İş Sağlığı ve Güvenliği Hukukunda İdari, Cezai ve Hukuki Sorumluluk

Dr. Sami NARTER

KISA İÇERİK1

GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA TEMEL KAVRAMLAR, DAYANAK, KAPSAM VE TARİHİ GELİŞİM
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMI, DAYANAĞI VE KAPSAM
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE TARİHİ GELİŞİM VE KAYNAKLAR

İKİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALANINDA PERSONEL VE ÖRGÜTLENME
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE GÖREV ALAN PERSONEL
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÖRGÜTLENME

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA DEVLETİN, İŞVERENİN, ÇALIŞANLARIN VE DİĞER İLGİLİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DEVLETİN ÖDEV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE İŞVERENİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
III. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
IV. SENDİKALARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA GÖREVLERİ VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞLEVİ

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA İDARİ SORUMLULUKLAR
I. İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TEFTİŞ VE İNCELEMESİ
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEYEN İŞVERENE UYGULANACAK İDARİ YAPTIRIMLAR

BEŞİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA CEZAİ SORUMLULUKLAR
I. CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR, İLKELER VE ÇALIŞMA HUKUKU İLE ORTAK ALAN ÇALIŞMA CEZA HUKUKU
II. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDAN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUKLAR
III. TÜRK CEZA HUKUKUNDA YARGILAMA VE CEZALARIN UYGULANMASI
IV. TÜRK CEZA HUKUKUNDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE UZLAŞMA

1 Prof. Dr. Yusuf Alper’e “kısa anlatım planı” fikri nedeniyle teşekkür edilen Prof. Dr. Ali Nazım Sözer’in Türk Genel Sağlık Sigortası isimli kitabından esinlenilmiştir.

10 Kısa İçerik

ALTINCI BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA HUKUKİ SORUMLULUKLAR
I. SORUMLULUK KAVRAMI VE İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCU
II. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ
III. İŞVERENİN SGK, SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU VE SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVEREN DIŞINDAKİ SORUMLULAR
V. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA DEVLETİN HUKUKİ SORUMLULUĞU

YEDİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI
I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BOYUTLARI, NEDENLERİ VE ÖNLEMLER
II. İŞ KAZASI KAVRAMI, UNSURLARI VE İŞ KAZASI SAYILAN HALLER
III. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI, UNSURLARI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
V. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ TESPİTİ

SEKİZİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ VE MANEVİ ZARAR İLE TAZMİNATLAR
I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ ZARAR
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT
III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ ZARAR
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ TAZMİNAT
V. ULUSLARARASI HUKUKTA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ

DOKUZUNCU BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA ZAMANAŞIMI, FAİZ VE İBRA
I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA ZAMANAŞIMI
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA FAİZ
III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA İBRA

İÇİNDEKİLER
BEŞİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ 5
ÖNSÖZ 7
KISA İÇERİK 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 43
GİRİŞ 47
I. ÇALIŞMA KONUSUNUN ÖNEMİ, GÜNCELLİĞİ VE AMAÇ 47
A. ÇALIŞMA KONUSUNUN ÖNEMİ 47
B. ÇALIŞMA KONUSUNUN GÜNCELLİĞİ 50
C. ÇALIŞMANIN AMACI 51
II. ÇALIŞMA KONUSUNUN SINIRLANDIRILMASI, YÖNTEMİ VE SUNULMASI 52
A. ÇALIŞMA KONUSUNUN SINIRLANDIRILMASI 52
B. ÇALIŞMADA İZLENECEK YÖNTEM 52
C. ÇALIŞMA KONUSUNUN SUNULMASI 54

BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
TEMEL KAVRAMLAR, DAYANAK, KAPSAM VE TARİHİ GELİŞİM
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMI, DAYANAĞI VE KAPSAM 55
A. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN KAVRAMLAR 55
1. İŞ SAĞLIĞI 55
a. İş Sağlığı Kavramı 55
b. İş Sağlığının Amaçları 57
ba. Çalışanları Korumak 58
bb. Üretim Güvenliğini Sağlamak 59
bc. İşletme Güvenliğini Sağlamak 59
c. İş Sağlığının Özellikleri 59
d. İş Sağlığı Uygulama İlkeleri 60
da. Uygun İşe Yerleştirme 61
db. İşyeri Ortam Faktörlerinin Değerlendirilmesi 62
dc. Sağlık Risklerinin Kontrolü 62
dd. Aralıklı Kontrol Muayenesi 63
de. İşyerinde Sağlık Hizmeti Sağlanması 63
df. Sağlık Eğitimi 64
e. Temel İş Sağlığı Hizmetleri 64
ea. Temel İş Sağlığı Hizmetlerinde Amaç 65
eb. Temel İş Sağlığı Hizmetleri İçin Gerekli Altyapı Özellikleri 65

f. İş Hijyeni 65
2. İŞ GÜVENLİĞİ 67
a. İş Güvenliği Kavramı 67
b. İş Güvenliği Kültürü 67
ba. İş Güvenliği Kültürü Kavramı 67
bb. Güvenlik Kültürünün Özellikleri 69
c. İş Güvenliğinin Amaçları 70
d. İş Güvenliğinin Önemi 71
3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 71
a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramı 71
b. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi 73
c. İş Sağlığı ve Güvenliğinde Temel İlkeler 74
4. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ 76
B. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN DAYANAĞI VE KAPSAMI 79
1. İŞÇİYİ GÖZETME BORCU 79
2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURALLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ 80
a. Kusur Esasına Dayalı Sorumluluk 80
b. Kusursuz Sorumluluk 81
3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KAPSAMI. 82
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 83
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE TARİHİ GELİŞİM VE KAYNAKLAR 84
A. DÜNYADA TARİHİ GELİŞİM 84
B. TÜRK HUKUKUNDA TARİHİ GELİŞİM 86
1. CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEMDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 86
2. CUMHURİYET DÖNEMİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 88
C. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KAYNAKLARI 89
1. ULUSAL KAYNAKLAR 89
a. 1982 Anayasa’sı 89
aa. Yaşama Hakkı 89
ab. Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı 91
ac. Yaşına, Cinsiyetine ve Gücüne Uymayan İşlerde Çalıştırılma Yasağı 91
b. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 92
ba. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Amacı 92
bb. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda Temel Kavramlar 94
bba. Çalışan 94
bbb. Genç Çalışan 94
bbc. Çalışan Temsilcisi 94
bbd. İşyeri. 94
bbe. İşveren 94
bbf. İşveren Vekili 95
bbg. Teknik Eleman 95
bbh. İşyeri Hemşiresi 96

bc. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamı ve İstisnaları 96
bca. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamı 96
bcb. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Uygulamasında İstisnalar 97
c. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yönetmelikler 98
2. ULUSLARARASI KAYNAKLAR 100
a. Birleşmiş Milletler Normları 101
aa. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 102
ab. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi 103
b. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Normları 104
ba. Uluslararası Sözleşmeler 106
baa. 155 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme 107
bab. 161 sayılı Sağlık Hizmetlerine İlişkin Sözleşmesi 108
bac. 187 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve
Sözleşmesi 108
bc. Tavsiye Kararları 109
bca. İşçi Sağlığının Korunmasına İlişkin 1953 Tarihli 97 Sayılı
Tavsiye Kararı 109
bcb. İşyerlerindeki İş Sağlığı Hizmetlerine İlişkin 1985 Tarihli 171
Sayılı Tavsiye Kararı 110
bcc. İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamı ile ilgili 1981 tarihli
164 Sayılı Tavsiye Kararı 110
bcd. Çalışmaya İlişkin Temel Haklar ve İlkeler Bildirgesi 111
c. Avrupa Birliği Normları 112
ca. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 113
cb. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı 114
cc. Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi 117
cd. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri 117
ce. Yönetmelikler 118
cf. Direktifler (Yönergeler) 119
cfa. 89/391 Sayılı Çerçeve Direktif 119
cfb. Çerçeve Direktife Dayanarak Çıkartılan Direktifler 123
İKİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALANINDA PERSONEL VE ÖRGÜTLENME
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE GÖREV ALAN PERSONEL 127
A. İŞYERİ HEKİMLERİ 127
1. İŞYERİ HEKİMİ KAVRAMI 127
2. İŞYERİ HEKİMİNİN NİTELİKLERİ 128
a. Hekim Olmak 128
b. Eğitim Kurumunda Eğitim Görme ve Katılım Belgesi Alma 128
ba. Eğitim Görme 128
bb. Eğitim Programı 128

c. Sınavda Başarılı Olma ve İşyeri Hekimliği Belgesi Almak 129
ca. Sınavda Başarılı Olmak 129
cb. İşyeri Hekimliği Belgesi Almak 129
B. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI 130
1. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI KAVRAMI 130
2. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ NİTELİKLERİ 130
a. Mevzuatta Öngörülen Programlardan Mezun Olmak 130
b. Eğitim Kurumunda Eğitim Görme ve Katılım Belgesi Alma 132
ba. Eğitim Görme 132
bb. Eğitim Programı 133
c. Sınavda Başarılı Olma ve Uzman Belgesi Almak 133
d. İş Güvenliği Uzmanlarının Sınıflandırılması 134
da. A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi 134
db. B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi 135
dc. C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi 135
dd. İş Güvenliği Uzmanlarının Sınıflar Arası Yükselmesi 136
C. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ 136
1. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ KAVRAMI. 136
2. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN NİTELİKLERİ 137
a. Mevzuatta Öngörülen Programlardan Mezun Olmak 137
b. Eğitim Kurumunda Eğitim Görme ve Katılım Belgesi Alma 137
ba. Eğitim Görme ve Staj Yapma 137
bb. Eğitim Programı 137
c. Sınavda Başarılı Olma ve Diğer Sağlık Personeli Belgesi Alma 138
ca. Sınavda Başarılı Olma 138
cb. Diğer Sağlık Personeli Belgesi Alma 138
D. ORTAK HÜKÜMLER (İŞYERİ HEKİMİ, İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI VE
DİĞER SAĞLIK PERSONELİ AÇISINDAN) 139
1. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREVLENDİRİLMESİ VE
İSG-KÂTİP SİSTEMİ 139
a. Görevlendirme İşlemleri 139
b. Görevlendirme Prosedürü 140
2. İŞYERİNİN TEHLİKE SINIFINA GÖRE GÖREVLENDİRME YAPILMASI 141
a. İşyerlerinin Tehlike Sınıfları 141
b. Tehlike Sınıflarına Göre Görevlendirme 141
c. Birden Fazla İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırılması Hali 142
3. GEÇİŞ DÖNEMİNE İLİŞKİN İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI GÖREVLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 143
4. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ İSTİHDAMI 143
a. Kısmi Süreli İstihdam 143
aa. Az Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde 144
ab. Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde 144
ac. Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde 144

