Soybağının Reddi Maddi ve Usul Hukuku

Ömer Uğur GENÇCAN (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Onursal Başkanı )

Müjde YASAN

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ . V

ÖNSÖZ  VII

İÇİNDEKİLER .IX

KAYNAKÇA . LXVII

KISALTMALAR  LXXI

BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER

1. SOYBAĞI KAVRAMI VE TÜRLERİ 1

GENEL OLARAK 1

SOYBAĞI KAVRAMI . 3

III. SOYBAĞI TÜRLERİ . 4

A- GENETİK SOYBAĞI  5

B- YAPAY SOYBAĞI . 5

C- HUKUKİ SOYBAĞI . 6

İKİNCİ BÖLÜM 4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU’NA GÖRE SOYBAĞI

2. SOYBAĞININ KURULMASI 7

GENEL OLARAK 7

ANA İLE SOYBAĞININ KURULMASI 7

A- DOĞUM YOLU İLE KURULMA  9

1- Analık Karinesi . 11

2- Ananın Bilinmemesi  11

X İçindekiler

3- Ananın Çekişmeli Olması . 15

B- EVLAT EDİNME YOLU İLE KURULMA  16

C- TAŞIYICI ANNELİK  18

1- Kavram . 18

2- Yasal Düzenleme  20

3- Taşıyıcı Annelik Türleri  23

Geleneksel Taşıyıcı Annelik 24

Gestasyonel Taşıyıcı Annelik 25

Kiralık Anne . 26

Ödünç Anne 26

4- Taşıyıcı Annelik Sözleşmesi . 26

Hukuki Niteliği 26

Geçerliliği ve Sonuçları . 29

Tarafların Yükümlülükleri . 30

Taşıyıcı Annenin Yükümlülükleri 30

Çocuğu İsteyen Tarafın Yükümlülükleri 30

Sözleşmenin Sona Ermesi 31

Sözleşmenin İfası 31

Fesih 31

Dönme . 32

Sözleşmenin Geri Alınması 32

Gebeliğin Sonlandırılması 32

Ceninin Ölümü 32

Tarafların Ölümü 33

aaa. Taşıyıcı Annenin Ölümü  33

bbb. Çocuğu İsteyen Tarafın Ölümü  33

III. BABA İLE SOYBAĞININ KURULMASI  33

A- ANA İLE EVLİLİK . 34

İçindekiler XI

1- Ana ile Babanın Çocuğun Doğumundan Önce Evlenmesi  34

2- Ana ile Babanın Çocuğun Doğumundan Sonra Evlenmesi  34

B- TANIMA  35

C- BABALIK HÜKMÜ  36

D- EVLÂT EDİNME  37

AF KANUNLARIYLA KURULMASI 37

A- SOYBAĞININ KURULMASINA YÖNELİK ÖZEL KANUNLAR . 40

B- ÖZEL KANUNA GÖRE SOYBAĞININ KURULMASINA İTİRAZ USULÜ  40

1- Soybağının Kurulmasından Önce İtiraz  41

2- Soybağının Kurulmasından Sonra İtiraz . 42

C- SONUÇLARI . 43

3. SOYBAĞININ HUKUKİ SONUÇLARI 45

GENEL OLARAK 45

ÇOCUĞUN SOYADI . 45

III. ÇOCUĞUN VATANDAŞLIĞI  46

ÇOCUĞUN VELAYETİ 46

ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASI 47

ÇOCUĞUN BAKIM VE EĞİTİM GİDERLERİNİN KARŞILANMASI 49

VII. ÇOCUĞUN MİRASÇILIĞI . 50

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BABA EVLİLİĞİN GÖSTERDİĞİ KİŞİDİR (PATER İS EST QUAM NUPTAİ DEMONSTRANT)

4. BABALIK KARİNESİ 51

GENEL OLARAK 51

XII İçindekiler

BABALIK KARİNESİ VE KAPSAMI 52

A- EVLİLİK İÇİNDE DOĞMA . 54

B- EVLİLİK İÇİNDE ANA RAHMİNE DÜŞME . 54

C- YAPAY DÖLLENME HALİNDE BABALIK KARİNESİ  55

III. BABALIK KARİNESİNİN İŞLERLİĞİNİ ENGELLEYEN HALLER  55

A- EVLİLİĞİN SONA ERMESİNDEN ÜÇYÜZ GÜN SONRA DOĞMA (TMK md. 285/2)  55

B- KOCANIN GAİPLİĞİ (TMK md. 285/3) . 57

KARİNELERİN ÇAKIŞMASI. 57

5. BABALIK KARİNESİNİN ÇÜRÜTÜLMESİ: SOYBAĞININ REDDİ DAVASI

GENEL OLARAK . 59

A- EVLİLİK ÜRÜNÜ ÇOCUK BULUNMALIDIR  63

B- ÇOCUĞUN NÜFUSA TESCİL EDİLMESİ ŞART DEĞİLDİR . 65

C- İSTEK DAVA YOLU İLE GERÇEKLEŞTİRİLEBİLİR  66

D- HUKUKİ NİTELENDİRME HÂKİME AİTTİR  68

E- HUKUKİ YARAR BULUNMALIDIR . 69

İSPAT . 70

A- GENEL OLARAK . 70

B- İSPATIN GEREKLERİ . 77

1- Sadece Davalının Kabulüne Dayanılarak Karar Verilemez  77

2- Kan ve Genetik İnceleme Yapılmalıdır . 79

3- Kocanın Babalığı Karinesinin Çürütülmesi  80

4- Adli Tıp Kurumu Raporu Yeterlidir . 81

C- GÜÇLENDİRİLMİŞ KOCANIN BABALIĞI KARİNESİNİN ÇÜRÜTÜLMESİ  82

1- Maddi Olanaksızlığın İspatlanması . 83

İçindekiler XIII

Dış Maddi Olanaksızlık 84

İç Maddi Olanaksızlık 85

2- Nedenselliğin Olanaksızlığının İspatlanması  85

Nedenselliğin Olanaksızlığını İspat Sayılmayan Olgular 85

Çokluk Def’i 86

Kadının İkrarı 86

Genetik Babanın Kabulü . 86

Gebeliği Önleyici İlaç ve Araç Kullanımı. 87

Nedenselliğin Olanaksızlığını İspat Sayılan Olgular . 87

Kocanın Kritik Döllenme Döneminde Dölleme Yeteneğinden Yoksun Olması 87

Kocanın Cinsel İlişkisinden Önce Kadının Gebe Olması 88

Çocuğun Başka Bir Irkın Özelliklerini Taşıyor Olması 88

Erken Doğum 89

Nedenselliğin Olanaksızlığını İspat Araçları 89

Kan İncelemesi 89

Antropolojik Yöntem 90

D- ZAYIFLATILMIŞ KOCANIN BABALIĞI KARİNESİNİN ÇÜRÜTÜLMESİ . 90

1- Yüz Seksen Gün Geçmeden Doğum (TMK m.288 f. I)  91

2- Ayrı Yaşama Sırasında Ana Rahmine Düşme (TMK m.288 f. I)  91

Ayrılığa Hüküm Sebebiyle Ayrı Yaşama . 92

Ayrı Konut Edinmeye İzin Sebebiyle Ayrı Yaşama . 92

XIV İçindekiler

Boşanma Davası Sırasında Alınan Önlem Kararı Sebebiyle Ayrı Yaşama 93

Fiili Ayrı Yaşama . 93

3- Kocanın Babalığı Karinesinin Yeniden Kurulması (TMK m.288 f. II) . 94

4- Yeniden Kurulan Kocanın Babalığı Karinesinin Çürütülmesi . 95

III. DELİLLER . 96

A- SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DELİLLER . 97

1- Soybağının Tespitine Yönelik Tıbbi İnceleme ve Araştırmalar  98

Hukuki Niteliği 98

Kan Testi 99

Kalıtımsal İnceleme . 99

DNA Testi 99

İlgilisinden Örnek Alınır (TMK m. 284 f. I/b. 2, HMK m. 292) 103

İlgilisi Ölmüşse Mezar Yeri Tespit Edilip Fethi Kabir Yapılarak Örnek Alınır . 105

İlgilisinin Mezar Yeri Tespit Edilememişse 109

Avans Yatırılmazsa, İleride Bu Gideri Ödemesi Gereken Taraftan Alınmak Üzere Hazineden Ödenmesine Hükmedilir (HMK m. 325) . 109

DNA İncelemesi İstinabe İle Yapılabilir . 110

DNA Gideri Yargılama Giderlerindendir . 110

DNA Yapısının Bozulduğu İddiası Araştırılmalıdır 111

DNA Raporu Adli Tıp Kurumundan Alınmalıdır 111

İçindekiler XV

2- Belgeler . 113

3- Tanık Delili . 113

4- Uzman Görüşü  113

Hukuki Niteliği . 114

Uzman Görüşünün Hükme Olan Etkisi 116

Çelişkinin Giderilmesinin Gerekip Gerekmediği Hususu 116

İki Farklı Uzman Görüşü Arasındaki Çelişki . 116

Uzman Görüşü ile Bilirkişi Raporu Arasındaki Çelişki . 117

B- ÖZEL TESTLER ÖĞRENME AÇISINDAN HÜKME ESAS ALINABİLİR  117

SONUÇLARI 118

A- BABA BAKIMINDAN  118

1- Herkese Karşı Etkilidir  118

2- Geçmişe Etkilidir. 119

3- Genetik Babaya Karşı Dava Açılma Olanağı Sağlar . 119

4- Genetik Babaya Tanıma Olanağı Sağlar . 120

5- Vatandaşlığın ve Soyadın Kaybı Sonucunu Doğurur  120

6- Mirasçılık Sıfatının Kaybı Sonucunu Doğurur  120

7- Ödenen İştirak Nafakası Geri İstenebilir . 121

8- Yapılmış Olunan Giderlerin Geri İstenebilmesi  122

Anadan Geri İstenmesi . 122

Genetik Babadan Geri İstenmesi 122

9- Genel Mahkemede Manevi Tazminat İstenebilir  123

Kadın Eşten İstenebilir . 123

Kocadan İstenebilir 124

Genetik Babadan İstenebilir . 124

B- ANA BAKIMINDAN  125

XVI İçindekiler

1- Çocuk Anasının Soyadını Alır  125

2- Çocuk Anasının Tabiiyetine Girer  126

3- Çocuk Anasının Velâyetine Girer . 126

C- ÇOCUK BAKIMINDAN  126

D- DAVANIN ESASTAN REDDİ KARARI . 126

UYGULANACAK KANUN 130

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TAHKİKAT

6. TAHKİKAT . 131

GENEL OLARAK . 131

TIBBİ İNCELEME KARARI 131

A- İNCELEME KARARI VERİLEBİLMESİNİN ŞARTLARI  133

1- Genel Olarak . 133

2- İlk Görünüş İspatı Niteliğinde Emare Deliller Bulunmalı . 134

3- Zorunluluk Arz Etmeli  135

4- Bilimsel Verilere Uygun Şekilde Gerçekleştirilmeli  135

5- Kişinin Sağlığı Yönünden Tehlike Oluşturmamalı . 136

C- TIBBİ İNCELEME KARARINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER  137

