^{Öğreti ve Uygulama Işığında}Ceza Muhakemesi Hukuku

Mustafa ÖZEN

 

İÇİNDEKİLER

Birinci Bölüm

GENEL BİLGİLER

GİRİŞ 47

TANIM . 47

III. AMACI  48

CEZA MUHAKEMESİNİN TARİHÇESİ. 49

1412 SAYILI CEZA MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNU’NDA YER ALIP 5271

SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU’NDA YER ALMAYAN BAZI KURUMLAR  50

Şahsi Dava 50

Şahsi Hak Davası.51

Ceza Kararnamesi.51

Acele İtiraz .51

Karar Düzeltme 51

Gıyabi Tutuklama .51

Kefaletle Salıverme 52

Yasak Hakların İadesi52

 

İkinci Bölüm

 

CEZA MUHAKEMESİNİN UYGULAMA ALANLARI

 

CEZA MUHAKEMESİNİN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI. 53

Ülkesellik İlkesi: Mülkilik İlkesi .53

Kişisellik ilkesi: Şahsilik İlkesi53

Evrensellik ilkesi .54

Yetkili Mahkeme 54

Genel Yetkili Mahkeme.54

Özel Yetki 55

Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yetki .55

Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen

Suçlarda Yetki .55

 

8 İçindekiler

VII. CEZA MUHAKEMESİNİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI.57

Hemen/Derhal Uygulama 57

Geçmişe Yürüme 61

İleriye Yürüme . 62

VIII. CEZA MUHAKEMESİNİN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI.63

Cumhurbaşkanı 63

Milletvekili . 70

Yasama Sorumsuzluğu 70

Yasama Dokunulmazlığı 70

Diplomatlar 75

Yabancı Askerler. 75

KONU BAKIMINDAN UYGULANMASI 75

 

Üçüncü Bölüm

CEZA MUHAKEMESİ KOŞULLARI

 

CEZA MUHAKEMESİNİN KOŞULLARI/MUHAKEME ENGELLERİ77

Soruşturma Koşulları . 79

Şikâyet 79

a) Şikâyet ve İhbar 79

b) Şikâyetin Geri Alınması İle Feragat (Vazgeçme) Kavramları . 81

c) Şikâyetin Geri Alınmasının Sonuçları 84

d) Şikâyetin Geri Alınabileceği Zaman. 84

e) Soruşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı

Olduğunun Anlaşılması . 85

f) Kovuşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı

Olduğunun Anlaşılması . 85

g) Şikâyet Süresi 86

h) Şikâyette Sirayet/Yansıma 86

ı) Şikâyet Hakkına Sahip Kişi. 87

i) Şikâyetin Yapılacağı Makam . 88

j) Şikâyet Şekli 89

k) Kanun Değişikliği ve Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı Hale Gelmesi . 89

Dava Süresi. 90

İzin 92

Talep/Yazılı Başvuru . 101

Karar. 104

Mütalaa 104

 

İçindekiler 9

Müracaat/Yabancı Devletin Şikayeti.105

Yargı Bulunmaması/Kesin Hüküm Bulunmaması108

Açık Dava Bulunmaması112

Önödeme 113

Uzlaştırma.115

Dava Zamanaşımı139

Af.140

Failin Türkiye’de Bulunması140

Karşılıklılık (Mütekabiliyet) Koşulu141

Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin

Düzenlenmesinin Ertelenmesi).141

Soruşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları .142

Kovuşturma Koşulları .143

Sanığın Hazır Bulunması143

a) Sanığın Yokluğu.144

b) Gaiplik .152

c) Kaçaklık .155

Sanığın Akıl Hastası Olmaması 160

Bekletici Meselenin Çözümü.162

Yasama Dokunulmazlığının Bulunmaması 164

Kovuşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları.165

 

Dördüncü Bölüm

CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ

 

CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ 167

Genel İlkeler .167

Hukuk Devleti İlkesi 167

İnsan Haysiyetinin Korunması.167

İşkence Yasağı.168

Dürüst İşlem İlkesi (Adil Yargılanma) 168

Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi173

Meram Anlatma İlkesi.175

Suçsuzluk (Masumluk) Karinesi.176

Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi = In Dubio Pro Reo177

a) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Suçun Hukuki Nitelendirmesi .180

 

10 İçindekiler

b) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Hukuka Aykırılık Halleri 180

c) Şüpheden Sanık Yararlanır ve Objektif Cezalandırma Koşulları 180

d) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Suçun Unsurları 181

e) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Kusurluluk 181

f) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Cezanın Tespit ve Tayini. 181

g) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Muhakeme Koşulları 181

h) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Zamanaşımı 181

Özel Hayatın Gizliliği İlkesi 182

Maddi Gerçeğin Araştırılması İlkesi 183

Ceza Muhakemesinin Kamusallığı İlkesi . 185

Nemo Tenetur Se Ipsum Accusare/Hiç Kimse Kendisi ve Yakınları

Aleyhine Delil Göstermeye Zorlanamaz İlkesi ve Susma Hakkı  186

Silahların Eşitliği İlkesi 190

Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz (Non Bis In Idem) İlkesi . 191

Kıyas Yasağı İlkesi . 192

Soruşturma Aşamasına İlişkin İlkeler. 193

Delillerin Re’sen Araştırılması İlkesi . 193

Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesi 195

a) Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesinin İstisnası 196

(1) Maslahata Uygunluk İlkesi 196

(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık . 197

(b) Şahsî Cezasızlık Sebebi 198

(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi. 199

Gizlilik İlkesi 200

Yazılılık İlkesi. 207

Kovuşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 207

Davasız Yargılama Olmaz İlkesi. 207

a) Davasız Yargılama Olmaz İlkesinin İstisnaları 211

(1) Re’sen İstinaf İncelemesi 211

(2) Hükmün Sanıklar Lehine Bozulması Halinde Diğer Sanıklara

Uygulanması. 211

Vasıtasızlık/Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi . 211

a) Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesinin İstisnaları . 213

(1) Naip Hâkimlik . 213

(2) İstinabe. 213

Sözlülük İlkesi . 213

Halka Açıklık/Aleniyet İlkesi . 215

 

İçindekiler 11

Çabukluk/Ucuzluk/Etkinlik İlkesi.217

Delillerin Serbestliği İlkesi.217

Delillerin Kolektifliği/Ortak Tartışmaya Açıklığı İlkesi/Çelişme İlkesi 218

Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi.218

a) Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesinin İstisnaları .221

(1) Duruşma Tutanağının İspat Gücü .221

(2) Delil Yasakları221

XII. CEZA MUHAKEMESİNDE İNSAN HAKLARI 223

Hak Arama Hakkı223

İsnadı Öğrenme Hakkı 223

Hakları Öğrenme Hakkı 224

Savunma Hakkı/Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 224

Tercüman Yardımından Yararlanma Hakkı.227

Olağan (Kanuni) Mahkeme ve Hâkim Tarafından Yargılanma Hakkı228

Makul Süre İçinde Yargılanma Hakkı230

Denetim Mahkemesine Başvurma Hakkı .231

En Kısa Sürede Bir Yargı Merci Önüne Çıkarılma Hakkı (Habeus Corpus) 232

 

Beşinci Bölüm

 

CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI, CEZA MAHKEMELERİNİN

MADDE VE YER YÖNÜNDEN YETKİSİ

 

XIII. CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI . 233

Ceza Mahkemeleri .234

İlk Derece Mahkemeleri234

a) Sulh Ceza Hâkimliği .234

b) Asliye Ceza Mahkemeleri234

c) Ağır Ceza Mahkemeleri.235

d) Diğer Ceza Mahkemelerinin Görevleri235

Bölge Adliye Mahkemeleri239

Yargıtay .240

Cumhuriyet Savcılıkları.240

Cumhuriyet Başsavcılığı 240

Bölge Adliye Mahkemeleri Başsavcılığı.241

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 241

 

12 İçindekiler

XIV. MAHKEMELERİN GÖREV (MADDE) YÖNÜNDEN YETKİSİ 242

Genel Olarak 242

Re’sen Görev Kararı . 242

Görevsizlik Kararı Verilmesi Gereken Hâl ve Sonucu. 244

Görevsizlik Kararı Verilemeyecek Hâl 247

Görevli Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 249

Madde Yönünden Görev Uyuşmazlığı . 252

Madde Yönünden Görevsizlik Kararlarına Karşı İtiraz Kanun Yolu. 256

Madde Yönünden Yetkinin İstisnaları 257

Bağlantı 257

a) Dar Anlamda Bağlantı . 258

b) Geniş Anlamda Bağlantı 258

c) Tek Çeşit Bağlantı-Karışık Bağlantı 259

Bağlantı Nedeniyle Uyuşmazlıkların Birleştirilmesinin Koşulları 260

Bağlantının Sonuçları 261

a) Uyuşmazlıkların Birleştirilmesi 261

b) Birleştirme, Madde Yönünden Yetkinin İstisnası 262

(1) Soruşturma Aşamasında Birleştirme  262

(2) Kovuşturma Aşamasında Birleştirme . 263

(a) Birleştirme Kararı Verecek Makam. 263

(b) Birleştirmede Uygulanacak Yargılama Usulü  265

(c) Birleştirilen Davaların Ayrılması 265

c) Nisbi Muhakeme Yapma. 266

d) Bekletici Sorun Yapma 267

Nisbi Muhakeme Neticesinde Verilen Kararın Başka Mahkemeler

Açısından Değeri. 268

Özel Hukuk Uyuşmazlıkları İle Bağlantılı Ceza Muhakemesinde Hangi

Muhakeme Koluna Ait Usulün Uygulanacağı Sorunu. 269

Farklı Yargı Yerlerinin Kararlarının Bağlayıcılığı 270

a) Medeni Muhakeme Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine Etkisi . 270

b) Ceza Muhakemesi Sonucu Verilen Kararın Hukuk Mahkemesine Etkisi. 271

c) İdari Yargılama Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine Etkisi. 272

MAHKEMELERİN YER YÖNÜNDEN YETKİSİ 292

Tanım. 292

Hukuki Nitelik 292

Yer Yönünden Yetkide Kabul Edilen Sistemler. 292

 

İçindekiler 13

Birden Fazla Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması.293

Bir Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması293

Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (Genel Yetkili

Mahkeme)293

Sırf Hareket Suçları (Şekli Suçlar) 294

Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar (Maddi Suçlar/Neticeli Suçlar) 294

