Türk Hukukunda Bankaların Birleşmesi

TÜRK HUKUKUNDA BANKALARIN BİRLEŞMESİ



Dr. Seda Ş. GÜNGÖR



- Bankaların Birleşmesine İlişkin Temel Kavramlar

- Banka Ve Birleşme Kararları

- Bankaların Birleşmesinde Geçerli Olan Temel İlkelerin Şirketlerin Birleşmesine Hakim Olan İlkelerle Karşılaştırılarak Belirlenmesi

- Bankaların Birleşmesinin Benzer İşlemlerle Karşılaştırılması

- Bankaların Birleşme Sebepleri, Birleşmenin Türleri, Bankaların Birleşmesine İlişkin Yasal Düzenlemeler

- Bankalaarın Birleşme Sebepleri Ve Birlşmenin Türleri

- Bankaların Birleşmesine İlişkin Yasal Düzenlemeler

- Bankaların Birleşme Prosedürü

- Bankaların Birleşme Prosedüründe Ön Koşul

- Yeni Banka Kurulması Yoluyla Birleşme Usulü

- Devralma Yoluyla Birleşme Prosedürü

- Bankaların Birleşmesine Bağlanan Hukuki Sonuçlar Ve Özellikle Korunması Gereken Menfaat/ Hak Sahipleri

- Bankaların Birleşmesinin Hukuki Sonuçları

- Bankaların Birleşmesinden Etkilenen Menfaat/ Hak Sahiplerinin Belirlenmesi Ve Korunması



ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii

İÇİNDEKİLER......................................................................................................ix

K ISA LTM A LA R...............................................................................................x v ii

GİRİŞ.........................................................................................................................1

I. Konunun Takdimi...........................................................................................1

II. Konunun Ele Alınış Şekli ve Sınırlandırılması........................................3

Birinci Bölüm

BANKALARIN BİRLEŞMESİNE İLİŞKİN

TEMEL KAVRAMLAR

§ 1. BANKA VE BİRLEŞME KAVRAMLARI............................................5

I. Banka Kavramı ................................................................................................5

A. Bankanın Tanımlanması Sorunu .........................................................5

1. Yasal Tanımlar ...................................................................................6

2. Doktrin Tanımları ............................................................................9

B. Banka Türleri ..........................................................................................11

C. Banka Anonim Şirketinin Özellikleri ...............................................13

D. Bankanın Kuruluşu ...............................................................................15

E. Bankanın Faaliyete Geçmesi.............................................................. 22

II. Birleşme Kavramı......................................................................................... 24

İÇİNDEKİLERx

A. Birleşmenin Tanımı ve Türleri........................................................... 24

1. Hukuki Açıdan ............................................................................... 24

2. İktisadi Açıdan ............................................................................... 30

B. Türk Ticaret Hukukunda Birleşmenin Gelişimi............................31

§ 2. BANKALARIN BİRLEŞMESİNDE GEÇERLİ OLAN

TEMEL İLKELERİN ŞİRKETLERİN BİRLEŞMESİNE

HÂKİM OLAN İLKELERLE KARŞILAŞTIRILARAK

BELİRLENMESİ........................................................................................33

I. Birleşmenin İhtiyariliği Kuralı ..................................................................33

II. Bankaların Birleşmesi Açısından Birleşecek Şirketlerin

Nevilerinin Aynı Olması ........................................................................... 34

III. Malvarlığının Tamamının Birleşmesi......................................................39

IV. Tasfiyesiz İnfisah ..........................................................................................43

V. Külli Halefiyet İlkesi ....................................................................................47

VI. Ortaklık Haklarının (Pay Sahipliğinin) Devamlılığı.......................... 50

VII.Menfaat/Hak Sahiplerinin Korunması ................................................. 54

§ 3. BANKALARIN BİRLEŞMESİNİN BENZER

İŞLEMLERLE KARŞILAŞTIRILMASI .............................................55

I. Bölünme ile Karşılaştırılması ....................................................................55

II. Hisse Değişimi ile Karşılaştırılması.........................................................57

III. Devir İşlemleri ile Karşılaştırılması..........................................................58

A. Devralma/Satın Alma (Acquisition) ile Karşılaştırılması...........59

B. Malvarlığı veya İşletme Devri ile Karşılaştırılması........................62

C. Anonim Şirketin Kontrolünün Devralınması ile

Karşılaştırılması .................................................................................... 63xi