1- Türk Medeni Kanunu Hükmü . 137

Genel Olarak 137

Katlanma Zorunluluğu . 138

Yaptırımı 139

2- Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükmü . 140

Genel Olarak 140

Katlanma Zorunluluğu . 141

İçindekiler XVII

Yaptırımı 142

3- Hükümlerin Değerlendirilmesi  148

III. BAĞLAYICILIĞI . 153

BEŞİNCİ BÖLÜM TÜRK HUKUKUNDA SOYBAĞI İLİŞKİSİNİ ORTADAN KALDIRAN DİĞER DAVALAR

7. NÜFUS KAYDININ DÜZELTİLMESİ DAVASIYLA SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI 155

I- GENEL OLARAK  155

II- KAVRAM . 156

III- ÖZELLİKLERİ . 159

A- GERÇEĞE AYKIRI ŞEKİLDE OLUŞTURULAN/BAŞTAN YANLIŞ KAYIT SÖZ KONUSUDUR . 159

B- KAMU DÜZENİNE İLİŞKİNDİR  169

C- HER ZAMAN AÇILABİLİR . 171

D- KİŞİSEL DURUM DAVASI DEĞİLDİR (TMK m. 36, 42)  172

E- BİRLİKTE AÇILAN SOYBAĞI DAVASI TEFRİK EDİLİR . 175

F- HAKLI SEBEPLER VARSA AYNI KONUDA NÜFUS KAYDININ DÜZELTİLMESİ DAVASI AÇILABİLİR (NHK m. 36/1-b, NHUY m. 30, f. II)/KESİN HÜKÜM KURALI UYGULANMAZ (HMK m. 303)  208

G- HER TÜRLÜ DELİLE BAŞVURULABİLİR . 210

H- ADLİ YARGININ KAPSAMINDADIR . 210

I- HAYATIN OLAĞAN AKIŞINA AYKIRI KARAR VERİLEMEZ . 215

İ- HUKUKLARI ETKİLENEN KİŞİLER DAVA AÇABİLİR . 215

J- ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ GÖREVLİDİR  218

XVIII İçindekiler

K- TESCİL HÜKMÜ KURULMALIDIR  219

8. SONRADAN EVLENME YOLUYLA KURULAN SOYBAĞINA İTİRAZ DAVASIYLA SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI . 221

GENEL OLARAK . 221

KAVRAM 222

III. ÖZELLİKLERİ  227

A- DAVACILAR  227

B- DAVALILAR  228

C- İSPAT YÜKÜ  229

IV- ÖZEL KANUNLARA GÖRE KURULAN SOYBAĞINA İTİRAZ DAVASI . 230

A- GENEL OLARAK . 230

B- USUL HÜKÜMLERİ  231

1- Soybağının Kurulmasından Önce İtiraz  231

2- Soybağının Kurulmasından Sonra İtiraz . 232

C- SONUÇLARI . 233

9. TANIMANIN İPTALİ DAVASIYLA SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI . 235

GENEL OLARAK . 235

KAVRAM 237

A- TANIYANIN İRADE SAKATLIĞI SEBEBİYLE AÇILAN İPTAL DAVASI  243

1- Dava Sebebi  243

2- Taraflar . 246

B- TANIYANIN GENETİK BABA OLMAMASI SEBEBİYLE AÇILAN İPTAL DAVASI  246

1- Dava Sebebi  246

2- Taraflar . 247

3- Yetkili Mahkemeler  250

İçindekiler XIX

C- İSPAT YÜKÜ  250

1- Tanıyan Tarafından Açılan İptal Davası . 251

2- Ana ve Çocuk Tarafından Açılan İptal Davası  251

3- Diğer İlgililer Tarafından Açılan Dava . 251

III. ÖZELLİKLERİ . 252

A- KURUCU YENİLİK DOĞURAN BİR İŞLEMDİR  252

B- TEK TARAFLIDIR . 253

C- RIZAYA BAĞLI DEĞİLDİR  253

D- ŞARTA VEYA VADEYE BAĞLANAMAZ  253

E- HER ZAMAN YAPILABİLİR  253

F- SERBEST OLARAK GERİYE ALINAMAZ . 254

G- ÖNCEDEN FERAGAT EDİLEMEZ . 255

H- ŞEKLE UYGUN YAPILMALIDIR  255

I- ÇOCUĞUN BAŞKA BİR ERKEK İLE SOYBAĞI BULUNMAMALIDIR . 256

İ- ÇOCUĞUN ANASI BELLİ OLMALIDIR . 257

10. BABALIK HÜKMÜNE KARŞI YARGILAMANIN İADESİ DAVASIYLA SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI 259

GENEL OLARAK 259

KAVRAM . 260

III. ÖZELLİKLERİ . 261

ALTINCI BÖLÜM YAPAY DÖLLENME DURUMUNDA SOYBAĞI

11. YAPAY DÖLLENME . 263

KAVRAM . 263

YAPAY DÖLLENMEYE İLİŞKİN MEVZUAT HÜKÜMLERİ . 265

III- YAPAY DÖLLENME TÜRLERİ  268

XX İçindekiler

A- HOMOLOG DÖLLENME  268

1- Kavram . 268

2- Kısıtlamalar . 269

3- Evlilik Benzeri Birlikteliklerde Homolog Döllenme  271

B- HETEROLOG DÖLLENME . 273

1- Kavram . 273

2- Heterolog Döllenme Görünümleri  273

Sperm Bağışı 274

Kavram . 274

Soybağı . 274

aaa. Ana ile Soybağının Kurulması . 274

bbb. Baba ile Soybağının Kurulması . 275

aaaa. Kocanın Rızasının Bulunmaması  275

bbbb. Kocanın Rızasının Bulunması . 276

Yumurta Bağışı 277

Kavram . 277

Soybağı . 278

aaa. Ana ile Soybağının Kurulması . 278

aaaa. Hukuki Annelik Sorunu  279

bbbb. Hukuki Annenin Soybağını Ret Hakkı  280

cccc. Genetik Annenin Çocuğu Tanıma Hakkı . 282

bbb. Baba ile Soybağının Kurulması . 282

aaaa. Kocanın Sperminin Kullanılması  282

bbbb. Başka Bir Erkeğe Ait Spermin Kullanılması . 283

İçindekiler XXI

Embriyo Bağışı . 283

Kavram 283

Soybağı 284

aaa. Dondurulmuş Embriyolarda Soybağı . 284

bbb. Üçüncü Kişilere Ait Embriyolarda Soybağı . 287

IV- YAPAY DÖLLENMEDE ÇOCUĞUN SOYBAĞINI BİLME HAKKI  287

V- YAPAY DÖLLENME VE HEKİMİN SORUMLULUĞU  288

VI- BOŞANMA HUKUKU BAKIMINDAN YAPAY DÖLLENME . 292

VII- MİRAS HUKUKU BAKIMINDAN YAPAY DÖLLENME . 292

YEDİNCİ BÖLÜM SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA YARGILAMAYA EGEMEN OLAN İLKELER

12. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA TASARRUF İLKESİ (HMK m. 24) . 295

GENEL OLARAK 295

TANIMI 295

III. GÖRÜNÜMÜ . 296

A- KENDİLİĞİNDEN DAVA AÇILAMAZ/KARAR VERİLEMEZ (HMK m. 24 f. I) . 296

1- İlgililer Dava Açabilir/Açmayabilir  297

2- İlgililer Kanun Yoluna Başvurabilir/Başvurmayabilir . 297

B- DAVA AÇMAYA ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II) . 297

C- HAKKINI TALEP ETMEYE ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II) . 297

D- DAVA KONUSUNU SERBESTÇE BELİRLER  298

XXII İçindekiler

1- Dava Sebebini Belirler  298

2- Dayanılacak Vakıaları Belirler  298

E- DAVASINDAN FERAGAT EDEBİLİR (HMK m. 307, 309 f. II) . 298

F- DAVAYI KANUN YOLUNA TAŞIMA  298

İSTİSNALARI 299

A- YARGILAMA GİDERİ KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR . 299

B- SEVK VE İDARE KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR 299

13. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA ADİL YARGILANMA İLKESİ (AİHS m. 6, TCA m. 36 f. I) . 301

GENEL OLARAK . 301

KAPSAMI 301

A- ADİL SİLAHLARLA YARGILANMA  302

B- ADİL AÇIKLIKTA YARGILANMA . 302

C- ADİL SÜREDE YARGILANMA (AİHS m. 6, TCA m. 141 f. III, HMK m. 30)  303

D- ADİL MAHKEMEDE YARGILANMA . 303

14. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI (HMK m. 27) 305

GENEL OLARAK . 305

OLAN BİTENİ BİLME/BİLGİLENME HAKKI (HMK m. 27 f. II/a) 307

A- DAVAYI BİLME HAKKI. 307

B- DURUŞMA GÜNÜNÜ BİLME HAKKI  308

1- Ön İnceleme Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 139) . 308

2- Tahkikat Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 147 f. I)  310

3- Sözlü Yargılama Duruşmasını Bilme Hakkı Var İdi (HMK m. 147 f. I, 186 f. I) . 311

İçindekiler XXIII

C- DELİLLERİ BİLME HAKKI  314

D- GEREKÇEYİ BİLME HAKKI  315

E- İŞLEMLERİ BİLME HAKKI  316

1- Tarafların İşlemlerini Bilme Hakkı . 316

2- Mahkemenin İşlemlerini Bilme Hakkı  317

III. OLAN BİTENİ AÇIKLAMA VE İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b) . 317

A- AÇIKLAMA HAKKI  317

1- Açıklayan Tarafın Göstereceği Davranış  319

Adap Dışı Açıklama Yapılamaz . 319

Konu Dışı Açıklama Yapılamaz . 319

2- Hâkimin Göstereceği Davranış . 319

Şefkatle Dinlemelidir . 319

Sabırla Dinlemelidir . 320

Anlayışla Dinlemelidir . 320

B- İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b)  320

DEĞERLENDİRTME VE GEREKÇELENDİRTME HAKKI (HMK m. 27 f. II/c) . 321

A- GENEL OLARAK . 321

B- AÇIKLAMALARI DEĞERLENDİRTME HAKKI  321

C- KARARLARI GEREKÇELENDİRTME HAKKI  322

1- Gerekçe Dosya Kapsamı İle Bağdaşmalıdır  322

2- Gerekçe Pozitif Hukuk İle Bağdaşmalıdır . 323

3- Gerekçe, Sebebi Gösterilmedikçe Yerleşik İçtihatlar İle Bağdaşmalıdır  323

15. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DÜRÜST DAVRANMA VE DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 29) 325

GENEL OLARAK 325

DÜRÜST DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 29 f. I) 325

XXIV İçindekiler

III. DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 29 f. II) 325

A- YÜKÜMLÜ OLANLAR . 325

1- Davanın Tarafları  326

2- Tarafları Kanuni Temsilcileri  326

3- Tarafların Vekilleri . 326

B- YÜKÜMLÜLÜĞÜN KONUSU  327

1- Sözlü Açıklamalar . 327

2- Yazılı Açıklamalar  327

16. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ . 329

GENEL OLARAK . 329

AYDINLATMA ÖDEVİNİN TÜRÜ . 330

A- MADDİ AYDINLATMA  330

B- HUKUKİ AYDINLATMA  330

III. AYDINLATMA ÖDEVİNİN KONUSU . 331

A- BELİRSİZ HUSUSLAR  331

B- ÇELİŞKİLİ HUSUSLAR  331

AYDINLATMA ÖDEVİNİN USULÜ 331

A- AÇIKLAMA YAPTIRMA  331

B- SORU SORMA  332

C- DELİL GÖSTERİLMESİNİ İSTEME . 332

D- TARAFIN KENDİSİNİ DİNLEME  332

AYDINLATMA ÖDEVİNİN SINIRLARI 332

A- SÖYLENMEYEN ŞEYLERİ KAPSAMAZ . 332

B- SÖYLENMEYEN VAKIALARI KAPSAMAZ  333

C- SÖYLEMEYENE YOL GÖSTERMEYİ KAPSAMAZ . 333

17. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA USUL EKONOMİSİ İLKESİ (HMK m. 30) . 335

