İŞÇİNİN REKABET ETMEME BORCU
Av. Nevzer Sebla DEMİRTAŞ
Birinci Bölüm
İŞÇİ, İŞVEREN VE İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMLARI İLE İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLARI
I. -İŞÇİ, İŞVEREN VE İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMLARI-9
A. -İŞÇİ KAVRAMI-9
1. -Tanımı-9
2. -Unsurları-9
a. -Bir İş Sözleşmesinin Varlığı-9
b. -Bağımlı Olarak İş Görme-9
c. -Ücret Karşılığı Çalışma-9
3. -İşçi Benzeri Kavramlar-9
a. -Çırak-9
b. -Stajyer-9
4. -İşçi Memur Ayırımı-9
B. -İŞVEREN KAVRAMI-9
1. -Tanımı-9
2. -Soyut Somut İşveren Ayırımı-9
C. -İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI-9
1. -Tanımı ve Unsurları-9
a. -İş Görme-9
b. -Bağımlılık-9
c. -Ücret-9
2. -Hukuki Niteliği-9
a. -Kişisellik Özelliği-9
b. -Karşılıklı Borç doğurması-9
c. -Sürekli ve Bağımlı Bir İlişki Kurması-9
d. -Özel Hukuk Sözleşmesi Olması-9
3. -Konusu İş Görme Olan Diğer Sözleşmelerden Farkı-9
a. -Eser Sözleşmesinden Farkı-9
b. -Vekalet Sözleşmesinden Farkı-9
c. -Şirket Sözleşmesinden Farkı-9
II. -İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLARI-9
A. -İŞ GÖRME BORCU-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İş Görme Borcunun Kapsamı-9
3. -İşin Görülmesi-9
a. -İşin Bizzat Görülmesi-9
b. -İşverenin İş Görmeyi Talep Etmesi-9
aa) İşyerinin Devri-9
bb) İşverenin Ölümü-9
cc) Geçici İş İlişkisi-9
dd) İş Sözleşmesinin Devri-9
4. -İşin Özenle Görülmesi-9
5. -İşin Görüleceği Yer ve Zaman-9
a. -Genel Olarak-9
b. -İşin Görüleceği Yer-9
c. -İşin Görüleceği Zaman-9
d. -Görülecek İşin Yer ve Zamanının Değiştirilmesi-9
B. -İŞVERENİN EMİR VE TALİMATLARINA UYMA BORCU-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşin Görülmesi Bakımından Emir ve Talimatlara Uyma Borcu-9
3. -İşyeri Düzeni Bakımından Emir ve Talimatlara Uyma Borcu-9
a. -İçki veya Uyuşturucu Madde Kullanma Yasağı-9
b. -Sigara İçme Yasağı-9
c. -Kapı Denetimi ve Üst Araması-9
C. -SADAKAT BORCU-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Kapsamı ve Hukuki Niteliği-9
a. -Olumlu Sadakat (Yapma) Borcu-9
b. -Olumsuz Sadakat (Yapmama) Borcu-9
D. -REKABET ETMEME BORCU-9
İkinci Bölüm
İŞÇİNİN REKABET YASAĞI
I. -REKABET YASAĞI VE HAKSIZ REKABET KAVRAMI-9
A. -REKABET YASAĞI-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşçinin Rekabet Yasağı-9
3. -Rekabet Yasağı İle İlgili Diğer Kanunlardaki Düzenlemeler-9
a. -Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenen Rekabet Yasakları-9
aa)-Kollektif Ortaklıkta Rekabet Yasağı-9
bb) Anonim Ortaklıkta Rekabet Yasağı-9
cc)- Limited Ortaklıkta Rekabet Yasağı-9
dd)-Acentenin Rekabet Yasağı-9
b. -Borçlar Kanunu’nda Düzenlenen Rekabet Yasağı-9
aa)-Adi Ortaklıkta Rekabet Yasağı-9
bb) Ticari Mümessil ve Ticari Vekilin Rekabet Yasağı-9
B. -HAKSIZ REKABET-9
1. -TTK’na Göre Haksız Rekabet-9
2. -BK’na Göre Haksız Rekabet-9
D. -İŞÇİNİN REKABET YASAĞI İLE HAKSIZ REKABET İLİŞKİSİ-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İş Sırrı Kavramı-9
a. -Genel Olarak-9
b. -İş Sırrı Kavramı ile Bilgi Uçurma (Whistleblowing) Kavramının Farkı-9
3. -İşçinin Sır Saklama Borcu ile Rekabet Yasağı İlişkisi-9