İhmali Suçlar .295

Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç 295

Kesintisiz Suç.295

Zincirleme Suç.295

Objektif Cezalandırma Gerektiren Suç295

İştirak Halinde İşlenen Suç296

Ülkede Yayımlanan Bir Basılı Eserle İşlenen Suç (CMK m. 12/3).296

Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Olan Hakaret Suçu

(CMK m. 12/4).296

Görsel veya İşitsel Yayınlarla İşlenen Suç (CMK m. 12/5) .297

Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Özel Yetkili Mahkeme

(CMK m. 13) .298

Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme

(CMK m. 14) .298

Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen Suçlarda

Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 15) 298

Mahkemenin Yer Yönünden Yetkisinde Olumlu ve Olumsuz Yetki

Uyuşmazlığı 299

Yer Yönünden Yetkisizlik İddiası.301

Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazının Zamanı.301

Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazında Bulunabilecek

Kişiler 302

Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazı Hakkında Karar

Vereceği Zaman 302

İtiraz Kanun Yolu.302

İ. Yer Yönünden Yetkisiz Mahkemenin Yaptığı İşlemler 303

Mahkemelerin Yer Yönünden Yetki Kurallarının İstisnaları304

Bağlantı.304

Nakil306

a) Hukuki Sebeplerle Davanın Nakli 306

 

14 İçindekiler

b) Fiili Sebeplerle Davanın Nakli . 307

c) Kamu Güvenliği Nedeniyle Davanın Nakli. 307

d) Afet Nedeniyle Davanın Nakli. 307

e) Nakil Kararını Verecek Makam . 307

f) Kısmi Nakil 308

g) Nakil Kararının Kesinliği 308

İstinabe. 308

Yetkili Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri . 309

Yargı Organları Arasında İş Bölümü Uyuşmazlığı . 309

 

Altıncı Bölüm

CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ

 

XVI. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ.311

İşlemin Yapısına Göre Tasnif 312

Sözlü İşlemler . 312

Yazılı İşlemler 312

Hareketli/Eylemli İşlemler 312

Hareketsiz/Eylemsiz İşlemler 312

Açık İşlemler . 312

Gizli İşlemler. 313

İşlemi Yapan Makama Göre Tasnif 314

Yargılama Makamı İşlemleri . 314

a) Hâkim İşlemleri/Kararları 314

(1) Fiili İşlemler  314

(2) Fikri İşlemler . 314

(a) Ceza Muhakemesinin Aşaması Bakımından Karar  314

(i) Soruşturma Aşamasındaki Kararlar. 314

(ii) Kovuşturma Aşamasındaki Kararlar  314

(b) Kararın Niteliği Bakımından Kararlar  314

(i) Yargılamaya İlişkin Kararlar. 314

(ii) İdari Nitelikte Kararlar. 315

b) İşlemi Yapan Makamın Sıfatına Göre İşlemler 316

(1) Hâkimlik Kararları . 316

(2) Mahkeme Kararları. 316

İddia Makamı İşlemleri. 317

Savunma Makamı İşlemleri 318

 

İçindekiler 15

Muhakeme İşlemlerinde Süreler318

Hak Düşürücü Süre .318

Koruyucu Süre.318

Düzenleyici/Yaptırımsız Süre 319

Sürelerin Hesaplanması .319

Eski Hale Getirme.320

Eski Hale Getirmenin Hukuki Niteliği 320

Eski Hale Getirme Sebepleri .320

a) Kusuru Olmaksızın Bir Sürenin Geçirilmiş Olması .321

b) Kanun Yoluna Başvuru Hakkının Bildirilmemiş Olması321

c) Duruşmada Bulunmayan Sanık Hakkında Karar Verilmiş Olması323

Eski Hale Getirme Talebinin Yapılacağı Makam324

Eski Hale Getirme Talebi Hakkında Karar Verecek Makam.325

Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmak İçin Gerekli Olan Süre 325

Eski Hale Getirme Talebi Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yolu 326

Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmanın Etkisi .326

Muhakeme İşlemlerinin Bildirilmesi 326

Tefhimle Bildirim.327

Tebliğle Bildirim 327

Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar ve Bu Aykırılıkların

Giderilmesi .328

Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar .328

a) Yokluk .328

b) Hak Düşümü329

c) Butlan (Hükümsüzlük).329

(1) Mutlak Butlan .330

(2) Nisbi Butlan 330

d) Kabul Edilmezlik/Geri Çevrilme.330

Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıkların Giderilmesi .331

a) Geri alma.331

b) Yenileme .331

c) Düzeltme.332

d) Çevirme.332

e) Bozma .332

f) İyileştirme .333

 

16 İçindekiler

 

Yedinci Bölüm

 

CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI VE BU MAKAMLARI TEMSİL EDEN KİŞİLER

XVII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI.335

XVIII.CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARINI TEMSİL EDEN VE CEZA MUHAKEMESİ

İŞLEMLERİNE KATILAN KİŞİLER (ÖZNELER/SUJELER) 335

Yargılama Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Hâkim. 336

Hâkimlerin Sınıflandırılması 337

Hâkimlerin Özellikleri . 338

a) Hâkimin Bağımsızlığı . 339

(1) Hâkimin Bağımsızlığının Kendisine Karşı Korunması Gereken

Erkler  340

(a) Hâkimin Bağımsızlığının Yasama Organına Karşı Korunması  340

(b) Hâkimin Bağımsızlığının Yürütme Organına Karşı Korunması. 341

(c) Hâkimin Bağımsızlığının Yargılama Organına Karşı

Korunması. 342

(d) Hâkimin Bağımsızlığının Ortama Karşı Korunması (Üçüncü

Kişilere Karşı Korunması)  343

b) Hâkimin Tarafsızlığı. 346

(1) Hâkimin Davaya Bakamayacağı Durumlar 348

(a) Hâkimin Kesin Olarak Davaya Bakamayacağı Durumlar . 348

(b) Yargılamaya Katılamayacak Hâkim . 351

(c) Hâkimin Tarafsızlığından Şüpheye Düşülecek Nedenlerden

Dolayı Davaya Bakamayacağı Durumlar . 357

(i) Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Sebeplerden Dolayı Bir

Hâkimin Reddini İsteme Zamanı . 357

(2) Hâkimin Reddi Muhakemesi. 358

(a) Hâkimin Reddi İddiası . 358

(i) Hâkimin Reddi İddiasının Konusu 358

(ii) Hâkimin Reddi İddiasında Bulunabilecek Kişiler 358

(iii) Hâkimin Reddi İddiasında Bulunmanın Usulü . 359

(iv) Hâkimin Reddi İddiasında Süre . 359

(b) Hâkimin Reddi İddiasında Savunma 360

(c) Hâkimin Reddi İddiasında Karar Verecek Mahkeme. 360

(d) Ret İstemi Üzerine Verilecek Kararlar ve Başvurulacak

Kanun Yolları. 362

(e) Reddi İstenen Hâkimin Yapabileceği İşlemler . 365

(3) Hâkimin Çekinmesi . 365

(a) Hâkimin Çekinme Gerekçeleri  365

(b) Hâkimin Çekinme İsteminde Süre. 366

 

İçindekiler 17

(c) Hâkimin Çekinme İsteği Konusunda Karar Verecek Merci 366

(d) Hâkimin Çekinme İsteği Üzerine Mahkemece Verilecek

Karar366

(4) Zabıt Kâtibinin Reddi veya Çekinmesi.368

İddia Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Cumhuriyet Savcısı .368

Genel Olarak .368

Cumhuriyet Savcılığının Örgütlenmesi370

Cumhuriyet Başsavcılığının Görevleri .370

Cumhuriyet Başsavcısının Görevleri .371

Cumhuriyet Savcısının Görevleri.372

Cumhuriyet Savcılarının Yer Yönünden Yetkisi .372

Cumhuriyet Savcılarının Hukuki Konumu .374

Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı, Birbirleri ve Kolluk Kuvveti İle

İlişkisi 374

a) Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı İle İlişkisi.374

b) Cumhuriyet Savcılarının Birbirleri İle İlişkisi 376

c) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvveti İle İlişkisi 377

Cumhuriyet Savcısının Bağımsızlığı Sorunu.377

Cumhuriyet Savcısının Tarafsızlığı Sorunu 378

Cumhuriyet Savcısının Reddi Sorunu 380

Cumhuriyet Savcısının CMK’nın Uygulanmasındaki Görevleri

(Yükümlülükleri)383

a) Cumhuriyet Savcısının Soruşturmaya Başlama ve Delilleri Toplama Görevi

(Araştırma Görevi) 383

b) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Görevi 385

c) Cumhuriyet Savcısının Açılmış Olan Kamu Davasına Katılarak Davanın

Sonuçlanmasını Sağlama Görevi .386

d) Cumhuriyet Savcısının Kanun Yollarına Başvurma Görevi 387

Cumhuriyet Savcısının Yetkileri.388

a) Cumhuriyet Savcısının Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı Verme Yetkisi 389

b) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvvetlerinden Delil Araştırmasını İsteme

Yetkisi389

c) Cumhuriyet Savcısının Başka Bir Cumhuriyet Savcısından Yargı Çevresi

İçindeki Bir Soruşturma İşlemini Yapmasını İsteme Yetkisi.390

d) Soruşturmada Cumhuriyet Savcısının Hâkim Kararı İsteme Yetkisi 390

e) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Konusunda Takdir Yetkisi.390

Cumhuriyet Savcısının İçtihadı Birleştirme Kararı İle Bağlı Olup

Olmadığı Sorunu .391

 

18 İçindekiler

Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi 391

a) Delilleri Değerlendirirken Takdir Yetkisi . 391

b) İddianame Düzenleme Konusunda Takdir Yetkisi. 392

c) TCK’da Yer Alan Bazı Durumlarda Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi 392

