Organ Veya Doku Ticareti Suçu (Tck Madde 91)

Av. Nilayda Erten

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 

III

İÇİNDEKİLER 

V

KISALTMALAR 

XI

GİRİŞ 

1

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL OLARAK ORGAN VE DOKU NAKLİ

I.ORGAN VE DOKU NAKLİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 

3

1. DOKU VE ORGAN NAKLİNE İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER 

5

III. ORGAN VE DOKU NAKLİNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 

8

A.Doku ve Organ Kavramı 

8

B.Organ ve Doku Nakli 

10

1.Transplantasyon Terminolojisi 

11

a.Kişinin Kendi Vücudunda Yer Alan Dokuların Yine Kendi Vücuduna Aktarılması (Otogreft Transplantasyonu) 

12

b.Organ ve Dokunun Kişinin Kendisi Dışında Birine Aktarılması 

12

C.İnsan Kökenli Biyolojik Madde 

12

D.Alıcı ve Verici Kavramları 

13

IV.TÜRK HUKUKUNDA ORGAN NAKLİ 

13

A.Türk Hukukunda Canlıdan Organ Alınması 

15

1.Canlı Kişiden Organ Nakli ve Yasal Koşulları 

16

a.Vericinin Ayırt Etme Gücüne Sahip Olması ve On Sekiz Yaşını Doldurmuş Olması 

16

b.Akrabalık Şartı 

17

(1).Genel Olarak 

17

(2).Çapraz Nakil 

18

c.Yetkili Kişilerce ve Yetkili Sağlık Kuruluşunda Yapılması 

19

d.Müdahaleden Önce Gerekli İnceleme ve Tetkiklerin Yapılmış Olması 

20

e.Rıza 

21

(1).Genel Olarak 

21

(2).Aydınlatma 

23

f.Alınan Organın Vericinin Hayatını Tehlikeye Atacak Nitelikte Olmaması 

24

g.Naklin Daha Üstün Bir Amacı Olması Herhangi Bir Ücret Karşılığı Yapılmaması 

25

2.Organ ve Doku Naklinde Yasak Haller 

26

B.Türk Hukukunda Ölüden Organ Alınması 

27

C.Türk Hukukunda Hayvandan Organ Alınması 

33

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK CEZA KANUNUNDA ORGAN NAKLİ VEYA ORGAN TİCARETİ SUÇU

I.GENEL OLARAK ORGAN NAKLİ VEYA ORGAN TİCARETİ SUÇU 

35

1. YAŞAYAN KİŞİDEN ORGAN VE DOKU ALINMASI SUÇU 

36

A.Genel Olarak 

36

B.Suçla Korunan Hukuki Yarar 

37

C.Suçun Unsurları 

37

1.Tipe Uygunluk 

37

a.Maddi Unsur 

37

(1).Fail 

37

(2).Mağdur 

39

(3).Suçun Konusu 

39

(4).Hareket 

40

(5). Netice 

41

b.Manevi Unsur 

42

D.Hukuka Uygunluk Nedenleri 

43

1.Meşru Savunma 

43

2.Kanun Hükmünü Yerine Getirme 

44

3.Hakkın Kullanılması 

45

4.İlgilinin Rızası 

45

E.Kusurluluğu Kaldıran Nedenler 

46

1.Zorunluluk Hali 

47

2.Yetkili Amirin Emrini İfa 

49

3.Cebir ve Tehdit 

49

4.Hata 

50

F.Suçun Nitelikli Halleri 

51

1.Suçun Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi 

51

2.Suçun İşlenmesi Sırasında Mağdurun Ölmesi 

52

G.Suçun Özel Görünüş Şekilleri 

54

1.Teşebbüs 

55

2.İştirak 

56

3.İçtima 

56