II. -İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİ DEVAM EDERKEN REKABET YASAĞI-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -KAYNAĞINI OLUŞTURAN DÜZENLEMELER-9
1. -Dürüstlük Kuralı (MK m. 2)-9
2. -Tacir Yardımcısının Rekabet Yasağı (BK m. 455 / YBK m. 553)-9
3. -İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Sebeple Derhal Feshini Düzenleyen İşK m. 25/II-e Hükmü-9
C. -KAPSAMI-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşçinin İş Sözleşmesi Devam Ederken Kendi Adına İşvereni Açısından Rekabet Teşkil Eden Bir İş Yapması-9
a. -İşçinin Kendi Adına İş Yapması-9
b. -İşçinin Kendi Adına Yaptığı İşin İşveren Açısından Rekabet Teşkil Etmesi-9
3. -İşçinin İş Sözleşmesi Devam Ederken Rakip Bir İşyerinde Çalışması veya Ortak Olması-9
4. -İşçinin İş Sözleşmesi Devam Ederken Rakip Bir İşyeri ile İlgisinin Olması-9
D. -KAPSAMI DIŞI HALLER-9
1. -İşçinin Hazırlık Faaliyetleri-9
2. -Basın İş Kanunu’na Tabi Gazeteci-9
E. -BOŞ ZAMAN FAALİYETLERİ VE GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİNDE REKABET YASAĞI-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Kısmi Süreli Çalışma-9
3. -Yan İş-9
4. -Geçici İş İlişkisi-9
a. -Asıl İşveren Açısından-9
b. -Geçici İşveren Açısından-9
F. -REKABET YASAĞININ ORTADAN KALKMASI-9
III. -İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİ SONA ERDİKTEN SONRA REKABET YASAĞI: REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİ-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİ İLE YASAKLANABİLECEK FAALİYETLER-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşçinin Kendi Adına İş Yapması-9
3. -İşçinin Rakip Bir İşyerinde Çalışması-9
4. -İşçinin Rakip Bir İşyerinde Ortak veya Diğer Bir Sıfatla İlgili Olması-9
C. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI İÇİN GEREKEN KOŞULLAR-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Geçerli Bir İş Sözleşmesinin Varlığı-9
3. -Şekil Şartı-9
4. -Ehliyet-9
5. -İşverenin Zarara Uğrama İhtimalinin Olması-9
a. -Genel Olarak-9
b. -İşverenin Müşterilerini Tanıma-9
c. -İşverenin İş Sırlarına Vakıf Olma-9
D. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN SINIRLANDIRILMASI-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Süre Bakımından Sınırlandırma-9
3. -Yer Bakımından Sınırlandırma-9
4. -Konu Bakımından Sınırlandırma-9
E. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNE HAKİMİN MÜDAHALESİ-9
F. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNDE İŞVERENİN KARŞI EDİM YÜKLENMESİ-9
G. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşverenin Menfaatinin Kalmaması-9
3. -Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Süresinin Dolması-9
4. -İşverenin İş Sözleşmesini Haksız Feshi-9
5. -İşçinin İş Sözleşmesini Haklı Sebeple Derhal Feshetmesi-9
6. -Tarafların Anlaşması (İkale)-9
7-İşçinin Ölümü-9
Üçüncü Bölüm
İŞÇİNİN REKABET YASAĞINA AYKIRI DAVRANIŞININ SONUÇLARI
I--İŞ SÖZLEŞMESİ DEVAM EDERKEN REKABET YASAĞINA AYKIRILIK-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİ-9
1. -İş Sözleşmesinin Haklı Sebeple Derhal Feshedilmesi-9
2. -İşçinin İş Sözleşmesinin Geçerli Sebeple Feshedilmesi-9
3. -Şüphe Feshi-9