İçindekiler XXV

GENEL OLARAK 335

UNSURLARI 335

A- BASİTLİK İLKESİ (DÜZENLİ BİÇİMDE YARGILAMA) (HMK m. 30) . 335

B- ÇABUKLUK İLKESİ (MAKUL SÜRE İÇİNDE YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) . 336

C- UCUZLUK İLKESİ (EN AZ GİDERLE YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I)  337

III. YANSIMASI  337

A- DAVALARIN AYRILMASI (HMK m. 167)  337

B- DAVA SONUCUNUN BEKLENİLMESİ  339

C- ÖN SORUN İNCELEMESİ . 339

D- USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI . 339

DEĞERLENDİRİLMESİ . 340

18. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HUKUKUN KENDİLİĞİNDEN UYGULANMASI İLKESİ (HMK m. 33) . 341

GENEL OLARAK 341

TARAFLARCA HUKUKİ SEBEP GÖSTERİLMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR 342

A- DAVA DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR (HMK m. 119 f. I/g)  343

B- CEVAP DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR (HMK M. 129 F. I/F)  344

III. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP DEĞİŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 141) . 344

TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP HÂKİMİ ETKİLEMEZ 345

A- YANLIŞ GÖSTERME HÂKİMİ ETKİLEMEZ  345

B- EKSİK GÖSTERME HÂKİMİ ETKİLEMEZ . 346

XXVI İçindekiler

C- BİRKAÇ SEBEP GÖSTERME HÂKİMİ ETKİLEMEZ  346

D- HİÇ GÖSTERMEME HÂKİMİ ETKİLEMEZ . 346

TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HUKUKİ NİTELENDİRİLMESİNİ HÂKİM YAPAR 346

TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HANGİSİNİN SABİT OLDUĞUNU HÂKİM BELİRLER . 347

VII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARA UYAN HUKUK NORMUNU HÂKİM UYGULAR . 347

A- TÜRK HUKUKUNU KENDİLİĞİNDEN UYGULAR  348

B- YETKİLİ OLAN YABANCI HUKUKU KENDİLİĞİNDEN UYGULAR (5718 SK m. 2)  349

19. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA KENDİLİĞİNDEN ARAŞTIRMA İLKESİ (TMK m. 284 f.I, b.1). 353

GENEL OLARAK . 353

UYGULAMA ŞEKLİ . 354

A- İDDİA VE SAVUNMANIN GENİŞLETİLMESİ VE DEĞİŞTİRİLMESİ YASAĞI İLE BAĞLI KURALLARI UYGULANMAZ (HMK m. 141)  354

B- İSTİCVAP HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ (HMK m. 169-175) . 356

C- HÂKİM GEREKEN HER TÜRLÜ DELİLE KENDİLİĞİNDEN BAŞVURABİLİR  357

D- TARAFLARCA İLERİ SÜRÜLMEYEN MADDİ VAKIALAR ARAŞTIRILABİLİR  357

E- HÂKİM TARAFLARCA İLERİ SÜRÜLEN MADDİ VAKIALARLA BAĞLI DEĞİLDİR  357

F- İKRAR HÂKİMİ BAĞLAMAZ (HMK m. 188) . 357

G- İKİNCİ TANIK LİSTESİ VERME YASAĞI UYGULANMAZ (HMK m. 240 f. II) . 358

H- YEMİN TEKLİF EDİLEMEZ (HMK m. 225-239) . 359

I- DELİL SÖZLEŞMESİ HÂKİMİ BAĞLAMAZ (HMK m. 193 f. I)  360

İçindekiler XXVII

İ- YARGILAMA GİDERLERİ DEVLET HAZİNESİNDEN KARŞILANIR (HMK m. 325) . 360

J- KABUL GEÇERLİ DEĞİLDİR (HMK m. 308-312)  360

K- SULH GEÇERLİ DEĞİLDİR (HMK m. 313-315)  362

20. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA SEVK VE İDARE İLKESİ (HMK m. 32) . 363

GENEL OLARAK 363

HÂKİMİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 32 f. I) 363

A- YARGILAMANIN SEVK VE İDARESİ  363

1- Şekli Sevk ve İdare  364

2- Maddi Sevk ve İdare . 364

B- YARGILAMA DÜZENİNİN BOZULMAMASI İÇİN TEDBİR ALMA . 364

III. DİLEKÇENİN YENİDEN DÜZENLENMESİ (HMK m. 32 f. II) . 365

A- YENİDEN DÜZENLENMESİ GEREKEN DİLEKÇELER . 365

1- Okunamayan Dilekçe  365

2- Uygunsuz Olan Dilekçe  366

3- İlgisiz Olan Dilekçe . 368

B- YENİDEN DÜZENLENME USULÜ  368

1- Uygun Bir Süre Verilir  368

Yeni Dilekçe Verilmesinin Sonuçları . 369

Yeni Dilekçe Verilmemesinin Sonuçları 369

2- İlk Dilekçe Dosyada Kalır . 369

YAZILI OLMAYAN SEVK VE İDARE GELENEKLERİ . 369

21. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DOĞRUDANLIK İLKESİ (HMK m. 197) . 371

GENEL OLARAK 371

XXVIII İçindekiler

DELİLLERİN TOPLANMASINDA DOĞRUDANLIK (HMK m. 197) 371

A- MAHKEME HUZURUNDA TOPLAMA  372

B- İSTİNABE YOLUYLA TOPLAMA . 372

KARAR VERİLMESİNDE DOĞRUDANLIK . 373

A- KURAL: AYNI HÂKİM İÇİN DOĞRUDANLIK  373

B- İSTİSNA: FARKLI HÂKİM KARAR VEREBİLİR . 373

22. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ İLKESİ (HMK m. 198) 375

GENEL OLARAK . 375

DELİLLER GEREKÇELİ OLARAK DEĞERLENDİRİLMELİDİR 376

23. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA ALENİYET İLKESİ (AİHS m. 6/1, TCA m. 141 f. I, HMK m. 28) . 377

GENEL OLARAK . 377

DURUŞMALARIN ALENİYETİ 378

A- DURUŞMALAR HERKESE AÇIKTIR (TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. I) . 378

1- Duruşmalar İlgili Olanlara Açıktır  378

2- Duruşmalar İlgili Olmayanlara Açıktır . 379

B- KOŞULLARI VARSA GİZLİ OLARAK YAPILABİLİR (TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. II) . 380

1- Gizliliğin Kapsamı  381

Duruşmaların Bir Kısmının Gizli Olarak Yapılması . 381

Duruşmaların Tamamının Gizli Olarak Yapılması . 381

2- Gizliliğin Koşulları . 381

Genel Ahlâkın Kesin Olarak Gerekli Kıldığı Hâller . 384

İçindekiler XXIX

Kamu Güvenliğinin Kesin Olarak Gerekli Kıldığı Hâller . 384

3- Gizliliğin İstenilmesi . 384

Taraflardan Birinin Talebi Üzerine (HMK m. 28 f. II) . 384

Kendiliğinden (HMK m. 28 f. II) . 385

4- Gizliliğin Karara Bağlanması  385

Ön Sorunlar Hakkındaki Hükümler Uygulanır 385

Gerekçe, Esas Hakkındaki Kararı İle Birlikte Açıklanır . 385

5- Gizliliğin Sonuçları . 386

İlgililer Dışındakiler Salondan Çıkartılır 386

Hazır Bulunanlar Uyarılır (HMK m. 28 f. IV) 386

Hazır Bulunanlara Ceza İhtarı Yapılır (HMK m. 28 f. IV) . 386

Ceza İhtarı Tutanağa Geçirilir (HMK m. 28 f. IV) 387

Yalnız Başına Kanun Yoluna Başvurulamaz. 387

Kararın Gizli Verilmesini Gerektirmez. . 387

III. KARARLARIN BİLDİRİLMESİNİN ALENİYETİ (HMK m. 28 f. I) . 387

İŞLEMLERİN ALENİYETİ . 388

A- DOSYANIN İNCELENMESİ (HMK m. 161) . 388

B- TUTANAK ÖRNEĞİ VERİLMESİ (HMK m. 158) . 388

SEKİZİNCİ BÖLÜM SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA UYGULANAMAYACAK İLKELER

24. TARAFLARCA GETİRİLME/ HAZIRLAMA İLKESİ (HMK m. 25) . 389

GENEL OLARAK 389

XXX İçindekiler

DAVA MALZEMESİ KAVRAMI 390

III. DAVA MALZEMESİNİN GETİRİLMESİ . 390

A- TARAFLARCA GETİRİLİR  390

B- MAHKEMENIN İŞİ DEĞİLDİR  391

1- Kendiliğinden Dikkate Alınamaz (HMK m. 25 f. I) . 392

2- Kendiliğinden Delil Toplanamaz (HMK m. 25 f. II)  392

3- Hatırlatılamaz (HMK m. 25 f. I) . 392

İSTİSNA: KENDİLİĞİNDEN (RE’SEN) ARAŞTIRMA İLKESİ (HMK m. 25 f I) 393

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME 393

25. TEKSİF İLKESİ 395

GENEL OLARAK . 395

KURAL: BELİRLİ AŞAMAYA KADAR DAVA MALZEMESİ İLERİ SÜRÜLEBİLİR . 395

A- DAVACI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I)  396

1- Kural Olarak . 396

2- Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse  397

B- DAVALI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I)  397

1- Kural Olarak . 397

2- Cevaba Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse  397

3- Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse  397

III. TEKSİF İLKESİNİN İSTİSNALARI  397

A- ISLAH (HMK m. 141 f. II)  398

B- KARŞI TARAFIN AÇIK MUVAFAKATİ (HMK m. 141 f. II)  398

C- ESKİ HÂLE GETİRME (HMK m. 95-101)  398

İçindekiler XXXI

D- YARGILAMAYI GECİKTİRME AMACI TAŞIMAMAK (HMK m. 145)  398

E- SÜRESİNDE İLERİ SÜRÜLEMEMESİNİN İLGİLİ TARAFIN KUSURUNDAN KAYNAKLANMAMASI (HMK m. 145)  399

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME . 399

26. TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ (HMK m. 26) 401

GENEL OLARAK 401

İLKENİN UYGULANMASI 401

A- TALEP SONUCUNDAN FAZLASINA KARAR VEREMEZ . 402

B- TALEP SONUCUNDAN BAŞKA BİR ŞEYE KARAR VEREMEZ . 402

C- TALEP SONUCUNDAN AZINA DURUMA GÖRE KARAR VEREBİLİR  402

III. SOYBAĞININ REDDİ DAVASI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME . 402

27. KENDİLİĞİNDEN HAREKETE GEÇME İLKESİ (HMK m. 25) 403

GENEL OLARAK 403

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME . 404

DOKUZUNCU BÖLÜM SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA USUL HÜKÜMLERİ

28. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA YARGILAMA USULÜ (TMK m. 284) . 405