İkinci Bölüm

BANKALARIN BİRLEŞME SEBEPLERİ,

BİRLEŞMENİN TÜRLERİ, BANKALARIN

BİRLEŞMESİNE İLİŞKİN YASAL

DÜZENLEMELER

§ 4. BANKALARIN BİRLEŞME SEBEPLERİ VE

BİRLEŞMENİN TÜRLERİ ....................................................................65

I. Bankaların Birleşme Sebepleri ..................................................................65

II. Birleşmenin Türleri ..................................................................................... 69

A. Banka Hukuku Açısından Birleşmenin Türleri ............................ 69

1. Bankaların İhtiyari Birleşmesi ................................................... 69

a. Yeni Banka Kurulması Yoluyla Birleşme ........................... 72

b. Bankaların Devralma Yoluyla Birleşmesi ......................... 72

2. Bankaların Zorunlu Birleşmesi....................................................73

B. Yapısal Açıdan Birleşme Türleri ........................................................ 77

1. Yatay (Horizontal) Birleşmeler................................................... 77

2. Dikey (Vertical) Birleşmeler.........................................................78

3. Topluluk (Conglomerate) Birleşmeleri ......................................79

4. Yerel ve Uluslararası Birleşmeler..................................................79

§ 5. BANKALARIN BİRLEŞMESİNE İLİŞKİN YASAL

DÜZENLEMELER................................................................................... 80

I. Kanunlar ........................................................................................................ 80

A. Bankacılık Kanunu ............................................................................... 80

B. Türk Ticaret Kanunu............................................................................ 83

C. Borçlar Kanunu.......................................................................................89

D. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ........................................ 92

E. Sermaye Piyasası Kanunu ....................................................................93

F. Kurumlar Vergisi Kanunu................................................................... 94

II. Yönetmelik ve Tebliğler.............................................................................. 96xii

A. Bankaların Birleşme, Devir, Bölünme, Hisse Değişimi

Hakkında Yönetmelik ......................................................................... 96

B. 1997/1 Sayılı Rekabet Kurulu'ndan İzin Alınması Gereken

Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ......................................98

C. Seri: I No: 31 Sayılı Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar

Tebl iğ i .......................................................................................................98

Üçüncü Bölüm

BANKALARIN BİRLEŞME PROSEDÜRÜ

§ 6. BANKALARIN BİRLEŞME PROSEDÜRÜNDE ÖN

KOŞUL.........................................................................................................101

I. En Az İki Banka ve/veya Finansal Kuruluşun Mevcut Olması........101

II. Bankanın Fona İntikal Etmemiş Olması.............................................. 104

§ 7. YENİ BANKA KURULMASI YOLUYLA BİRLEŞME

USULÜ........................................................................................................ 105

I. Hazırlık İşlemleri ....................................................................................... 105

A. Birleşme Müzakerelerinin Yapılması.............................................. 105

B. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulundan

Birleşme İşlemlerine Başlanılabilmesi İçin İzin Alınması ........ 108

1. İzin Başvurusu ............................................................................. 109

2. İzin Başvurusunun Değerlendirilmesi ve Karara

Bağlanması......................................................................................110

3. İznin Geçerlilik Şartları ............................................................. 112

4. İzin Alınmamasının Yaptırımı...................................................114

C. Birleşme Bilançolarının Hazırlanması........................................... 115

D. Birleşme Sözleşmesinin (Taslağının) Hazırlanması....................117

1. Genel Olarak...................................................................................117

2. Birleşme Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ...............................119

3. Birleşme Sözleşmesini Hazırlamaya Yetkili Organ.............. 121

4. Birleşme Sözleşmesinin Şekli.................................................... 122xiii

5. Birleşme Sözleşmesinin Zorunlu İçeriği ................................ 123

a. Birleşmeye İlişkin Bilgiler...................................................124

b. Birleşmeye Taraf Olan Banka ve Finansal Kuruluş

ile Yeni Kurulacak Bankanın Ticaret Unvanları ve

Merkezleri ............................................................................... 127

c. Yeni Kurulacak Bankaya İlişkin Kayıtlar ........................ 127

d. Külli Halefiyete İlişkin Kayıt ............................................. 130

e. Pay Sahipliğine ve Payların Değiş-Tokuş Oranına

İlişkin Kayıtlar....................................................................... 131

f. Birleşmenin Her Türlü Muvazaadan Ari Olarak

Gerçekleştirileceğine İlişkin Kayıt................................... 132

g. Müşterilerin ve Üçüncü Kişilerin Korunmasına

İlişkin Kayıtlar....................................................................... 133

E. Genel Kurullardan İzin Alınması ................................................... 133

II. Gerçekleştirme İşlemleri.......................................................................... 137

A. Rekabet Kurumundan İzin Alınması............................................. 137

1. İzin Alınmasını Gerektiren Haller........................................... 137

2. İzin Başvurusu ve Karara Bağlanması..................................... 143

3. İzin Alınmamasının Yaptırımı.................................................. 145

B. Sermaye Piyasası Kurulundan İzin Alınması............................... 146

C. Birleşme Sözleşmesinin ve Kurulacak Bankanın

Anasözleşme Taslağının İmzalanması........................................... 149

D. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun Birleşme

Sözleşmesini Onaylaması.................................................................. 150

E. Genel Kurulların Birleşmeyi Onaylaması..................................... 153

1. Genel Olarak.................................................................................. 153

2. Toplantının Konusu .................................................................... 154

3. Toplantı ve Karar Nisapları........................................................ 155

4. İmtiyazlı Pay Sahiplerinin Onayı ............................................. 156

F. Yeni Bankanın Kurulması................................................................. 158

III. Tescil ve İlan İşlemleri ...............................................................................161xiv

A. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun

Birleşmeye Onay Vermesi ve Resmi Gazete'de İlanın

Yapılması ................................................................................................161

B. Birleşmenin ve Yeni Bankanın Ticaret Siciline Tescil ve

İlanı ........................................................................................................ 163

§ 8. DEVRALMA YOLUYLA BİRLEŞME PROSEDÜRÜ ................. 164

I. Hazırlık İşlemleri ...................................................................................... 165

A. Devir Müzakerelerinin Yapılması ................................................... 165

B. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulundan Devir

İşlemlerine Başlanılabilmesi İçin İzin Alınması.......................... 165

C. Devir Bilançolarının Hazırlanması................................................. 165

D. Devir Sözleşmesinin (Taslağının) Hazırlanması ........................ 165

1. Genel Olarak ................................................................................. 165

2. Devir Sözleşmesinin Zorunlu İçeriği ..................................... 167

E. Genel Kurullardan İzin Alınması.................................................... 167

II. Gerçekleştirme İşlemleri ......................................................................... 169

A. Rekabet Kurumundan İzin Alınması............................................. 169

B. Sermaye Piyasası Kurulundan İzin Alınması............................... 169

C. Devir Sözleşmesinin İmzalanması.................................................. 169

D. Devralan Bankanın Anasözleşme Değişiklik Metninin

Hazırlanması ve Değişiklik İçin İzin Alınması.............................170

E. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun Devir

Sözleşmesini Onaylaması.................................................................. 173

F. Genel Kurulların Devri Onaylaması ..............................................174

G. Devralan Bankanın Sermayesinin Artırılması............................. 177

III. Tescil ve İlan İşlemleri .............................................................................. 183

A. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun Devre

Onay Vermesi ve Resmi Gazete'de İlanın Yapılması.................. 183

B. Devrin ve Anasözleşme Değişikliğinin Ticaret Siciline

Tescil ve İlan Edilmesi ....................................................................... 185xv

Dördüncü Bölüm

BANKALARIN BİRLEŞMESİNE

BAĞLANAN HUKUKİ SONUÇLAR VE

ÖZELLİKLE KORUNMASI GEREKEN

MENFAAT/ HAK SAHİPLERİ

§ 9. BANKALARIN BİRLEŞMESİNİN HUKUKİ

SONUÇLARI............................................................................................ 189

I. Birleşmenin Malvarlığının İntikaline İlişkin Sonuçları ................... 189

II. Birleşmenin Birleşen Kuruluşların Yöneticileri ve Çalışanları

Açısından Sonuçları................................................................................... 193

III. Birleşmenin Sözleşmeler Üzerindeki Sonuçları.................................. 196

IV. Birleşmenin Davalar Üzerindeki Sonuçları ......................................... 197

§ 10.BANKALARIN BİRLEŞMESİNDEN ETKİLENEN

MENFAAT/ HAK SAHİPLERİNİN BELİRLENMESİ VE

KORUNMASI........................................................................................... 198

I. Kamu Çıkarlarının Korunması............................................................... 198

II. Pay Sahiplerinin Korunması ...................................................................200

A. Müktesep ve Vazgeçilmez Hakların Korunması .........................202

B. Birleşme Kararının Verilmesinden Önce Kullanılabilecek

Haklar ...................................................................................................204

1. Bilgi Alma Hakkı .........................................................................204

2. Birleşmenin Yürütülmesinin Durdurulmasını İsteme

Hakkı...............................................................................................209

C. Birleşme Kararının Verilmesinden Sonra Kullanılabilecek

Haklar.................................................................................................... 212

1. Genel Olarak.................................................................................. 212

2. Birleşmenin Yokluğunun Tespitini İsteme Hakkı................ 213

3. Birleşmenin Butlanını İsteme Hakkı........................................214

4. Birleşmenin İptalini İsteme Hakkı ...........................................217

5. Birleşmenin Hükümsüzlüğünün Sonuçları ........................... 221xvi

III. Alacaklıların/Müşterilerin Korunması................................................222

IV. Çalışanların Korunması........................................................................... 227

SONUÇ................................................................................................................ 231

BİBLİYOGRAFYA............................................................................................ 237