Cumhuriyet Savcının Şikâyet veya İhbar Dışında Bir Nedenle Bir

Suçun İşlendiğini Öğrenmesi  394

Kolluk Kuvveti 396

Adli Kolluğun Görevi. 397

a) Diğer Kolluk Birimlerinin Adlî Kolluk Görevi 400

Adli Kolluğun Yetkisi . 400

a) Adlî Kolluğun Olay Yerinde Aldığı Tedbirlere Uyulmaması Halinde Yetkisi. 400

b) Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Sınırları ve Şekli . 401

c) CMK’da Adli Kolluğa Doğrudan Doğruya Soruşturma İşlemlerini Yapma

Yetkisinin Verilip Verilmediği Sorunu . 404

Kamu Görevlilerinin Adli Görevin İcrası Kapsamında İşlediği Suçlara

İlişkin Soruşturma. 406

Sulh Ceza Hâkiminin Soruşturma Evresindeki Görevi 409

Soruşturma Evresinde Yapılan İşlemlerin Tutanağa Bağlanması 410

Mağdur veya Suçtan Zarar Gören (Katılan) . 411

Mağdurun Hakları 415

a) Soruşturma Aşamasında Mağdurun Hakları . 415

b) Kovuşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 419

Mağdura Haklarının Anlatılıp Açıklanması . 421

Mağdura Zorunlu Vekil Tayini 422

Suçun Mağduru ile Şikâyetçinin Çağırılması. 424

Mağdur ile Şikâyetçinin Davete Uymamaları . 426

Mağdur İle Şikâyetçinin Dinlenmesi . 426

Kamu Davasına Katılma 431

a) Kamu Davasına Katılmanın Koşulları. 432

(1) Suçun Mağduru, Suçtan Zarar Gören veya Malen Sorumlu

Olmak . 432

(2) Dava Açıldıktan Sonra ve Fakat Dava Bitmeden Önce İstemde

Bulunmak . 433

Kamu Davasına Katılma İsteğinde Bulunma Zamanının Başlama ve

Sona Erme Zamanı 434

Kamu Davasına Katılma Hakkına Sahip Olan Kişiler . 436

Kamu Davasına Katılma Usulü 442

Kamu Davasına Katılanın Hakları 446

 

İçindekiler 19

Kamu Davasına Katılanın Yetkileri 448

Kamu Davasına Katılmanın Davaya Etkisi .449

Kamu Davasına Katılmadan Önceki Kararların Tebliği 449

Kamu Davasına Katılanın Kanun Yoluna Başvurması 449

Kamu Davasına Katılmanın Hükümsüz Kalması 451

Kamu Davasına Katılma İle Şahsi Dava ve Şahsi Hak Davası .452

Savunma Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Şüpheli ve Sanık.453

Genel Olarak .453

Şüpheli ve Sanık 455

b) Sanık456

Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesindeki Konumu .456

Şüpheli ve Sanık Olabilme Koşulları 457

b) Belli Olma459

Şüpheli ve Sanığın Hakları.460

a) Şüphelinin Hakları .460

(1) Şüphelinin CMK m. 147’de Yer Alan Hakları .461

(a) Haklarını Öğrenme Hakkı 461

(b) Hakkında Yapılan İsnadları Öğrenme Hakkı 462

(c) Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı .463

(d) Yakınlarına Haber Verilmesini İsteme Hakkı .470

(e) Susma Hakkı472

(i) Susma Hakkının Sınırları 473

(ii) Susma Hakkı Kapsamında Şüphelinin Doğruyu

Söyleme Zorunluluğu Sorunu 473

(iii) Susma Hakkı Kapsamında Şüphelinin Susmasının

Aleyhe Sonuç Doğurması Sorunu 474

(f) Şüpheden Kurtulması İçin Somut Delillerin Toplanmasını

İsteyebilme Hakkı475

(g) Aleyhine Var Olan Şüphe Nedenlerini Ortadan Kaldırmak

ve Lehine Olan Hususları İleri Sürme Hakkı.476

(2) Şüphelinin Diğer Hakları .485

(a) Lekelenmeme Hakkı485

(b) Makul Sürede Yargılanma Hakkı .486

(c) Savunma Hakkı487

(d) Masumluk Karinesinden Yararlanma Hakkı 488

(e) Hâkim veya Bir Adli Makam Önüne Çıkma (Habeas Corpus)

ve İtiraz Hakkı489

b) Şüphelinin Yükümlülükleri 490

(1) İfade ve Sorguya Katlanma Yükümlülüğü .490

 

20 İçindekiler

(2) Hazır Bulunma Yükümlülüğü  490

(3) Koruma Tedbirlerine Katlanma Yükümlülüğü  495

c) Sanığın Hakları 495

(1) Aleni Yargılanma Hakkı. 495

(2) Kovuşturma İşlemlerinden Haberdar Olma Hakkı  496

(3) Denetim Muhakemesine Başvurma Hakkı . 496

d) Sanığın Yükümlülükleri . 496

(1) Mahkemede Hazır Bulunma Yükümlülüğü . 496

(2) Sanığın Kararlara Boyun Eğme Yükümlülüğü 497

Şüpheli veya Sanığın Yasal Temsilcisinin ve Eşinin Hak ve

Yükümlülükleri . 497

Müdafi . 498

Genel Olarak. 498

Müdafiin Hukuki Durumu. 499

Müdafi Olabilmenin Koşulları. 501

Müdafilik Türleri. 502

a) İsteğe Bağlı Müdafilik . 502

b) Zorunlu Müdafilik . 502

(1) İstem Üzerine Zorunlu Müdafilik 502

(2) Doğrudan Zorunlu Müdafilik  502

c) CMK’da Yer Alan Özel Müdafilik Halleri 504

Müdafiin Bağımsızlığı . 506

a) Yürütme Karşısında Bağımsızlık 506

b) Cumhuriyet Savcısı Karşısında Bağımsızlık 507

c) Şüpheli/Sanık Karşısında Bağımsızlık 507

d) Mahkeme Karşısında Bağımsızlık 507

e) Baro Karşısında Bağımsızlık. 508

f) Üçüncü Kişiler Karşısında Bağımsızlık . 508

Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı/Müdafi Seçimi ve Müdafi

Görevlendirilmesi . 508

a) Müdafi Seçimi. 509

b) Müdafi Görevlendirme . 509

(1) İstem Üzerine Müdafi Görevlendirme 509

(2) Doğrudan Müdafi Görevlendirme  510

(3) Müdafi Görevlendirmede Usul  515

Müdafii Sayısı . 515

a) Soruşturma Evresinde Müdafi Sayısı 515

b) Kovuşturma Evresinde Müdafi Sayısı 516

 

İçindekiler 21

Müdafiin Yetkileri .517

a) Müdafiin Soruşturma Evresindeki Yetkileri.517

(1) Müdafiin Dosyayı İnceleme ve Örnek Alma Yetkisi 517

(a) İncelenebilecek Dosyanın İçeriğinde Sınırlamanın Bulunup

Bulunmaması Sorunu518

(b) Dosyayı İncelemek İçin Cumhuriyet Savcısının Yazılı Emri ve

Vekâletname.519

(2) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanması521

(3) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanamayacağı

Durumlar 524

(4) Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla Görüşme ve Yazışması .527

(5) Müdafiin Hazır Bulunma Yetkisi529

(6) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurma Yetkisi 530

b) Müdafiin Kovuşturma Evresindeki Yetkileri 531

(1) Dosya İnceleme Yetkisi .531

(2) Sanık ile Görüşme ve Yazışma Yetkisi .531

(3) Hazır Bulunma Yetkisi .532

(a) Müdafiin Doğrudan Soru Sorması.533

(b) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurması .534

Müdafiin Yükümlülükleri/Görevleri 535

a) Savunma Görevini Gereği Gibi Yerine Getirme.535

b) Sır Saklama536

c) Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü .537

d) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkartılmasını Sağlama538

Müdafiin Yükümlülüğünü/Görevini Yerine Getirmemesi .539

Müdafilik Görevinden Yasaklanma .540

Görevini Yerine Getirmeyen Müdafi Hakkında Disiplin ve Adli

Soruşturma Açılması .545

Tanık.546

Genel Olarak .546

Tanık Olabilecek Kişiler .548

a) Hâkimin Tanıklığı.548

b) Cumhuriyet Savcısının Tanıklığı.549

c) Müdafiin Tanıklığı .550

d) Sanığın/Suç Ortağının Tanıklığı .551

e) Mağdurun Tanıklığı .553

f) Bilirkişinin Tanıklığı .556

g) Adli Kolluğun Tanıklığı.557

h) Çocuk Akıl Hastaları ve Akıl Zayıflığı İçinde Olanların Tanıklığı558

 

22 İçindekiler

Tanıkların Çağrılması 558

Çağrıya Uymayan Tanıklar Hakkında Uygulanacak Yaptırım 564

Tanığın Yükümlülükleri (Ödevleri) 565

a) Yetkili Makam Huzuruna Gelme Yükümlülüğü (Hazır Bulunma

Yükümlülüğü) 565

b) Beyanda Bulunma Yükümlülüğü. 566

c) Beyanda Bulunma Yükümlülüğünün İstisnaları 566

(1) Mutlak Çekinme Hakkının Olduğu Durumlar 567

(a) CMK m. 45/1’de Kabul Edilen Tanıklıktan Çekinme Hakları

(CMK m. 45/1)  567

(b) Yaş Küçüklüğü, Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı Nedeniyle

Tanıklıktan Çekinmenin Önemini Anlayabilecek Durumda

Olmayanların Tanıklıktan Çekinmesi (CMK m. 45/2)  570

(c) Tanıklıktan Çekinebileceklere Bu Hakkının Bildirilmesi (CMK

45/3) 572

(2) Meslekleri veya Sürekli Uğraşları Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme

Hakkı Olanlar  573

(3) Ceza Kovuşturmasına Uğratabilecek Nitelikte Olan Sorulara

Cevap Vermeme Durumları Nedeniyle Çekinme Hakkı  578

d) Doğru Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 580

e) Yemin Etme Yükümlülüğü. 580

(1) Yemin Etme Yükümlülüğünün İstisnaları 580

(2) Tanıklara Yemin Verilmesi  583

(3) Yeminin Biçimi 584

(4) Yeminin Yerine Getirilmesi, Sağır veya Dilsizin Yemini. 584

Tanıklıktan ve Yeminden Sebepsiz Çekinme Durumu ve Yaptırımı 584

Tanığın Hakları 585

a) Tanıklıktan Çekinme Hakkı 585

b) Kendisi veya CMK m. 45’te Yer Alan Kişiler Hakkında Ceza Kovuşturmasına

Yol Açabilecek Sorulara Cevap Vermeme Hakkı . 585

c) Tazminat Hakkı . 585

Tanıkların Dinlenmesi. 586

a) Tanığın Dinlenmesine Geçilmeden Önce Tanıklık Yapma Görevinin

Öneminin Anlatılması . 592

b) Tanığa İlk Önce Sorulacak Hususlar 593

c) Tanığa Söylenecek Şeyler ve Sorulacak Sorular 594

d) Tanığın Erken Dinlenmesi . 597

e) Tanığın Tekrar Dinlenmesi 597

Devlet Sırrı Niteliğindeki Bilgilerde Tanıklık 598

Gizli Tanıklık ve Gizli Tanığın Korunması 600

 