GENEL OLARAK 405

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA YARGILAMA USULÜ 408

A- KANITLAR SERBESTÇE TAKDİR EDİLİR (TMK m. 284 b. 1) . 408

XXXII İçindekiler

B- ARAŞTIRMA VE İNCELEMELERE RIZA GÖSTERİLİR (TMK m. 284 b. 2) . 409

C- UYULMAMASI HÂLİNDE İNCELEME ZOR KULLANILARAK YAPILIR (HMK m. 292)  409

1- HMK Öncesi Uygulama . 409

2- HMK Sonrası Uygulama . 410

D- ADLİ TATİLDE GÖRÜLEBİLİR . 416

E- UZLAŞMAYA KONU OLAMAZ (Av. K. m. 35/A)  417

F- ARABULULUCULUĞA ELVERİŞLİ DEĞİLDİR (6325 SK m. 1, f. II) . 417

G- SOYBAĞININ REDDİ DAVALARI BİRLEŞTİRİLMELİDİR . 418

29. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME (4787 SK m. 4, b. 1) 419

GÖREV KURALLARININ NİTELİĞİ . 419

A- KAMU DÜZENİNDENDİR (HMK m. 1, c. 2) . 420

B- DAVA ŞARTLARINDANDIR (HMK m. 114/c) . 420

C- KENDİLİĞİNDEN ARAŞTIRILIR (HMK m. 115 f. I)  420

D- HER ZAMAN İLERİ SÜRÜLEBİLİR (HMK m. 115 f. I) . 421

E- TARAFLAR İTİRAZDA BULUNABİLİR . 421

F- USULÎ KAZANILMIŞ HAK OLUŞTURMAZ  421

G- HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA İLERİ SÜRÜLEMEZ . 421

GÖREVİN BELİRLENMESİ (HMK m. 1, c. 1) 422

A- GÖREVLİ MAHKEME 4787 SAYILI KANUNLA BELİRLENMİŞTİR . 422

B- GÖREV SÖZLEŞMESİ YAPILAMAZ  427

30. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME (TMK m. 283) . 429

YETKİ KURALININ NİTELİĞİ . 429

İçindekiler XXXIII

A- DİĞER KANUNLARDA YER ALAN YETKİYE İLİŞKİN HÜKÜMLER SAKLI TUTULMUŞTUR (HMK m. 5) . 429

B- İLK İTİRAZ NİTELİĞİNDEDİR (HMK m. 116 f. I/a) . 430

C- KESİN YETKİ KURALI ÖNGÖRÜLMEMİŞTİR (TMK m. 168) . 430

D- KENDİLİĞİNDEN YETKİSİZLİK KARARI VERİLEMEZ (HMK m. 19 f. II, IV) . 431

E- DAVA TARİHİNDEKİ YERLEŞİM YERİ MAHKEMESİNE GÖRE BELİRLENİR  432

F- DAVADAN SONRA YERLEŞİM YERİNİN DEĞİŞMESİ ETKİLİ DEĞİLDİR . 433

YETKİLİ MAHKEMELER (TMK m. 283) . 433

31. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DAVACILAR 435

GENEL OLARAK 435

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINI AÇABİLENLER 436

A- KOCANIN DAVA HAKKI . 436

1- Koca Tarafından Bizzat Açılmalıdır . 436

2- Koca Sınırlı Ehliyetsiz İse . 436

3- Koca Tam Ehliyetsiz İse . 437

4- Koca Ölmüş İse . 438

Koca Soybağının Reddi Davası Açılmadan Önce Ölmüş İse 438

Koca Soybağının Reddi Davası Açılmadan Sonra Ölmüş İse . 438

B- ÇOCUĞUN DAVA HAKKI  438

C- ANANIN DAVA HAKKI  441

D- DİĞER İLGİLİLERİN AÇTIĞI SOYBAĞININ REDDİ DAVASI . 444

1- Kocanın Altsoyu ile Ana ve Babasının Dava Hakkı . 446

XXXIV İçindekiler

Kocanın Altsoyu ile Ana ve Babasına İlişkin Özellikler . 449

Mirasçılık Çıkarlarının Zedelenmesi Zorunlu Değildir . 449

Kişiye Sıkı Biçimde Bağlı Bir Hak Değildir . 450

Dava Açma Hakkı Bağımsızdır 450

İspat Yükü . 450

Kocaya İlişkin Koşullar . 451

Ölmüş Olmalıdır . 451

Gaipliğine Karar Verilmiş Olmalıdır 451

Sürekli Olarak Ayırt Etme Gücünü Kaybetmiş Olmalıdır . 452

Ret Hakkı Düşmemiş Olmalıdır 453

aaa. Ret Süresi Dolmamış Olmalıdır . 453

bbb. Çocuk Benimsenmemiş Olmalıdır . 454

ccc. Kocanın Davası Reddedilmiş Olmamalıdır . 455

2- Baba Olduğunu İddia Eden Kişinin Dava Hakkı  455

3- Soybağının Reddi Davası Açma Hakkı Bulunmayanlar  463

Cumhuriyet Savcısının Dava Hakkı Kaldırılmıştır 463

Emekli Sandığının Dava Hakkı Bulunmamaktadır . 464

Kardeşlerin Dava Hakkı Bulunmamaktadır . 464

32. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DAVALILAR 467

GENEL OLARAK . 467

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DAVALILAR . 468

A- ANA VE ÇOCUK 468

1- Ana Ölmüşse Mirasçılarına Karşı Açılır  469

İçindekiler XXXV

2- Sadece Anaya Karşı Dava Açılamaz  471

3- Ana ve Çocuğu Aynı Vekil Temsil Edemez . 472

4- Çocuğa Kayyım Atanmalıdır . 473

Kayyıma Husumet Yöneltilmelidir 473

Kayyım Görevli Makam Tarafından Atanmış Olmalıdır 477

Kayyım Soybağının Reddi Davası İçin Atanmış Olmalıdır 478

Kayyımın Çocuk İle Menfaat Çatışmasının Bulunmaması Gerekir 479

Kayyım Olarak Ana Atanamaz 479

Kayyım Ergin Olanı Temsil Edemez . 480

Kayyım Atanması Yükümlülüğü Mahkemeye Aittir . 481

Kayyım Atanana Kadar Yargılama Bekletilmelidir 481

5- Çocuk Ölmüşse Mirasçılarına Karşı Açılır . 482

6- Çocuk Ölü Doğmuşsa Dava Açılamaz  482

7- Çocuk ve Anayı Aynı Vekil Temsil Edemez  482

8- Sadece Çocuğa Karşı Dava Açılamaz . 483

9- Ana ile Çocuk Arasında Zorunlu Dava Arkadaşlığı Vardır  483

10- Çocuk Erginliğini İdrak Etmişse Tebligat Kendisine Yapılır . 484

B- ANA VE KOCA . 484

C- KOCA VE ÇOCUK . 485

D- ANA, KOCA VE ÇOCUK . 486

E- TARAF OLMAYANLAR . 486

1- Hazine Taraf Değildir  486

2- Cumhuriyet Savcısı Taraf Değildir . 488

3- Nüfus Müdürlülüğü Taraf Değildir . 488

XXXVI İçindekiler

4- Genetik Baba Taraf Değildir . 489

33. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE 491

I- KOCANIN DAVA AÇMA SÜRESİ  491

A- ŞARTLARI  498

1- Çocuk Sağ Olarak Doğmuş Olmalıdır  498

2- Koca Gerçeği Öğrenmiş Olmalıdır . 498

Doğumu ve Baba Olmadığını Öğrenmelidir 498

Başka Bir Erkek İle Cinsel İlişkide Bulunduğunu Öğrenmelidir . 499

3- Öğrenme Tarihinden Başlayarak Bir Yıl İçinde Dava Açılmalıdır . 500

4- Ret Hakkı Düşmemiş Olmalıdır  513

Ret Süresi Dolmamış Olmalıdır . 513

Çocuk Benimsenmemiş Olmalıdır . 514

Kocanın Davası Reddedilmiş Olmamalıdır . 515

B- SÜRENİN UZAMASI . 515

1- Gecikmenin Haklı Sebebe Dayanması  515

Süren Davanın Sonucu Beklenmemelidir 519

Basit Şüphe Yeterli Değildir 520

Bilimsel Kesinlik Aranmamalıdır 522

İrade Sakatlanması Yeterlidir . 522

Davacıya Delil Bildirme Olanağı Verilmiş Olmalıdır 523

2- Usul Eksikliği Sebebiyle Ret Kararı Bulunması . 524

3- Çocuğun Evlilik İçi Çocuk Olarak Nüfusa Sonradan Tescil Edilmesi . 525

II- ÇOCUĞUN DAVA AÇMA SÜRESİ  527

A- ERGİN ÇOCUĞUN DAVA AÇMA SÜRESİ. 528

İçindekiler XXXVII

B- ERGİN OLMAYAN ÇOCUĞUN DAVA AÇMA SÜRESİ  529

III- ANANIN DAVA AÇMA SÜRESİ . 532

IV- DİĞER İLGİLİLERİN DAVA AÇMA SÜRESİ  533

A- KOCANIN ALTSOYU İLE ANA VE BABASININ DAVA SÜRESİ 533

B- GENETİK BABANIN DAVA SÜRESİ  537

V- DAVA AÇMA SÜRESİNİN HAKLI SEBEPLE UZAMASI (TMK m. 289 f. III) . 541

34. SOYBAĞININ REDDİ DAVASININ AÇILMASI . 545

DAVANIN AÇILMA ZAMANI (HMK m. 118) . 546

A- DİLEKÇENİN KAYDEDİLDİĞİ TARİHTE AÇILMIŞ SAYILIR  546

B- DAVA DİLEKÇESİNE ÖRNEK EKLENİR . 548

DAVA AÇILIRKEN HARÇ VE GİDER AVANSININ YATIRILMASI (HMK m. 120) 548

A- YARGILAMA HARÇLARININ YATIRILMASI  548

1- Bağımsız Talep İle İlgili Harç Tamamlatılmalıdır. . 548

2- Cevap Dilekçesi Mahiyetindeki Talebe İlişkin Harç Sonradan Yatırılmış Olması Bu Talebi Karşı Dava Haline Getirmez.  549

3- Adli Yardım Konusunda Bir Karar Verilinceye Kadar Harç Alınmaz. . 549

4- Cevap Dilekçesindeki İstekler Karşı Dava Sayılamaz  549

5- Duraksama Varsa Açıklama İstenmelidir (HMK m. 31) . 549

6- Harç Tamamlattırılmadan Müteakip İşlemler Yapılmaz . 549

B- GİDER AVANSININ YATIRILMASI (HMK m. 114/g,120)  549

1- Niteliği (HMK m. 114 f. 1/g)  550

XXXVIII İçindekiler

2- Kapsamı (Tarife m. 3) . 551

3- Belirlenmesi (HMK m. 120 f. I, Yönetmelik m. 205/1)  551

4- Ödenmesi (HMK m. 120 f. I, Yönetmelik m. 205/1)  551

Genel Olarak (HMK m. 120 f. I-II) . 551

Gelir Avansına İlişkin Hükümler Saklıdır (HMK m. 120, f. III) 552

5- Yeterli Olmadığının Anlaşılması (HMK m. 120 f. II)  553

İki Haftalık Kesin Süre Verilir . 554

Yatırılmaması veya Tamamlanmaması Halinde Dava Usulden Reddedilir . 554

C- GİDER AVANSINDA ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA (Tarife m. 6) . 555

