Hukuki Ve Mali Yönleriyle Fatura

6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre



HUKUKİ VE MALİ YÖNLERİYLE FATURA



Rüknettin KUMKALE



Yenilenen Türk Ticaret Kanunu ile Hukuk Muhakemeleri Kanunlarının yeni hükümlerine kitabımızın 6. Baskısında yer verilerek kitaba güncellik kazandırılırken gene güncel olarak çıkan yargı kararları konuları itibariyle reFerans olarak yer almıştır.



- Yeni Türk Ticaret Kanununda Fatura

- Vergi Usul Kanununda Fatura

- Fatura Çeşitleri

- Faturanın İspat Gücü

- Faturanın Düzenlenmesinde Sorumluluk

- Faturanın İbraz Zorunluluğu

- Faturanın Zayii



İÇİNDEKİLER





1. BİR FATURA DÜZENLENİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR 19

2. TÜRK TİCARET YASASINDA FATURA 23

2.1. Genel Açıklama 23

2.2. Ticari İşletme Çerçevesinde Fatura 23

2.3. Yeni Türk Ticaret Kanunu Tasarısındaki Fatura Maddesi ile İlgili Görüş 25

3. VERGİ USUL YASASINDA FATURA 29

3.1. Faturanın Tarifi 29

3.2. Faturanın Şekli 30

Danıştay Kararları 40

3.3. Faturanın Nizamı 41

Danıştay Kararı 48

3.4. Fatura Kullanma Mecburiyeti 49

Danıştay Kararları 50

3.5. Faturanın Türkçe Düzenlenme Mecburiyeti 51

Maliye Bakanlığı Duyuruları 53

3.6. Fatura Yerine Geçen Vesikalar 54

3.6.1. Perakende Satış Vesikaları 54

3.6.1.1. Perakende Satış Fişleri 55

3.6.1.2. Yazar Kasa Fişleri 60

3.6.1.3. Giriş ve Yolcu Taşıma Bileti 66

3.6.1.4. Hava Yolu Taşımacılığında Kullanılan Yolcu Biletleri 74

3.6.2. Gider Pusulası 76

3.6.3. Müstahsil Makbuzu 80

3.6.4. Bankalar Tarafından Düzenlenecek Belgeler 84

3.6.5. Sigorta Şirketleri ile Acentaları Tarafından Düzenlenecek Belgeler 86

3.6.6. Sigorta ve Reasürans Brokerlerine Yapılan Ödemelerin Belgelendirilmesi 87

3.6.7. Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Tarafından Düzenlenecek Belgeler 89

