Satış Sözleşmesinde Satıcının Zapttan Sorumluluğu
Arş. Gör. Hamdi Taha SAR
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ .v
KISALTMALAR xiii
GİRİŞ
KONUNUN ÖNEMİ, SINIRLANDIRILMASI VE
İNCELEME PLANI
KONUNUN ÖNEMİ 1
KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE İNCELEME
PLANI.3
BİRİNCİ BÖLÜM
SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞU KAVRAMI, HUKUKÎ
NİTELİĞİ, BENZER KAVRAMLARDAN AYIRT EDİLMESİ,
ÇEŞİTLERİ VE UYGULAMA ALANI
1 SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞU KAVRAMI.5
TERMİNOLOJİ5
KAVRAM.10
2 SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN HUKUKÎ
NİTELİĞİ.11
HEM KANUNÎ HEM AKDÎ BİR SORUMLULUK
OLMASI .11
ZAPTA KONU OLABİLECEK ÜSTÜN BİR HAKTAN
ARİ TESLİM BORCUNUN İFAYA YARDIMCI YAN
BORÇ OLMASI .12
III. KUSURA DAYANMAMASI 15
HÜKÜMLERİNİN EMREDİCİ NİTELİKTE OLMAMASI.20
Satış Sözleşmesinde Satıcının Zapttan Sorumluluğu
3 ZAPTTAN SORUMLULUĞUN BENZER
KAVRAMLARDAN AYIRT EDİLMESİ. 24
ZAPTTAN SORUMLULUĞUN BORCUN GEREĞİ GİBİ
İFA EDİLMEMESİNDEN AYIRT EDİLMESİ 24
ZAPTTAN SORUMLULUĞUN BORÇLU
TEMERRÜDÜNDEN AYIRT EDİLMESİ 25
III. ZAPTTAN SORUMLULUĞUN İFA
İMKÂNSIZLIĞINDAN AYIRT EDİLMESİ 27
ZAPTTAN SORUMLULUĞUN AYIPTAN
SORUMLULUKTAN AYIRT EDİLMESİ 30
Genel Olarak 30
Zapttan ve Ayıptan Sorumluluğun Birbirinden Ayırt
Edilmesi İçin Kullanılan Ölçütler 33
Doktrindeki Ölçütler 33
Uygulamadaki Ölçütler 35
Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Kişisel
Görüşümüz. 39
ZAPTTAN SORUMLULUĞUN MÜSADEREDEN
AYIRT EDİLMESİ 46
4 SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN
ÇEŞİTLERİ. 52
TAM ZAPT 52
KISMÎ ZAPT 53
III. ZAPT BENZERİ HALLER 57
5 ZAPTTAN SORUMLULUĞUN UYGULAMA ALANI 59
ZAPTTAN SORUMLULUĞUN UYGULANDIĞI
HALLER 59
Genel Olarak 59
Satış Sözleşmesinde 60
Taşınır ve Taşınmaz Satış Sözleşmelerinde. 60
Ticarî Satış Sözleşmelerinde ve Tüketici İşlemi
Niteliğindeki Satış Sözleşmelerinde 64
Maddî Olmayan Varlıkları Konu Alan Satış
Sözleşmelerinde. 66
Diğer Satış Türlerinde 71
SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN
UYGULAMA ALANINI SINIRLANDIRAN HALLER.75
Genel Olarak75
İyiniyetli Alıcıya Tam Koruma Sağlanan Haller.76
İyiniyetli Alıcıya Kısmî Koruma Sağlanan Haller 79
Alıcının Kötüniyetli Olması Hali.82
Ara Değerlendirme 83
İKİNCİ BÖLÜM
SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI
6 SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN MADDÎ
KOŞULLARI.85
GEÇERLİ BİR SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN BULUNMASI.85
SATILANIN ALICIYA TESLİM EDİLMİŞ OLMASI.88
III. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN SATILAN ÜZERİNDE ÖZEL
HUKUK KAYNAKLI ÜSTÜN BİR HAKKININ
BULUNMASI.91
Genel Olarak91
Üstün Hakkın Kapsamı92
Üçüncü Kişinin Hiçbir Hakka Dayanmaksızın
Satılanı Zapt Etmesi.96
ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN ÜSTÜN HAKKININ EN GEÇ SATIŞ
SÖZLEŞMESİNİN KURULDUĞU SIRADA MEVCUT
OLMASI .97
ALICININ SATILAN ÜZERİNDE ÜÇÜNCÜ KİŞİYE
AİT OLAN ÜSTÜN HAKKI BİLMEMESİ.100
Genel Olarak100
Alıcının Üçüncü Kişinin Üstün Hakkını Bilmesi
Gereken Hallerin Satıcının Zapttan Sorumluluğuna
Etkisi103