İçindekiler 23

Bilirkişi605

Genel Olarak .605

Bilirkişinin Tanımı606

Bilirkişinin Hukuki Niteliği .607

Bilirkişiye Başvurulabilecek Haller 608

Bilirkişiye Başvurulamayacak Haller610

Bilirkişiye Başvurma (Bilirkişi Atama) Yetkisine Sahip Kişiler 613

a) Soruşturma Evresinde.613

b) Kovuşturma Evresinde 614

Bilirkişi Atanmasını İsteme Hakkına Sahip Kişiler614

Delillerin Müşterekliği İlkesi Gereği Hâkimin Kişisel Bilgisini

Mahkemede Kullanmaması 617

Bilirkişi Olabilecek Kişiler (Bilirkişi Olma Koşulları) .617

Bilirkişi Atanma Usulü.618

Bilirkişinin Yükümlülükleri.619

a) Bilirkişiliği Kabul Etme Yükümlülüğü (Zorunlu Bilirkişilik) .619

b) Yemin Etme Yükümlülüğü.619

c) İnceleme Yapma ve Yaptığı İncelemenin Sonuçlarını Bildirme

Yükümlülüğü .620

d) Çağrıya Uyma (Hazır Bulunma) Yükümlülüğü .622

(1) Çağrıya Uyma Yükümlülüğüne Uymamanın Yaptırımı .623

Bilirkişi Sayısı.624

Bilirkişi Değerlendirmesi, Dinlenmesi ve Uzman Mütalaası625

a) Bilirkişi Değerlendirmesi .625

(1) Bilirkişi Değerlendirmesinin Hukuki Niteliği625

(2) Bilirkişi Değerlendirmesinin Yetkili Kişiye Verilmesi .626

(3) Duruşma Aşamasında Bilirkişinin Dinlenmesi.630

(4) Bilirkişinin Erken Dinlenmesi 631

b) Uzman Mütalaası 632

Bilirkişinin Yetkileri .633

Bilirkişilikten Çekinme.634

Bilirkişinin Reddi .634

Bilirkişi Tanık .636

Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunmaması.636

a) Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunduğu Durumlar .637

Özel Bilirkişilik Şekli Olarak Gözlem Altına Alma.637

a) Gözlem Altına Alma Koşulları638

 

24 İçindekiler

b) Yetkili Makam . 638

c) Süresi 638

d) İtiraz 638

e) İtiraz Edebilecek Kişiler . 638

f) İtirazı İnceleyecek Merci. 639

g) İtiraz Üzerine Verilecek Karar . 639

 

Sekizinci Bölüm

CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL

 

XIX. CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT ARAÇLARI OLARAK DELİLLER .641

İspat Kavramı. 641

Delil Kavramı 642

Delillerin Özellikleri 643

Delil Çeşitleri 644

Delillerin Sınıflandırılması 645

Beyan Delili. 646

a) Tanık Beyanı 647

b) Şüpheli ve Sanık Beyanı 654

(1) Şüpheli Beyanı  654

(a) Şüphelinin İfadesinin Alınması 655

(i) İfade Almanın Amacı . 655

(ii) Cumhuriyet Savcısı ve Kolluğun İfade Alması 655

(iii) Cumhuriyet Savcısı ve Kolluk Tarafından Alınan

İfadenin Hukuki Değeri . 660

(b) Şüphelinin Sorgusunun Yapılması. 663

(i) Sulh Ceza Hâkiminin Sorgusu  664

(c) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüphelinin

Çağrılması . 665

(d) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüpheli Hakkında

Zorla Getirme Kararı Verilmesi . 665

(2) Sanığın Sorgusunun Yapılması 668

(a) Şüphelinin İfadesi Alınmadan veya Sorgusu Yapılmadan

Önce Yapılması Gerekenler (İfade ve Sorgu tarzı)  669

(b) Şüphelinin İfadesi Alınırken veya Sorgusu Yapılırken Yasak

Olan İfade ve Sorgu Yöntemleri 669

(i) Kötü Davranma . 671

(ii) İşkence  671

(iii) İlaç Verme . 671

(iv) Yorma 672

 

İçindekiler 25

(v) Aldatma.672

(vi) Cebir veya Tehditte Bulunma674

(vii) Bazı Araçları Kullanma Gibi Bedensel veya Ruhsal

Müdahaleler Yapma (İradeyi Etkileyen Diğer

Nedenler) 675

(viii) Yasaya Aykırı Vaatte Bulunma (CMK m. 148/2) 675

(3) Şüpheli veya Sanığın İkrarı677

Yargıtay 12. Ceza Dairesi bir kararında, ikrarın tek başına hükme esas

alınamayacağını belirtmiştir678

Belge Delili (Yazılı Açıklamalar) .680

a) Yazılı Belge 681

b) Şekil Tespit Eden Belge .683

Belirti Delilleri .684

Ses ve Görüntü Tespit Eden Araçların Kaydı.686

Delil Yasakları-Yasak Deliller (Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen

Delillerin Kullanılamaması).689

Genel Olarak .689

Delil Yasaklarının Görevi .690

Delil Yasaklarının Sınıflandırılması Sorunu691

a) Türk Öğretisinde Kabul Edilen Sınıflandırmalar 691

(1) Delil Elde Etme Yasağı.693

(a) Genel Olarak .693

(b) Delil Elde Etme Yasağı Durumları694

(i) Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi

(CMK m. 45, 46, 48, 147)694

(ii) İfade Alma ve Sorguda Yasak Yöntemlerin Kullanılması

(CMK m. 148).696

(iii) Kanun Tarafından Yetkilendirilmiş Kişilerin Emri

Bulunmadan ve Kanun Tarafından Belirlenen Usullere

Uyulmadan Delil Elde Edilmesi 697

(2) Delil Değerlendirme Yasağı (Hukuka Aykırı Delilin Kullanılma

Yasağı).700

(a) Anayasa m. 38/6’ya Göre Delil Değerlendirme Yasağı701

(b) CMK m. CMK m. 217/2’ye Göre Delil Değerlendirme Yasağı 702

(c) Hukuka Aykırı Şekilde Elde Edilen Delillerin Kullanılıp

Kullanılmamasında Mutlak ve Nisbi Kullanma Yasağı

Sistemleri/Kuramları .706

Delil Yasaklarının Uzak Etkisi.728

İdari Kolluğun Elde Ettiği Delillerin Kullanılması Sorunu.730

Tesadüfen Elde Edilen Deliller 743

 

26 İçindekiler

Askeri Ceza Mahkemesi ve Delil Yasakları 744

Yüce Divan Yargılaması ve Delil Yasakları. 744

Delile Ulaşma Yolları (Delil Elde Etme Yöntemleri) 745

Genel Olarak. 745

Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması. 746

a) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması

(CMK m. 75/1)  747

(1) Beden Muayenesi. 747

(a) Dış Beden Muayenesi . 747

(b) İç Beden Muayenesi . 749

(2) Vücuttan Örnek Alınması . 749

(3) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek

Alınmasının Hukuki Niteliği. 750

(4) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek

Alınması ve Kişinin Kendisi veya Yakınları Aleyhine Ceza

Soruşturmasına veya Kovuşturmasına Neden Olacak Beyanda

Bulunmama Hakkı (Nemo Tenetur Se Ipsum Accusare). 750

(5) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek

Alınmasının Koşulları  751

(a) Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır . 751

(b) Suçun Kanunda Öngörülen Cezasının Üst Sınırı İki Yıl ve

Daha Yukarı Olması Gerekir 752

(c) Müdahalenin Sağlığa Zarar Verme Tehlikesinin

Bulunmaması (Orantılılık İlkesi)  752

(d) Karar Verecek Kişi . 753

(e) İç Beden Muayenesi veya Vücuttan Örnek Alma İşlemini

Yapacak Kişiler  756

(f) İtiraz 756

(g) İtiraz Edebilecek Kişiler . 757

(h) İtirazı İnceleyecek Merci. 757

(ı) İtiraz Üzerine Verilecek Karar . 757

(6) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması ve

Bu Delillerin Kullanılması Yasağı. 757

(7) Özel Kanunlar Gereği Alkol Muayenesi ve Kan Örneği Alınması  758

Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan

Örnek Alınması . 758

a) Genel Olarak . 758

b) Beden Muayenesi . 759

(1) Dış Beden Muayenesi. 759

(2) İç Beden Muayenesi . 760

 

İçindekiler 27

c) Amaç .760

d) Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek

Alınmasının Uygulama Koşulları760

(1) Şüpheli ve Sanık Dışında Bir Kişi Bulunmalıdır 760

(2) Müdahalenin Mağdur veya Diğer Kişilerin Sağlığını Tehlikeye

Düşürmemesi Gerekir (Orantılılık İlkesi).760

(3) Karar Verecek Kişi veya Makam761

(4) İstemde Bulunabilecek Kişi veya Kişiler 763

(5) İtiraz763

(6) İtiraz Edebilecek Kişiler .763

(7) İtiraz Üzerine Verilecek Karar .763

(8) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması ve

Bu Delillerin Kullanılması Yasağı .763

(9) Diğer Kişilerin Rızasının Olmaması ve Susma Hakkı (Nemo

Tenetur)764

Moleküler Genetik İncelemeler 767

a) Moleküler Genetik İncelemenin Hukuki Niteliği .767

b) Moleküler Genetik İncelemenin Amacı.768

c) Moleküler Genetik İncelemenin Uygulanma Koşulları770

(1) Başlamış Olan Bir Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasının

Bulunması .770

(2) İkincil Nitelikte Bir Başvuru Olup Olmadığı .770

(3) Karar Verecek Kişi .771

(4) Moleküler Genetik İnceleme Yapılabilmesi İçin Bilirkişi

Görevlendirilmesi .771

(5) İstemde Bulunabilecek Kişiler.772

(6) Moleküler Genetik İncelemeye Tabi Tutulacak Kişiler772

(7) İtiraz773

(8) Genetik İnceleme Sonuçlarının Gizliliği.773

(9) Hukuka Aykırı Moleküler Genetik İnceleme Sonucu Elde Edilen

Deliller ve Kullanılma Yasağı .775

Fizik Kimliğinin Tespiti.775

a) Genel Olarak .775

b) Fizik Kimliğinin Tespitinin Hukuki Niteliği775

c) Fizik Kimliğinin Tespitinin Amacı.775

d) Fizik Kimliğinin Tespitinin Konusu .776

e) Uygulanma Koşulları .776

(1) Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir

Suçtan Dolayı Soruşturma ve Kovuşturma Başlamış Olmalıdır.776

(2) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır .776

 

28 İçindekiler

(3) Şüpheli veya Sanığı Teşhisi İçin Gerekli Olmalıdır (Orantılılık

İlkesi)  777

(4) Kararı Verecek Kişi 777

(5) İtiraz . 778

(6) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitinin Uygulanma Usulü  779

