TTK Taşımacılık Hükümleri ve İlgili Mevzuat Kapsamında Zengezur Koridoru

Doç. Dr. Nazım AKSOY

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  5

İÇİNDEKİLER  7

KISALTMALAR . 13

BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK KORİDOR KAVRAMI VE TEMEL HUSUSLAR

GİRİŞ VE KONU TAKDİMİ 17

GENEL OLARAK KORİDOR KAVRAMI 20

Kavramsal Yaklaşım . 20

Koridorların Stratejik Önemleri 21

İktisadi Açıdan Önemi 21

Siyasi ve Hukuki Açıdan Önemi 22

III. ULUSLARARASI TAŞIMACILIKTA KORİDORLARIN YERİ VE ULAŞTIRMA FAALİYETİNE ETKİLERİ  25

Aktif Koridorlar 25

AB Ülkeleri 25

Asya Ülkeleri 30

Planlanan Koridorlar . 34

İKİNCİ BÖLÜM TAŞIMACILIK ALANINDA ULUSLARARASI VE ULUSAL BAŞLICA YASAL DÜZENLEMELER

ULUSLARARASI ULAŞTIRMANIN TEMELİNİ OLUŞTURAN ULUSLARARASI ANLAŞMALAR . 41

Karayolu Taşımacılığı 41

8

Karayolu ile Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesine İlişkin Anlaşma/Konvansiyon (CMR Konvansiyonu) . 41

Tehlikeli Malların Uluslararası Karayollarında Taşınması ile İlgili Avrupa Anlaşması (ADR Konvansiyonu) 43

TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi (TIR Konvansiyonu) . 45

Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Yapan Taşıtlarda Çalışan Personelin Çalışmalarına İlişkin Avrupa Anlaşması (AETR Konvansiyonu) . 47

Uluslararası Ulaşım Anlaşmaları-Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) . 47

Avrupa Ulaştırma Bakanları Konseyi (UBAK-CEMT) . 51

Uluslararası Karayolu Taşımacılık Birliği (IRU) . 52

Uluslararası ATA Sözleşmesi 53

Demiryolu Taşımacılığı 54

Genel Olarak . 54

Uluslararası Demiryolu Taşımacılığına İlişkin Sözleşme (COTIF/OTİF) 55

Demiryolu ile Eşya Taşınmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (CIM Konvansiyonu) . 58

Uluslararası Demiryolları Birliği (UIC) . 59

AZERBAYCAN HUKUKUNDA TAŞIMACILIKLA İLGİLİ HÜKÜMLER 60

Azerbaycan Cumhuriyeti Medeni Kanunu Taşımacılık Hükümleri . 60

Azerbaycan Taşımacılık Kanunu 69

Azerbaycan Cumhuriyeti Karayolu Trafiği Kanunu 82

Otomobil Nakliyatı Hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu 83

9

Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun "Azerbaycan Demir Yolları" Kapalı Anonim Şirketinin Nizamnamesi ve Yapısının Onaylanması Hakkında Kararı (ADYKararı) 90

III. TÜRK HUKUKUNDA TAŞIMACILIKLA İLGİLİ HÜKÜMLER  94

TTK’da Taşıma Hükümleri 94

Genel Olarak . 94

Eşya Taşımacılığı . 99

Taşıma Sözleşmesinin Tanımı, Hukuki Niteliği ve Sözleşmenin Uygulanması 101

Taşıma Sözleşmesi ve Taşıma Senedi . 101

Taşıma Senedinin İçeriği . 105

Taşıma Senedinin İspat Gücü 106 dd. Yük Senedi 109 ee. Refakat Belgeleri . 113 ff. Tehlikeli Eşya, Ambalaj ve İşaret  114 gg. Yükleme ve Boşaltma . 116 hh. Gönderenin Özel Durumlarda Kusursuz Sorumluluğu  118 ii. Gönderenin Feshi . 121 kk. Yükleme Süresine Uyulmaması Hâlinde Taşıyıcının Hakları . 124 ll. Emir, Talimat ve Tasarruflar . 126

Taşıma ve Teslim Engelleri 128

Taşıma Ücretinin Ödenmesi 132 oo. Gönderilenin Hakları ve Ödeme Borcu . 133 pp. Ödemeli Teslim . 136

Taşıma Süresi 137 ss. Zıya Karinesi . 139

10

Taşıyıcının Sorumluluğu . 141

Zıya veya Hasar ile Gecikmeden Doğan Zarardan Sorumluluk 141

Özel Hâller . 147

3 Yolcu Taşımacılığı . 167

Genel Olarak . 167

TTK’da Yolcu Taşımacılığına İlişkin Hükümler . 169

Karayolu Mevzuatı . 186

Karayolu Taşıma Kanunu (KTşmK) 186

Karayolları Trafik Kanunu (KTK) . 189

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (1 No’lu Kararname) . 195

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (Ulaştırma Kararnamesi) 196

Karayolu Taşıma Yönetmeliği (KTşmY) . 197

Karayolları Trafik Yönetmeliği 201

Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü Teşkilat, Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönergesi (Yönerge) 203

Demiryolu Mevzuatı . 207

Genel Olarak . 207

AB Demiryolu Direktifleri ve Gelişmeler 212

Türkiye Demiryolu Sektöründe Serbestleşme Kanunu Öncesi ve Sonrası Gelişmeler . 215

Türkiye Demiryolu Sektöründe Serbestleşme Kanunu Öncesi Durum . 215

Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun ve Sonraki Dönem . 217

Demiryolu Ulaştırmasının Günümüzdeki Durumu . 223

11

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER KAPSAMINDA ZENGEZUR KORİDORU

GENEL OLARAK ZENGEZUR KORİDORU . 229

Bölgedeki Ulaşım Sisteminin Güncel Durumu 229

Zengezur Koridoru ve Bu Koridorun Önemi 236

Türkiye’nin Jeopolitik Konumu Açısından Stratejik Önemi . 236

Ekonomik-Ticari Açıdan Koridorun Önemi 242

YASAL DÜZENLEMLER KAPSAMINDA ZENGEZUR KORİDORU 246

Zengezur Koridoru’nun Ulusal Taşımacılık Mevzuatı Kapsamında Değerlendirilmesi 246

TTK’nın Taşımacılık Hükümleri Kapsamında Değerlendirilmesi . 246

Karayolu Taşıma Mevzuatı Kapsamında Değerlendirilmesi . 265

Demir Yolları Taşıma Mevzuatı Kapsamında Değerlendirilmesi . 275

Zengezur Koridoru’nun Uluslararası Taşımacılık Mevzuatı Kapsamında Değerlendirilmesi 281

Zengezur Koridoru’nun CMR Kapsamında Değerlendirilmesi . 281

Tehlikeli Malların Uluslararası Karayollarında Taşınması ile İlgili Avrupa Anlaşması (ADR Konvansiyonu) 289

TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi (TIR Konvansiyonu) . 291

Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Yapan Taşıtlarda Çalışan Personelin Çalışmalarına İlişkin Avrupa Anlaşması (AETR Konvansiyonu) . 292

Uluslararası Ulaşım Anlaşmaları-Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) . 293

Avrupa Ulaştırma Bakanları Konseyi (UBAK-CEMT) 294

Uluslararası Karayolu Taşımacılık Birliği (IRU) . 294

Uluslararası ATA Sözleşmesi 295

SONUÇ VE ÖNERİLER . 297

KAYNAKÇA  307