3.6.8. İkrazatçılar Tarafından Düzenlenecek Sözleşmeler 90

3.6.9. Otomatik Satış Makineleri ile Yapılan Satışlarda Belge Düzeni 93

3.6.10. Elektronik Sistemler Kullanılarak Yapılan Otopark İşletmeciliğinde Belge Düzeni 94

3.6.11. Kapıdan veya Mesafeli Sözleşme Düzenlenerek Yapılan Satışlarda İade İşlemlerinde Belge Düzeni 95

4. FATURA ÇEŞİTLERİ 97

4.1. Fatura (Genel Anlamı ile) 97

4.2. İrsaliyeli Fatura 104

4.3. Proforma Fatura 110

4.4. Yabancı Paralı Fatura 112

4.5. Açık/Kapalı Fatura 120

4.5.1. Tahsil ve Ödemeleri Tevsik Zorunluluğu 125

4.5.2. Yargı Kararları ve Özelgeler 132

4.6. İade Faturası 136

4.6.1. Genel Olarak yapılması Gerekenler 136

4.6.2. Peşin Ödenen Hizmet Faturası Karşılığında Alınamayan Hizmet. 138

4.7. Basit Usulde Fatura 140

4.8. Numune Faturası 146

4.9. Serbest Meslek Sahibinin Faturası 156

4.10. Finansal Kiralama Faturası 158

4.11. Naylon Fatura 158

4.11.1. Genel Açıklamalar 158

4.11.2. KDV İade Raporu Düzenlenmeyeceği 161

4.11.3. Yargı Kararları 163

4.12. Özel Fatura 177

4.12.1. Özel Fatura ile İlgili Genel Hükümler 177

4.12.2. Katma Değer Vergisi Beyannamesinin Düzenlenmesi 179

4.13. Konsinye Satış 185

5. FATURA VE İRSALİYE İLİŞKİSİ 193

5.1. İrsaliye’ye Göre Fatura Düzenlenmesi 193

Maliye Bakanlığı Özelgeleri ve Danıştay Kararı 195

5.2. Sevk İrsaliyesi Nedir? 199

5.2.1. Sevk İrsaliyesi Kullanımı ile İlgili Hükümler 199

5.2.2. Sevk İrsaliyesi Nizamı 209

5.2.3. Sevk İrsaliyesi Muhteviyatı 209

5.2.4. Yargı Kararları ve Özelgeler 211

6. FATURANIN DÜZENLENMESİNDE SÜRE VE DÖNEMSELLİK İLKESİ 217

Yargı Kararları 218

7. FATURANIN AVANS/KAPARO İLE İLİŞKİSİ 223

Maliye Bakanlığı Özelgesi/Yargı Kararı 223

8. ŞÜPHELİ ALACAKLAR 225

8.1. Şüpheli Ticari Alacaklar ile İlgili Yasal Dayanak ve Uygulama 225

8.2. 118. Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı 226

8.2.1. Tanımı 226

8.2.2. Hesabın İşleyişi ve Özelliği 226

8.3. Sermaye Piyasası Mevzuatına Göre Şüpheli Alacak ve Karşılığı 227

8.4. Şüpheli Ticari Alacaklar ile İlgili Muhasebe Maddeleri 227

8.5. 119. Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı 228

8.5.1. Tanımı 228

8.5.2. Hesabın İşleyişi ve Özelliği 228

8.5.3. Muhasebe Maddeleri 231

9. GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDERLER İLE İLGİLİ FATURALAR 235

9.1. Gelecek Yıllara Ait Gelirler 235

9.1.1. Tanımı 235

9.1.2. Hesabın İşleyişi ve Özelliği 235

9.1.3. Muhasebe Maddeleri 236

9.2. Gelecek Yıllara Ait Giderler 237

9.2.1. Tanımı 237

9.2.2. Hesabın İşleyişi ve Özelliği 237

9.2.3. Muhasebe Maddeleri 238

10. FATURANIN İSPAT GÜCÜ 241

10.1. Taraflar Arasında Ticari Bir İlişki Bulunmalıdır 241

Yargı Kararları 242

10.2. Faturanın, Kendisi ile İlgili Genel Kaidelere Uygunluğu 247

10.2.1. Faturanın Şekil Şartlarına Uygunluğu 247

10.2.2. Faturanın İçeriğinin (münderecatının) Doğruluğu 247

Yargıtay Kararları 248

10.2.3. Faturanın Karşı Tarafa Teslim Edilmiş Olması 251

10.3. Faturaya İtiraz 253

10.3.1. Faturaya İtiraz Şartları 253

10.3.1.1. Faturaya İtiraz İçin Gerekli Süre 253

10.3.1.2. Faturanın İçeriği 254

10.3.2. Faturaya İtiraz Edilmesi 254

10.3.3. Faturaya İtiraz Edilmemesi 259

10.4. Faturanın Kaydı 271

10.4.1. Kayıt Süresi 271

10.4.2. Defterlerin Delil Olma Hali 272

10.4.2.1. Türk Ticaret Yasası Açısından 272

10.4.2.2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Açısından 273

10.4.2.3. İcra İflas Yasası Açısından 281

10.4.2.4. Vergi Usul Yasası Açısından 281

10.5. Düzenlenmemiş Sayılan Faturanın Delil Olma Niteliği 283

10.6. Faturanın Delil Olabilme Niteliği ile İlgili Yargı Kararları 283

Yargıtay Kararları 283

11. FATURANIN BASIMI 291

11.1. Faturanın Basımı ile İlgili Genel Kaideler 291

Yargı Kararları ve Özelge 292

11.2. Matbaaya Müracaat 293

11.3. Notere Müracaat 293

11.4. Tasdik Mecburiyeti Olmayanlar 293

Maliye Bakanlığı Özelgeleri 294

11.5. Belgeleri Maliye Bakanlığı İle Anlaşması Olmadığı Halde Basanlar ile Sahte Olarak Basanlar veya Bu belgeleri Kullananlar 298