b. Tam Süreli İstihdam 144
ba. Az Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde 144
bb. Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde 145
bc. Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde 145
c. Çalışmaların Hukuki Niteliği 145
d. Ortak Sağlık Güvenlik Biriminden Hizmet Alınması 146
5. MESLEKİ BAĞIMSIZLIK VE ETİK İLKELER 147
6. İŞYERİ HEKİMLERİNİN MESLEKİ SORUMLULUĞU 150
a. İşyeri Hekimlerinin İhlalleri ve İhtar Puanı Uygulanması 150
b. İşyeri Hekimliği Belgelerinin Askıya Alınması 152
c. İşyeri Hekimliği Belgelerinin İptal Edilmesi 154
d. İtirazlar 154
da. İhtar Puanı Verilmesine İtiraz 154
db. Belgelerin Askıya Alınması veya İptaline İtiraz 155
dc. İtiraz Komisyonu ve Çalışması 155
7. 6331 SAYILI KANUNDAN ÖNCE MEVCUT SERTİFİKA VE BELGELER 155
8. YENİLEME EĞİTİMLERİ 156
E. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREV, YETKİ, HAK
VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 156
1. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREVLERİ 156
a. Rehberlik Görevi 157
aa. Öneride Bulunmak 157
ab. İşyerinde Alınması Gereken Tedbirleri İşverene Yazılı Olarak
Bildirmek 158
b. Risk Değerlendirmesi Görevi 158
ba. Risk Değerlendirme Ekibi 159
bb. Risk Değerlendirmesi Yapılırken Dikkate Alınacak Hususlar 159
bc. Risk Değerlendirmesi Aşamaları 160
bd. Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi 160
c. Gözetim Görevi 161
ca. İşyeri Hekiminin Sağlık Gözetimi Görevi 161
cb. İş Güvenliği Uzmanının Çalışma Ortamı Gözetimi Görevi 162
d. Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi 162
da. İşyeri Hekiminin Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi 162
db. İş Güvenliği Uzmanının Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi 163
e. İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi 164
ea. İşyeri Hekiminin İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi 164
eb. İş Güvenliği Uzmanının İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi 164
f. İngiliz Sağlık ve Güvenlik Yöneticisinin Görevleri 165
2. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ YETKİLERİ 165
a. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İşin Durdurulması İçin
İşverene Başvurma Yetkisi 165
b. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İnceleme ve Araştırma,
Gerekli Bilgi ve Belgelere Ulaşma ve Çalışanlarla Görüşme Yetkisi 166

c. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İlgili Kurum ve Kuruluşlarla
İşbirliği Yapma Yetkisi 166
d. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Mesleki Gelişmelerini Sağlamaya Yönelik Eğitim, Seminer ve Panel Gibi Organizasyonlara
Katılma Yetkisi 166
3. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 167
a. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Sır Saklamak ve Gizliliğe
Uymak Yükümlüğü 167
b. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İşini Özenle Yapma Yükümlüğü 167
c. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Çalışma ve İş Kurumu İl
Müdürlüğüne Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü 168
d. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Defter Tutma Yükümlüğü 168
4. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ HAKLARI 169
F. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 169
1. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREVLERİ 169
2. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN YETKİLERİ 170
a. Diğer Sağlık Personelinin İnceleme ve Araştırma, Gerekli Bilgi ve
Belgelere Ulaşma ve Çalışanlarla Görüşme Yetkisi 170
b. Diğer Sağlık Personelinin İlgili Kurum ve Kuruluşlarla İşbirliği Yapma Yetkisi 170
c. Diğer Sağlık Personelinin Mesleki Gelişmelerini Sağlamaya Yönelik
Eğitim, Seminer ve Panel Gibi Organizasyonlara Katılma Yetkisi 170
3. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 171
a. Diğer Sağlık Personelinin Hakları ve İş Güvencesi 171
b. Diğer Sağlık Personelinin Yükümlülükleri 171
ba. Diğer Sağlık Personelinin İşini Özenle Yapma Yükümlülüğü 171
bb. Diğer Sağlık Personelinin Sır Saklamak ve Gizliliğe Uymak Yükümlülüğü 171
G. İŞYERİ HEKİMLERİ, İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN İŞ GÜVENCESİ 172
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÖRGÜTLENME 174
A. AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI 174
1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VE İSGÜM. 174
a. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü 174
aa. Genel Müdürlüğün Kuruluşu 174
ab. Genel Müdürlüğün Görevleri 175
b. İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı
(İSGÜM) 176
ba. İSGÜM’ün Kuruluşu 176
bb. İSGÜM’ün Görevleri 177
bc. İSGÜM’ün Yetki ve Sorumlulukları 177
bd. İSGÜM başkanı ve yardımcılarının görev, Yetki ve Sorumlulukları 178
be. İSGÜM’ün Bölümleri 179

2. REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI 182
a. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının Kuruluşu 182
b. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının Görevleri. 182
B. ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ 183
1. ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİNİN KURULUŞ AMACI,
OLUŞUMU VE GÖREVLERİ 183
a. Konseyin Kuruluş Amacı 183
b. Konseyin Oluşumu 184
c. Konseyin Görevleri 184
d. Konsey Başkanının Görev ve Yetkileri 185
e. Konsey Sekreteryası 185
2. ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİNİN ÇALIŞMA USULLERİ VE KARARLARI 186
a. Konseyin Çalışma Usulü ve Gündemi 186
b. Konseyin Karar Alma Usulü 187
c. Konsey Çalışma Grupları ve Görevleri 187
d. Konsey Faaliyetlerinin Desteklenmesi 188
C. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI, İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMLERİ VE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ
İLE GÖREVLİ KİŞİLER 188
1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU 188
2. İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ 188
a. Tanım 188
b. Kuruluş İçin Gereken Şartlar 188
c. İSGB İçin Gerekli Asgari Şartlar 189
3. İŞYERİ HEKİMİ, İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİ 190
4. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BAKIMINDAN ÇALIŞAN TEMSİLCİLİĞİ 190
5. ORTAK SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ (OSGB) 190
a. OSGB’lerin Görev, Yetki ve Sorumlulukları 191
b. Görevlendirme Belgesi ve Sözleşme 192
c. Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinin Yetkilendirilmesi 192
d. OSGB’de Sorumlu Müdürün Görev, Yetki ve Sorumlulukları 193
e. OSGB’lerin Faaliyet Alanları 193
f. OSGB’lerin Vize İşlemleri 194
g. OSGB’lere İhtarlar, Yetkilerinin Askıya Alınması, İptali ve İtirazlar 194
ga. OSGB’lere İhtarlar 194
gb. OSGB’lerin Yetkilerinin Askıya Alınması 194
gc. OSGB’lerin Yetkilerinin İptali 195
gd. İtirazlar 196
6. EĞİTİM KURUMLARI 196
a. Eğitim Kurumları Şartları 196
b. Eğitim Kurumlarının Eğitici Kadrosu ve Yetkilendirilme 197

c. Eğitim Kurumlarında Görev, Yetki ve Sorumluluklar 198
d. Eğitim Kurumlarının Vize işlemleri 200
e. Eğitim Kurumlarında Yetkilerin Askıya Alınması, İptali ve İtirazlar 201
D. ULUSLARARASI HUKUKTA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
ÖRGÜTLENMESİ 205
1. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA İŞ GÜVENLİĞİ VE SAĞLIĞI ÖRGÜTLENMESİ 205
a. Genel Kurumsal Yapı 205
b. Avrupa Birliği İş Güvenliği ve Sağlığı Ajansı (EU-OSHA) 209
2. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ HUKUKUNDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖRGÜTLENMESİ 212
3. BİRLEŞİK KRALLIK (İNGİLİZ) HUKUKUNDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖRGÜTLENMESİ 215
4. ALMANYA FEDERAL CUMHURİYETİ HUKUKUNDA İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ ÖRGÜTLENMESİ 218
5. FRANSA CUMHURİYETİ HUKUKUNDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖRGÜTLENMESİ 222