(7) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitine Yönelik Bilgilerin Yok

Edilmesi ve Hukuka Aykırı Delil  779

Keşif 780

a) Genel Olarak . 780

b) Keşfin Hukuki Niteliği 781

c) Keşfin Amacı . 781

d) Keşfin Konusu . 781

(1) Nesneler . 781

(2) Belgeler  781

(3) Kişiler 782

(4) Olgular ve Deneyler 782

e) Keşfin Uygulanma Koşulları 782

(1) Keşif Yapmaya Yetkili Kişiler . 782

(2) Keşfin Yapılmasında Hazır Bulunabilecek Kişiler  783

(3) Keşif Tutanağı ve Keşif Tutanağının Delil Değeri  786

(4) Hukuka Aykırı Yöntemler Uygulanarak Gerçekleştirilen Keşif

Sonucu Elde Edilen Delil ve Delil Yasakları . 787

Keşif Türleri 787

a) Yer Gösterme 787

(1) Yer Gösterme İşleminin Hukuki Niteliği 787

(2) Yer Gösterme İşlemini Yapabilecek Kişiler . 788

(3) Yer Gösterme İşleminde Hazır Bulunabilecek Kişiler 789

(4) Yer Gösterme İşleminin Tutanağa Bağlanması. 790

(5) Yer Gösterme İşleminde İşleme Başlamadan Önce Şüpheliye

Haklarının Hatırlatılması. 790

b) Otopsi . 790

(1) Genel Olarak. 790

(2) Otopsi İşleminin Hukuki Niteliği . 791

(3) Otopsi İşlemini Yapmaya Yetkili Kişiler. 791

(4) Otopsi İşlemi Yapılması Kararını Verecek Makam veya Kişi . 791

(5) Gömülmüş Bulunan Bir Cesedin İncelenmesi Veya Otopsi

Yapılması  792

Arama. 793

a) Genel Olarak . 793

b) Aramanın Amacı . 797

 

İçindekiler 29

c) Özel Arama Şekilleri 797

d) Aramanın Hukuki Niteliği 798

e) Aramanın Uygulanma Koşulları.799

(1) Makul Şüphe.799

(a) Şüpheli ve Sanık Bakımından 799

(b) Üçüncü Kişiler Bakımından800

(2) Arama Kararı ve Arama Emrini Vermeye Yetkili Kişi .803

(a) Arama Kararı .803

(b) Arama Kararını Vermeye Yetkili Kişi806

(i) Soruşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye Yetkili

Kişi .807

(ii) Kovuşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye Yetkili

Kişi .811

(c) Arama Kararına Gerek Olmayan Durumlar .812

(i) CMK’da Düzenlenen Durumlar812

(ii) 25832 sayılı Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği m.

8’de Düzenlenen Durumlar .812

(d) Arama Yapılacak Kişiler .813

(e) Arama Yapılacak Yerler .814

(i) Üstte Arama 815

(ii) Eşyada Arama815

(iii) Konutta Arama 815

(iv) İşyerinde Arama 815

(v) Araçta Arama 817

(vi) Diğer Yerlerde Arama818

(vii) Askerî Mahallerde Arama818

(viii) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve

Kütüklerinde Arama 818

(f) Arama Yapılacak Zaman820

(3) Arama Karar veya Emrinde Bulunacak Hususlar.821

(4) Aramada Hazır Bulunacak ve/veya Bulunabilecek Kişiler .822

(5) Arama Sonunda Verilecek Belge.829

(6) Belge veya Kâğıtları İnceleme Yetkisi831

(7) Aramada Tesadüfen Elde Edilen Deliller.833

(8) Arama ve Delil Yasakları .835

(9) Tazminat .837

Elkoyma 837

a) Genel Olarak .837

b) Elkoymanın Hukuki Niteliği .839

c) Elkoymanın Amacı.839

 

30 İçindekiler

d) Elkoymanın Kapsamı. 839

e) Elkoymanın Uygulanma Koşulları . 840

(1) Bir Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Başlamış Olmalıdır. 840

(2) Elkonulacak Eşya veya Kazanç Bir Kişiye Ait Olmalı veya Bir

Kişinin Zilyedinde Olmalıdır 840

(3) Elkoyma Karar veya Emrini Yetkili Kişiler Vermelidir 841

f) Elkoyma Karar veya Emrine Karşı Hukuki Denetim. 844

g) Elkoyma İşleminin Uygulanma Süresi . 846

h) Elkoyma İşleminin İlgilisine Bildirilmesi 846

ı) Elkonulan Eşyanın Geri Verilmesi . 847

i) Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması . 848

j) İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem 852

k) Elkonulamayacak Mektuplar ve Belgeler 853

l) İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece İncelenmesi 855

m) Askerî Mahâllerde Yapılacak Elkoyma İşlemi 856

n) Özel Elkoyma Şekilleri. 856

(1) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma 856

(a) Genel Olarak . 856

(b) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle Müsadere

Arasındaki Farklar . 857

(c) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle İhtiyadi Haciz

ve İhtiyadi Tedbir Arasındaki Fark. 858

(d) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Hukuki Niteliği. 858

(e) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Amacı  858

(f) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Kapsamı. 859

(g) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Uygulanma

Koşulları  860

(i) CMK m. 128/2’de Yer Alan Suçlardan Birinin İşlendiği

Konusunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç

Şüphesi Bulunmalıdır  860

(ii) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Olmalıdır . 862

(iii) Hakim Tarafından Karar Verilmelidir. 864

(h) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İşleminin

Uygulanması 865

(ı) Hukuki Denetim 866

(i) Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Kayyım Atanması  867

(j) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Özel Elkoyma Şekli 867

(2) Postada Elkoyma  867

(a) Genel Olarak . 867

(b) Postada Elkoymanın Hukuki Niteliği . 868

(c) Postada Elkoymanın Amacı. 868

 

İçindekiler 31

(d) Postada Elkoymanın Kapsamı .868

(e) Postada Elkoymanın Uygulama Koşulları 869

(i) Herhangi Bir Suç İçin Ceza Soruşturması ve

Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır869

(ii) Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâllerde

Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır .869

(f) Postada Elkoyma Tedbirinin Uygulanması 870

(g) Hukuki Denetim 872

(3) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoyma .872

(a) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Hukuki

Niteliği.872

(b) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Amacı872

(c) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Kapsamı 873

(d) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Uygulanma

Koşulları 873

(i) Bir Suç İçin Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasına

Başlanmış Olmalıdır.873

(ii) Yetkili Kişinin Kararı Bulunmalıdır .874

(e) Elkonulan Şeylerin Avukatla Müvekkil Arasındaki İlişkiye Ait

Olduğu İtirazı.875

(f) Hukuki Denetim 879

(4) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini879

(a) Genel Olarak .879

(b) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Hukuki Niteliği.880

(c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Amacı 880

(d) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Kapsamı.880

(e) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Uygulanma Koşulları .881

(i) Bir Şirket Bulunmalıdır 881

(ii) Soruşturulması veya Kovuşturulmasına Başlanmış Bir

Suç Olmalıdır .881

(iii) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Suç İçin

Kuvvetli Suç Şüphesi Bulunmalıdır 882

(iv) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılabilmesi İçin Gerekli

Olması .882

(v) Hâkim veya Mahkeme Kararı Bulunmalıdır.882

(f) Atama Kararında Bulunması Gerekenler.883

(g) Tedbirin Uygulanması Sonucu Kayyıma Ödenecek Ücret .883

(h) Tedbirin Uygulanma Süresi .884

(ı) Atanan Kayyımın Bağımsız ve Tarafsız Olması 884

(i) Kayyım Atamada Ölçülülük/Orantılılık İlkesi.884

(j) Hukuki Denetim 885

 

32 İçindekiler

(k) CMK m. 133’e Göre Atanan Kayyımın Cezai ve Hukuki

Sorumluluğu . 886

(i) Kayyımın Hukuki Niteliği . 886

(ii) Kayyımın Görevleri 886

(iii) Göreve Başlama Anı 887

(iv) Kayyımın Cezai Sorumluluğu. 887

(v) Kayyımın Hukuki Sorumluluğu  890

(5) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde

Arama, Kopyalama ve Elkoyma  890

(a) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde

Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Hukuki Niteliği . 890

(b) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde

Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Amacı. 891

(c) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde

Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Kapsamı. 891

(d) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde

Kopyalama ve Elkoymanın Uygulanma Koşulları  895

(i) Soruşturmasına Başlanmış Bir Suç Olmalıdır  895

(ii) Hâkim Kararı Bulunmalıdır  896

(iii) Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin

Varlığı Gereklidir . 898

(iv) Başka Surette Delil Elde Etme İmkânının Bulunmaması

Gerekir  899

(e) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde

Elkoymanın Uygulanması 900

(f) Hukuki Denetim 903

(6) Özel Kanunlarda Öngörülen Elkoyma Durumları 903

(a) Basılmış Eserlere Elkoyma  903

(b) 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda Elkoyma  904

(c) 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda Elkoyma 904

o) Haksız Elkoyma Nedeniyle Tazminat 905

Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi . 906

a) Genel Olarak . 906

b) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Hukuki

Niteliği  908

c) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Amacı 908

d) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Kapsamı 909

(1) İletişimin Tespit Edilmesi (CMK m. 135/6) 910

(2) İletişimin Dinlenmesi (CMK m. 135/1) 916

(3) İletişimin Kayda Alınması (CMK m. 135/1) . 917

(4) Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi (CMK m. 135/1). 921

 

İçindekiler 33

(5) Mobil (Taşınabilir/Cep) Telefonun Yerinin Belirlenmesi (CMK m.