H.Yaptırım, Kovuşturma Usulü, Yetkili Ve Görevli Mahkeme, Zamanaşımı 

58

III.ÖLEN KİŞİDEN ORGAN VE DOKU ALINMASI SUÇU 

58

A.Suçla Korunan Hukuki Yarar 

59

B.Suçun Unsurları 

59

1.Tipe Uygunluk 

59

a.Maddi Unsur 

59

(1).Fail 

59

(2).Mağdur 

59

(3).Suçun Konusu 

60

(4).Hareket 

61

(5).Netice 

62

b.Manevi Unsur 

63

C.Hukuka Uygunluk Nedenleri 

63

D.Kusurluluğu Kaldıran Nedenler 

64

1.Zorunluluk Hali 

64

2.Yetkili Amirin Emrini İfa 

65

3.Cebir ve Tehdit 

65

4.Hata 

65

E.Suçun Özel Görünüş Şekilleri 

65

1.Teşebbüs 

65

2.İştirak 

66

3.İçtima 

66

F.Yaptırım, Kovuşturma Usulü, Yetkili Ve Görevli Mahkeme, Zamanaşımı 

68

IV.ORGAN VE DOKU SATIN ALMA, SATMA, SATILMASINA ARACILIK ETME SUÇU 

69

A.Suçla Korunan Hukuki Yarar 

69

B.Suçun Unsurları 

70

1.Tipe Uygunluk 

70

a.Maddi Unsur 

70

(1).Fail 

70

(2).Mağdur 

71

(3).Suçun Konusu 

72

(4).Hareket 

72

(i).Satmak 

72

(ii).Satın Almak 

74

(iii).Aracılık Etmek 

74

(5).Netice 

75

b.Manevi Unsur 

75

C.Hukuka Uygunluk Nedenleri 

76

D.Kusurluluğu Kaldıran Nedenler 

76

1.Genel Olarak 

76

2.Zorunluluk Hali 

77

E.Kusuru Etkileyen Özel Durum (TCK Madde 92) 

77

F.Pişmanlık Hükümleri (TCK madde 93) 

79

G.Suçun Özel Görünüş Şekilleri 

81

1.Teşebbüs 

81

2.İştirak 

82

3.İçtima 

83

H.Yaptırım, Kovuşturma Usulü, Yetkili Ve Görevli Mahkeme, Zamanaşımı 

83

V.ORGANI VE DOKUYU SAKLAMA, NAKLETME VE AŞILAMA SUÇU 

84

A.Suçla Korunan Hukuki Yarar 

84

B.Suçun Unsurları 

85

1.Tipe Uygunluk 

85

a.Maddi Unsur 

85

(1).Fail 

85

(2).Mağdur 

86

(3). Suçun Konusu 

86

(4).Hareket 

86

(5).Netice 

87

b.Manevi Unsur 

87

C.Hukuka Uygunluk Nedenleri 

88

1.Genel Olarak 

88

2.Kanun Hükmünü Yerine Getirme 

88

3.Görevin Yerine Getirilmesi 

88

D.Kusurluluğu Kaldıran Nedenler 

89

1.Zorunluluk Hali 

89

2.Yetkili Amirin Emrini İfa 

89

3.Cebir ve Tehdit 

89

4.Hata 

89

E.Suçun Özel Görünüş Şekilleri 

90

1.Teşebbüs 

90

2.İştirak 

90

3.İçtima 

91

F.Yaptırım, Kovuşturma Usulü, Yetkili Ve Görevli Mahkeme, Zamanaşımı 

91

VI.ORGAN VE DOKU TEMİNİNE YÖNELİK OLARAK İLAN VEYA REKLAM VERME VEYA YAYINLAMA SUÇU 

92

A.Suçla Korunan Hukuki Yarar 

92

B.Suçun Unsurları 

92

1.Tipe Uygunluk 

92

a.Maddi Unsur 

92

(1). Fail 

92

(2).Mağdur 

93

(3).Suçun Konusu 

93

(4).Hareket 

93

(5). Netice 

94

b.Manevi Unsur 

94

C.Hukuka Uygunluk Nedenleri 

94

D.Kusurluluğu Kaldıran Nedenler 

94

E.Suçun Özel Görünüş Şekilleri 

94

1.Teşebbüs 

94

2.İştirak 

95

3.İçtima 

96

F.Yaptırım, Kovuşturma Usulü, Yetkili Ve Görevli Mahkeme, Zamanaşımı 

96

SONUÇ 

97

KAYNAKÇA 

105