CUMHURBAŞKANININ SORUMLULUĞU Ömer KESKİNSOY - Genel Olarak Cumhurbaşkanlığı, Kavram Tarihçe ve Cumhurbaşkanının Sorumluluğu ile Hükümet Sistemi İlişkisi - 1982 Anayasasına Göre Cumhurbaşkanının Statüsü, Statüsünden Mütevellit Yetkileri ve Karşı İmza- Kuralı - Genel Olarak Cumhurbaşkanının Sorumluluğu ve Vatana İhanetin Kamu Hukuku Davaları Açısından İrdelenmesi
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK CUMHURBAŞKANLIĞI, KAVRAM, TARİHÇE VE CUMHURBAŞKANININ SORUMLULUĞU İLE HÜKÜMET SİSTEMİ İLİŞKİSİ
I GENEL OLARAK CUMHURBAŞKANLIĞI 3
Kavram 3
Tarihçe 4
Dünya Tarihinde 4
Türkiye Tarihinde 4
1876 Kanun-ı Esasi 4
1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu 5
1924 Anayasası 7
Genel Olarak 7
Cumhurbaşkanının Siyasal Sorumluluğu
Hıyaneti Vataniye Fiili 8
Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu 9
Cumhurbaşkanının Hukuki Sorumluluğu 11
1961 Anayasası 12
Genel Olarak 12
Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 12
Siyasi Sorumluluk 13
Cezai Sorumluluk ve Vatana İhanet Suçu
Sorunu 13
Hukuki Sorumluluk 14
1982 Anayasası 14
Genel Olarak 14
1982 Anayasasının Düzenlemeleri
Çerçevesinde Cumhurbaşkanın Sorumluluğu 16
Siyasal Bakımdan Cumhurbaşkanının
Sorumluluğu 18
Hukuki Bakımdan Cumhurbaşkanının
Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu
Vatana İhanet Suçu Sorunu 19
Sonuç 21
CUMHURBAŞKANI HÜKÜMET SİSTEMİ İLİŞKİSİ 23
Kuvvetler Birliği Modeli Açısından 23
Diktatörlük Devlet Biçimi Bakımından 23
Monarşik Devlet Biçimi Bakımından 24
Mutlak Monarşi 24
Meşrutî Monarşi 24
Meclis Hükümeti Modeli Bakımından 26
Kuvvetler Ayrılığı Modelleri Bakımından 26
Başkanlık Sistemi Bakımından 27
Parlamenter sistem Bakımından 28
Yan-Başkanlık Modeli Bakımından 30
Sonuç 32
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
1982 ANAYASASINA GÖRE CUMHURBAŞKANININ STATÜSÜ, STATÜSÜNDEN MÜTEVELLİT YETKİLERİ VE KARŞI İMZA-KURALI
1982 ANAYASASINDA CUMHURBAŞKANI VE STATÜSÜ 35
Seçimi 35
Genel Olarak 35
Seçilme Şartlan 36
Genel Şartlar-Milletvekili Seçilme Şartlarım
Haiz Olmak 36
İlkokul Mezuniyeti 37
Kısıtlılık 37
Askerlik 37
Kamu Hizmetlerinden Yasaklılık 39
Belli Suçlardan Mahkûmiyet 40
Özel Şartlar 43
Kırk Yaşını Doldurmuş Olmak 43
Yükseköğrenim Mezunu Olmak 45
Daha Önce İki Kezden Fazla Seçilmemiş Olmak 45
Adaylık 46
1982 Anayasasına Göre Adaylık 46
Adaylık Başvurusu 1 46
Başvuru Yapacaklarla İlgili Hususlar 46
Adaylık Başvurusuna Dair Eleştiriler 47
Aday Gösterilme 48
1982 Anayasasının Aday Göstermeyle İlgili Düzenlemelerinin Anlamı 49
Cumhurbaşkanı Seçimi Kanununun Aday
Göstermeyle İlgili Düzenlemeleri 49
1982 Anayasasının Aday Göstermeyle İlgili Düzenlemelerinin Eleştirisi 50
Sonuç 52
Seçilme Usulü 52
Genel Olarak 52
Birinci Tur 52
ikinci Tur 53
İkinci Tura Katılma Koşulu 53
İkinci Tura Kalan Adaylarda Eksilme Hali 53
Cumhurbaşkanı Seçimlerinin Ertelenmesi 54
Cumhurbaşkanı Seçimlerinin Ertelenmesiyle İlgili
Tespitler 55
Sorunlar 56
Cumhurbaşkanı Seçimi Sürecinin Takibi Yetkisi 56
Cumhurbaşkanı Sıfatının Kazanılması 57
Cumhurbaşkanı Andı 57
Cumhurbaşkanı Andı ve Hukuki Manası 58
CUMHURBAŞKANININ GÖREV SÜRESİ 59
CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ 61
Genel Olarak 61
Cumhurbaşkanının Yasama İle İlgili Yetkileri 61
Cumhurbaşkanının Yürütme İle İlgili Yetkileri 62
Cumhurbaşkanının Yargı İle İlgili Yetkileri 64
Cumhurbaşkanının Yetkilerinin Düzenlendiği 104 üncü Maddeye Dair Eleştiriler 65
Cumhurbaşkanının Nev-i Şahsına Münhasır Yetkileri 66
Sonuç 67
CUMHURBAŞKANININ TEK BAŞINA YAPTIĞI İŞLEMLER-TEK BAŞINA YAPMADIĞI İŞLEMLER 68
KARŞI-İMZA KURALI 69
CUMHURBAŞKANINA VEKİLLİK 71
Genel Olarak 71