C. -ZARARIN TAZMİNİ-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Maddi Tazminat-9
3. -Manevi Tazminat-9
D. -CEZAİ ŞART-9
II. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNE AYKIRILIK-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -ZARARIN TAZMİNİ-9
C. -CEZAİ ŞART-9
D. -MUHALEFETİN MEN’İ-9
E. -KARŞI EDİM TALEP EDİLEMEMESİ-9
III. -REKABET YASAĞINA AYKIRI DAVRANIŞIN HAKSIZ REKABET TEŞKİL ETMESİ HALİNDE ORTAYA ÇIKABİLECEK SONUÇLAR-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -YASAĞA AYKIRI DAVRANIŞTA OLUŞABİLECEK HAKSIZ REKABET HALLERİ-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Kötüleme (TTK m. 57/I)-9
3. -Başkası İle İlgili Olarak Gerçeğe Aykırı Bilgi Vermek (TTK m. 57/II)-9
4. -Yanlış, Yanıltıcı Bilgi Verme (TTK m. 57/III)-9
5. -Paye, Şahadetname veya Mükafat Almış Gibi Davranma (TTK m. 57/IV)-9
6. -Karışıklığa Yol Açma (TTK m. 57/V)-9
7. -Üçüncü Kişilerin Yardımcılarını Görevlerini İhlal Etmeye Sevketme (TTK m. 57/VI)-9
8. -Yardımcılarını Kandırmak Suretiyle Başkasının İmalat ve Ticaret Sırlarını Ele Geçirme (TTK m. 57/VII)-9
9. -İmalat/Ticaret Sırlarından Yararlanma veya Yayma (TTK m. 57/VIII)-9
10. Gerçeğe Aykırı Şahadetname Verme (TTK m. 57/VIIII)-9
11. İş Koşullarına Uymama (TTK m. 57/X)-9
C. -YASAĞA AYKIRILIĞIN HAKSIZ REKABET OLUŞTURMASI HALİNDE İŞVERENİN BAŞVURABİLECEĞİ YOLLAR-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşveren Tarafından Açılabilecek Davalar-9
a. -Haksız Rekabetin Tespiti Davası-9
b. -Haksız Rekabetin Önlenmesi Davası-9
c. -Eski Hale Getirme (Düzeltme) Davası-9
d. -Tazminat Davası-9
SONUÇ-9
KAYNAKÇA-9
İŞÇİNİN REKABET ETMEME BORCU
Av. Nevzer Sebla DEMİRTAŞ
Birinci Bölüm
İŞÇİ, İŞVEREN VE İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMLARI İLE İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLARI
I. -İŞÇİ, İŞVEREN VE İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMLARI-9
A. -İŞÇİ KAVRAMI-9
1. -Tanımı-9
2. -Unsurları-9
a. -Bir İş Sözleşmesinin Varlığı-9
b. -Bağımlı Olarak İş Görme-9
c. -Ücret Karşılığı Çalışma-9
3. -İşçi Benzeri Kavramlar-9
a. -Çırak-9
b. -Stajyer-9
4. -İşçi Memur Ayırımı-9
B. -İŞVEREN KAVRAMI-9
1. -Tanımı-9
2. -Soyut Somut İşveren Ayırımı-9
C. -İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI-9
1. -Tanımı ve Unsurları-9
a. -İş Görme-9
b. -Bağımlılık-9
c. -Ücret-9
2. -Hukuki Niteliği-9
a. -Kişisellik Özelliği-9
b. -Karşılıklı Borç doğurması-9
c. -Sürekli ve Bağımlı Bir İlişki Kurması-9
d. -Özel Hukuk Sözleşmesi Olması-9
3. -Konusu İş Görme Olan Diğer Sözleşmelerden Farkı-9
a. -Eser Sözleşmesinden Farkı-9
b. -Vekalet Sözleşmesinden Farkı-9
c. -Şirket Sözleşmesinden Farkı-9
II. -İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLARI-9
A. -İŞ GÖRME BORCU-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İş Görme Borcunun Kapsamı-9
3. -İşin Görülmesi-9
a. -İşin Bizzat Görülmesi-9
b. -İşverenin İş Görmeyi Talep Etmesi-9
aa) İşyerinin Devri-9
bb) İşverenin Ölümü-9
cc) Geçici İş İlişkisi-9
dd) İş Sözleşmesinin Devri-9
4. -İşin Özenle Görülmesi-9
5. -İşin Görüleceği Yer ve Zaman-9
a. -Genel Olarak-9
b. -İşin Görüleceği Yer-9
c. -İşin Görüleceği Zaman-9