D- GİDER AVANSININ İADESİ (HMK m. 333, Tarife m. 5, Yönetmelik m. 207) . 555

III. DAVA DİLEKÇESİNDE GÖSTERİLEN BELGELERİN VERİLMESİ (HMK m. 121)  556

A- DAVACININ ELİNDE BULUNAN BELGELER VERİLİR  556

1- Asılları Verilir . 556

2- Örnekleri Verilir . 556

Harç ve Vergiye Tabi Değildir . 556

Sadece Örnekler Verilebilir . 556

B- BAŞKA YERLERDEN GETİRTİLECEK BELGE VE DOSYALAR İÇİN AÇIKLAMA YAPILIR . 557

DAVA DİLEKÇESİNİN TEBLİĞ EDİLMESİ (HMK m. 122) . 557

A- MAHKEME TARAFINDAN TEBLİĞ EDİLİR . 557

B- DAVALIYA TEBLİĞ EDİLİR . 557

C- CEVAP SÜRESİ GÖSTERİLİR . 559

İçindekiler XXXIX

DAVALARIN YIĞILMASI/OBJEKTİF DAVA BİRLEŞMESİ ŞEKLİNDE AÇILABİLİR (HMK m. 110) 559

A- KOŞULLARI . 560

1- Davacının Aynı Davalıya Karşı İleri Sürebileceği Birden Fazla Talep Olmalıdır  560

2- Taleplerin Tümü Aynı Yargı Çeşidi İçinde Yer Almalıdır . 560

3- Talepler Arasında Bir Aslîlik–Ferîlik İlişkisi Kurulmamış Olmalıdır  561

4- Taleplerin Tümü Bakımından Ortak Yetkili Mahkeme Bulunmalıdır . 561

B- İNCELENMESİ . 561

1- Her Dava Hakkında Ayrı Olarak Karar Verilir . 561

2- Yığılma Konusu Olamayan Dava Ayrılır  561

3- Vekâlet Ücreti Ayrı Olarak Takdir Edilir  563

4- Konusuz Kalan Dava Diğerlerini Etkilemez . 563

5- Gerek Görülürse Davaların Ayrılmasına Karar Verilir (HMK m. 167) . 563

6- İstinaf ve Temyiz Sınırı Ayrı Olarak Belirlenir . 564

DAVANIN TERDİTLİ AÇILMASI (HMK m. 111) 564

A- TALEP BİRDEN FAZLA OLMALIDIR  564

B- TALEPLER ARASINDA ASLİLİK-FERÎLİK İLİŞKİSİ KURULMALIDIR . 564

C- TALEPLER AYNI DAVA DİLEKÇESİNDE İLERİ SÜRÜLMELİDİR  564

D- TALEPLER ARASINDA BAĞLANTI BULUNMALIDIR . 564

E- ASLİ TALEBİNİN ESASTAN REDDİNE KARAR VERİLMEDEN FER’Î TALEP İNCELENEMEZ . 565

35. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DAVA ŞARTLARI . 567

GENEL OLARAK 567

XL İçindekiler

DAVA ŞARTLARI 567

A- TÜRK MAHKEMELERİNİN YARGI HAKKININ BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/a)  567

1- Yer Bakımından Yargı Hakkının Bulunması  567

2- Kişi Bakımından Yargı Hakkının Bulunması . 567

B- YARGI YOLUNUN CAİZ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/b) . 568

C- MAHKEMENİN GÖREVLİ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/c) . 568

D- MAHKEMENİN YETKİLİ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/ç) . 569

E- TARAFLARIN, TARAF VE DAVA EHLİYETİNE SAHİP OLMALARI (HMK m. 114 f. 1/d) . 569

1- Tarafların, Taraf Ehliyetine Sahip Olmaları . 569

2- Tarafların, Dava Ehliyetine Sahip Olmaları  571

Davacının Dava Ehliyetine Sahip Olması 572

Davalının Dava Ehliyetine Sahip Olması 573

F- TEMSİLCİNİN GEREKLİ NİTELİĞE SAHİP BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/d)  574

G- DAVA TAKİP YETKİSİNE SAHİP OLUNMASI (HMK m. 114 f. 1/e)  574

H- VEKİLİN DAVAYA VEKÂLET EHLİYETİNE SAHİP OLMASI (HMK m. 114 f. 1/f) . 574

I- USULÜNE UYGUN DÜZENLENMİŞ BİR VEKÂLETNAMESİNİN BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/f)  575

İ- DAVACININ YATIRMASI GEREKEN GİDER AVANSININ YATIRILMIŞ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/g, 120)  575

J- TEMİNAT GÖSTERİLMESİNE İLİŞKİN KARARIN GEREĞİNİN YERİNE GETİRİLMESİ (HMK m. 114 f. 1/ğ) . 575

İçindekiler XLI

K- AYNI DAVANIN, DAHA ÖNCEDEN AÇILMIŞ VE HÂLEN GÖRÜLMEKTE (DERDESTLİK) OLMAMASI (HMK m. 114 f. 1/ı) . 576

1- Hâlen Görülmekte Olan Bir Davanın Olması Gerekir/Görülen Dava Koşulu . 576

2- Tarafların/Konularının/Dava Sebeplerinin Aynı Olması Gerekir/Aynılık Koşulu  577

Davanın Tarafları Aynı Olmalıdır 577

Davanın Konusu Aynı Olmalıdır . 578

Dava Sebepleri Aynı Olmalıdır 578

L- AYNI DAVANIN, DAHA ÖNCEDEN KESİN HÜKME BAĞLANMAMIŞ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/i)  578

36. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA İRADİ TEMSİL/VEKÂLET (HMK m. 71-83) 581

GENEL OLARAK 581

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA İRADİ TEMSİL/VEKÂLET . 582

A- DAVA TAYİN EDİLEN VEKİL ARACILIĞIYLA AÇILABİLİR . 582

1- Dava Ehliyeti Bulunan Herkes Vekil Atayabilir (HMK m. 71) . 583

2- Birden Fazla Vekil Görevlendirilebilir (HMK m. 75) . 583

3- Borçlar Kanununun Temsile İlişkin Hükümleri Uygulanır (HMK m. 72)  583

4- Vekâletnamenin Aslı veya Örneğinin Dava Dosyasına İbraz Edilmesi Zorunludur (HMK m. 76 f. I, 77 f. I) . 583

Noter Tarafından Onaylanan veya Düzenlenen Vekâletname Bulunmalıdır (Not. K. 84, 90-93) 585

Vekâletname İbraz Edilmelidir 586

Genel Vekâletname . 587

XLII İçindekiler

Özel Vekâletname . 587

Aslına Uygun Örneği Avukat Tarafından Onaylanmış Olmalıdır 587

Özel Vekâletnameyle Soybağının Reddi Davası Açılabilir (HMK m. 74) . 587

Adli Yardımla Görevlendirilen Vekâletname Vermelidir 589

Vekâletnamelere, Baro Pulu Yapıştırılmalıdır . 591

Vekâletname Usulüne Uygun Düzenlenmelidir . 592

İlgilinin İşitme, Konuşma veya Görme Engelli Olması (Noterler Kanunu m. 73) 592

İlgilinin Okur Yazar Olmaması (Noterler Kanunu m. 87) 593

İlgilinin İmza Bilmemesi (Noterler Kanunu m. 75) 593

Yetki Belgesine Dayanma . 595

Vekil Türkiye Barolarından Birine Kayıtlı Olmalıdır 595

B- DAVADA KENDİSİNİ VEKİL ARACILIĞIYLA TEMSİL ETTİRMESİ KARARI VERİLEBİLİR/TAKDİRİ AVUKATLA TEMSİL ZORUNLULUĞU . 596

1- Davasını Bizzat Takip Edebilecek Ehliyette Olmaması Sebebiyle (HMK m. 80)  596

Uygun Bir Süre Tanınmalıdır 597

Karara Uymayan Taraf Hakkında Yokluğu Hâlindeki Hükümlere Göre İşlem Yapılır (HMK m. 150) . 597

2- Davasını Kendisi Takip Eden Kimsenin Duruşmada Uygun Olmayan Tutum ve Davranışta Bulunması Sebebiyle (HMK m. 79 f. II) . 597

Hâkim Kendisini Uyarmış Olmalıdır . 597

Uyarıya Uyulmamış Olmalıdır . 598

İçindekiler XLIII

Temsile Gerek Görülmelidir 598

Uygun Bir Süre Tanınmalıdır 598

Karara Uymayan Taraf Hakkında Yokluğu Hâlindeki Hükümlere Göre İşlem Yapılır (HMK m. 150) . 598

37. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINA MÜDAHALE (HMK m. 65-69) . 599

ASLİ MÜDAHALE (HMK m. 65) . 599

A- ÜÇÜNCÜ KİŞİ AYNI MAHKEMEDE DAVA AÇABİLİR . 599

B- MÜDAHALE TALEBİNDE BULUNANIN HUKUKİ YARARI BULUNMALIDIR . 600

C- HÜKÜM VERİLİNCEYE KADAR DAVA AÇILABİLİR  600

D- HARCI YATIRILARAK DAVA AÇILABİLİR . 600

E- ASIL YARGILAMA BİRLİKTE YÜRÜTÜLÜR VE KARARA BAĞLANIR . 600

FER’Î MÜDAHALE (HMK m. 66-69). 601

A- FER’Î MÜDAHİLİN STATÜSÜ (HMK m. 66)  601

1- Davayı Kazanmasında Hukuki Yararı Bulunan Taraf Yanında Yer Alabilir . 601

2- Yardımcı Olmak Amacıyla Taraf Yanında Yer Alabilir  601

3- Tahkikat Sona Erinceye Kadar Taraf Yanında Yer Alabilir  601

4- Davanın Tarafı Değildir  601

B- FER’Î MÜDAHALE TALEBİ VE İNCELENMESİ (HMK m. 67)  602

1- Fer’î Müdahale Talebinin Yapılışı  602

2- Fer’î Müdahale Talebinin İncelenmesi  603

C- FER’Î MÜDAHİLİN YETKİSİ (HMK m. 68)  603

XLIV İçindekiler

1- Davayı Ancak Bulunduğu Noktadan İtibaren Takip Edebilir . 603

2- Katıldığı Tarafın Yararına Olan İddia veya Savunma Vasıtalarını İleri Sürebilir . 604

3- Katıldığı Tarafın İşlem ve Açıklamalarına Aykırı Olmayan Her Türlü Usul İşlemlerini Yapabilir  604

4- Mahkeme, Katıldığı Noktadan İtibaren Taraflara Bildirilen İşlemleri Müdahile De Tebliğ Eder  604

D- FER’Î MÜDAHALENİN ETKİSİ (HMK m. 69)  604

1- Hüküm Taraflar Hakkında Verilir . 604

2- Tarafla Rücu İlişkisinde, Asıl Davadaki Uyuşmazlık Hakkında Yanlış Karar Verildiği İddiası Dinlenilmez . 605

III. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA MÜDAHALE  605

38. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİ (HMK m. 323-333) 611

GENEL OLARAK . 611

YARGILAMA GİDERLERİNE HÜKMEDİLMESİ . 611

A- MAHKEMECE RESEN HÜKMEDİLİR (HMK m. 332 f. I) . 612

B- HÜKÜM ALTINDA GÖSTERİLİR (HMK m. 332 f. II)  613

1- Tutarı . 613

2- Hangi Tarafa Yükletildiği . 613

3- Hangi Oranda Yükletildiği  613

4- Dökümü  613

5- Hükümden Sonraki Yargılama Giderlerinin Ödenme Şekli  614

C- ESASTAN SONUÇLANMAYAN DAVADA HÜKMEDİLMESİ (HMK m. 331)  614

1- Davanın Konusuz Kalması (HMK m. 331 f. I) . 614

İçindekiler XLV

2- Görevsizlik ve Yetkisizlik Verilmesi (HMK m. 331 f. II) . 615

Davaya Bir Başka Mahkemede Devam Edilmişse 615

Davaya Bir Başka Mahkemede Devam Edilmemişse . 616

3- Davanın Açılmamış Sayılması (HMK m. 331 f. III) . 616

D- KESİNLEŞEN GİDERLER DİKKATE ALINMALIDIR . 617

III. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK . 617

A- ALEYHİNE HÜKÜM VERİLEN TARAFTAN ALINMASINA KARAR VERİLİR (HMK m. 326)  617

B- DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRILIK VARSA (HMK m. 327) . 620

C- İSTEMEDİĞİNİ AÇIKLAYANIN GİDERİ ÜZERİNDE BIRAKILIR  620

D- TARAF SIFATI OLMAYANIN KARAR BAŞLIĞINDA GÖSTERİLMESİ SORUMLULUĞU GEREKTİRMEZ . 621

E- DAVALILAR ARASINDA MECBURİ DAVA ARKADAŞLIĞI OLMAKLA MÜTESELSİLEN SORUMLUDURLAR  622

39. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DAVANIN KONUSUZ KALMASI 625

DAVANIN KONUSUZ KALMASI SEBEPLERİ . 625

A- ÇOCUĞUN ÖLÜMÜ DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 28 f. I). 625

B- ÇOCUK İÇİN GERÇEKLEŞEN ÖLÜM KARİNESİ DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 31, 44 f. I) . 625

C- TANIMA-TENFİZ KARARI DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR . 626

D- AF KANUNLARINA GÖRE SOYBAĞININ KURULMASI DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR  626

DAVANIN KONUSUZ KALMASINDA UYGULANACAK USUL HÜKÜMLERİ . 630

XLVI İçindekiler

A- DAVANIN KONUSU KALMADIĞI AÇIKLANARAK DAVAYA SON VERİLİR. 630

B- YARGILAMA GİDERİ ALEYHİNE KARAR VERİLEBİLECEK OLANA YÜKLENİR (HMK m. 331 f. I) . 631

40. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA ADLİ YARDIM (HMK m. 334-340) . 633

GENEL OLARAK . 633

ADLİ YARDIM KOŞULLARI 633

A- GEÇİMDE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ZOR DURUMA DÜŞECEK OLMAK (HMK m. 334 f. I) . 634

B- TALEPLERİNİN AÇIKÇA DAYANAKTAN YOKSUN OLMAMASI (HMK m. 334 f. I) . 636

C- YABANCILARIN İÇİN KARŞILIKLILIK ŞARTI BULUNMAK (HMK m. 334 f. II)  637

D- ADLİ YARDIM TALEBİNDE BULUNMAK  637

1- Talepte Bulunabilecekler  638

2- Görevli ve Yetkili Mahkeme (HMK m. 336 f. I)  638

İlk Derece Mahkemesinde Başvuru (HMK m. 336 f. I) 638

Kanun Yollarına Başvuru Sırasında Talep (HMK m. 336 f. III) . 638

İstinaf Yoluna Başvuru Sırasında Talep (HMK m. 336 f. III) 638

Temyiz Yoluna Başvuru Sırasında Talep (HMK m. 336 f. III) 639

3- Eklenecek Belgeler (HMK m. 336 f. II) . 640

İddiasının Özeti 640

İddiasını Dayandıracağı Deliller 640

Mali Durum Belgeleri 640

4- Süresi (HMK m. 336 f. III) . 641

İçindekiler XLVII

5- Her Türlü Harç ve Vergiden Muafiyet (HMK m. 336 f. IV) . 642

III. ADLİ YARDIMIN KAPSAMI . 642

A- SAĞLADIĞI HUSUSLAR (HMK m. 335 f. I)  642

B- BÖLÜMSEL YARARLANMA KARARI VERİLEBİLİR (HMK m. 335 f. II) . 642

C- HÜKMÜN KESİNLEŞMESİNE KADAR DEVAM EDER (HMK m. 335 f. III)  643

D- ÖNCE YAPILAN YARGILAMA GİDERLERİNİ KAPSAMAZ (HMK m. 337 f. III) . 643

ADLİ YARDIM TALEBİNİN İNCELENMESİ 643

A- DURUŞMA YAPMAKSIZIN KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 337 f. I)  644

B- KARARLARA KARŞI İTİRAZ (HMK m. 337 f. II)  644

C- RET HALİNDE TEKRAR TALEPTE BULUNULABİLİR (HMK m. 337 f. II)  645

ADLİ YARDIM KARARININ SONUÇLARI . 645

A- ADLİ YARDIM KARARININ KALDIRILMASI (HMK m. 338) . 645

1- Kasten veya Ağır Kusuru Sonucu Yanlış Bilgi Verdiği Ortaya Çıkarsa  645

2- Mali Durumunun Yeteri Derecede İyileştiği Anlaşılırsa . 645

B- ADLİ YARDIMLA ERTELENEN YARGILAMA GİDERLERİNİN TAHSİLİ (HMK m. 339)  646

C- ADLİ YARDIM KARARIYLA ATANAN AVUKATIN ÜCRETİNİN ÖDENMESİ (HMK m. 340)  647

41. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA ÖN SORUN VE BEKLETİCİ SORUN (HMK m. 163- 165) 649

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA ÖN SORUN (HMK m. 163- 164) 649

A- ÖN SORUNUN İLERİ SÜRÜLMESİ (HMK m. 163)  649

XLVIII İçindekiler

1- İleri Sürebilecek Olan . 649

2- İleri Sürme Şekli . 649

Dilekçe Vermek Suretiyle İleri Sürme . 649

Duruşma Sırasında Sözlü Olarak İleri Sürme 650

B- ÖN SORUNUN İNCELENMESİ (HMK m. 164) . 650

1- Cevabını Bildirmesi İçin Diğer Tarafa Tefhim veya Tebliğ Eder (HMK m. 164 f. I) . 650

2- Uyuşmazlık Varsa Hâkim Gerekirse Tarafları Davet Edip Dinledikten Sonra Kararını Verir (HMK m. 164 f. II)  650

3- Ön Sorun Hakkındaki Karar Taraflara Tefhim veya Tebliğ Edilir (HMK m. 164 f. III) . 650

C- UYGULAMA ALANI . 651

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA BEKLETİCİ SORUN (HMK m. 163- 165) 651

A- HÜKÜM VERİLEBİLMESİNDE BEKLETİCİ SORUN (HMK m. 165 f. I)  651

1- Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davasının Varlığı  651

2- Tanıma/Tenfiz Davasının Varlığı . 652

B- DAVANIN İNCELENMESİ VE SONUÇLANDIRILMASINDA BEKLETİCİ SORUN (HMK m. 165 f. II)  652

III. SOYBAĞININ REDDİ DAVASININ BEKLETİCİ SORUN OLUŞTURMASI  653

A- BABALIK DAVASI BAKIMINDAN BEKLETİCİ SORUN OLUŞTURMASI . 653

B- BOŞANMA DAVASI BAKIMINDAN BEKLETİCİ SORUN OLUŞTURMASI . 654

C- KİŞİSEL İLİŞKİ DAVASI BAKIMINDAN BEKLETİCİ SORUN OLUŞTURMASI . 654

42. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA ISLAH (HMK m. 176-182) 655

İçindekiler XLIX

ISLAHIN KAPSAMI 655

A- GENEL OLARAK (HMK m. 176 f. I, 194)  655

1- Vakıalar Değiştirilebilir . 655

2- Davanın Konusu/Sebebi Değiştirilebilir  656

3- Talep Sonucu Değiştirilebilir  656

4- Vakıa Eklenebilir. 656

5- Ek/Yeni Talep Eklenebilir . 656

B- ISLAHI GEREKTİRMEYEN DURUMLAR  656

1- Yasak Kapsamında Kalmayan Durumlarda  657

2- Karşı Tarafın Rıza Gösterdiği Durumlarda . 657

3- Daraltma Kapsamında Kalan Durumlarda  657

4- Maddi Hatanın Düzeltildiği Durumlarda (HMK m. 183) . 657

C- ISLAH YOLUNA BAŞVURULAMAYACAK DURUMLAR . 658

1- Tarafın Değiştirilmesi . 658

2- Süresi Geçen İlk İtirazın İleri Sürülmesi . 658

3- İkinci Dava Açılaması . 658

4- Bozma veya Kaldırma Kararından Sonra Tahkikata İlişkin İşlem Yapılmamış Olması (HMK m. 177 f. II) . 658

5- Feragatin Geçersiz Kılınması  659

D- ISLAH YOLUNA BAŞVURULABİLECEK DURUMLAR . 660

1- Terditli Dava Açılabilir (HMK m. 111)  660

2- Cevap Dilekçesi Verilebilir (HMK m. 128)  660

3- Dava Yığılması/Objektif Dava Birleşmesi Yapabilir (HMK m. 110) . 661

L İçindekiler

4- Bozma veya Kaldırma Kararından Sonra Tahkikata İlişkin İşlem Yapılmışsa Verilebilir (HMK m. 177 f. II)  661

ISLAHIN USULÜ 662

A- ISLAHIN ZAMANI . 662

1- Kural Olarak (HMK m. 177 f. I) . 662

2- Bölge Adliye Mahkemesinde Islah İstenemez (HMK m. 357 f. I) . 662

3- Yargıtay’da Islah İstenemez (HMK m. 177 f. I) . 663

B- ISLAHIN SAYISI (HMK m. 176 f. II) . 663

C- ISLAHIN ŞEKLİ . 663

1- Yapılışı Açısından . 663

Sözlü Olarak (HMK m. 177 f. II) 663

Yazılı Olarak (HMK m. 177 f. II) 663

Kötüniyetli Olarak (HMK m. 182) 664

2- Kapsamı Açısından . 664

Davanın Tamamen Islahı (HMK m. 180) 664

Kısmen Islah (HMK m. 181) . 665

3- Teminat Açısından (HMK m. 178) . 665

4- Yetki Açısından (HMK m. 74 f. I)  666

5- Harç Açısından . 666

6- İzin Açısından . 666

7- Delil Bildirme Açısından  667

D- ISLAHIN SONUÇLARI (HMK m. 179) . 667

43. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HÜKMÜN TASHİHİ . 669

GENEL OLARAK . 669

SOYBAĞININ REDDİ HÜKMÜNÜN TASHİHİ 669

A- TASHİHİN KONUSU (HMK m. 304 f. I)  669

1- Yazı Hataları . 670

İçindekiler LI

Tarihlerde . 670

Tarafların İsimlerinde . 670

Tarafların Sıfatlarında 670

Diğer Yazım Hatalarında 671

2- Hesap Hataları . 671

3- Diğer Benzeri Açık Hatalar . 671

B- TASHİH USULÜ . 671

1- Mahkemece Resen Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I)  671

2- Taraflardan Birinin Talebi Üzerine Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) . 672

3- Hüküm Tebliğ Edilmişse Taraflar Dinlenerek Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) . 672

4- Hüküm Tebliğ Edilmemişse Taraflar Dinlenmeden Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I) . 672