135/5) .921

e) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Uygulanma

Koşulları 923

(1) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Bir Suç

Bulunmalıdır .923

(2) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanan Suçun İşlendiğine

Yönelik Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç Şüphesi

Bulunmalıdır .925

(3) Başka Türlü Delil Elde Etme İmkânı Bulunmamalıdır928

(4) Hakim Kararı veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde

Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır.931

(5) Bir Ceza Soruşturmasında Şüpheli veya Ceza Kovuşturmasında

Sanık Bulunmalıdır936

f) Şüpheli veya Sanığın Tanıklıktan Çekinebilecek Kişilerle Arasındaki

İletişimi .941

g) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Kararının

İçeriği 945

h) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinde Süre947

ı) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesine Yönelik

Kararın Gizli Tutulması 951

i) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Yetkili

Olmayan Kişilerce Gerçekleştirilmesi .952

j) Şüpheli veya Sanığın Müdafiin Bürosu, Konutu ve Yerleşim Yerindeki

Telekomünikasyon Araçları Hakkında Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan

İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Uygulanamaması 953

k) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşleminin

Uygulanması .956

l) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi Sonucu

Elde Edilen Kayıtların Yok Edilmesi .958

m) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi Sonucu

Yapılan Kayıtların Yok Edildiğinin İlgiliye Bildirilmesi 961

n) Hukuki Denetim 964

o) Tesadüfen Elde Edilen Deliller 964

ö) İletişim İçeriklerinin Bir İkrar Delili Olup Olmayacağı Sorunu .973

p) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi ve

Yasak Delil .974

s) İletişimin Önleme Amaçlı (İdari Kolluk) Denetlenmesi979

Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi988

a) Genel Olarak .988

b) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Hukuki Niteliği 989

c) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Amacı989

 

34 İçindekiler

d) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Uygulanma Koşulu 989

(1) Soruşturulmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır . 989

(2) Soruşturmasına Başlanmış Suçun İşlendiği Hususunda Somut

Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır . 991

(3) Başka Surette Delil Elde Edilememiş Olmalıdır. 992

(4) Hakim Tarafından Karar Verilmelidir. 992

e) Gizli Soruşturmacı Olarak Atanabilecek Kişiler . 994

f) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinde Süre . 999

g) Gizli Soruşturmacının Görevlendirilmesinde Usul 999

h) Soruşturmacı, Görevini Yerine Getirirken Suç İşleyemez ve Görevlendirildiği

Örgütün İşlemekte Olduğu Suçlardan Sorumlu Tutulamaz  1000

ı) Soruşturmacı Görevlendirilmesi Suretiyle Elde Edilen Kişisel Bilgilerin

Görevlendirildiği Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Dışında

Kullanılamaması 1001

i) Hukuki Denetim 1003

Teknik Araçlarla İzleme 1004

a) Genel Olarak . 1004

b) Teknik Araçlarla İzlemenin Hukuki Niteliği . 1004

c) Teknik Araçlarla İzlemenin Amacı. 1005

d) Teknik Araçlarla İzlemenin Kapsamı . 1005

e) Teknik Araçlarla İzlemenin Konusu. 1005

f) Teknik Araçlarla İzlemenin Uygulanma Koşulları 1006

(1) CMK m. 140/1-a’daki Suçların İşlendiği Hususunda Somut

Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır . 1006

(2) Kanunda Öngörülen Suçlardan Biri İşlenmiş Olmalıdır. 1007

(3) Başka Suretle Delil Elde Edilememelidir . 1008

(4) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır . 1009

(5) Hakim Kararı Bulunmalıdır . 1009

g) Teknik Araçlarla İzlemede Süre. 1010

h) Elde Edilen Delillerin CMK m. 140/1-a’da Belirtilen Suçlarla İlgili Soruşturma

ve Kovuşturma Dışında Kullanılamaması 1011

 

Dokuzuncu Bölüm

KORUMA TEDBİRLERİ

 

KORUMA TEDBİRLERİ . 1015

Terim - Tanım 1015

Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması 1016

Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 1016

Kanun İle Düzenlenmiş Olma . 1016

 

İçindekiler 35

Geçici Olma.1017

Araç Olma .1017

Zorlama.1018

Koruma Tedbirlerinin Önkoşulları1018

Bir Suç Şüphesinin Bulunması.1018

a) Basit Şüphe/Başlangıç Şüphesi1018

b) Makul Şüphe .1018

c) Yeterli Şüphe.1018

d) Kuvvetli Şüphe 1019

e) Yoğun Şüphe .1019

Gecikmede Tehlike Bulunmalı 1021

Haklı Görünüş .1021

Orantı Bulunması 1022

Kural Olarak, Hâkim veya Mahkemenin, Gecikmesinde Sakınca

Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması.1022

Koruma Tedbirlerinin Çeşitleri .1023

Yakalama.1023

a) Tanım 1023

b) Yakalama Çeşitleri.1024

c) Yakalamanın Amacı.1024

d) Yakalamanın Hukuki Niteliği .1025

e) Yakalamanın Sınıflandırılması .1025

f) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalama İşlemi1025

(1) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalamanın Koşulları 1025

(a) Kişi Bakımından.1025

(i) Herkes Tarafından Yapılabilen Yakalama 1025

(ii) Kolluk Kuvvetleri Tarafından Yapılabilen Yakalama.1032

(b) Kolluk Tarafından Yapılabilen Yakalamanın Koşulları1032

g) Yakalama Emri Üzerine Yapılan Yakalama İşlemi1034

h) Yakalamanın Yapılış Şekli ve Kişiye Haklarının Hatırlatılması 1037

ı) Yakalamanın Bildirilmesi .1040

(1) Yakalama İşleminin Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi .1040

(2) Yakalama İşleminin Yakalananın Yakınlarına Bildirilmesi1042

(3) Yakalama İşleminin İlgililere Bildirilmesi.1044

i) Yakalanan Kişinin Serbest Bırakılması .1045

j) Yakalama Zamanı ve Yeri 1046

k) Yakalama Süresi 1046

l) Yakalama Tutanağı1047

m) Yakalanan Kişinin Mahkemeye Götürülmesi.1048

n) Tekrar Yakalama .1049

o) Yakalanan Kişinin Nakli ve Kelepçe Takılması .1052

 

36 İçindekiler

ö) Hukuki Denetim 1052

p) Bazı Özel Yakalama Durumları 1053

r) Yakalama İle İlgili Kurallara Uyulmaması Sonucu Elde Edilen Delillerin

Kullanılamaması 1053

Gözaltına Alma . 1053

a) Gözaltına Almanın Amacı 1054

b) Gözaltına Alma İşleminin Uygulanma Koşulları 1054

(1) Bir Suç Şüphesi İle Yakalanmış Bir Kişi Olmalıdır  1054

(2) Cumhuriyet Savcısı Tarafından Gözaltına Alınma Kararı Verilmiş

Olmalıdır. 1056

(3) Soruşturma Yönünden Zorunlu Olmalıdır  1059

(4) Kişinin Bir Suçu İşlediği Şüphesini Gösteren Somut Delillerin

Varlığı Bulunmalıdır  1059

(c) Gözaltı Süresi  1060

(1) Bireysel Suçlarda  1062

(2) Toplu Suçlarda 1064

(3) 3713 sayılı TMK’daki Suçlarda . 1067

(4) Kabahatler Kanunu’nun 40. Maddesine Göre Gözaltı  1067

d) Yakalanan Kişiyi Yakalama Yerine En Yakın Hâkim veya Mahkemeye

Gönderilmesinde Yetkili Kişi . 1068

e) Yakalama, Gözaltına Alma ve Gözaltı Süresinin Uzatılması Emrine Karşı

Hukuki Denetim Hakkı ve Bu Hakkı Kullanacak Kişiler  1069

(1) Hukuki Denetim Hakkı 1069

(2) Hukuki Denetim Hakkını Kullanabilecekler. 1071

f) Gözaltına Alınan Kişinin Sorguya Çekilmesi 1072

g) Gözaltına Alınanın Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi . 1072

Tutuklama 1073

a) Tanım 1073

b) Tutuklamanın Amacı. 1073

c) Tutuklamanın Hukuki Niteliği . 1074

d) Tutuklama İhtiyari (Takdire Bağlı) Bir Koruma Tedbiridir . 1074

e) Tutuklamanın Koşulları . 1075

(1) Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması  1075

(2) Tutuklama Nedenlerinden En Az Birinin Bulunması. 1077

(a) CMK m. 100/2’deki Tutuklama Nedenleri  1079

(i) Şüpheli veya Sanığın Kaçması, Saklanması veya Kaçacağı

Şüphesini Uyandıran Somut Olguların Bulunması  1079

(ii) Delilleri Karartma Tehlikesi . 1080

(b) CMK m. 100/3’teki Tutuklama Nedenlerinin Varsayılması

(Tutuklama Karineleri)  1082

 

İçindekiler 37

(3) Tutuklama Yasağının Bulunmaması1087

(4) Tutuklamanın Orantılı Olması (Ölçülülük İlkesi) .1089

(5) Şüpheli veya Sanığa Güvence Belgesi Verilmemiş Olması 1090

(6) Hâkim veya Mahkeme Kararının Bulunması.1091

(a) Soruşturma Evresinde.1091

(b) Kovuşturma Evresinde 1093

f) Hâkim ve Mahkemenin Tutuklamaya, Tutuklamanın Devamına veya

Bu Husustaki Bir Tahliye İsteminin Reddine İlişkin Kararlarının Gerekçeli

Olması .1095

g) Şüpheli veya Sanığın Yokluğunda Tutuklama Kararı Verilmesi .1098

h) Müdafiin Hazır Bulunması (Tutuklama Duruşması) 1098

ı) Tutuklama Kararının veya Tutukluluğun Devamına İlişkin Kararın Şüpheli

veya Sanığın Yakınlarına Bildirilmesi .1100

i) Tutuklulukta Geçecek Süre .1102

(1) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Girmeyen Suçlarda

Tutukluluk Süresi 1102

(2) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Suçlarda Tutukluluk

Süresi.1102

j) Tutuklama Kararının Geri Alınması .1114

(1) Cumhuriyet Savcısının Tutuklama Kararının Geri Alınmasını

İstemesi (Şüphelinin Serbest Bırakılmasını İstemesi)1114

(2) Şüpheli ve Sanığın Salıverilme İsteminde Bulunması1114

(3) Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısının Tutukluyu Re’sen

Serbest Bırakması .1116

(4) CMK m. 103 ve 104’te Yer Almayan Diğer Salıverilme Sebepleri .1119

k) Şüpheli veya Sanığın Salıverilme İsteminin Karara Bağlanması Usulü 1120

l) Tutukluluğun İncelenmesi.1121

m) Tutuklama Kararlarına Karşı Kanun Yolu.1123

n) Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru1129

o) Birden Çok Tutuklama Kararının Bulunması .1133

ö) Tutuklama Kararının Ertelenebilmesi İmkânı1133

p) Tutuklunun Tedavi Edilmesi ve Beslenmesi 1134

r) Tutuklulukta Geçen Sürenin Mahkûmiyetten İndirilmesi .1134

s) Salıverilenin Yükümlülükleri1135

ş) Tutuklunun Hakları .1136

Adli Kontrol.1136

a) Genel Olarak .1136

b) Adli Kontrolün Hukuki Niteliği.1137

c) Adli Kontrolün Amacı 1137

d) Adli Kontrol Tedbirlerinin Uygulanma Koşulları1138

(1) CMK m. 100’de Yer Alan Tutuklama Koşullar Gerçekleşmiş

Olmalı .1138

 