d. -Görülecek İşin Yer ve Zamanının Değiştirilmesi-9
B. -İŞVERENİN EMİR VE TALİMATLARINA UYMA BORCU-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşin Görülmesi Bakımından Emir ve Talimatlara Uyma Borcu-9
3. -İşyeri Düzeni Bakımından Emir ve Talimatlara Uyma Borcu-9
a. -İçki veya Uyuşturucu Madde Kullanma Yasağı-9
b. -Sigara İçme Yasağı-9
c. -Kapı Denetimi ve Üst Araması-9
C. -SADAKAT BORCU-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Kapsamı ve Hukuki Niteliği-9
a. -Olumlu Sadakat (Yapma) Borcu-9
b. -Olumsuz Sadakat (Yapmama) Borcu-9
D. -REKABET ETMEME BORCU-9
İkinci Bölüm
İŞÇİNİN REKABET YASAĞI
I. -REKABET YASAĞI VE HAKSIZ REKABET KAVRAMI-9
A. -REKABET YASAĞI-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşçinin Rekabet Yasağı-9
3. -Rekabet Yasağı İle İlgili Diğer Kanunlardaki Düzenlemeler-9
a. -Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenen Rekabet Yasakları-9
aa)-Kollektif Ortaklıkta Rekabet Yasağı-9
bb) Anonim Ortaklıkta Rekabet Yasağı-9
cc)- Limited Ortaklıkta Rekabet Yasağı-9
dd)-Acentenin Rekabet Yasağı-9
b. -Borçlar Kanunu’nda Düzenlenen Rekabet Yasağı-9
aa)-Adi Ortaklıkta Rekabet Yasağı-9
bb) Ticari Mümessil ve Ticari Vekilin Rekabet Yasağı-9
B. -HAKSIZ REKABET-9
1. -TTK’na Göre Haksız Rekabet-9
2. -BK’na Göre Haksız Rekabet-9
D. -İŞÇİNİN REKABET YASAĞI İLE HAKSIZ REKABET İLİŞKİSİ-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İş Sırrı Kavramı-9
a. -Genel Olarak-9
b. -İş Sırrı Kavramı ile Bilgi Uçurma (Whistleblowing) Kavramının Farkı-9
3. -İşçinin Sır Saklama Borcu ile Rekabet Yasağı İlişkisi-9
II. -İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİ DEVAM EDERKEN REKABET YASAĞI-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -KAYNAĞINI OLUŞTURAN DÜZENLEMELER-9
1. -Dürüstlük Kuralı (MK m. 2)-9
2. -Tacir Yardımcısının Rekabet Yasağı (BK m. 455 / YBK m. 553)-9
3. -İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Sebeple Derhal Feshini Düzenleyen İşK m. 25/II-e Hükmü-9
C. -KAPSAMI-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşçinin İş Sözleşmesi Devam Ederken Kendi Adına İşvereni Açısından Rekabet Teşkil Eden Bir İş Yapması-9
a. -İşçinin Kendi Adına İş Yapması-9
b. -İşçinin Kendi Adına Yaptığı İşin İşveren Açısından Rekabet Teşkil Etmesi-9
3. -İşçinin İş Sözleşmesi Devam Ederken Rakip Bir İşyerinde Çalışması veya Ortak Olması-9
4. -İşçinin İş Sözleşmesi Devam Ederken Rakip Bir İşyeri ile İlgisinin Olması-9
D. -KAPSAMI DIŞI HALLER-9
1. -İşçinin Hazırlık Faaliyetleri-9
2. -Basın İş Kanunu’na Tabi Gazeteci-9
E. -BOŞ ZAMAN FAALİYETLERİ VE GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİNDE REKABET YASAĞI-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Kısmi Süreli Çalışma-9
3. -Yan İş-9
4. -Geçici İş İlişkisi-9
a. -Asıl İşveren Açısından-9
b. -Geçici İşveren Açısından-9
F. -REKABET YASAĞININ ORTADAN KALKMASI-9
III. -İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİ SONA ERDİKTEN SONRA REKABET YASAĞI: REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİ-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİ İLE YASAKLANABİLECEK FAALİYETLER-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşçinin Kendi Adına İş Yapması-9