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
DEVLETİN, İŞVERENİN, ÇALIŞANLARIN VE DİĞER İLGİLİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DEVLETİN ÖDEV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 225
A. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANAYASAL DAYANAĞI VE MEVZUATININ OLUŞTURULMASI 227
B. ÜNİVERSİTELERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİNİN
VERİLMESİ 228
C. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖRGÜTÜNÜN OLUŞTURULMASI 229
1. GÜÇLÜ BİR ÖRGÜTÜN KURULMASI ZORUNLULUĞU 229
2. ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ 230
3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 231
4. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN KATKISI 234
5. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ 234
D. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DENETİMİ VE YAPTIRIM UYGULANMASI 235
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE İŞVERENİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 237
A. İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA YÜKÜMLÜLÜKLERİ 237
1. İŞYERİNİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA ÖRGÜTLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 237
a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümlülüğü 237
b. İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi Oluşturma veya Ortak Sağlık ve
Güvenlik Biriminden Hizmet Alma Yükümlülüğü 239
c. Çalışan Temsilcisi Görevlendirme Yükümlülüğü 239
2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ SAĞLANMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ 240
a. İş Güvenliği Uzmanı Görevlendirme Yükümlülüğü 240

b. İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli Görevlendirme Yükümlülüğü 240
3. RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPMAK VE YAPTIRMAK YÜKÜMLÜLÜĞÜ 240
4. ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ, BİLGİLENDİRİLMESİ VE KATILIMLARININ
SAĞLANMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ 243
a. Çalışanları Eğitme ve Bilgilendirme Yükümlülüğü 243
b. Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması Yükümlülüğü 245
5. İŞYERİNDE ACİL DURUMLARA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ 247
a. Acil Durum Planları, Yangınla Mücadele ve İlk Yardım ile İlgili Yükümlülükler 247
b. Tahliye ile İlgili Yükümlülükler 247
6. SAĞLIK GÖZETİMİ YAPMA, KAYIT VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ 248
a. Sağlık Gözetimi ile İlgili Yükümlülükler 248
b. İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve Bildirimi ile İlgili Yükümlülükler 249
7. HER TÜRLÜ ÖNLEMİ ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 251
a. Her Türlü Önlem Kavramı 251
b. Her Türlü Önlem Kavramı İçine Giren Psikososyal Riskler 253
ba Psikolojik Tacizi Önleme (Mobbing) Yükümlülüğü 254
bb. Cinsel Tacizi Önleme Yükümlülüğü 259
8. ÖNLEMLERE UYULUP UYULMADIĞINI DENETLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 265
9. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNİN MALİYETİNİ KARŞILAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 265
a. Tüm İSG Önlemlerinin Maliyetini Karşılama Yükümlülüğü 265
b. İşverenin İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetlerini Kendisi Yürütmesi 266
10. ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN AYRIMINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 267
a. Asıl İşveren - Alt İşveren Kavramları 267
b. Asıl İşverenin İşyerindeki Alt İşveren İşçilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği 269
c. Alt İşverenin İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 271
ca. Alt İşverenin İşyeri. 271
cb. Alt İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri 272
cba. Alt İşverenin İş Mevzuatından Doğan İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri 272
cbaa. 6331 Sayılı Kanundan Doğan Yükümlülükler 272
cbab. Yönetmeliklerden Doğan Yükümlülükler 273
cbb. Asıl İşveren - Alt İşveren Arasındaki Sözleşmeden Doğan Yükümlülükler 275
d. Alt İşverenin İşyerindeki Asıl İşverenin İşçilerinin İş Sağlığı ve
Güvenliği 276
da. Asıl İşveren ve Alt İşveren İşçilerinin Birlikte Çalışması Hali 277
db. Alt İşveren ile Asıl İşveren İşçisi Arasındaki İlişki 278
dba. Asıl İşverenin Sebep Olduğu Zarardan Alt İşveren İşçisinin
Zarar Görmesi 278

dbb. Alt İşverenin Sebep Olduğu Zarardan Asıl İşveren İşçisinin
Zarar Görmesi 279
e. İş Sağlığı ve Güvenliği Yaptırımlarında Alt İşveren - Asıl İşveren Ayrımı 279
f. Bazı Özel Durumlarda İş Sağlığı ve Güvenliği 281
fa. Rödövans İlişkisinde İş Sağlığı ve Güvenliği 281
faa. Rödövans İlişkisi Kavramı 281
fab. Rödövans İlişkisi Türleri ve İş Sağlığı ve Güvenliği 281
faba. Birinci Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler 281
fabb. İkinci Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler 282
fabc. Üçüncü Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler 283
fb. Yapı Denetim Kuruluşlarında İş Sağlığı ve Güvenliği 284
fc. Anahtar Teslimi İş Alan İşverenin İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 287
B. İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDEN KAYNAKLANAN HAKLARI 288
1. İŞVERENİN İŞÇİDEN ZARARIN KARŞILANMASINI İSTEME HAKKI 288
2. İŞVERENİN DİSİPLİN CEZASI UYGULAMA HAKKI 290
3. İŞVERENİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKI 292
a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyulmaması Halinde İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı 292
aa. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi veya
İşyerindeki Mallan Zarara Uğratması 292
ab. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Aykırı Hareket Etmek
Suretiyle İşyerindeki Malları Zarara Uğratması 294
b. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyulmaması Halinde İşverenin
Geçerli Nedenle Fesih Hakkı 295
III. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 297
A. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. 297
1. DİĞER ÇALIŞANLARIN VE KENDİ SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİ TEHLİKEYE DÜŞÜRMEME YÜKÜMLÜĞÜ 297
2. ÇALIŞANLARIN, İŞVEREN TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİM VE TALİMATLAR DOĞRULTUSUNDA YÜKÜMLÜLÜKLERİ 297
a. İşyerindeki Tüm Araçları Kurallara Uygun Şekilde Kullanmak 297
b. Kişisel Koruyucu Donanımı Doğru Kullanmak ve Korumak 298
c. İşyerindeki Ciddi ve Yakın Bir Tehlikeyle Karşılaştıklarında ve Koruma Tedbirlerinde Bir Eksiklik Gördüklerinde, İşverene veya Çalışan
Temsilcisine Derhal Haber Vermek 298
d. İşyerinde Tespit Edilen Noksanlık ve Mevzuata Aykırılıkların Giderilmesi Konusunda, İşveren ve Çalışan Temsilcisi ile İş Birliği Yapmak 298
e. Kendi Görev Alanında İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması için
İşveren ve Çalışan Temsilcisi ile İş Birliği Yapmak 298
B. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANIN HAKLARI 299
1. İŞVERENİN MÜTEMERRİT ALACAKLI DURUMUNA DÜŞMESİ 299
2. ÇALIŞANIN ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI 299

a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun veya İşverenin Kararına İstinaden Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 299
aa. Genel Olarak 299
ab. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Koşulları 300
aba. Ciddi ve Yakın Bir Tehlikenin Varlığı 300
abb. Ciddi ve Yakın Tehlikenin Tespiti 301
abc. Gerekli İş Sağlığı ve Güvenliği Önleminin Alınmamış Olması 301
abd. İşin Durdurulmamış Olması 301
b. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 302
ba. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Koşulları 302
baa. Ciddi ve Yakın Tehlikenin Önlenemez Olması 302
bab. İşin Durdurulmamış Olması 302
bb. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Kullanımı 303
bba. İşyerini veya Tehlikeli Bölgeyi Terk Ederek Belirlenen
Güvenli Yere Gitme 303
bbb. Kaçınmayı Takiben İşvereni Haberdar Etme 303
bbc. Kaçınma Sonucu Bir Başkası Aleyhine Ciddi ve Yakın Bir
Tehlike Oluşturmama 303
c. Kaçınma Süresinin Sınırı 303
d. Çalışmaktan Kaçınmanın Hükümleri 304
da. Çalışmaktan Kaçındığı Dönem için İşçinin Ücret ve Diğer Hakları
Saklıdır 304
db. Kaçınma Hakkı Kapsamında Çalışılmayan Süreler Çalışma
Süresinden Sayılır 304
3. İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ HAKLI NEDENLE FESİH HAKKI 304
a. 4857 Sayılı İş Kanunu Bakımından 304
b. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Bakımından 305
4. İŞÇİNİN İHBAR VE ŞİKAYET HAKKI 306
IV. SENDİKALARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA GÖREVLERİ VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞLEVİ 307
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 310
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA İDARİ SORUMLULUKLAR
I. İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TEFTİŞ VE İNCELEMESİ 317
A. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE UYGULANACAK MEVZUAT 317
B. TEFTİŞ YAPAN MÜFETTİŞİN YETKİ VE SORUMLULUKLARI 317
1. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE DEVLETİN YETKİSİ 317
2. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE YETKİLİ MAKAM VE MEMURLAR 319
3. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE YETKİLİ MEMURLARIN ÖDEVLERİ VE
UYACAKLARI ETİK KURALLAR 320
4. VERGİ VE HARÇLARDAN MUAFİYET 322

5. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE DİĞER MERCİLER TARAFINDAN YAPILAN
TEFTİŞLER 322
6. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE İŞÇİ VE İŞVERENİN SORUMLULUĞU 322
7. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE ZABITANIN YARDIMI 323
C. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DENETİMİ 323
1. DENETİMİN AMACI 323
2. DENETİMİN TÜRLERİ 324
a. Olağan Denetim 324
aa. İlk Denetim 324
ab. Periyodik Denetim 325
b. Olağanüstü Denetim 325
ba. Süreli (Önel) Denetim 326
bb. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Üzerine Yapılan Denetim 326
bc. Şikayet Üzerine Denetim 328
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEYEN İŞVERENE UYGULANACAK İDARİ YAPTIRIMLAR 330
A. İDARİ YAPTIRIM KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ 330
1. İDARİ YAPTIRIM KAVRAMI 330
2. İDARİ YAPTIRIMLARIN AMACI 330
3. İDARİ YAPTIRIMLARIN ÖZELLİKLERİ 331
B. İDARİ PARA CEZALARI 332
1. GENEL BİLGİ 332
2. İŞVEREN, İŞVEREN VEKİLİ VEYA İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ İDARİ PARA CEZASINDAN SORUMLU TUTULMASI 333
a. İşverenin İdari Para Cezasından Sorumlu Tutulması 333
b. İşveren Vekilinin İdari Para Cezasından Sorumlu Tutulması 334
c. İş Güvenliği Uzmanının İdari Para Cezasından Sorumlu Tutulması 334
3. İDARİ PARA CEZASINI VERECEK MAKAM 335
4. İDARİ PARA CEZASINA İTİRAZ 335
5. İDARİ PARA CEZASI MİKTARLARI VE ÖDENMESİ 336
6. İDARİ PARA CEZASINDA ZAMANAŞIMI 336
7. İDARİ PARA CEZASINI GEREKTİREN HALLER 338
C. İŞİN DURDURULMASI 342
1. GENEL BİLGİ 342
2. İŞİN DURDURULMASI KOŞULLARI 344
a. Hayati Tehlike Oluşturan Bir Hususun Tespiti 344
b. Belirli İşyerleri Bakımından Risk Değerlendirmesinin Yapılmamış Olması 344
c. İşyerinde İşi Durdurma Kararı Vermeye Yetkili Heyetin Karar Vermesi 344
ca. İşyerinde İşi Durdurma Kararı Vermeye Yetkili Heyet 344
cb. Heyetin Görevleri ve Kararlar 345
3. İŞİN DURDURULMASI KARARININ UYGULANMASI 346
a. İşin Durdurulması Kararının Mülki İdare Amiri Tarafından Yerine Getirilmesi 346

b. Mühürlerin Geçici Olarak Sökülmesi 347
c. Heyet Tarafından Durdurma Kararının Kaldırılması 348
d. Acil Hallerde Yapılacak İşlemler 349
4. İŞVERENİN İTİRAZI VE DURDURMAYA SON VERİLMESİ 349
a. İşverenin İtirazı 349
b. İtiraz Edilecek Mahkeme 350
5. İŞİN DURDURULMASI HALİNDE İŞÇİLİK HAKLARI 350
D. İŞÇİLERİN ÇALIŞMAKTAN ALIKONULMASI 351
1. GENEL BİLGİ 351
2. ÇALIŞMAKTAN ALIKONULACAK İŞÇİLER 352
a. Çocuk ve Genç İşçiler 352
b. Kadın İşçiler 355
E. KAMU İHALESİNDEN YASAKLANMA 357
F. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ HUKUKUNDA İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ KURALLARININ İHLALİNDE İDARİ YAPTIRIMLAR 358
1. MEDENİ VE CEZAİ YAPTIRIMLAR 358
2. MEDENİ CEZALARI DEĞERLENDİRME KOMİSYONU 360
3. MEDENİ CEZALARIN ÖDENMESİNE İLİŞKİN USUL 360

BEŞİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA CEZAİ SORUMLULUKLAR
I. CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR, İLKELER VE ÇALIŞMA HUKUKU
İLE ORTAK ALAN ÇALIŞMA CEZA HUKUKU 361
A. ÇALIŞMA HUKUKU VE CEZA HUKUKU ORTAK ALANI 361
1. ÇALIŞMA HUKUKU VE CEZA HUKUKU İLE İLİŞKİSİ 361
2. SUÇ VE YASAL UNSURLARI 365
B. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA UYGULANAN İLKELER 366
1. SUÇLARIN VE CEZALARIN KANUNİLİĞİ İLKESİ 366
2. CEZA KANUNLARININ GEÇMİŞE YÜRÜMEMESİ İLKESİ 366
3. CEZALARIN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ 368
4. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ 371
C. SUÇUN MADDİ UNSURLARI VE TEŞEBBÜS 374
D. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA SUÇLU (FAİL) 376
1. SORUMLU KİŞİ FAİL 376
2. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA SORUMLU KİŞİNİN BELİRLENMESİ 377
a. Sorumlu Kişinin Yasal Olarak Belirlenmesi 377
b. Sorumlu Kişinin Sözleşme ile Belirlenmesi 379
c. Sorumlu Kişinin Adli Yoldan Belirlenmesi 379
3. SORUMLU KİŞİ OLARAK İŞVEREN, İŞVEREN VEKİLİ VE YETKİ DEVRİ 380
a. İşveren 380
aa. İşveren Kavramı 380
ab. Soyut İşveren - Somut İşveren Ayrımı 381
ac. Tüzel Kişi Organının İşveren Niteliği 382
b. İşveren Vekili Kavramı ve Unsurları 383
c. Yetki Devri 386

ca. Yetki Devrinin Alanı 386
cb. Yetki Devrinin Koşulları 387
cba. Yetki Devredilen (İşveren Vekili) Kişide Bulunması Gereken
Koşullar 387
cbb. Yetki Devrinin Konusu Bakımından Koşullar 389
4. TÜZEL KİŞİ İŞVERENLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU 390
a. Tüzel Kişilere İlişkin Kavramlar 390
b. Tüzel Kişilerde İşveren veya İşveren Vekilinin Ceza Sorumluluğu 393
ba. Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu 393
bb. Suçun Tüzel Kişi Tarafından İşlenmesi 395
bc. Fiili (Gerçek) İşverenin Belirlenmesi - Tüzel Kişilik Perdesinin
Kaldırılması 397
c. Asıl İşveren - Alt İşveren Ayrımında Ceza Sorumluluğu 399
II. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDAN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUKLAR 401
A. TÜRK CEZA KANUNU’NDA DÜZENLENEN SUÇLAR 401
1. KASITLI SUÇ 401
a. Türk Ceza Kanunu’nda Doğrudan Kast 401
b. Türk Ceza Kanunu’nda Olası (Dolaylı) Kast 402
2. TAKSİRLİ SUÇ 402
a. Türk Ceza Kanunu’nda Taksir 403
b. Türk Ceza Kanunu’nda Bilinçli Taksir 404
c. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Açısından Taksirli Suçlarda Kusurun Belirlenmesi. 406
3. TÜRK CEZA KANUNU’NDA YER ALAN KASITLI SUÇLAR 408
a. Kasten Öldürme Suçu 408
b. İhmali Davranışla Adam Öldürme Suçu 408
c. İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlâli Suçu 409
4. TÜRK CEZA KANUNU’NDA YER ALAN TAKSİRLİ SUÇLAR 410
a. Taksirle Öldürme Suçu 410
b. Taksirle Yaralama Suçu 411
ba. Taksirle Basit Yaralama 411
bb. Taksirle Ağır Yaralama 412
bc. Yüksek Oranda Kayıpların Gerçekleştiği Taksirle Ağır Yaralamalar 412
bd. Birden Çok Kişinin Taksirle Yaralanması 413
be. Taksirli Suçlarda Soruşturma ve Kovuşturmanın Şikayete Bağlılığı 413
5. TÜRK CEZA KANUNU’NDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALEYHİNE İŞLENEN
DİĞER SUÇLAR 414
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 415
B. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’NDA DÜZENLENEN SUÇLAR 422
1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALEYHİNE SUÇLAR 422
a. İdari Para Cezaları 423
b. Hapis Cezaları 423
ba. İşverenin Cezai Sorumluluğu 424
bb. İşveren Vekilinin Cezai Sorumluğu 425

bc. İş Güvenliği Uzmanın Cezai Sorumluğu ve Şartları 426
bd. Geçici İş İlişkisi Olması Halinde Sorumluluk 427
be. İşyeri Hekiminin Cezai Sorumluluğu 427
bf. Diğer Sağlık Personelinin Cezai Sorumluluğu 428
bg. OSGB’lerin Cezai Sorumluluğu 428
2. İŞ HAYATININ DENETİM VE TEFTİŞİNE İLİŞKİN SUÇLAR 428
III. TÜRK CEZA HUKUKUNDA YARGILAMA VE CEZALARIN UYGULANMASI 429
A. CEZA HUKUKUNDA SORUŞTURMA VE YARGILAMA 429
1. ŞİKAYET 429
2. CEZA HUKUKUNDA SORUŞTURMA 430
3. CEZA HUKUKUNDA YARGILAMA 432
a. Kamu Davası 432
aa. Kamu Davasına Katılma 432
ab. Kamu Davasını Düşüren Nedenler 433
b. Kamu Davasında Görevli Mahkeme 434
B. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLAR 435
1. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLARIN NİTELİĞİ 436
a. Ceza Hukukunda Asli Cezalar 436
aa. Adli Para Cezaları 436
ab. Hürriyeti Kısıtlayıcı Cezalar 437
b. Ceza Hukukunda Tamamlayıcı Yaptırımlar 438
2. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLARIN UYGULANMASI 440
a. Tekerrür 441
b. Çalışma Mevzuatında Tekerrür 442
C. CEZALARIN BELİRLENMESİ, BİREYSELLEŞTİRİLMESİ VE HAKİMİN
TAKDİR HAKKI 443
D. CEZANIN VERİLEMEYECEĞİ VEYA İNDİRİLEBİLECEĞİ DURUMLAR
İLE HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKMA 446
E. HAPİS CEZASININ ERTELENMESİ 447
F. HAPİS CEZASINA SEÇENEK YAPTIRIMLAR 449
1. ADLİ PARA CEZASINA ÇEVİRME 450
2. DİĞER SEÇENEK YAPTIRIMLAR 450
G. HÜKÜM VE HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI 451
1. HÜKÜM 451
2. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI 452
3. HÜKMÜN AÇIKLANMASI VE SEÇENEK YAPTIRIMLAR 453
4. AÇIKLANMASI GERİ BIRAKILAN KARARIN KALDIRILMASI 454
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 454
IV. TÜRK CEZA HUKUKUNDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE UZLAŞMA 462
A. TÜRK CEZA KANUNU’NDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE ŞİKAYETTEN VAZGEÇMENİN ETKİSİ 462
1. TÜRK CEZA KANUNU’NDA TAZMİNAT YAPTIRIMI 462
2. ŞİKAYETTEN VAZGEÇMENİN TAZMİNATA ETKİSİ 463

B. HAPİS CEZASININ TAZMİNAT KARŞILIĞI ERTELENMESİ 463
C. TÜRK CEZA YARGILAMASINDA UZLAŞMA 465
1. UZLAŞMA 465
a. Uzlaşmanın Uzlaştırmacı Tarafından Yapılması 466
b. Uzlaşmanın Mahkeme Tarafından Yapılması 468
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ VE MANEVİ
ZARAR İÇİN UZLAŞMA 469
3. UZLAŞMANIN DİĞER FAİLLERE VE MÜTESELSİL SORUMLULARA ETKİSİ 470
4. MANEVİ TAZMİNATIN UZLAŞMA İLE ÖDENMESİ 473
ALTINCI BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA HUKUKİ SORUMLULUKLAR
I. SORUMLULUK KAVRAMI VE İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCU 475
A. SORUMLULUK KAVRAMI 475
B. İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCU 478
1. TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE İŞÇİYİ GÖZETME BORCU 478
2. ULUSLARARASI HUKUKTA İŞÇİYİ GÖZETME BORCU VE İŞVERENİN SORUMLULUĞU 481
a. Avrupa Birliği Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve İşverenin Sorumluluğu 481
b. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve
İşverenin Sorumluluğu 484
c. Birleşik Krallıkta (İngiliz) Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve İşverenin Sorumluluğu 486
d. Almanya Federal Cumhuriyeti Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve
İşverenin Sorumluluğu 488
e. Fransa Cumhuriyeti Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve İşverenin Sorumluluğu 491
f. İsviçre Konfederasyonu Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve İşverenin Sorumluluğu 492
C. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNDA SÖZLEŞME (AKDİ) SORUMLULUĞU
İLE HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN YARIŞMASI HALİ 493
1. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN TÜRÜ VE AVRUPA HUKUKUNDAKİ
DÜZENLEME 493
2. SÖZLEŞME SORUMLULUĞU İLE HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU ARASINDAKİ FARKLAR 494
II. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 496
A. KUSURSUZ SORUMLULUK 496
1. KUSURSUZ SORUMLULUK KAVRAMI 496
2. ÖZEN SORUMLULUĞU (OLAĞAN SEBEP SORUMLULUĞU) 499
3. TEHLİKE SORUMLULUĞU 500
4. KAÇINILMAZLIK HALİNDE SORUMLULUK 502
a. Kaçınılmazlık Kavramı ve Unsurları 502
b. Kaçınılmazlığın Sorumluluğa Etkisi 504
5. HAKKANİYET SORUMLULUĞU 505