38 İçindekiler

(2) Sulh Ceza Hâkimi veya Mahkeme Karar Vermeli 1140

(3) Orantılılık İlkesine Uyulmuş Olmalı. 1142

e) Adli Kontrol Kararının İçeriği. 1144

f) Adli Kontrol Kararının Kaldırılması 1145

g) Adli Kontrol Kararına Karşı İtiraz Kanun Yolu 1147

h) Adli Kontrol Uygulamasında Süre . 1149

ı) Adli Kontrol Tedbirine Yönelik Karara Uyulmaması ve Yaptırım. 1150

i) Adli Kontrol Tedbirinde Geçen Sürenin Mahsubu 1151

j) Uygulanabilecek Adli Kontrol Yükümlülükleri (Tedbirleri) 1152

k) Güvence Verilmesi 1156

(1) Güvencenin Geri Verilmesi. 1157

(2) Güvencenin Önceden İlgili Kişiye Verilmesi 1157

l) Cumhuriyet Savcısı, Hâkim ve Ceza Muhakemesi İşlemlerini Yerine Getiren

Kişilerin Koruma Tedbirlerinin Uygulanması Suretiyle ve Diğer Hukuka Aykırı

Fiillerinden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk = Koruma Tedbirlerinin

Uygulanması ve Tazminat Sorumluluğu . 1158

(1) Hukuki Sorumluluk . 1158

(2) Cezai Sorumluluk 1169

 

Onuncu Bölüm

CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ

 

XXI. CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ  1171

Soruşturma Evresi 1171

Soruşturma Evresinin Amacı 1175

Soruşturma Evresinin Görevi. 1175

Soruşturma Evresine İlişkin Bazı İlkeler . 1175

Ceza Davasının Kamusallığı 1175

Davasız Yargılama Olmaz İlkesi. 1176

Kamu Davasının Zorunluluğu . 1177

a) Kamu Davasının Zorunluluğu İlkesinin İstisnası 1178

Soruşturmanın Gizliliği . 1178

Soruşturmanın Yazılılığı 1185

Soruşturmanın Dağınıklığı 1185

Soruşturmanın Bir Sıraya Bağlı Olmayışı 1186

Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısı, Sulh Ceza Hâkimi ve

Kolluğun Görev ve Yetkileri  1186

a) Cumhuriyet Savcısının Görev, Yetki ve Yükümlülükleri 1186

(1) Cumhuriyet Savcısının Görevi. 1187

(2) Cumhuriyet Savcısının Yetkisi. 1187

 

İçindekiler 39

(3) Cumhuriyet Savcısının Yükümlülüğü.1188

(4) Sulh Ceza Hâkiminin Görev ve Yetkileri 1189

(a) Sulh Ceza Hâkiminin Yetkisi 1189

(b) Sulh Ceza Hâkiminin (Görevi) Yükümlülüğü1189

(5) Kolluk Kuvvetlerinin Görevleri (Yükümlülükleri).1190

b) Soruşturma Evresinde Şüphe Türleri 1190

(1) Basit Şüphe .1191

(2) Makul Şüphe.1192

(3) Yeterli Şüphe.1193

(4) Kuvvetli Şüphe 1193

c) Suçun Öğrenilmesi 1193

(1) Re’sen Öğrenme .1193

(2) İhbar Yoluyla Öğrenme .1194

(3) Şikâyet Yoluyla Öğrenme1195

(4) Tutanakla Öğrenme 1200

(5) Diğer Yollarla Öğrenme.1200

(a) Talep .1200

(b) Yabancı Devletin Şikâyeti 1201

(c) Mütalaa.1201

d) Soruşturmanın Sona Ermesi1202

(1) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı.1202

(a) Genel Olarak .1202

(i) Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi1205

(ii) Kovuşturma Olanağının Bulunmaması .1207

(b) Aynı Fiilden Dolayı Yeni Delil Ortaya Çıkmadıkça Kamu

Davası Açılamaması 1208

(c) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Hukuki Denetim

Türleri1217

(i) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı İdari Denetim 1217

(ii) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Adli Denetim .1218

(2) İddianameyi Düzenlemede Takdir Yetkisi.1232

(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık

Hükümleri .1232

(b) Şahsî Cezasızlık Sebepleri1233

(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin

Düzenlenmesinin Ertelenmesi) .1234

(3) Kamu Davasının Açılması (İddianamenin Düzenlenmesi, İadesi

ve Kabulü).1238

(a) Genel Olarak .1238

(b) İddianamenin Unsurları 1240

 

40 İçindekiler

(i) İddianamenin Ön Unsurları. 1240

(ii) İddianamenin Ana Unsurları . 1243

(c) İddianamenin İncelenmesi 1246

(i) İddianamenin CMK m. 170/3’te Belirtilen Hususlara

Uyulmadan Düzenlenmesi (CMK m. 174/1-a). 1247

(ii) İddianamenin Suçun Sübûtuna Doğrudan Etki Edecek

Mevcut Bir Delil Toplanmadan Düzenlenmesi (CMK m.

174/1-b)  1248

(iii) İddianamenin Önödeme, Uzlaşma Usulü Ya da Seri

Muhakeme Usulü Uygulanmaksızın Düzenlenmesi  1253

(d) İddianamenin İadesi Yasağı  1260

(e) İddianamenin İade Edilmesi ve Bu İade Kararı Üzerine

Yapılacak İşlem 1261

(f) İddianamenin İadesinde Süre . 1264

(g) İddianamenin İadesi Kararına Karşı Hukuki Denetim Yolu 1265

(h) İddianamenin Kabul Edilmesi . 1266

KOVUŞTURMA EVRESİ . 1267

Genel Olarak. 1267

Kovuşturma Evresinin Aşamaları 1268

a) Duruşma Hazırlığı Aşaması . 1269

(1) Duruşma Hazırlığı Aşamasında Yapılacak İşlemler . 1270

(a) İddianamenin Sanığa Tebliği ve Sanığın Çağrılması  1270

(b) Sanığın Savunma Delillerinin Toplanması İstemi  1271

(c) Çağrılması Reddedilen Tanığın ve Uzman Kişinin Doğrudan

Mahkemeye Getirilmesi . 1274

(d) Çağrılan Tanıkların Ad ve Adreslerinin Sanığa ve

Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi. 1276

(e) Tanık ve Bilirkişinin Naip Hakim ile veya İstinabe Yoluyla

Dinlenmeleri . 1277

(f) Tanık ve Bilirkişinin Dinleneceği Günün Bildirilmesi . 1279

b) Duruşma Aşaması . 1280

(1) Duruşmanın açıklığı  1281

(2) Duruşmanın Kapalılığı. 1282

(a) Zorunlu Kapalılık . 1282

(b) Zorunlu Olmayan Kapalılık (İsteğe Bağlı veya Re’sen Verilen

Karara Göre Kapalılık) . 1283

(3) Kapalı Duruşmada Bulunabilme . 1284

(4) Ses ve Görüntü Alıcı Aletlerin Kullanılması Yasağı 1285

(5) Duruşmada Hazır Bulunacaklar  1285

(6) Duruşmaya Ara Verme . 1289

 

İçindekiler 41

(7) Duruşmanın Başlaması .1289

(8) Başkan veya Hâkimin Görevi 1295

(9) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğu 1295

(10) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğunun İstisnaları1296

(a) Mahkûmiyet Dışında Bir Karar Verilmesi Gerektiği.1296

(b) Sanığın Mahkemeden Uzaklaşması.1297

(c) Sanığın Yokluğunda Duruşma .1297

(d) Sanığın Duruşmadan Bağışık Tutulması 1298

(e) Sorgu Sırasında Sanığın Mahkeme Salonundan Çıkarılabilmesi.1300

(f) Sanığın Duruşma Salonundan Dışarı Çıkarılması.1301

(g) Kaçak Sanığın Kovuşturulması.1301

(11) Sanık Hazır Bulunmaksızın Yapılan Duruşmada Eski Hâle

Getirme Koşulu.1302

(12) Sanığın Zorla Getirilebilmesi .1302

(13) Doğrudan Soru Yöneltme .1303

(14) Tercüman Bulundurulacak Hâller .1304

(15) Hâkim veya Başkanın Yetkisi.1306

(16) Duruşma Sırasında İşlenen Suç Hakkında İşlem1307

(17) Delillerin Ortaya Konulması ve Reddi .1308

(18) Delil ve Olayın Geç Bildirilmesi .1312

(19) Belge ve Tutanakların Duruşmada Okunması.1313

(a) Duruşmada Anlatılması Zorunlu Belge ve Tutanaklar .1313

(b) Duruşmada Okunmayacak Belgeler1314

(c) Duruşmada Okunmasıyla Yetinilebilecek Belgeler1315

(d) Tanığın Önceki İfadesinin Okunması.1316

(e) Sanığın Önceki İfadesinin Okunması .1316

(f) Rapor, Belge ve Diğer Yazıların Okunması 1317

(20) Dinleme ve Okumadan Sonra Diyeceğin Sorulması1318

(21) Delillerin Tartışılması 1319

(22) Delilleri Takdir Yetkisi .1325

(23) Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisi .1328

(24) Duruşma Tutanağı 1328

(25) Duruşma Tutanağının Başlığı 1329

(26) Duruşma Tutanağının İçeriği.1329

(27) Duruşma Tutanağının İspat Gücü .1330

(28) Hükmün Konusu ve Suçu Değerlendirmede Mahkemenin Yetkisi1331

(29) Suçun Niteliğinin Değişmesi1336

Hüküm veya Son Karar Aşaması .1341

a) Müzakereye Katılacak Hâkimler1342

b) Müzakerenin Yönetimi1342

c) Oyların Toplanması .1343

 