Alıcının Üstün Hakkın Varlığı Konusunda Bilgi
Sahibi Olduğunu İspat Yükü .105
Alıcının Üstün Hakkı Bilmesine Rağmen Satıcının
Zapttan Sorumluluğu Üstlenmesi 106
Satış Sözleşmesinde Satıcının Zapttan Sorumluluğu
x
ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN ZAPT HAKKINI KULLANMIŞ
OLMASI. 107
Genel Olarak 107
Çalıntı Olması Gerekçesiyle Kolluk Kuvvetlerinin
Satılana El Koyması Halinde Zapt Hakkının
Kullanılmış Olup Olmadığı Hususu 113
Zapt Hakkının Kullanılmaması Hali . 114
VII. SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN BİR
SORUMSUZLUK ANLAŞMASI İLE ORTADAN
KALDIRILMAMIŞ OLMASI 116
Genel Olarak 116
Sorumsuzluk Anlaşmasının Geçerli Olmadığı Haller . 120
7 SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN ŞEKLÎ
KOŞULLARI. 126
GENEL OLARAK 126
ALICININ ZAPTI İSPAT ETMESİ. 128
Alıcının Davayı Satıcıya Bildirmek Suretiyle Zaptı
İspat Etmesi . 128
Genel Olarak 128
Alıcının Davayı Bildirmesi Sonucu Satıcının
Yardım Külfeti. 130
Bildirimin Hüküm ve Sonuçları ile Satıcının
Sorumluluktan Kurtulma İmkânları. 133
Giderlerden Sorumluluk 135
Alıcının Bir Mahkeme Kararı Olmaksızın Üstün
Hakkı Tanıması Halinde Zaptı İspat Etmesi 136
Alıcının Üçüncü Kişinin Hakkını Dürüstlük
Kurallarına Uygun Olarak Tanıması 137
Üçüncü Kişinin Hakkının Var Olduğuna
Tahkim Yolunda Karar Verilmesi . 140
Alıcının Satılanı Geri Vermekle Yükümlü
Olduğunu İspat Etmesi 141
III. ALICININ ZAPTTAN DOĞAN HAKLARINI
ZAMANAŞIMI SÜRESİ İÇİNDE KULLANMASI 143
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN HÜKÜM VE
SONUÇLARI VE ALICININ ZAPTTAN DOĞAN HAKLARININ
DİĞER HAKLARLA YARIŞMASI
8 TAM ZAPTIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 149
SÖZLEŞMENİN KENDİLİĞİNDEN SONA ERMESİ.149
ALICININ TAM ZAPTTAN DOĞAN HAKLARI .154
Satış Bedelinin Geri Verilmesini Talep Hakkı 154
Genel Olarak 154
Alıcının Elde Ettiği veya Elde Etmeyi İhmal
Eylediği Ürünlerin Değerinin İndirilmesi159
Üçüncü Kişiden İstenemeyen Giderleri Talep Hakkı164
Yargılama Giderleri ile Yargılama Dışındaki
Giderleri Talep Hakkı167
Diğer Zararların Tazminini Talep Hakkı.168
9 KISMÎ ZAPTIN HÜKÜM VE SONUÇLARI174
SÖZLEŞMENİN VARLIĞINI KORUMASI İLKESİ .174
ALICININ KISMÎ ZAPTTAN DOĞAN HAKLARI.175
Tazminat Talep Hakkı .175
Satış Bedelinin Geri Verilmesini Talep Hakkı.176
Üçüncü Kişiden İstenemeyen Giderleri Talep
Hakkı177
Yargılama Giderleri ile Yargılama Dışındaki
Giderleri Talep Hakkı 177
Diğer Zararların Tazminini Talep Hakkı .178
Satılanın Bir Benzeri ile Değiştirilmesini Talep
Hakkı178
Sözleşmenin Sona Ermesini Talep Hakkı179
10 ALICININ ZAPTTAN DOĞAN HAKLARININ DİĞER
HAKLARLA YARIŞMASI.183
SATIŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN AYNEN İFA
TALEBİ İLE YARIŞMA183
İRADE BOZUKLUĞUNDAN DOĞAN HAKLAR İLE
YARIŞMA 184
Satış Sözleşmesinde Satıcının Zapttan Sorumluluğu
III. BORCUN GEREĞİ GİBİ İFA EDİLMEMESİNDEN
DOĞAN HAKLAR İLE YARIŞMA 187
BORÇLU TEMERRÜDÜ VE İFA İMKÂNSIZLIĞINDAN
DOĞAN HAKLAR İLE YARIŞMA 188
SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME VE HAKSIZ FİİL
SORUMLULUĞUNDAN DOĞAN HAKLAR İLE
YARIŞMA 189
SONUÇ . 191
KAYNAKÇA 199