B. KUSUR SORUMLULUĞU (HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU) 506
1. KUSUR SORUMLULUĞU KAVRAMI 506
2. AVRUPA ÖZEL HUKUKUNUN UYUMLAŞTIRILMASI ÇABALARI VE AVRUPA
HAKSIZ FİİL İLKELERİ 509
3. HAKSIZ FİİL VE UNSURLARI 510
a. Fiil (Davranış) 511
aa. Olumlu Davranış (Bir Şey Yapma) 512
ab. Olumsuz Davranış (Bir Şey Yapmama) 512
b. Hukuka Aykırılık 513
c. Zarar 514
d. İlliyet Bağı 515
da. Uygun İlliyet Bağı 516
db. Ortak İlliyet Bağı 517
dc. Yarışan (Birlikte) İlliyet Bağı 517
e. Kusur 518
ea. Tanımı 518
eb. Kusurun Türleri 519
eba. Kasıt 519
ebb. Kusur (Taksir). 520
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 521
III. İŞVERENİN SGK, SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNE KARŞI
SORUMLULUĞU VE SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ 531
A. İŞVERENİN SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA KARŞI SORUMLULUĞU 531
1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVERENİN SORUMLU
TUTULMASININ AMACI 531
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA SGK’NIN RÜCU HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ 532
3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVERENİN SORUMLU OLDUĞU DURUMLAR 534
a. İş Kazası ve Meslek Hastalığı İşverenin Kasıtlı Eylemi Sonucu Meydana Gelmişse 534
b. İşverenin Sigortalıların Sağlığını Koruma ve İş Güvenliği Mevzuatına
Aykırı Hareket Etmesi Halinde. 535
c. İşverenin SGK’ya Karşı Sorumluluğunun Sınırı 536
4. YASAL YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEYEN İŞVERENİN SGK KARŞISINDAKİ SORUMLULUĞU 537
a. İş Kazasının veya Meslek Hastalığının Yasal Sürede SGK’ya
Bildirilmemesi Halinde Sorumluluk 537
b. Sigortalılığın Yasal Sürede Bildirilmemesi Halinde İş Kazası veya Meslek Hastalığı Meydana Gelmişse 538
c. Sigortalıya İlk Sağlık Yardımlarının Yapılmaması ve İşçinin Bünyesine
Uygun İşte Çalıştırılmaması Halinde SGK’ya Karşı Sorumluluk 539
B. İŞVERENİN SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNE KARŞI
SORUMLULUĞU 540
1. İŞVERENİN İŞ HUKUKUNDAN DOĞAN SORUMLULUĞU 540

2. İŞVERENİN TÜRK BORÇLAR KANUNU’NDAN DOĞAN SORUMLULUĞU 542
C. İŞVERENİN SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ 543
1. GENEL SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ 543
a. İlliyet Bağının Kesilmesi 543
aa. Mücbir Sebep 543
ab. Zarar Görenin Ağır Kusuru 546
ac. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 547
b. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Varlığı 549
2. ÖZEL (İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA) SORUMLULUKTAN
KURTULMA HALLERİ 556
a. İşin Alt işverene Verilmesi Halinde Sorumluluk 556
b. İşin Anahtar Teslimi Verilmesi Halinde Sorumluluk 556
c. Rödövans İlişkisinde Sorumluluk 558
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 558
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVEREN DIŞINDAKİ
SORUMLULAR 562
A. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SORUMLULUĞU 562
1. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SGK’YA KARŞI SORUMLULUKLARI 562
2. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ZARAR GÖRENE KARŞI SORUMLULUKLARI 564
a. İşveren Vekilinin Zarar Görene Karşı Sorumluluğu 564
b. Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkisinden Doğan Sorumluluk 565
B. İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASINA GÖRE SİGORTACININ SORUMLULUĞU 566
1. GENEL BİLGİ 566
2. İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI 568
a. İşveren Sorumluluk Sigortası Teminatının Kapsamı 568
b. Aksine Sözleşme Yoksa Teminat Dışında Kalan Haller 569
c. Teminat Dışında Kalan Haller 569
d. Sigortanın Başlangıcı ve Sonu 570
e. Sigorta Ettirenin Beyan Yükümlülüğü 570
f. Sigorta Süresi İçinde İhbar Yükümlülüğü ve Sonuçları 571
g. Sigorta Priminin Ödenmesi, Sigortacının Sorumluluğunun Başlaması ve
Sigorta Ettirenin Temerrüdü 572
h. Zarar Vukuunda Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 573
ı. Tazminat Miktarının Tespiti 574
i. Zarar ve Tazminatın Sonuçları 574
j. İşveren Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında Çeşitli Hükümler 575
C. TRAFİK - İŞ KAZALARINDA GÜVENCE HESABININ SORUMLULUĞU
(ZMS SİGORTALARI TARAFINDAN KARŞILANMAYAN ZARARLARDA) 576
V. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA DEVLETİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 577
A. DEVLETİN İŞVEREN OLARAK HUKUKİ (MALİ) SORUMLULUĞU 577
1. İDARENİN SORUMLULUĞU 578

a. İdarenin Sorumluluğu Kavramı, Özellikleri ve Devletin Sorumluluğu İlkesi 578
aa. İdarenin Sorumluluğu 578
ab. İdarenin Sorumluluğunda Özellikler 581
ac. İdarenin Sorumluluğu İlkesi 582
b. İdarenin Sorumluluğunda Gerekli Şartlar 583
ba. İdari Davranışın Varlığı 583
bb. Davranışın İdareye Yüklenebilir Olması 584
bc. Zararın Ortaya Çıkması 584
bd. İdari Davranış ile Zarar Arasında İlliyet Bağının Bulunması 587
c. İdarenin Sorumluluğunu Azaltan Veya Ortadan Kaldıran Haller 588
ca. Mücbir Sebep İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldırır 588
cb. Beklenilmeyen Haller İdarenin Kusura Dayalı Sorumluluğunu
Ortadan Kaldırır 590
cc. Zarar Görenin Kusuru İdarenin Sorumluluğunu Azaltır 591
cd. Üçüncü Kişinin Kusurunda Sorumluluk Halleri 591
2. İDARENİN KUSUR SORUMLULUĞU 593
a. Hizmet Kusuru 593
aa. Hizmet Kusurunun Özellikleri 594
ab. Hizmet Kusuru Halleri 598
b. Hizmet Kusuru ve Kişisel Kusur Ayrımı. 600
c. Kişisel Kusur 602
ca. Kişisel Kusur Kavramı 602
cb. Kişisel Kusurun Varsayıldığı Durumlar 603
3. İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU 605
a. İdare Hukukunda Kusursuz Sorumluluk İlkeleri 608
aa. Risk (Tehlike) İlkesi 608
ab. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi (Fedakarlığın
Denkleştirilmesi İlkesi, Hakkaniyet İlkesi) 610
b. İdare Hukukunda Kusursuz Sorumluluğun Özellikleri 611
c. Kusursuz Sorumlulukta Ek Kusurun (Munzam Kusur) Etkisi 613
4. TAM YARGI DAVASINDA TARAFLAR, YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME,
İDARİ SÜRELER, ZAMANAŞIMI, FAİZ VE ISLAH 614
a. Zarardan Sorumlu Olan İdarenin (Kamu Tüzel Kişisinin) Belirlenmesi 614
b. Tam Yargı Davasında Taraflar 615
c. Tam Yargı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme 616
d. Tam Yargı Davalarında İdari Süreler 616
da. İdareye Başvuru Zorunluluğu 616
db. Dava Açma Süresi 617
e. Dava Açmadan Önce İdareye Başvuru ve Zamanaşımı 618
ea. Zamanaşımı Süreleri 618
eb. Sürenin ve Zamanaşımının Başlangıcı 619
f. İdarenin Sorumluluğunda Faiz 621

g. İdare Yargıda Islah 622
B. TRAFİK - İŞ KAZASINDA YARALANANLARIN TEDAVİ GİDERLERİNİN DEVLETÇE KARŞILANMASI 622
1. SİGORTA ŞİRKETLERİNİN SORUMLULUĞUNUN SONA ERMESİ 623
2. SGK TARAFINDAN TEDAVİ GİDERLERİYLE İLGİLİ ÖDEMELERİN BELİRLENMESİ 624
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 624
YEDİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI
I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BOYUTLARI, NEDENLERİ VE ÖNLEMLER 633
A. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BOYUTLARI 633
B. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BAŞLICA NEDENLERİ 636
C. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARI ÖNLEMLERİ 638
II. İŞ KAZASI KAVRAMI, UNSURLARI VE İŞ KAZASI SAYILAN HALLER 640
A. KAZA KAVRAMI, UNSURLARI VE TEKNİK ANLAMDA İŞ KAZASI 640
1. KAZA KAVRAMI 640
2. KAZANIN UNSURLARI 641
a. Kişi veya Eşyaya Gelen Zarar 641
b. Dışarıdan Gelen Olay (Dış Etki) 642
c. İstenilmeyen Olay 642
d. Ani Olay 642
3. TEKNİK ANLAMDA İŞ KAZASI 643
B. BİREYSEL İŞ HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASI KAVRAMI VE UNSURLARI 645
1. BİREYSEL İŞ HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASI 645
2. BİREYSEL İŞ HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASININ UNSURLARI 647
a. Kazaya Uğrayan Kişinin 5510 Sayılı Kanun Kapsamında Sigortalı Olması 647
b. Sigortalının Dıştan Gelen, İstenilmeyen, Ani Bir Olayla Karşılaşması 648
ba. Dıştan Gelen Bir Etken 648
bb. İstenilmeyen Olay 648
bc. Anî Olay 649
c. Sigortalının Kaza Sonucu Zarara Uğraması 649
d. Uygun İlliyet Bağı Bulunması 650
da. Kaza ile Zarar Arasındaki İlliyet Bağı 650
db. Kaza İle Yapılan iş Arasındaki İlliyet Bağı 651
dc. Uygun İlliyet Bağının Kesilmesi 652
dca. Mücbir Sebep 652
dcb. Zarara Uğrayanın Ağır Kusuru 654
dcc. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 656
dcd. Zarara Uğrayan ile Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 657

C. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASI 658
1. SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU AÇISINDAN
İŞ KAZASI 658
2. HİZMET SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASININ UNSURLARI 659
a. Kazanın Varlığı (İş Kazası Sayılan Haller) 659
aa. Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada Meydana Gelen Olaylar 660
ab. Yürütülen İş Nedeniyle Meydana Gelen Olaylar 661
ac. Sigortalının İşyeri Dışına Bir Yere Gönderilmesi Nedeniyle Asıl İşini Yapmaksızın Geçen Zamanlarda Meydana Gelen Olaylar 662
ad. Emziren Kadın Sigortalının Çocuğuna Süt Vermesi için Ayrılan
Zamanlarda Meydana Gelen Olaylar 664
ae. İşveren Tarafından Sağlanan Taşıtla İşin Yapıldığı Yere Gidiş Geliş Sırasında Meydana Gelen Olaylar 665
b. Bedence veya Ruhça Bir Zararın Ortaya Çıkması 667
c. Zarar Görenin Sigortalı Sayılması 668
ca. Hizmet Sözleşmesi ile Çalışan Sigortalılar 668
cb. Fiilen Çalışanlar 669
cc. Hizmet Sözleşmesi ile Çalıştırılanlar Gibi Sigortalı Sayılanlar 670
d. İlliyet Bağının Bulunması 671
3. BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASININ UNSURLARI 673
a. Kazanın Varlığı (İş Kazası Sayılan Haller) 674
aa. Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada Meydana Gelen Olaylar 674
ab. Yürütülen iş Nedeniyle Meydana Gelen Olaylar 675
b. Bedence veya Ruhça Bir Zararın Ortaya Çıkması 675
c. Zarar Gören Bağımsız Çalışanın Sigortalı Sayılması 675
ca. Köy ve Mahalle Muhtarları 676
cb. Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar ve Öyle Sayılanlar 677
d. İlliyet Bağının Bulunması 677
D. ÖĞRETİ VE UYGULAMADA KARİNE OLARAK İŞ KAZASI KABUL
EDİLEN HALLER 677
1. YAPILAN İŞ SIRASINDA MEYDANA GELEN KAZALAR İŞ KAZASIDIR 677
a. Sigortasız Çalıştırılanların Karşılaştıkları İş Kazası veya Meslek Hastalığı Halinde 678
b. Ticari Taksi, Dolmuş ve Benzeri Nitelikteki Toplu Taşıma Araçlarında
Meydana Gelen Kazalar. 678
ba. Tam Süreli Çalışanlar Açısından 678
bb. On Günden Az Çalışanlar Açısından 679
c. İş Arama İzni Sırasında Meydana Gelen Kazalar 680
2. İŞ SÜRESİNDE VEYA İŞ SÜRESİNDEN SAYILAN HALLERDE MEYDANA
GELEN KAZALAR İŞ KAZASIDIR 681
3. YAPILAN İŞİN YARATTIĞI TEHLİKE SONUCU MEYDANA GELEN KAZALAR
İŞ KAZASIDIR. 682

4. İŞVERENİN, İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TEDBİRLERİNİ
ALMAMASINDAN KAYNAKLANAN KAZALAR İŞ KAZASIDIR 683
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 683
III. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI, UNSURLARI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI 697
A. HASTALIK KAVRAMI VE ETKENLERİ 697
1. HASTALIK KAVRAMI 697
2. BEDEN SAĞLIĞINI BOZAN VE HASTALIĞA NEDEN OLAN ETKENLER 698
B. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI VE UNSURLARI 699
1. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI 699
2. MESLEK HASTALIĞININ UNSURLARI 702
3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI ARASINDA BULUNAN FARKLAR 703
C. MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI 703
1. MESLEK HASTALIĞINA TUTULAN KİŞİNİN SİGORTALI OLMASI 703
2. MESLEK HASTALIĞINA TUTULAN İŞÇİNİN BEDENSEL VEYA RUHSAL
ENGELE UĞRAMASI YA DA ÖLMESİ 704
3. MESLEK HASTALIĞI İLE SİGORTALININ GÖRDÜĞÜ İŞ VEYA İŞYERİ
KOŞULLARI ARASINDA UYGUN BİR İLLİYET BAĞI BULUNMASI 705
4. MESLEK HASTALIĞININ YÖNETMELİKTEKİ LİSTEDE YER ALMASI 705
5. MESLEK HASTALIĞININ YÖNETMELİKTE BELİRTİLEN SÜREDE ORTAYA ÇIKMASI 707
6. BAĞ KUR SİGORTALILARI YÖNÜNDEN PRİM VE PRİME İLİŞKİN TÜM
BORÇLARIN ÖDENMİŞ OLMASI 708
D. SİGORTASIZ ÇALIŞANIN MESLEK HASTALIĞINA YAKALANMASI 708
1. SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİ VE NİTELİĞİ 708
2. SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİNİN KURULMASI VE SİGORTALILIK 710
3. MESLEK HASTALIĞINDA SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİ 711
E. MESLEK HASTALIĞINDA KAÇINILMAZLIK UNSURU VE İŞVERENİN
KUSURU (32 YIL FORMÜLÜ) 714
F. YURT DIŞINDA TÜRK İŞVERENLERCE ÇALIŞTIRILAN TÜRK
İŞÇİLERİN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI HALİ 716
1. SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ YAPILAN ÜLKELERDE 716
2. SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ YAPILMAYAN ÜLKELERDE 717
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 718
A. İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA
YÜKÜMLÜLÜKLERİ 718
B. SİGORTALININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 720
1. ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA GENEL YÜKÜMLÜLÜĞÜ 720
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINI BİLDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
(BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR İÇİN) 721
3. SAĞLIK TESİSLERİNE BAŞVURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 721
4. HEKİM TAVSİYELERİNE UYMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 722
C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 723
1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ KURUM TARAFINDAN SORUŞTURULMASI 723

2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASI YARDIMLARI 725
a. Sigortalıya Yapılacak Yardımlar 725
b. Sağlık Yardımları 725
c. Parasal Yardımlar 726
ca. Sigortalıya Yapılacak Parasal Yardımlar 726
caa. Geçici İş Göremezlik Ödeneği 726
cab. Sürekli İş Göremezlik Ödeneği 727
cb. Sigortalının Ölümü Halinde Hak Sahiplerine Yapılan Parasal
Yardımlar 729
cba. Cenaze Ödeneği Verilmesi 729
cbb. Eş ve Çocuklara Gelir Bağlanması 729
cbc. Sigortalının Ana - Babasına Gelir Bağlanması 730
cbd. Gelir Bağlanmış Kız Çocuklarına Evlenme Ödeneği Verilmesi 731
V. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ TESPİTİ 732
A. OLAYIN İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞI OLUP OLMADIĞININ
SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNCA TESPİTİ 732
B. MALÛLİYETİN VE MESLEK HASTALIĞININ SOSYAL GÜVENLİK
KURUMUNCA TESPİTİ 734
1. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞI SONUCU MALULİYETİN SAĞLIK KURULUŞLARINCA TESPİTİ 734
2. MESLEK HASTALIĞININ KURUM SAĞLIK KURULUNCA TESPİTİ 735
3. MESLEK HASTALIĞININ SOSYAL SİGORTA YÜKSEK SAĞLIK KURULUNCA
TESPİTİ 736
a. Hastalığın Meslek Hastalıkları Listesinde Yer Almaması 736
b. Meslek Hastalığının Yükümlülük Süresinden (İşten Ayrıldıktan) Sonra
Ortaya Çıkması 737
C. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ MAHKEME TARAFINDAN TESPİTİ 739
1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVALARI 739
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVASINDA GÖREV 742
3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVASINDA YETKİ 744
4. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVASINDA TARAFLAR 744
5. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVASINDA UYGULANACAK
USÛL 745
D. SOSYAL SİGORTA YÜKSEK SAĞLIK KURULU 746
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 747

SEKİZİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ VE MANEVİ ZARAR İLE TAZMİNATLAR
I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ ZARAR 759
A. MADDİ ZARAR KAVRAMI TANIMI VE UNSURLARI 759
1. MADDİ ZARAR KAVRAMI 759
2. MADDİ ZARARIN UNSURLARI 760
a. Malvarlığı 761

b. Malvarlığının Eksilmesi 761
c. Malvarlığındaki Eksilmenin İrade Dışı Meydana Gelmesi 761
3. NİTELİKLERİNE GÖRE MADDİ ZARAR TÜRLERİ 762
a. Fiili Zarar - Yoksun Kalınan Kâr 762
b. Doğrudan Zarar - Dolaylı Zarar 763
c. Kişiye İlişkin Zarar - Eşyaya İlişkin Zarar 763
B. EŞYAYA VE KİŞİYE İLİŞKİN MADDİ ZARAR 764
1. EŞYAYA İLİŞKİN ZARARLAR 764
a. Eşyanın Tamamen Yok Olması (Tam Kayıp Zararı) 764
b. Eşyanın Kısmen Yok Olması 765
c. Gelir Yoksunluğu Zararı (Ek-Munzam Zarar) 768
d. Eşyanın Onarım Süresince Kullanılamamasından Doğan Zarar 769
2. KİŞİYE İLİŞKİN MADDİ ZARARLAR 770
a. Bedensel Bütünlüğün Zedelenmesinden Doğan Maddi Zarar 770
aa. Tedavi (İyileştirme) Giderleri 771
ab. Kazanç Kaybı 772
ac. Çalışma Gücünün Azalmasından veya Sürekli Kaybından Doğan Zarar 772
ad. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zarar 773
b. İnsan Ölümünde Maddi Zarar 773
C. MADDİ ZARARIN İSPATLANMASI 775
D. MADDİ ZARARIN HESAPLANACAĞI ZAMAN. 776
E. MADDİ ZARARIN DENKLEŞTİRİLMESİ (Yararın İndirilmesi) 777
1. GENEL BİLGİ 777
2. YARAR KAVRAMI 778
3. DENKLEŞTİRMENİN ŞARTLARI 779
a. Zarar Verici Olay Zarar Gören Lehine Ekonomik Bir Yarar Sağlamalıdır 779
b. Zarar Verici Olay ile Yarar Arasında Uygun İlliyet Bağı Olmalıdır 780
c. Denkleştirme Yasağı Bulunmamalıdır 781
ca. Üçüncü Kişilerin Zarar Görene İfa Amacı Taşımayan Yardımları 781
cb. Zarar Görenin Önlem ve Davranışları Sonucu Elde Edilen Yararlar 783
cc. Haksız Fiil Nedeniyle Yapılmayan Giderler 783
cd. Ölenin Desteğinden Yoksun Kalınmasında Özel Durumlar 784
4. DENKLEŞTİRMEDE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI 784
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 785
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT 792
A. MADDİ TAZMİNAT KAVRAMI, AMACI, KAPSAMI VE ZARAR İLE
ARASINDAKİ İLİŞKİ 792
1. TAZMİNAT KAVRAMI VE AMACI 792
2. TAZMİNATIN KAPSAMI 793
3. TAZMİNAT İLE ZARAR ARASINDAKİ İLİŞKİ 794

B. MADDİ TAZMİNAT TÜRLERİ 795
1. AYNİ TAZMİNAT 795
2. NAKDİ TAZMİNAT 796
C. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN KAYNAKLANAN BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDE (YARALANMADA) MADDİ TAZMİNAT 796
1. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATI 797
a. Bedensel Zarar Kavramı ve Korunması 798
b. Geçici İş Göremezlikten Doğan Maddi Tazminat 799
2. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİKTEN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT 802
3. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİKTE TAZMİNAT HESABI 803
a. Yaşam Süresi (Muhtemel Ömür Süresi) 803
b. Çalışma Süresi (İş Görebilme Çağı -Faal Ömür Süresi) 804
c. Zarar Görenin Geliri 804
d. İş Göremezlik Oranı (Maluliyet - Meslekte Kazanma Gücü Kaybı –
Çalışma Gücü Kaybı) 805
e. Kusurun Belirlenmesi ve Kusursuz Sorumlulukta Tazminatın
Hesaplanması 807
ea. Kusurun Belirlenmesi 807
eb. Kusursuz Sorumlulukta Tazminat Hesaplama Yöntemi 810
f. Sürekli İş Göremezlikte Zarar ve Tazminattan Yapılacak İndirimler 810
fa. İşçinin İş Göremezlik Oranı 811
fb. İşçinin Kendi Kusuru (Ortak Kusur) 811
fc. Kanundan Kaynaklanan İndirimler 811
fd. SGK Tarafından Sağlanan Parasal Yardımlar 814
fe. Özel Sigorta Ödemeleri 815
ff. İşverence ve Özel Kişilerce Yapılan Ödemeler 816
fg. Sosyal Yardım Zamları ve Sürekli Bakıma Muhtaçlık Geliri 817
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 817
D. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN KAYNAKLANAN ÖLÜM
HALİNDE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI 823
1. DESTEKTEN YOKSUN KALMAYA İLİŞKİN KAVRAMLAR 823
a. Destek 823
aa. Gerçek (Fiili) Destek 824
ab. Varsayılan (Farazi) Destek 825
b. Destekten Yoksun Kalanlar 825
c. Bakım İlişkisi 827
d. Bakım Gücü ve Bakım İhtiyacı Kavramları 827
da. Bakım Gücü 827
db. Bakım İhtiyacı 827
e. Destek Süresi 829
2. DESTEK OLARAK KABUL EDİLEN KİŞİLER 829
a. Eşlerin Birbirlerine Destek olması 829
aa. Evlilik Birliği İçerisinde Eşlerin Birbirine Destek Olması 829

ab. Nikahsız Yaşayan Eşlerin Birbirine Destek Olması 830
ac. Nişanlıların Birbirine Destek Olması 831
b. Ana ve Babanın Çocuklarına Destek olması 832
c. Çocukların Ana ve Babalarına Destek olması 833
ca. Küçük Çocukların Ana ve Babalarına Destek Olması. 833
cb. Yetişkin Çocukların Ana ve Babalarına Destek Olması 835
d. Kardeşlerin Birbirlerine Destek olması 837
e. Değişik Destek Tiplerinin Destek olması 838
3. DESTEK OLARAK KABUL EDİLEN DEĞERLER 839
a. Ölenin Fikri ve Bedeni Katkısı İle Sağladığı Gelirden Yoksun kalınması 840
b. Yardım ve Hizmet Ederek katkı Sağlayan Kişinin Ölmesi Halinde Yoksun kalınan Değer 840
c. Ev İşlerini Yaparak katkı Sağlayan Kişinin (Ev Hanımı) Ölmesi Halinde
Yoksun kalınan Değer 842
d. Yaşlı veya Emekli olmuş Kişinin (Erkeklerin) Ölmesi Halinde Yoksun
kalınan Değer 844
e. Ölenin Ödediği Nafaka Alacağından Yoksun Kalınması 845
f. Üçüncü Kişilerin Ölenin Düzenli Yaptığı Yardımlardan Yoksun Kalması 846
4. DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI VE NİTELİĞİ 846
a. Yoksun Kalınan Gelir (Kazanç, yardım ve hizmetten Yoksun Kalma)
Niteliği 846
b. Zararın Yansıma Zarar Olması 846
5. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ YASAL DAYANAĞI 849
6. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ KONUSU VE AMACI 849
7. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ 850
8. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATINDA İŞVERENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 851
9. DESTEKTEN YOKSUN KALMADA ÖDENECEK ZARAR TÜRLERİ 852
a. Cenaze Giderleri 852
b. Ölüm Hemen Gerçekleşmemişse Tedavi Giderleri 853
c. Çalışma Gücünün Azalması veya Kaybedilmesinden Doğan Kayıplar 854
10. DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARININ HESAPLANMASI 855
a. Zarar Süresinin Başlangıcı 855
b. Zararın Hesaplanma Tarihi 856
c. Desteğe Ait Gelirin Tespiti 856
ca. Bilinen Dönem Geliri 858
caa. Bakiye Ömür Hesabı 858
cab. Desteğin Geliri 859
ccc. Geçmiş Dönem Zarar Hesabı 859
cb. Bilinmeyen Dönem Geliri 860
cda. Aktif Dönem Geliri 861
cdb. Pasif Dönem Geliri 862
cc. Örnek Zarar Hesabının Şema Üzerinde Gösterilmesi 862

d. Desteğe Ait Gelirin Paylaştırılması 863
da. Gelirin Paylaştırılmasında Uygulanacak İlkeler 863
daa. Desteğin Gelirinin Bir Miktarını Kendine Ayıracağı Dikkate Alınmalıdır 863
dab. Dava Açmamış Kişilerin Destek Payları da Dikkate Alınmalıdır 863
dac. Yoksun Kalanlara Ayrılacak Destek Payları İhtiyaçları
Süresince Olmalıdır 863
dad. Destekten Çıkanların Payları Kalanların Paylarına
Eklenmelidir 864
db. Eş ve Çocukların Alacakları Paylar 864
dba. Çocuksuz Eşin Alacağı Destek Payı 865
dbb. Eş ve Değişen Sayıda Çocukların Alacakları Destek Payları 865
cc. Desteğin Bakım Gücü ve Destekten Yoksun Kalanların Bakım
ihtiyacı Süresi 866
cca. Desteğin Bakım Gücü (Destek) Süresi 866
cab. Destekten Yoksun Kalanların Bakım İhtiyacı Süresi 867
e. Destekten Yoksun Kalma Zarar Hesabında İndirimler 867
ea. Destekten Yoksun Kalan Eşin Yeniden Evlenme Şansı ve Çalışıp
Kazanma Yeteneği 868
eaa. Eşin Yeniden Evlenme Şansı ve Tablolar 868
eab. Dul Eşin yeniden Evlenme Olasılığı Belirleneceği Zaman 869
eac. Kadınların Yaşlarına Göre yeniden Evlenme Olasılığı 869
ead. Erkeklerin Yaşlarına Göre yeniden Evlenme Olasılığı 870
eae. Eşin Çalışma ve Kazanma Yeteneği 872
eb. Yetiştirme Giderlerinin Dikkate Alınması 872
ec. Desteğin Ortak ve Tam Kusuru 873
eca. Desteğin Ortak Kusuru 873
ecb. Desteğin Tam Kusuru ve Sigortanın Sorumluluğu 874
ed. Kaçınılmazlık İndirimi veya Hakkaniyet İndirimi 875
ee. Miras Geliri Olması Halinde İndirim Yapılabilir mi? 876
ef. İşverenin Yoksulluk Durumuna Düşecek Olması Hali 877
eg. SGK Tarafından Hak Sahiplerine Bağlanan Gelirler 877
ega. Genel Bilgi ve Hukuk Sistemimizde Durum 877
egb. Hak sahiplerine bağlanan Dul ve yetim Aylıkları Konusunda
Alman Hukuku Örneği 878
eh. Özel Sigortalar Tarafından Hak sahiplerine Yapılan Ödemeler 880
eı. İşveren veya Üçüncü Kişilerce Hak sahiplerine Yapılan Ödemeler 880
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 881
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ ZARAR 890
A. MANEVİ ZARAR KAVRAMI 890
B. MANEVİ ZARARIN HUKUKİ NİTELİĞİ 892
1. SÜBJEKTİF GÖRÜŞ 892
2. OBJEKTİF GÖRÜŞ 893