3. -İşçinin Rakip Bir İşyerinde Çalışması-9
4. -İşçinin Rakip Bir İşyerinde Ortak veya Diğer Bir Sıfatla İlgili Olması-9
C. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI İÇİN GEREKEN KOŞULLAR-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Geçerli Bir İş Sözleşmesinin Varlığı-9
3. -Şekil Şartı-9
4. -Ehliyet-9
5. -İşverenin Zarara Uğrama İhtimalinin Olması-9
a. -Genel Olarak-9
b. -İşverenin Müşterilerini Tanıma-9
c. -İşverenin İş Sırlarına Vakıf Olma-9
D. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN SINIRLANDIRILMASI-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Süre Bakımından Sınırlandırma-9
3. -Yer Bakımından Sınırlandırma-9
4. -Konu Bakımından Sınırlandırma-9
E. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNE HAKİMİN MÜDAHALESİ-9
F. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNDE İŞVERENİN KARŞI EDİM YÜKLENMESİ-9
G. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşverenin Menfaatinin Kalmaması-9
3. -Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Süresinin Dolması-9
4. -İşverenin İş Sözleşmesini Haksız Feshi-9
5. -İşçinin İş Sözleşmesini Haklı Sebeple Derhal Feshetmesi-9
6. -Tarafların Anlaşması (İkale)-9
7-İşçinin Ölümü-9
Üçüncü Bölüm
İŞÇİNİN REKABET YASAĞINA AYKIRI DAVRANIŞININ SONUÇLARI
I--İŞ SÖZLEŞMESİ DEVAM EDERKEN REKABET YASAĞINA AYKIRILIK-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİ-9
1. -İş Sözleşmesinin Haklı Sebeple Derhal Feshedilmesi-9
2. -İşçinin İş Sözleşmesinin Geçerli Sebeple Feshedilmesi-9
3. -Şüphe Feshi-9
C. -ZARARIN TAZMİNİ-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Maddi Tazminat-9
3. -Manevi Tazminat-9
D. -CEZAİ ŞART-9
II. -REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNE AYKIRILIK-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -ZARARIN TAZMİNİ-9
C. -CEZAİ ŞART-9
D. -MUHALEFETİN MEN’İ-9
E. -KARŞI EDİM TALEP EDİLEMEMESİ-9
III. -REKABET YASAĞINA AYKIRI DAVRANIŞIN HAKSIZ REKABET TEŞKİL ETMESİ HALİNDE ORTAYA ÇIKABİLECEK SONUÇLAR-9
A. -GENEL OLARAK-9
B. -YASAĞA AYKIRI DAVRANIŞTA OLUŞABİLECEK HAKSIZ REKABET HALLERİ-9
1. -Genel Olarak-9
2. -Kötüleme (TTK m. 57/I)-9
3. -Başkası İle İlgili Olarak Gerçeğe Aykırı Bilgi Vermek (TTK m. 57/II)-9
4. -Yanlış, Yanıltıcı Bilgi Verme (TTK m. 57/III)-9
5. -Paye, Şahadetname veya Mükafat Almış Gibi Davranma (TTK m. 57/IV)-9
6. -Karışıklığa Yol Açma (TTK m. 57/V)-9
7. -Üçüncü Kişilerin Yardımcılarını Görevlerini İhlal Etmeye Sevketme (TTK m. 57/VI)-9
8. -Yardımcılarını Kandırmak Suretiyle Başkasının İmalat ve Ticaret Sırlarını Ele Geçirme (TTK m. 57/VII)-9
9. -İmalat/Ticaret Sırlarından Yararlanma veya Yayma (TTK m. 57/VIII)-9
10. Gerçeğe Aykırı Şahadetname Verme (TTK m. 57/VIIII)-9
11. İş Koşullarına Uymama (TTK m. 57/X)-9
C. -YASAĞA AYKIRILIĞIN HAKSIZ REKABET OLUŞTURMASI HALİNDE İŞVERENİN BAŞVURABİLECEĞİ YOLLAR-9
1. -Genel Olarak-9
2. -İşveren Tarafından Açılabilecek Davalar-9
a. -Haksız Rekabetin Tespiti Davası-9
b. -Haksız Rekabetin Önlenmesi Davası-9
c. -Eski Hale Getirme (Düzeltme) Davası-9
d. -Tazminat Davası-9
SONUÇ-9
KAYNAKÇA-9