İdari Yargı Kuruluş ve İşleyiş

İDARİ YARGI KURULUŞ VE İŞLEYİŞ

Nihat KAYAR

"Kitabın 2. Baskısı, 27/6/2013 tarihli ve 6494 sayılı Yargı Hizmetleri ile İlgili Olarak Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a, 12/7/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun'a ve mevzuattaki diğer değişikliklere göre güncellenmiştir. Mevzuattaki güncellemelerle birlikte, Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi, AYİM ve Yargıtay'ın yeni içtihatları da dikkate alınmıştır.
Kitabın sonuna 2575, 2576 ve 2577 sayılı Kanunların güncellenmiş metinleri eklenmiştir. Bu baskıda Kitabın başlığı İdarî Yargı - Kuruluş ve İşleyiş olarak değiştirilmiştir. Kitap, bu alanda eğitim alan öğrenciler ve uygulamacılar için önemli bir başvuru kaynağıdır."(Önsözden)

İçindekiler

• İdarenin Denetlenmesi
• İdari Yargı Kuruluşları
• İdari Yargının Görev Alanı
• İdari Yargıda Dava Türleri
• İdari Yargıda Süreler
• İdari Yargıda Kanun Yolları
• İdari Yargılama Usulü

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM İDARENİN DENETLENMESİ

1. İDARENİN YARGI DIŞI DENETİMİ          2
2. SİYASÎ DENETİM (TBMM DENETİMİ)      2
3. TBMM Genel Kurul Denetimi    3
4. Yasama Komisyonlarının Denetimi          6
5. MERKEZÎ İDARENİN DENETİMİ              11
6. Merkezdeki Kurulların Denetimi               11
7. İdarî Vesayet Denetimi            22
8. İDARENİN İÇ DENETİMİ          23
9. isti'taf Denetimi        23
10. Hiyerarşik Denetim   23
11. BAĞIMSIZ KURULLARIN DENETİMİ       25
12. Kamu Denetçiliği Kurumu        25
13. Türkiye insan Hakları Kurumu  31
14. İDARENİN YARGISAL DENETİMİ           35
15. GENEL OLARAK YARGISAL DENETİM YOLLARI  35
16. İdarî Ve Adlî Yargı Denetimi    35
17. Bireysel Başvuru Hakkı            35
18. Uluslararası Denetim               39
19. İDARÎ YARGI SİSTEMLERİ     40
20. Yargı Birliği Sistemi  40
21. İdarî Yargı Sistemi   41
22. İDARENİN YARGISAL DENETİMİNİN TARİHİ         42
23. Fransa’da İdarî Yargının Ortaya Çıkışı    42
24. Türkiye’de İdarî Yargının Ortaya Çıkışı    44
25. İDARÎ YARGI DENETİMİNİN ÖZELLİKLERİ            47
26. İDARÎ YARGI DENETİMİNİN SINIRLARI  47
27. İdarî Yargı Denetimi - Hukuk Devleti ilişkisi              47
28. Hukuka Uygunluk Denetimi - Yerindelik Denetimi     49
29. YARGISAL DENETİME KAPALI İŞLEMLER                           51
30. Anayasa İle Yargı Denetimi Dışında Tutulan İşlemler              51
31. Kanunlarla Yargı Denetimi Dışında Tutulan işlemler                72

İKİNCİ BÖLÜM İDARÎ YARGI KURULUŞLARI

I. İDARÎ YARGIDA İLK DERECE MAHKEMELERİ   82

1. İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİNİN KURULUŞU                82
2. MAHKEME BAŞKANLARININ GÖREVLERİ            83
3. ÜYELERİN GÖREVLERİ         84
4. İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİNİN OLUŞUMU  84

1. DANIŞTAY                                                                           92
2. Danıştay'ın Tarihçesi      92
3. Danıştay Görevlileri                                                                              93
4. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri Ve Seçimi             97
5. Danıştay Karar Organları                      100
6. Danıştay’ın Görevleri    110
7. ASKERÎ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ    125
8. Tarihçesi     125
9. Anayasal Konumu         129
10. Üyelerin Nitelikleri Ve Atanmaları  132
11. Organları     133
12. Görev Ölçütleri                135
13. Yargılama Süreci              140

III. İDARÎ YARGIDA ÇEŞİTLİ İSTATİSTİKLER               150

1. HÂKİM VE SAVCI SAYILARI                    150
2. İDARÎ YARGIDA KURULU MAHKEME SAYILARI       153
3. DANIŞTAY İDARÎ DAİRESİNİN İŞ YÜKÜ                        153
4. DANIŞTAY DAVA DAİRELERİNİN İŞ YÜKÜ                 154