11.5.1. Konu 298

11.5.1.1. Belgeleri Anlaşması Olmadığı Halde Basanlar 298

11.5.1.2. Sahte Olarak Basanlar 298

11.5.1.3. Basma Fiili 299

11.5.1.4. Belgeleri Kullanmak 299

11.5.2. Fail 300

11.5.2.1. Anlaşması Olmadığı Halde Basanlar: 300

11.5.2.2. Sahte Olarak Basanlar 300

11.5.2.3. Bu Belgeleri Kullananlar 300

11.5.3. Ceza 300

11.5.4. Yargı Kararları 301

12. TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA YASANIN UYGULANMASINDA FATURA 303

12.1. Ayıplı Mal ve Hizmetler ile Malın İadesi Halinde Fatura 303

12.2. Taksitli Satışlarda Fatura 304

12.3. Kampanyalı Satışlar 304

12.4. Kapıdan Satışlar 304

13. FATURANIN DÜZENLENMESİNDE SORUMLULUK 307

13.1. Gerçek Kişilerde Sorumluluk 308

13.2. Adi Ortaklıklarda Sorumluluk 309

13.3. Tüzel Kişilerde Sorumluluk 309

13.3.1. Anonim Şirketlerde Sorumluluk 310

13.3.2. Limited Şirketlerde Sorumluluk 312

13.3.3. Kollektif Şirketlerde Sorumluluk 316

13.3.4. Komandit Şirketlerde Sorumluluk 317

13.4. Yargı Kararları 317

14. FATURANIN İBRAZ ZORUNLULUĞU 321

14.1. İbraz İçin Süre Verilmesi 321

Yargı Kararları ve Mukteza 322

14.2. Zayi Belgesi Alınması 327

Yargı Kararları 328

14.3. İbraz Zorunluluğunun Yerine Getirilmemesi 330

14.3.1. Re’sen Vergi Tarhı 330

Danıştay Kararı 331

14.3.2. Özel Usulsüzlük Cezasının Tatbiki 332

14.3.3. Vergi Ziyaı Cezası 333

14.3.4. Gecikme Faizi 334

14.3.5. Cumhuriyet Savcılıklarına Bildirim 334

14.3.6. Katma Değer Vergisi Açısından Karşılaşılacak Durum 334

14.4. Yargı Kararları 334

15. CEZAİ HÜKÜMLER 341

15.1. Vergi Usul Yasasındaki Cezai Hükümler 341

15.1.1. Usulsüzlük 341

15.1.2. Özel Usulsüzlük Cezaları 343

Danıştay Kararları 344

15.1.3. İşyeri Kapatma Cezası 347

15.1.4. Bilgi Vermekten Çekinenler ile VUY’nın 256, 257 ve Mükerrer 257. Madde Hükümlerine Uymayanlar için Ceza 348

15.1.5. Vergi Ziyaı Suçu ve Cezası 349

Danıştay Kararları 354

15.1.6. Hürriyeti Bağlayıcı Ceza ile Cezalandırılacak Suçlar ve Cezalar 356

15.1.6.1. Kaçakçılık Suçları ve Cezaları 356

15.1.6.2. İştirak 356

15.1.6.3. Vergi Mahremiyetinin İhlâli 356

15.1.6.4. Mükelleflerin Özel İşlerini Yapan Memurlar 358

15.1.7. Mesleki Kuruluşlara Bildirim 358

15.2. Mahkemelere Verilen Görevler 358

15.2.1. Vergi Usul Yasası Md. 359/a-1 ve 2 358

15.2.2. Vergi Usul Yasası Md: 359/b-1 ve 2 359

15.2.3. Vergi Mahremiyeti Suçu 359

15.2.4. Mükellefin Özel İşini Yapan Memurlar 359

Yargıtay Kararları 359

16. VADE FARKI 362

Yargıtay Kararları 366

17. ZAMAN AŞIMI 377

17.1. Türk Ticaret Yasasındaki Zaman Aşımı Hükümleri 377

17.2. Vergi Usul Yasasındaki Zaman Aşımı Hükümleri 378

17.3. Sosyal Güvenlik Kanunundaki Zaman Aşımı Hükümleri 380

18. FATURANIN DÜZELTİLMESİ VE İPTALİ 381

18.1. Faturadaki Bilgilerin Düzeltilmesi 381

18.2. Faturanın İptali 382

19. FATURANIN KAYBOLMASI (ZAYİİ) 383

19.1. Verilen Faturaların Kaybolması 383

Kararlar 385

19.2. Alınan Faturaların Kaybolması 388

20. İŞİN BIRAKILMASINDA FATURA 389

20.1. Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri 389

Kararlar 390

20.2. Basit Usule Tabi Mükellefler 391

21. ELEKTRONİK FATURA SİSTEMİ 393

21.1. Mevzuat 393

21.2. Genel Olarak e-Fatura 397

21.3. Elektronik Ortamda Alınan Faturanın Muhafaza ve İbrazı 397

21.4. e-Fatura Uygulamasından Yararlanma 398

21.5. 397 sıra no lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 398

Yararlanılan Kaynaklar 407

Kavramlar Dizini 409