Cumhurbaşkanına Vekilliği Gerektiren Haller 72
Geçici Olarak Vekillik Etmeyi Gerektiren Sebepler 72
Daimi Olarak Vekillik Etmeyi Gerektiren Sebepler 73
Yeni Cumhurbaşkanının Seçilememiş Olması
Sebebiyle Cumhurbaşkanı Görevinin İfası 74
Sonuç, Eleştiriler ve Öneriler 74
CUMHURBAŞKANININ GÖREVİNİN SONA ERMESİ
Ölüm 77
Ölüm Karinesi 77
Gaiplik Karan 77
İstifa 78
Cumhurbaşkanı Seçilme Şartlarını Kaybetme 79
Görev Süresinin Dolması 80
Sonuç 80
GENEL OLARAK CUMHURBAŞKANININ SORUMLULUĞU VE VATANA İHANETİN KAMU HUKUKU D AL AL ARI AÇISINDAN İRDELENMESİ
TÜRK ANAYASALARINDA CUMHURBAŞKANININ SORUMLULUĞU 81
1876 Kanun-ı Esasi 81
1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu 82
1924 Anayasası 82
1961 Anayasası 84
1982 Anayasası 86
CUMHURBAŞKANININ SORUMLULUĞUNUN
TÜRLERİ VE YASAMA DOKUNULMAZLIĞI 89
Cumhurbaşkanının Siyasi Sorumluluğu 89
Cumhurbaşkanının Siyasi Sorumluluğunun Bulunmamasının Gerekçesi ve Kararnameler Karşısında
Tutumu Sorunu 90
Cumhurbaşkanının Tazminat Sorumluluğu 91
Şahsi Fiilleri Bakımından 91
Göreviyle İlgili İşleri Bakımından 92
Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu 94
Genel Olarak 94
Şahsi Filler Sebebiyle Cezai Sorumluluk Sorunu 96
İcra Ettiği Görev Kapsamındaki Fiiller Sebebiyle
Cezai Sorumluluk Sorunu 97
Cumhurbaşkanı Bakımından Yasama Dokunulmazlığının Geçerlilik Arz Edip Etmediğine Dair Değerlendirmeler 98
Sonuç 100
VATANA İHANET 102
Vatana İhanet Fili 102
Genel Olarak 102
Kanunilik İlkesi ve Vatana İhanet 104
Vatana İhanete Vücut Veren Fiillerin Belirsizliği 105
Vatana İhanete Dair TBMM Karan 106
Kararın Veriliş Usulü 106
Kararın Reddi ve Sonuçlan 107
Karann Niteliği ve Karara Karşı Yargı Yolu 109
Anayasa Hukuku Açısından 109
İdare Hukuku Açısından 109
Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Açısından 110
Yüce Divana Sevk Kararına Karşı Yargı Yolu 110
Yüce Divana Sevk Kararının Anlamı 111
Yüce Divana Sevk Kararının Sonuçlan 112
Yüce Divana Şevkine Karar Verilen Cumhurbaşkanının Cumhurbaşkanlığının Düşüp Düşmeyeceği 112
Yüce Divana Şevkine Karar Verilen Cumhurbaşkanı Hakkında Koruma Tedbirlerinin Uygulanıp Uygulanamayacağı 113
Yüce Divanda Davanın Açılmış Olduğu An 113
İddianamenin İadesi 114
Sonuç 116
DÖRDÜNCÜ BOLUM
CEZA HUKUKU KURUMLARI AÇISINDAN VATANA İHANET FİİLİNİN İRDELENMESİ
I KAVRAM ve SUÇUN UNSURLARI 119
Kavram 119
Fail 119
Mağdur 120
Suçun Maddi Unsuru 120
Suçun Manevi Unsüru 120
Suçun Hukuki Konusu 121
Suçun Maddi Konusu 121
VATANA İHANET FİİLİNE TEŞEBBÜS 122
VATANA İHANET FİİLİNE İŞTİRAK 124
VATANA İHANET SUÇUNUN BAŞKA
SUÇLARLA İÇTİMA EDİP EDEMEYECEĞİ 126
Bileşik Suç 127
Zincirleme Suç 127
Fikri İçtima 128
Gerçek İçtima 129
CUMHURBAŞKANININ SORUMSUZLUĞU VE
CEZA SORUMLULUĞUNU AZALTAN VEYA
KALDIRAN NEDENLER 129
YÜCE DİVAN 131
Tanım 131
Yüce Divanın Yargılama Yetkisini Haiz Olduğu Kişiler 132
Yüce Divanın Yargı Çevresi 132
Eleştiriler ve Öneriler 133
Teşekkülü 135
Sorunlar 137
Eleştiriler 138
Öneriler 140
Duruşma 140
Vatana İhanet ve İddianame ile ya da Yargılamaya Esas
Belge İle Bağlılık İlkesi 141
Hüküm 142
Sonuç 142
YÜCE DİVAN KARARINA KARŞI YARGISAL YOLLAR 142
Genel Olarak 142
Kavram Niteleme Hakkında Açıklama 142
İçhukuk Bakımından Yargısal Yollar , 143
Kanun Yollan 143
Olağan Kanun Yollan 143
İtiraz 143
Yeniden İnceleme 144
Olağanüstü Kanun Yolu-Yargılamanın Yenilenmesi 145
Nev-i Şahsına Münhasır Bir İçhukuk Yolu- Bireysel Başvuru 147
Uluslararası Hukuk Bakımından Yargısal Yol-Avrupa
İnsan Haklan Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı, 148
Sonuç 149
VIII YARGILAMAYI YAPAN YÜCE DİVAN VE
ÜYELERİNİN NİTELİĞİ 150
SONUÇ 153
KAYNAKÇA 159