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İDARÎ YARGININ GÖREV ALANI

İ İDARÎ YARGININ GÖREV ALANI      157

1. GÖREV KAVRAMI, ANAYASAL DURUM VE GÖREV DAĞILIMI ÖLÇÜTLERİ  157
2. İDARÎ YARGININ GÖREV ALANI DIŞINDA KALAN UYUŞMAZLIKLAR               159
3. Yargı Denetimi Dışında Bırakılan işlemler 15     9
4. Yasama ve Yargı Organlarının İşlemleri                159
5. Özel Hukuk Kişileri Arasındaki Uyuşmazlıklar    161
6. KİTlerin Özel Hukuka Tâbi Olan Faaliyetleri        162
7. Tahkime Tâbi İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmeleri                     162
8. İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar  164
9. Fiili Yoldan Kaynaklanan Uyuşmazlıklar               166
10. Seçim Uyuşmazlıklan     170
11. Yap-işlet-Devret ve Yap-işlet Sözleşmeleri        170
12. İdarenin Özel Kişilere Karşı Açtığı Davalar                                                                                  171

İ.              Kamu Görevlilerinin Hukuksal Sorumluluğu Nedeniyle Açılan Davalar                      173

1. Adlî Yargı Kararlarını Uygulama Sorunu                175
2. Askerî İdarî Yargının Görev Alandaki Uyuşmazlıklar              175
3. Kanunla Adlî Yargının Görevlendirilmesi                                   177

II. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ                213

A. TARİHSEL GELİŞİMİ, KURULUŞU VE İŞLEYİŞİ      213

1. Tarihsel Gelişimi             213
2. Kuruluşu ve Çalışma Yöntemi          214

1. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNİN GÖREVLERİ            218
2. Görev Uyuşmazlığı   219
3. Hüküm Uyuşmazlığı 225
4. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARI 226

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İDARÎ YARGIDA DAVA TÜRLERİ

1. İPTAL DAVASI         231
2. İPTAL DAVASININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ           231
3. İptal Davasının Tanımı             231
4. İptal Davasının Özellikleri        232
5. İPTAL DAVASININ KOŞULLARI               234
6. iptal Davasının Ön Koşulları    234
7. Esasa İlişkin Koşullar (İptal Nedenleri)    268
8. İPTAL DAVASININ SONUÇLARI               279
9. İPTAL KARARLARININ UYGULANMASI   280
10. İPTAL KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİNDE ÇEŞİTLİ DURUMLAR 294
11. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI              298
12. YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ GELİŞİMİ         299
13. YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ TANIMI            301
14. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI VERİLEMEYECEK DURUMLAR                302
15. YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ KOŞULLARI    303
16. TEMYİZ VE İTİRAZDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI           308
17. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARININ UYGULANMASI          308
18. TAM YARGI DAVASI                310
19. TAM YARGI DAVASININ NİTELİĞİ VE TANIMI          310
20. TAM         YARGI DAVASININ İPTAL DAVASI İLE KARŞILAŞTIRILMASI  310
21. TAM YARGI DAVASININ ÇEŞİTLERİ        311
22. TAM YARGI DAVASININ ÖN KOŞULLARI                312
23. Göreve ilişkin Ön Koşullar       312
24. Yetkiye İlişkin Ön Koşullar       313
25. Konusuna İlişkin Ön Koşullar  314
26. Davacıya İlişkin Ön Koşullar    321
27. Davalıya İlişkin Ön Koşullar     321
28. Süreye İlişkin Ön Koşullar       322
29. Biçime ilişkin Ön Koşullar       322
30. TAM YARGI DAVASININ ESASA İLİŞKİN KOŞULLARI             323
31. TAM YARGI DAVASININ SONUÇLARI      325
32. TAM YARGI DAVASI KARARLARINDA UYGULAMA 325

BEŞİNCİ BÖLÜM İDARÎ YARGIDA SÜRELER

1. DAVA AÇMA SÜRESİNİN ÖZELLİKLERİ   331
2. İDARENİN SÜRELERİ BİLDİRME ZORUNLULUĞU   332
3. İDARÎ DAVA AÇMA SÜRELERİNİN TÜRLERİ           333
4. GENEL DAVA AÇMA SÜRELERİ              334
5. İdarî Yargıda Genel Dava Açma Süresi     334
6. Vergi Mahkemelerinde Genel Dava Açma Süresi       334
7. ÖZEL DAVA AÇMA SÜRELERİ 335

1. Danıştay'da Özel Dava Açma Süreleri   335

1. İdare Mahkemelerinde Özel Dava Açma Süreleri       338
2. Vergi Mahkemelerinde Özel Dava Açma Süreleri      345

