CİNSEL AZINLIKLARIN BİREYSEL HAKLARI Nergiz KARADAĞ - Cinsel Azınlıklar - Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Cinsel Azınlıkların Hakları - Türkiye'de Cinsel Azınlıkların İnsan Hakları İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ...................................................................................vii KISALTMALAR LİSTESİ ......................................................... xiii GİRİŞ ....................................................................................... 1 Birinci Bölüm CİNSEL AZINLIKLAR I. EŞCİNSELLİK .................................................................... 8 II. HOMOFOBİ: EŞCİNSELLERE KARŞI ÖNYARGI VE AYRIMCILIK ..................................................................... 11 III. TRANSGENDER ............................................................... 14 IV. CİNSEL AZINLIK KAVRAMI .............................................. 17 V. BİR İNSAN HAKKI OLARAK CİNSEL YÖNELİM ................. 19 İkinci Bölüm AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ ÇERÇEVESİNDE CİNSEL AZINLIK HAKLARI I. AVRUPA KONSEYİ VE AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ ................................................................... 23 A) Genel Olarak .............................................................. 23x B) AİHM İçtihatlarında Cinsel Kimlik ve Cinsel Yönelim ..................................................................... 26 1. Özel Hayata Saygı Hakkı ve Cinsel Hayat ............ 26 a) Eşcinsel İlişkinin Suç Sayılması .................... 29 i. Dudgeon Kararı ........................................ 29 ii. Norris Kararı ............................................ 33 iii. A.D.T. Kararı ............................................ 34 iv. Laskey, Jaggard ve Brown Kararı ............. 35 b) Orduda Eşcinseller ......................................... 37 c) Transseksüeller ve Cinsiyetin Yeniden Belirlenmesi ................................................... 40 i. Doğum Kütüğündeki Kayıt ....................... 41 ii. Transseksüel Ebeveyn .............................. 50 2. Cinsel Azınlıkların Evlenme Hakkı........................ 55 a) Genel Olarak ................................................. 55 b) Eşcinsel Birlikteliklerin Avrupa'da Hukuki Durumu ......................................................... 58 i. Evlilik ...................................................... 59 ii. Kayıtlı Birliktelik ..................................... 60 iii. Kayıtlı Olmayan Birliktelik / Medeni Birliktelik ................................................ 61 3. Cinsel Kimlik ve Cinsel Yönelim Nedeniyle Yapılan Ayrımcılık ................................................ 63 C) Cinsel Yönelim Temelli Ayrımcılık Bakımından AİHS'ne Ek Protokol No.12 ......................................... 73 II. CİNSEL AZINLIKLARA İLİŞKİN AVRUPA KONSEYİ TAVSİYE KARARLARI ....................................................... 76 Üçüncü Bölüm TÜRKİYE'DE CİNSEL AZINLIKLARIN İNSAN HAKLARI I. EŞCİNSEL HAREKET VE TÜRKİYE'DE CİNSEL AZINLIKLARIN ÖRGÜTLENMESİ ...................................... 82 A) Stonewall Ayaklanması .............................................. 83 B) Bir Sosyal Hareket Olarak Eşcinsel Hareket ............... 84 C) Türkiye'de Eşcinsellerin Dernek Kurma Hakkına İlişkin Yaşanan Sorunlar............................................ 86 II. CİNSİYETİN YENİDEN BELİRLENMESİ VE HUKUKSAL BOYUTU ....................................................... 95 A) 1988 Yılı Öncesi Hukuki Durum ................................ 95xi B) 1988 Yılında Getirilen İlk Hukuksal Düzenleme ....... 100 C) 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu İle Getirilen Düzenleme .............................................................. 102 1. Cinsiyet Değiştirmenin Koşulları ....................... 103 2. Düzenlemeye İlişkin Sorunlar ............................. 105 a) Üreme Yeteneğinden Yoksunluk Şartı ........... 105 b) Yurtdışında Cinsiyet Değiştirenlerin Türkiye'deki Hukuki Durumu ..................... 106 3. Cinsiyet Değişikliğinin Sosyal Yardımlara Etkisi ................................................................. 108 III. TÜRK HUKUKUNDA CİNSEL AZINLIKLARIN EVLENME HAKKI .......................................................... 110 IV. EŞCİNSELLİK VE ZORUNLU ASKERLİK HİZMETİ .......... 111 SONUÇ ................................................................................ 117 KAYNAKÇA .......................................................................... 123