5- Tashih Yazılır, İmzalanır ve Mühürlenir (HMK m. 304 f. II)  672

44. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HÜKMÜN TAVZİHİ 673

TAVZİHİN KONUSU (HMK m. 305) . 673

A- HÜKMÜN YETERİNCE AÇIK OLMAMASI . 673

B- HÜKMÜN İCRASINDA TEREDDÜT UYANDIRMASI  675

C- HÜKMÜN BİRBİRİNE AYKIRI FIKRALAR İÇERMESİ . 675

TAVZİHİN ZAMANI (HMK m. 305) 675

III. TAVZİHİN ŞEKLİ (HMK m. 305)  675

A- HÜKMÜN AÇIKLANMASI İSTENEBİLİR  675

B- TEREDDÜDÜN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR . 676

C- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR  676

TAVZİH İLE YAPILAMAYACAKLAR 676

A- HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR SINIRLANDIRILAMAZ . 676

LII İçindekiler

B- HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR GENİŞLETİLEMEZ  676

C- HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR DEĞİŞTİRİLEMEZ . 677

TAVZİH USULÜ (HMK m. 306) 677

A- TAVZİH DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR (HMK m. 306 f. I)  677

B- TAVZİH HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I) . 678

C- TAVZİH DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I)  678

D- TAVZİHE CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I)  678

E- TAVZİH TALEBİ KARARA BAĞLANIR (HMK m. 306 f. II)  679

F- TAVZİH KARARI YAZILIR, İMZALANIR VE MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III)  680

45. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HÜKMÜN TAMAMLANMASI 681

GENEL OLARAK . 681

KONUSU (HMK m. 305/A f. I) . 682

A- YARGILAMADA İLERİ SÜRÜLEN HUSUSUN TAMAMLANMASI  682

B- KENDİLİĞİNDEN HÜKME GEÇİRİLMESİ GEREKLİ HUSUSUN TAMAMLANMASI  682

III. GÖREVLİ MAHKEME . 682

A- İLK DERECE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR . 682

B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR . 683

C- YÜKSEK MAHKEMEDEN İSTENEBİLİR. 683

TALEP 684

SÜRE 684

İçindekiler LIII

TAMAMLAMA USULÜ (HMK m. 306) 684

A- TAMAMLAMA DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR (HMK m. 306 f. I)  685

B- TAMAMLAMA HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I) . 685

C- TAMAMLAMA DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I)  685

D- TAMAMLAMAYA CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ EDİLİR (HMK m. 306 f. I)  685

E- TAMAMLAMA TALEBİ KARARA BAĞLANIR (HMK m. 306 f. II)  685

F- TAMAMLAMA KARARI YAZILIR, İMZALANIR VE MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III)  686

VII. KANUN YOLU  686

A- İSTİNAF YOLU  686

B- TEMYİZ YOLU . 687

46. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DAVADAN FERAGAT (HMK m. 307) . 689

FERAGAT KAVRAMI 689

A- TALEP SONUCUNDAN KISMEN VAZGEÇİLEBİLİR (HMK m. 307, 308 f. III) 690

B- TALEP SONUCUNDAN TAMAMEN VAZGEÇİLEBİLİR (HMK m. 307)  690

FERAGAT EDEBİLECEK KİŞİ 691

A- DAVACI  691

B- DAVACI VEKİLİ  692

C- YASAL TEMSİLCİ . 693

1- Veli  693

2- Vasi . 693

III. FERAGAT ŞEKLİ  693

LIV İçindekiler

A- FERAGAT YAZILI OLARAK YAPILABİLİR (HMK m. 309 f. I)  694

1- Kimlik Tespiti Bulunmalıdır . 694

2- İmza Bulunmalıdır  695

B- FERAGAT SÖZLÜ OLARAK YAPILABİLİR (HMK m. 309 f. I)  696

1- Feragat Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç)  696

2- Beyanda Bulunana Okunmalıdır . 696

3- Beyanda Bulunanın İmzası Alınmalıdır  697

FERAGATİN ÖZELLİKLERİ . 697

A- FERAGAT MUVAFAKATE BAĞLI DEĞİLDİR . 697

1- Karşı Tarafın Muvafakatine Bağlı Değildir (HMK m. 309 f. II) . 697

2- Mahkemenin Muvafakatine Bağlı Değildir (HMK m. 309 f. II) . 698

B- FERAGAT KAYITSIZ VE ŞARTSIZ OLMALIDIR (HMK m. 309 f. IV) . 698

C- FERAGAT AÇIK NET, ŞÜPHE UYANDIRMAYACAK OLMALIDIR . 698

D- FERAGAT KISMEN OLABILIR . 706

E- FERAGATİN İPTALİ İRADE SAKATLANMASINDA İSTENEBİLİR . 706

FERAGATİN ZAMANI (HMK m. 310) 707

A- 7251 SAYILI KANUN ÖNCESİ FERAGAT . 707

1- Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I) . 707

2- Karardan Sonra Temyizden Önce Feragat  707

Derece Mahkemesi Kendi Kararını Kaldıramaz . 708

Dosyadan El Çeken Mahkemece Yapılacak İşlemler 709

İçindekiler LV

Bölge Adliye Mahkemesi Tarafından Yapılacak İşlem . 710

Yargıtay Tarafından Yapılacak İşlem . 710

3- Temyizden Sonra Karar Düzeltmeden Önce Feragat  711

4- Yargıtay’da Duruşmada Feragat . 711

5- Karar Düzeltme Aşamasında Feragat  712

B- 7251 SAYILI KANUN SONRASI FERAGAT . 712

1- Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I) . 712

2- Feragatin Hükmün Verilmesinden Sonra Adliye Mahkemelerinde Yapılması (HMK m. 310 f. II) . 712

İlk Derece Mahkemesinde Yapılması 713

Bölge Adliye Mahkemesinde Yapılması 713

3- Feragatin Dosyanın Temyiz İncelemesine Gönderilmesinden Sonra Yapılması (HMK m. 310 f. III)  713

FERAGAT HÂLİNDE YARGILAMA GİDERLERİ (HMK m. 312) 715

VII. FERAGATİN SONUÇLARI (HMK m. 311) . 716

A- UYUŞMAZLIĞI SONLANDIRIR  716

B- KURAL OLARAK MAHKEMEYE ULAŞTIĞINDA SONUÇ DOĞURUR  716

1- Mahkemenin Yetkisi Kesinleşmişse Feragat Karara Bağlanır . 716

2- Feragat Yetki İtirazı Olan Mahkemeye Ulaşmışsa Önce Yetki İtirazı Karara Bağlanır İdi  717

C- KESİN HÜKÜM GİBİ HUKUKİ SONUÇ DOĞURUR . 719

D- İRADE BOZUKLUĞU HÂLLERİNDE FERAGATİN İPTALİ İSTENEBİLİR  719

E- FERAGATTEN DÖNÜLEMEZ  719

F- KAMU DÜZENİNE İLİŞKİNDİR  720

LVI İçindekiler

G- HÜKÜM TEBLİĞ EDİLMEDEN KANUN YOLLARINDAN FERAGAT SONUÇ DOĞURMAZ . 721

H- OLMAYAN/AÇILMAMIŞ BİR DAVADAN FERAGAT EDİLEMEZ . 721

I- HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA FERAGAT SONUÇ DOĞURMAZ  722

VIII. FERAGATİN BENZERİ KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI . 722

A- DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI (HMK m. 150) KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA  723

B- DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123) KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA  723

KARAR VERİLMEDEN ÖNCE FERAGAT HALİNDE KARAR 724

47. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123) . 725

GENEL OLARAK . 725

DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123) 726

A- HÜKÜM KESİNLEŞİNCEYE KADAR GERİ ALINABİLİR . 726

1- İDM Aşamasında Geri Alınabilir  727

2- İstinaf Aşamasında Geri Alınabilir . 727

3- Temyiz Aşamasında Geri Alınabilir . 727

B- DAVALININ AÇIK RIZASI BULUNMALIDIR . 727

1- Açık Rıza Belirlenmelidir . 727

2- Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç) . 728

C- DAVANIN GERİ ALINMASININ SONUÇLARI . 728

1- Davadan Feragat Etmiş Sayılmaz . 728

2- Dava Derdest Olmaktan Çıkar  729

3- Dava Açılmamış Sayılır (HMK m. 123 Ek cümle) . 729

4- Dava Yeniden Açılabilir . 730

İçindekiler LVII

5- Yargılama Giderleri Davacıya Yükletilir  730

D- HÜKMÜN VERİLMESİNDEN SONRA GERİ ALINMIŞSA EK KARAR VERİLEMEZ . 731

48. SOYBAĞININ REDDİ DAVALARINDA YIĞILMA KONUSU DAVALARI AYRILMASI (HMK m. 167) . 733

GENEL OLARAK 733

DAVALARIN AYRILMASI HALLERİ 733

A- BAĞLANTI BULUNMAYAN DAVALARIN AYRILMASI  734

1- İhtiyari Dava Şartlarının Bulunmaması (HMK m. 57) . 734

2- Bağlantı Şartlarının Bulunmaması (HMK m. 166 f. IV) . 734

B- BAĞLANTI BULUNAN DAVALARIN AYRILMASI . 734

C- SONRADAN BİRLEŞTİRİLEN DAVALARIN AYRILMASI  738

III. DAVALARIN AYRILMA USULÜ . 738

A- HER AŞAMADA KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 167 c. 1) . 738

B- KENDİLİĞİNDEN KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 167 c. 1)  739

C- TALEP ÜZERİNE KARAR VERİLEBİLİR (HMK m. 167 c. 1)  739

1- Yazılı Talep . 739

2- Sözlü Talep  739

D- YENİ BİR ESAS NUMARASI VERİLİR (Yönetmelik m. 42)  739

E- AYRILMASINA KARAR VERİLEN DAVALARA BAKMAYA DEVAM EDİLİR (HMK m. 167 c. 2)  739

KANUN YOLLARI (HMK m. 168) . 740

A- DAVALARIN AYRILMASI KARARI . 740

LVIII İçindekiler

1- Aynı Yargı Çevresinden Verilen Kararlar (HMK m. 168 c. 1)  740

İlk Derece Mahkemesi Kararı 740

Bölge Adliye Mahkemesi Kararı . 740

2- Ayrı Yargı Çevresinden Verilen Kararlar . 741

B- DAVALARIN AYRILMASI TALEBİNİN REDDİ KARARI  741

ONUNCU BÖLÜM KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI

BİRİNCİ AYIRIM YABANCI UNSURLU DAVALARDA SOYBAĞININ KURULMASI/İPTALİ

49. YABANCI UNSURLU DAVALARDA SOYBAĞININ KURULMASI/İPTALİ (MÖHUK m. 16) 743

GENEL OLARAK . 743

KAVRAM 748

III. BAĞLAMA KURALI (MÖHUK m. 16) . 753

A- SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK BAĞLAMA KURALI (MÖHUK m. 16, f. I)  754

