göre Tutuklama Kararını Vermeye Yetkili Makam                                      93
6. Soruşturma Evresinde 93
7. Kovuşturma Evresinde 95
8. itiraz Aşamasında      98
9. Temyiz Aşamasında    98
10. Tutuklama Kararının Gerekçeli Olması         98
11. Şüpheli ve Sanığa Bildirim           101
12. Tutuklunun Yakınlarına Haber Verme           102

Üçüncü Bölüm

HÂKİM ÖNÜNE ÇIKARILMA, TUTUKLAMANIN DEVAMININ DENETİMİ, İTİRAZ, TUTUKLULUKTA MAKUL SÜRE VE HAKSIZ TUTUKLAMA HALİNDE TAZMİNAT

1. I.                     HÂKİM ÖNÜNE ÇIKARILMA             103
2. I.                     iç Hukuk Yönünden Hâkim Önüne Çıkarılma  103
3. Süre ve Yakalama Emri Üzerine Yakalananın Hâkim Önüne Çıkartılması Yakalanan Kişinin Mahkemeye Götürülmesi           103
4. Sorgulanma               105
5. II.                   AİHS Yönünden Hâkim Önüne Çıkarılma        106
6. Genel Olarak             106
7. Olağanüstü Rejimde Hâkim Önüne Çıkarılma                107
8. II.                   TUTUKLULUK HALİNİN DEVAMININ DENETİMİ  109
9. CMK Açısından Denetim               109
10. I.                     Soruşturma Evresinde 109
11. II.                   Kovuşturma Evresinde 111
12. AİHS Açısından Denetim              115
13. III.                  TUTUKLAMA KARARINA KARŞI İTİRAZ               116
14. CMK Yönünden itiraz   116
15. Genel Olarak             116
16. İtiraz Mercii              119
17. İtiraz Etme Yetkisi Olanlar         121
18. İtirazın İncelenmesi   122
19. AİHS Yönünden İtiraz  124
20. IV.                 TUTUKLULUKTA MAKUL SÜRE        128
21. a.                    Karşılaştırmalı Hukukta Tutukluluk Süreleri 128
22. b.                   CMK’da Tutukluluk Süresi            128
23. Genel Olarak             128
24. Tutuklulukta Azami Süre Gerekliliği            130
25. c.                    AİHS'de Makul Süre      131
26. Genel Olarak             131
27. Tutuklulukta ve Yargılamada Makul Süre Ayırımı           131
28. Yargılamada Makul Süre             131
29. Tutuklulukta Makul Süre             133
30. Genel Olarak             133
31. Makul Sürenin Tespitinde Kullanılabilecek Ölçütler        134
32. V.                   HAKSIZ TUTUKLAMA HALİNDE TAZMİNAT         140

A İç Hukuk Yönünden  140

1. Düzenleme ve Kavram 140
2. Haksız Tutuklama ve Yakalama Halleri        141
3. Önleyici ve Giderici Tedbirler      141
4. Koşulları   142
5. Tazminatın Kapsamı ve Usulü/Yöntemi        142

4 Tazminat ısteyemeyecek Kişiler

C AİHS Yönünden        149

1 Sözleşmede Yer Alan Düzenleme               149

27 Nolu Protokolde Yer Alan Düzenleme       151

Dördüncü Bölüm ADLİ KONTROL

1. I.                     GENEL OLARAK                                                                                                    153
2. II.                   ADLİ KONTROL KOŞULLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLER                                            154
3. III.                  ADLİ KONTROL İSTEMİ VE KARAR MERCİİ                          160
4. IV.                 İSTEMDE BULUNMA KOŞULU                                161
5. V.                   ADLÎ KONTROL KARARININ KALDIRILMASI         161
6. VI.                 ADLİ KONTROL TEDBİRLERİNE UYMAMA            162
7. VII.                GÜVENCE                               162
8. VIII.              ÖNCEDEN ÖDETME                                               164
9. IX.                 GÜVENCENİN GERİ VERİLMESİ                                              164
10. X.                   DENETİMLİ SERBESTLİK ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ        165

Sonuç                                                                    181

Ekler                                                                      185

Uygulamadan Örnekler                               185

Cumhuriyet Başsavcılığına Ait Örnekler        185

Sulh Ceza Mahkemesine Ait Örnekler            195

Asliye Ceza Mahkemesine Ait Örnekler         249

Ağır Ceza Mahkemesine Ait Uygulama Örnekleri            257

Anayasa Mahkemesi Kararları      275

Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi Kararlan     339

Yargıtay Kararlan       351

Kaynakça                                              389

Kavram Dizini                                                                      397

Yazarın Yayımlanmış Eserleri                                            399

Yazarın Katıldığı Eğitim ve Seminerler                              400