C. EK DAVA AÇMA SÜRELERİ 348

1.2577 Sayılı Kanunda Ek Dava Açma Süreleri          348

2.213 Sayılı Kanun'daki Ek Dava Açma Süresi          349

1. DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLAMASI     350
2. İDARΠ      UYUŞMAZLIKLARDA DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLAMASI   350
3. VERGİ      UYUŞMAZLIKLARINDA DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLAMASI               351
4. ADRESLERİ BELLİ OLMAYANLARA BİLDİRİMDE DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLAMASI       352
5. DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERDE DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLAMASI 3                     52
6. İSTEĞE BAĞLI İDARÎ BAŞVURULARDA DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLAMASI      355
7. İDAREYE  İŞLEM YA DA EYLEM YAPTIRMAK İÇİN İDARÎ BAŞVURU YAPILMASI YOLU           355
8. İDARENİN VAROLAN BİR İŞLEMİNE KARŞI ÜST MAKAMLARA BAŞVURMA YOLU 355
9. ÖZEL KANUNLARDA ÖNGÖRÜLMÜŞ İSTEĞE BAĞLI YA DAZORUNLU İDARÎ BAŞVURU YOLLARININ DAVA AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ 357
10. SÜRENİN BAŞLAMASI VE HESAPLANMASI             359
11. GÖREVLİ OLMAYAN YARGI MERCİLERİNE BAŞVURMANIN DAVA AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ 365
12. ZIMNÎ RET KARARLARINDA DAVA AÇMA SÜRESİ                 367
13. TAM YARGI DAVALARINDA DAVA AÇMA SÜRESİ  368
14. İDARÎ İŞLEMLERDEN DOĞAN TAM YARGI DAVALARINDA DAVAAÇMASÜRESİ     368
15. İDARÎ EYLEMLERDEN DOĞAN TAM YARGI DAVALARINDA DOĞRUDAN DOĞRUYA TAM YARGI DAVASI AÇILMASINDA DAVA AÇMA SÜRESİ    369

ALTINCI BÖLÜM İDARÎ YARGIDA KANUN YOLLARI

I OLAĞAN KANUN YOLLARI    373

1. TEMYİZ                                                                                  373
2. KARARIN DÜZELTİLMESİ (TASHİH-I KARAR)         385
3. BİR KANUN YOLU OLARAK İTİRAZ        387

II. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI                        393

1. YARGILAMANIN YENİLENMESİ               393
2. KANUN YARARINA BOZMA (TEMYİZ)      398

YEDİNCİ BÖLÜM İDARÎ YARGILAMA USÛLÜ

t İDARÎ YARGILAMA USÛLÜNÜN ÖZELLİKLERİ                     401

1. YAZILI YARGILAMA USÛLÜ    401
2. MAHKEMENİN RE’SEN İNCELEME YETKİSİ             402
3. YARGILAMANIN BASİT VE AZ MASRAFLI OLMASI 403
4. GİZLİLİK                                                                 404
5. DAVA AÇMANIN İŞLEMİN YÜRÜTÜLMESİNİ DURDURMAMASI               404
6. İDARÎ YARGIDA BAŞSAVCILIK VE SAVCILIK          405
7. DAVA DOSYASININ İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMA USÛLÜ      407
8. DAVA DİLEKÇESİ, VERİLECEĞİ YERLER VE UYGULANACAK İŞLEMLER                407
9. DAVA DİLEKÇESİNDE İLK İNCELEME     408
10. TEBLİGAT VE CEVAP VERME  409
11. DAVALARIN KARARA BAĞLANMASI      411
12. TUTANAK DÜZENLENMESİ     411
13. KARARLARDA BULUNACAK HUSUSLAR, SAKLANMASI VE TEBLİĞİ                    413
14. DURUŞMA                                              413

1. İLK DERECE YARGI YERLERİNDE DURUŞMA         413
2. TEMYİZ VE İTİRAZLARDA DURUŞMA YAPILMASI   414
3. DURUŞMALARA İLİŞKİN ESASLAR         415
4. AÇIKLAMA VE YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ    416
5. AÇIKLAMA              416
6. YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ           418
7. BAĞLANTILI DAVALAR           420
8. BAĞLANTININ TANIMI VE KOŞULLARI   422
9. BAĞLANTI İSTEMİ   423
10. BAĞLANTININ DANIŞTAYCA İNCELENMESİ           423
11. BAĞLANTININ BİM TARAFINDAN İNCELENMESİ    424
12. BAĞLANTININ KABUL EDİLMEMESİ       425
13. BAĞLANTILI DAVALARLA İLGİLİ DİĞER ESASLAR                425
14. MERCİ TAYİNİ         427
15. İDARÎ YARGIDA UYGULANACAK VERGİ USÛL KANUNU HÜKÜMLERİ   430
16. İDARÎ YARGIDA UYGULANACAK HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU HÜKÜMLERİ               430
17. HÂKİMİN DAVAYA BAKAMAMASI VE REDDİ           432
18. EHLİYET  435
19. DAVAYA KATILMA VE DAVANIN İHBARI 436
20. TARAFLARIN VEKİLLERİ        444
21. DAVAYI BİTİREN İŞLEMLER (FERAGAT VE KABUL)               445
22. TEMİNAT 448
23. MUKABİL DAVA (KARŞILIK DAVA/KARŞI DAVA)    450
24. BİLİRKİŞİ                452
25. KEŞİF      457

i. İDARÎ DAVALARDA DELİLLERİN TESPİTİ            458

J. YARGILAMA GİDERLERİ      460

K. ADLÎ YARDIM      465

L. DURUŞMA DÜZENİ              467

M. ELEKTRONİK İŞLEMLER     468

KAYNAKÇA             471

DİZİN       473

EKLER                                    479

Ek 1: Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İşbölümü Kararı       479

Ek 2: Danıştay Kanunu             483

Ek 3:2576 Sayılı Kanun             502

Ek 4: İdarî Yargılama Usulü Kanunu        509