3. KARMA GÖRÜŞ 894
C. HUKUKA AYKIRI FİİLİN YÖNELDİĞİ VARLIĞIN TÜRÜNE GÖRE
MANEVİ ZARAR 895
1. MADDİ NİTELİKTEKİ KİŞİSEL DEĞERLERE SALDIRI HALİNDE MANEVİ ZARAR 895
2. MADDİ NİTELİKTE OLMAYAN KİŞİSEL DEĞERLERİN İHLALİNDE MANEVİ ZARAR 896
3. KİŞİLİK HAKKINA DAHİL OLACAK MESLEKİ VE EKONOMİK DEĞERLERE
SALDIRI NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN MANEVİ ZARAR 897
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 898
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ TAZMİNAT 901
A. MANEVİ TAZMİNAT KAVRAMI 901
B. MANEVİ TAZMİNATIN NİTELİĞİ VE İŞLEVİ 904
C. MANEVİ TAZMİNAT DAVASININ AMACI 905
D. MANEVİ ZARAR HALLERİNDE TAZMİNAT İSTEYEBİLECEK OLANLAR 906
1. BEDENSEL VE RUHSAL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİ HALİNDE 906
a. Bedensel ve Ruhsal Bütünlüğü Zarar Gören İşçi 906
b. Ağır Bedensel Zarar Gören İşçinin Yakınları 907
c. Zarar Gören İşçinin veya Yakınlarının Mirasçıları 908
2. ÖLÜM NEDENİYLE MANEVİ TAZMİNAT İSTEYEBİLECEK OLANLAR 909
a. Anne ve Baba 909
b. Eş 910
c. Çocuklar 911
d. Kardeşler 912
e. Nişanlı ve Evlatlık 912
f. Diğer Yakınlar 913
E. MANEVİ TAZMİNAT TAKDİRİNDE OLAYIN ÖZELLİKLERİ 914
1. MANEVİ ZARARIN ÖNEMLİ OLMASI 914
2. İŞÇİNİN KENDİ KUSURU (ORTAK KUSURU) 915
3. OLAYIN KAÇINILMAZLIK SONUCU OLUŞMASI. 915
4. SATIN ALMA GÜCÜ 916
5. TARAFLARIN SOSYAL VE EKONOMİK DURUMLARI 916
6. TAZMİNATIN TATMİN DUYGUSU OLUŞTURACAK TUTARDA OLMASI 917
7. TAZMİNATIN CAYDIRICILIK UYANDIRAN TUTARDA OLMASI 917
8. TAZMİNAT DAVASININ GEÇ AÇILMASI 918
9. OLAYIN GERÇEKLEŞME ŞEKLİ 918
10. ÖLEN KİŞİNİN YAŞI 919
11. ÖLEN KİŞİNİN SAĞLIĞINDA DAVALI İLE ARASINDAKİ İLİŞKİNİN NİTELİĞİ 919
F. MANEVİ TAZMİNATIN BÖLÜNMEZLİĞİ İLKESİ 920
1. MANEVİ TAZMİNATIN EK DAVA KONUSU YAPILAMAMASI 920
2. ISLAH DİLEKÇESİ İLE MANEVİ TAZMİNAT İSTENİLMESİ 921
3. AÇILMAMIŞ SAYILAN DAVADAKİ TUTARIN BAĞLAYICI OLMAMASI 922

4. BEDENSEL ZARARIN GELİŞEREK ARTIŞ GÖSTERMESİ 923
5. MANEVİ TAZMİNATA MAHSUBEN BİR MİKTAR PARA ALINMASINA
RAĞMEN DAVA HAKKININ SAKLI TUTULMASI HALİ 923
G. MANEVİ TAZMİNATIN MİKTARI VE ŞEKLİ 924
1. MANEVİ TAZMİNATIN MİKTARI 924
2. MANEVİ TAZMİNATIN ŞEKLİ 925
a. Nakdi Tazmin 925
b. Nakdi Tazmin Dışındaki Tazmin Şekilleri 926
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 926
V. ULUSLARARASI HUKUKTA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ 938
A. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ 938
B. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ 941
C. BİRLEŞİK KRALLIK (İNGİLİZ) HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ 942
D. ALMANYA FEDERAL CUMHURİYETİ HUKUKUNDA ZARAR VE
TAZMİNAT TÜRLERİ 944
E. FRANSIZ HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ 946
F. İTALYA HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ 948

DOKUZUNCU BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA ZAMANAŞIMI, FAİZ VE İBRA

I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA ZAMANAŞIMI 949
A. ZAMANAŞIMI KAVRAMI VE GENEL İLKELER 949
1. ZAMANAŞIMI KAVRAMI 949
2. ZAMANAŞIMINDA GENEL İLKELER 950
3. ZAMANAŞIMI, HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE VE FARKLARI 952
B. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARINDA UYGULANACAK
ZAMANAŞIMI TÜRLERİ 953
C. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARINDA UYGULANACAK
SÖZLEŞME (AKDİ) ZAMANAŞIMI 957
1. SÖZLEŞME ZAMANAŞIMI 957
2. SÖZLEŞME ZAMANAŞIMININ BAŞLAMA ANI 958
D. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIĞI SAYILAN OLAYDAN KAYNAKLANAN ZARARLARDA UYGULANACAK HAKSIZ FİİL
ZAMANAŞIMI 960
1. TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 960
a. Genel Bilgi 960
b. İki Yıllık Zamanaşımı Süresi 962
c. On Yıllık Zamanaşımı Süresi 962
d. Ceza Zamanaşımı Süresi ve Uygulanabilme Şartları 963
da. Zarar Veren Fiil, Cezayı Gerektiren Bir Fiil Olmalıdır 964
db. Ceza Zamanaşımı Süresi Borçlar Hukukundaki Süreden Daha
Uzun Olmalıdır 965
2. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 965
3. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 967
4. ZAMANAŞIMININ BAŞLAMA ANI 968
a. Fiilin İşlendiği Tarih Kavramı 969
b. Zararın Gerçekleşmesi Koşulu 971
c. Tazminat Yükümlüsünün (Failin) Öğrenilmesi 975
d. Bedensel Zararın Öğrenilmesi 977
e. Bedensel Zararın Artması (Gelişen Durumlar) 980
f. Bedensel Zararlarda Zamanaşımının Başlama Anı Hakkında Değerlendirme 981
g. Bedensel Zararlarda Zararın Öğrenilmiş Sayılması İçin Zararın Para İle Ölçülebilir Şekilde Belirlenmesi Gerektiği Konusunda 16.03.2016 Tarihli
HGK Kararı 985
5. İNGİLİZ HUKUKUNDA HAKSIZ FİİL ZAMANAŞIMI 991
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 992
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA FAİZ 999
A. GENEL ANLAMDA FAİZ 999
B. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARINDA UYGULANACAK FAİZ TÜRÜ VE BAŞLANGICI 1000
1. FAİZİN BAŞLANGICI 1000
2. FAİZİN TÜRÜ 1002
a. Davada Faiz İsteği ve Başlangıcı 1003
aa. Dava Açılırken Faiz İsteği 1003
bb. Faizin Başlangıcının Belirtilmesi 1004
cc. Faizin Türünün Belirtilmesi 1006
3. FAİZİN AYRI BİR DAVA İLE İSTENMESİ 1007
4. FAİZ DAVALARINDA ZAMANAŞIMI 1008
a. Faiz ve Zamanaşımı 1008
b. Faiz Davalarında Zamanaşımı Sürelerinin Hesaplanması 1009
5. FAİZİN ANAPARAYI GEÇİP GEÇEMEYECEĞİ 1010
6. BİLEŞİK FAİZ 1010
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 1011
III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA İBRA 1015
A. İBRA VE İBRA SÖZLEŞMESİ (İBRANAME) KAVRAMI 1015
B. İBRANAMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 1016
C. İBRA TÜRLERİ 1017
1. İVAZLI İBRA - İVAZSIZ İBRA 1017
2. TAM İBRA - KISMİ İBRA. 1017
D. İBRANIN UNSURLARI 1018
1. TARAFLAR ARASINDA İŞ İLİŞKİSİNDEN KAYNAKLANAN BİR ALACAK
OLMALIDIR 1018
2. İBRANAME DÜZENLENİRKEN ALACAK DOĞMUŞ VE ÇEKİŞMESİZ
OLMALIDIR 1019
3. İBRA SÖZLEŞMESİ DÜZENLENMESİ KONUSUNDA İRADE BİRLİĞİ VE
TARAFLARIN FİİL EHLİYETİ BULUNMALIDIR 1019
4. İŞ HUKUKUNDA İBRA SÖZLEŞMESİ YAZILI ŞEKİLDE DÜZENLENMELİDİR 1020
5. İBRA SÖZLEŞMESİ İŞ SÖZLEŞMESİ SONA ERDİKTEN VE EN AZ BİR AYLIK
SÜRE GEÇTİKTEN SONRA DÜZENLENEBİLİR 1021
6. ALACAĞIN TÜRÜ VE MİKTARININ İBRANAMEDE AÇIKÇA BELİRTİLMESİ GEREKİR 1022
7. ÖDEMENİN EKSİKSİZ OLARAK VE BANKA YOLUYLA YAPILMASI GEREKİR 1022
E. İBRANIN SONUÇLARI 1023
F. İBRADA İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINA ÖZGÜ DURUMLAR 1023
G. YARGITAY’IN İBRAYA İLİŞKİN İLKELERİ 1025
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 1027
SONUÇ 1037
KAVRAM DİZİNİ 1041
KAYNAKLAR 1051