1- Birinci Basamak Bağlama Kuralı . 754

2- İkinci Basamak Bağlama Kuralı . 754

3- Üçüncü Basamak Bağlama Kuralı  755

4- Dördüncü Basamak Bağlama Kuralı . 756

5- Beşinci Basamak Bağlama Kuralı . 756

B- SOYBAĞININ İPTALİNDE UYGULANACAK BAĞLAMA KURALI (MÖHUK m. 16, f. II) . 757

UYGULAMA ALANI 760

İçindekiler LIX

İKİNCİ AYIRIM YABANCI UNSURLU DAVALARDA SOYBAĞININ HÜKÜMLERİ

50. YABANCI UNSURLU DAVALARDA SOYBAĞININ HÜKÜMLERİ (MÖHUK m. 17) 763

ÇOCUĞUN VELAYETİ 764

A- GENEL İLKELER . 765

1- Velâyette Kamu Düzeni İlkesi  765

Genel Olarak 766

Velâyet Düzenlemesi 766

Velâyetin İhbarı 769

Velâyetin Verilmesi 769

Velâyet Eşlerden Birine Verilebilir . 769

Velâyet Ortak Verilebilir . 770

Velâyet Ana ve Baba Dışında Kimseye Tevdi Olunamaz 773

Velâyetin Verilmesi Kural Değildir 773

Velâyet Vesayet Kaldırılmadan İstenilemez 774

Velâyette Çocuğun Üstün Yararı . 775

Velâyetin Hükmü . 777

Velâyet Kesin Hüküm Oluşturmaz 777

Velâyet İçin Resmi Siciller Kanıt Oluşturur . 777

Velâyeti Koruma Kararı Kaldırmaz 778

Velâyet Kullanılması Sınırlanamaz . 779

2- Velâyette Bütüncüllük İlkesi . 779

Kademeli Verilemez . 780

Parçalı Verilemez . 780

Koşullu Verilemez 780

LX İçindekiler

Başkasına Verilemez 781

3- Velâyette Güvenlik İlkesi . 781

4- Velâyette İlgililerin Dinlenmesi İlkesi  781

Olanak Buldukça Ana ve Baba Dinlenmelidir . 781

Yeterli İdrak Gücüne Sahip Çocuk Dinlenmelidir . 782

Uzman Bilirkişilerden Görüş Alınmalıdır 786

Vasinin ve Vesayet Makamının Düşüncesi Alınmalıdır . 786

5- Velâyette Onay İle Anlaşma İlkesi . 786

6- Velâyette Üvey Çocuğa Destek İlkesi . 787

Üvey Çocuğa Özen ve İlgi Gösterme Yükümlülüğü (TMK. m. 338, f. I) . 787

Üvey Çocuğa Uygun Bir Şekilde Yardımcı Olma Yükümlülüğü (TMK. m. 338 f. II) . 787

Üvey Çocuğa İhtiyaçları İçin Onu Temsil (TMK. m. 338 f. II) 788

7- Velâyette Sosyallik İlkesi  788

Din veya Mezhep . 788

Değer Yargıları 790

8- Velâyette Çevresellik İlkesi . 790

Alıştığı Ortamı Değiştirmeme 791

Kardeşlerin Ayrılmaması . 791

Fiziki Çevrenin Etkisi 792

9- Velâyette Pozitif Hukuka Dayanma İlkesi  793

B- ÇOCUĞUN ADI (TMK m. 339 f. V)  794

C- ÇOCUĞUN SOYADI (TMK m. 321) . 795

D- ÇOCUĞUN EĞİTİMİ . 799

1- Çocuğun Genel ve Mesleki Eğitimi (TMK. m. 340) . 800

2- Çocuğun Dini Eğitimi (TMK. m. 341)  800

İçindekiler LXI

E- ÇOCUĞUN TEMSİL EDİLMESİ (TMK. m. 342)  801

F- ÇOCUK İLE ANA VE BABA ARASINDAKİ HUKUKİ İŞLEMLER (TMK. m. 345) . 801

G- ÇOCUĞUN YERLEŞİM YERİ (TMK. m. 21, f. I) . 801

1- Kısıtlanmamış Çocuğun Yerleşim Yeri . 802

2- Kısıtlanmış Çocuğun Yerleşim Yeri . 803

H- ÇOCUK ÜZERİNDEKİ VELAYETİN KALDIRILMASI (TMK. m. 348) . 804

I- ÇOCUK ÜZERİNDEKİ VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ (TMK. m. 349) . 811

İ- ÇOCUK MALLARINI YÖNETME  819

1- Velayetleri Devam Ederken (TMK. m. 352) . 819

2- Velayetleri Sona Erince (TMK. m. 353) . 820

J- ÇOCUK MALLARINI KULLANMA (TMK. m. 354) . 821

K- ÇOCUĞUN MALLARININ SARFI (TMK m. 327, f. II) . 823

1- Gelirlerinin Sarfı (TMK m. 355) . 823

2- Sermaye Kısmının Sarfı (TMK m. 356)  824

L- ÇOCUĞUN SERBEST MALLARI . 828

1- Kazandırmalar (TMK m. 357) . 829

2- Saklı Pay (TMK m. 358) . 829

3- Meslek veya Sanat İçin Verilen Mal ve Kişisel Kazanç (TMK m. 359)  830

M- ÇOCUK MALLARININ KORUNMASI . 830

1- Önlemler (TMK m. 360) . 831

2- Yönetimin Ana ve Babadan Alınması (TMK m. 361) . 832

N- ÇOCUK MALLARINI YÖNETİMİN SONA ERMESİ  833

1- Malların Devri (TMK m. 362)  834

2- Ana ve Babanın Sorumluluğu (TMK m. 363) . 834

LXII İçindekiler

ÇOCUK İLE KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA . 835

A- ANA VE BABA İLE KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA (TMK m. 323-324)  837

B- ÜÇÜNCÜ KİŞİLER İLE KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA (TMK m. 325)  837

III. ÇOCUK İLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLER (TMK m. 322) . 837

A- YARDIM ETME YÜKÜMLÜLÜĞÜ . 838

1- Maddî Yardım Yükümlülüğü  838

2- Manevî Yardım Yükümlülüğü  838

B- SAYGI GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ  838

C- ANLAYIŞ GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ . 839

D- AİLENİN ONURUNU GÖZETME YÜKÜMLÜLÜĞÜ  839

E- ANA BABANIN BAKIM VE EĞİTİM İÇİN KARAR ALIP UYGULAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK. m. 339 f. I) . 839

F- ANA BABANIN SÖZÜNÜ DİNLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK. m. 339 f. II)  841

G- ANA BABANIN ÇOCUĞA HAYATINI DÜZENLEME OLANAĞI TANIMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK. m. 339 f. III) . 841

H- ANA BABANIN ÇOCUĞUN DÜŞÜNCESİNİ GÖZ ÖNÜNDE TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK. m. 339 f. III)  842

I- ANA BABANIN RIZASI DIŞINDA EVİ TERK ETMEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK. m. 339 f. IV)  842

İ- ANA BABADAN YASAL SEBEP OLMAKSIZIN ALMAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK. m. 339 f. IV) . 842

J- ANA BABANIN ÇOCUĞUN ADINI KOYMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK. m. 339 f. V) . 843

UYGULAMA KAPSAMINDA KALMAYANLAR . 843

A- ÇOCUĞUN BAKIMI, EĞİTİMİ VE KORUNMASI İÇİN GEREKLİ GİDERLER (TMK m. 327, f. I.)  843

İçindekiler LXIII

B- EVLAT EDİNME  844

BAĞLAMA KURALI (MÖHUK m. 16) 844

A- BİRİNCİ BASAMAK BAĞLAMA KURALI . 844

B- İKİNCİ BASAMAK BAĞLAMA KURALI . 844

C- ÜÇÜNCÜ BASAMAK BAĞLAMA KURALI . 845

ONBİRİNCİ BÖLÜM SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HUKUKİ ÇÖZÜM VE HUKUK YOLLARI

51. SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA HUKUKİ ÇÖZÜM VE HUKUK YOLLARI . 847

HUKUKİ ÇÖZÜM KAVRAMI . 847

A- GENİŞ KAPSAMDA HUKUKİ ÇÖZÜM . 849

B- DAR KAPSAMDA HUKUKİ ÇÖZÜM  849

1- Mahkemelerin Her Türlü Yargısal Kararını Kapsar  849

2- Gözden Geçirme, İptal ve Düzeltmeyi Kapsar  849

3- Aktarıcı ve Erteleyici Etki Zorunlu Değildir . 850

HUKUK YOLLARI KAVRAMI 850

A- İÇ (ULUSAL) HUKUK YOLLARI . 850

1- Kanun Yolları (HMK m. 341-381)  851

Olağan Kanun Yolu (HMK m. 341-362, 364-373) 852

İstinaf (HMK m. 341-360) 852

aaa. Doğrudan Başvuru  853

bbb. Katılma Yoluyla Başvuru . 854

Temyiz (HMK m. 361-362, 364-373) . 856

Olağanüstü Kanun Yolu (HMK m. 363, 374-381) 859

Yargılamanın İadesi (HMK m. 374-381) 860

Kanun Yararına Temyiz (HMK m. 363) . 860

LXIV İçindekiler

2- Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru/Anayasa Şikayeti (TCA m. 148 f. III, 6216 SK m. 45 f. I)  860

B- DIŞ (ULUSLARARASI) HUKUK YOLU/AİHM BİREYSEL BAŞVURU (AİHS m. 34) . 863

52. İLGİLİ MEVZUAT . 867

ÇOCUK HAKLARI BEYANNAMESİ  867

AVRUPA ÇOCUK HAKLARI BEYANNAMESİ . 869

YABANCI MEMLEKETLERDE KULLANILMAK ÜZERE VERİLECEK NÜFUS KAYIT HÜLASASI SURETLERİ HAKKINDA SÖZLEŞME  870

AHVALİ ŞAHSİYE KONUSUNDA MİLLETLERARASI MALUMAT TEATİSİ HAKKINDA SÖZLEŞME. 877

AD VE SOYADLARININ DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME  879

AHVALİ ŞAHSİYE İLE İLGİLİ BELGE ÖRNEKLERİNİN PARASIZ VERİLMESİ VE TASDİKTEN MUAF TUTULMASI HAKKINDA SÖZLEŞME  882

BAZI ÖLÜMLERİN TESBİTİNE AİT SÖZLEŞME . 885

KİŞİ HALLERİ İŞLEMLERİNİN DÜZELTİLMESİ KARARLARI İLE İLGİLİ SÖZLEŞME  888

AD VE SOYADLARININ NÜFUS KÜTÜKLERİNE YAZILIŞ ŞEKLİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME . 892

KONSOLOSLUK İLİŞKİLERİ HAKKINDA VİYANA SÖZLEŞMESİ . 896

ÇOK DİLDE NÜFUS KAYIT ÖRNEKLERİ VERİLMESİNE DAİR SÖZLEŞME  926

Kanun No: 2330 . 931

Kanun No: 2576 . 935

Kanun No: 4727 . 938

Kanun No: 5524 . 941

Kanun No: 6652 . 944

Kanun No: 554 . 947

İçindekiler LXV

Kanun No: 1826 . 949

Kanun No: 2526 . 951

Kanun No: 3716 . 955

Kanun No : 5490  959

2525 SAYILI SOYADI KANUNU . 995

TÜRKİYEDE OTURAN YABANCILARIN NÜFUS KAYITLARININ TUTULMASI HAKKINDA YÖNETMELİK . 997

NÜFUS HİZMETLERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ . 1005

ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI, AŞILANMASI VE NAKLİ HAKKINDA KANUN . 1035

ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ UYGULAMALARI VE ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ MERKEZLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK . 1041

KAVRAM DİZİNİ  1069

ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ . 1113

MÜJDE YASAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ  1115

ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN ÇALIŞMALARINDAN “BİR KISMI” . 1117