42 İçindekiler

d) Hükmün Gerekçesinde Gösterilmesi Gereken Hususlar. 1345

e) Hükmün Açıklanması 1349

f) Hükmün Gerekçesi ve Hüküm Fıkrasının İçereceği Hususlar 1349

g) Hüküm Türleri. 1354

(1) Beraat Kararı. 1354

(2) Kusurunun Bulunmaması Dolayısıyla Ceza Verilmesine Yer

Olmadığı Kararı. 1357

(3) Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı  1361

(4) Mahkûmiyet Kararı 1362

(5) Güvenlik Tedbirine Hükmolunması Kararı 1363

(6) Davanın Reddi Kararı  1364

(7) Düşme ve Durma Kararı . 1366

(a) Düşme Kararı  1366

(b) Durma Kararı  1371

(8) Adlî Yargı Dışındaki Bir Yargı Merciine Yönelik Görevsizlik Kararı  1372

h) Hükmün Açıklanması ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 1374

(1) Hükmün Açıklanması 1374

(2) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması. 1375

(a) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Amacı . 1375

(b) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Hukuki Niteliği 1375

(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Koşulları . 1380

(i) Nesnel (Objektif) Koşullar . 1380

(ii) Öznel (Sübjektif) Koşullar 1389

(iii) Kararı Verecek Makam Açısından . 1394

(d) Denetim Süresi . 1395

(e) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülükleri . 1395

(f) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine Uyması. 1397

(g) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine Uymaması 1398

(h) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Etkisi  1401

(ı) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Sisteme

Kaydedilmesi. 1403

(i) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının

Verilemeyeceği Durumlar. 1403

(j) Denetim Süresi İçinde Dava Zamanaşımının Durması  1403

(k) Hukuki Denetim 1404

XXII. KANUN YOLLARI. 1411

Genel Olarak 1411

Kanun Yollarının Kendi İçinde Farklı Sınıflandırılmaya Tabi Tutulması 1412

Kanun Yollarına Başvurmanın Etkileri 1413

Aktarma Etkisi 1413

 

İçindekiler 43

Yayılma (Yansıma/Genişleme) Etkisi.1414

Durma Etkisi1417

Kanun Yoluna Başvurabilmenin Koşulları.1417

Kanun Yollarına Başvurmaya İlişkin Genel Hükümler 1417

Kanun Yollarına Başvurma Hakkı 1417

Kanun Yoluna Başvuru Hakkına Sahip Olanlar1419

a) Cumhuriyet Savcısının Başvuru Hakkı .1422

b) Şüphelinin ve Sanığın Başvuru Hakkı 1426

c) Katılanın, Katılan Sıfatını Elde Edememiş Olanların ve Katılan Sıfatını

Alabilecek Şekilde Suçtan Zarar Görenlerin Başvuru Hakkı.1429

Avukatın Başvurma Hakkı .1435

Tutuklunun Kanun Yollarına Başvurması 1439

Yasal Temsilcinin ve Eşin Başvurma Hakkı 1439

Tanık, Bilirkişi ve Üçüncü Kişilerin Başvuru Hakkı .1441

Kanun Yolunun Belirlenmesinde Hata (Yanılma) 1441

Reformatio In Peius/Aleyhe Bozma ve Değiştirme Yasağı1443

Kanun Yoluna Başvurma İstemi 1449

Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) ve Başvurunun

Geri Alınması.1450

a) Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) 1450

b) Kanun Yollarına Başvurunun Geri Alınması.1453

Kanun Yollarına Başvuru Süresi 1457

Olağan Kanun Yolları 1458

İtiraz Kanun Yolu.1458

a) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Hakkına Sahip Olanlar 1459

b) İtiraz Kanun Yoluna Başvurulabilecek Kararlar .1459

c) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 1461

d) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Şekil 1461

e) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Usulü 1461

f) İtiraz Kanun Yolu Başvurusunu İnceleme Mercileri 1462

g) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmanın Etkisi/Sonucu.1463

h) İtirazın Cumhuriyet Savcısına ve Karşı Tarafa Tebliği İle İnceleme ve

Araştırma Yapılması 1464

(ı) İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Verilecek Karar .1465

İstinaf 1467

a) Genel Olarak .1467

b) İstinaf Kanun Yolunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler1469

c) İstinaf Kanun Yolunda Görevli Bölge Adliye Mahkemesi ve Cumhuriyet

Başsavcılığının Oluşumu1470

d) İstinaf Kanun Yoluna Başvurabilecek Kişiler1471

 

44 İçindekiler

(1) İstem Üzerine İstinaf Başvurusu Yapılabilecek Kararlar . 1472

(2) Kendiliğinden (Otomatik Olarak) İstinaf Kanun Yoluna Giden

Kararlar . 1472

(3) İstinaf Kanun Yoluna Başvurulamayan Kararlar (İstinaf Yasağı) . 1473

(4) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma İstemi ve Şekli  1474

(5) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma Süresi . 1476

(6) İstinaf Başvurusunun Etkisi. 1477

(7) İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece Reddi 1479

(8) İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 1480

(9) Bölge Adliye Mahkemesi İlgili Ceza Dairesinin Görevi 1481

(10) Dosya Üzerinde Ön İnceleme . 1481

(11) Bölge Adliye Mahkemesinde İnceleme ve Kovuşturma . 1482

(12) Duruşma Hazırlığı . 1486

(13) İstinaf Kanun Yolu Başvurusu Üzerinde Yapılacak Duruşma  1487

(14) Sanık Lehine Başvurma Hâlinde Verilecek Hüküm . 1492

(15) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Direnme Yasağı  1492

(16) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Herhangi Bir

Kanun Yoluna Başvurma Yasağı 1493

(17) Özel Kanunların Temyize İlişkin Hükümleri  1499

Temyiz 1500

a) Genel Olarak . 1500

b) Temyiz Kanun Yolu . 1500

(1) Genel Olarak. 1500

(2) Temyiz ile İstinaf Arasındaki Farklar . 1501

(3) Temyiz Kanun Yolu Başvurusunun Etkisi  1501

(4) Temyiz Edilebilecek Kararlar. 1501

(5) Temyiz Edilemeyecek Kararlar/Temyiz Yasağı 1504

(6) Temyiz Nedenleri 1508

(7) Nisbi Temyiz Nedenleri. 1510

(8) Mutlak Temyiz Nedenleri (Kesin Hukuka Aykırılık Halleri) . 1513

(9) Temyiz İsteminin Yapılma Şekli  1515

(10) Temyiz Başvurusunda Süre. 1515

(11) Temyiz Başvurusunun Etkisi . 1517

(12) Temyiz Başvurusunun İçeriği 1517

(13) Temyiz Gerekçesi 1521

(14) Temyiz İsteminin Kabule Değer Sayılmamasından Dolayı Hükmü

Veren Mahkemece Reddi . 1522

(15) Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Cevabı, Yargıtay Cumhuriyet

Başsavcılığının Görevi . 1523

(16) Temyiz İsteminin Reddi  1526

(17) Temyiz İncelemesine (Yargılaması) Başlanması 1527

 

İçindekiler 45

(18) Temyiz İncelemesinin Duruşmasız Yapılması1527

(19) Temyiz İncelemesinin Duruşmalı Yapılması1527

(20) Duruşmada Usul .1529

(21) Temyizde İncelenecek Hususlar1530

(22) Temyiz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Temyiz İncelemesi

Sonucu Verilebilecek Kararlar.1533

(a) Esastan Red (Onama) Kararı .1533

(b) Bozma Kararı.1534

(i) Bozma Kararının İçeriği1537

(ii) Bozma Kararı Üzerine Dava Dosyasının İlgili

Mahkemeye Gönderilmesi 1537

(iii) Bozma Kararı Üzerine Dosyanın Geri Gönderildiği İlgili

Mahkemenin Yapacağı İşlemler 1539

(iv) Bozma Kararının Diğer Sanıklara Etkisi1559

(c) Düzeltme (İyileştirme) veya Davanın Esasına Hükmedilmesi1567

(d) Düşme Kararı.1568

Olağanüstü Kanun Yolları.1578

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi .1579

a) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisinin Olağanüstü Olmasının

Nedeni.1580

b) Olağanüstü İtiraz Kanun Yolu Başvurusunun Koşulları .1582

c) İtiraz Başvurusunun İçeriği1582

d) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının Olağanüstü İtiraz Yoluna Başvurmasını

Kimler İsteyebilir .1583

e) Yargıtay Özel Dairesinin Olağanüstü İtiraz Yoluna Gidilebilecek Karar ve/veya

Kararları 1585

f) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre .1595

g) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Üzerine Ceza Genel Kurulunun

Verebileceği Kararlar.1598

Kanun Yararına Bozma1601

a) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yollarına Başvurmanın

Unsurları .1603

(1) Başvurulacak Karar Bakımından .1603

(2) Gerekçe Bakımından.1615

(3) Başvurma Hakkına Sahip Kişi Bakımından 1616

(4)Başvuru Usulü Bakımından.1616

(5) Gerekçe Gösterme Zorunluluğu Bakımından1617

(6) Süre Bakımından.1618

(7) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvurmada

Ön İnceleme .1618

(8) İncelemenin Niteliği Bakımından1618

 

46 İçindekiler

b) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvuru Üzerine Yapılan

İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar . 1618

c) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Sanık veya Hükümlü

Aleyhine Başvurulabilip Başvurulamayacağı Sorunu  1621

d) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna Başvurulacak Merci 1622

Yargılamanın Yenilenmesi 1626

a) Yargılamanın Yenilenmesi Çeşitleri. 1629

(1) Hükümlü Lehine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri. 1629

(2) Sanık veya Hükümlünün Aleyhine Yargılamanın Yenilenmesi

Nedenleri  1642

b) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunabilecekler 1645

c) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunma Gerekçesi 1645

d) Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurmada Süre 1645

e) Yargılamanın Yenilenmesi İstemi 1646

(1) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminin Etkisi . 1646

(2) Yargılamanın Yenilenmesinin Kabul Edilmeyeceği Hâl . 1646

(3) Bir Suça Dayanan Yenileme İstemlerinin Kabulü Koşulları . 1647

(4) Yenileme İstemi Hakkında Uygulanacak Hükümler 1647

(5) Yenileme İsteminin Yapılacağı Merci ve Bu Merciin Kabule

Değer Olup Olmadığı Kararı 1648

(6) Yenileme İsteminin Kabule Değer Görülmemesi Nedenleri ve

Kabulü Hâlinde Yapılacak İşlem 1648

(7) Yenileme İsteminin Esassız Olmasından Dolayı Reddi, Aksi

Takdirde Kabulü 1649

f) Yargılamanın Yenilenmesi Yargılaması . 1649

(1) Delillerin Toplanması Aşaması 1649

(a) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşma Yapılmaksızın

Yapılması ve Hüküm Verilmesi 1650

(b) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşmalı Yapılması ve Hüküm

Verilmesi 1651

 

Onbirinci Bölüm

ÖZEL MUHAKEME USULLERİ

 

SERİ MUHAKEME USULÜ 1655

BASİT YARGILAMA USULÜ 1660

A- Basit Yargılama Usulünde İtiraz . 1662

KAYNAKÇA . 1663