Geçici Koruma Statüsüne İlişkin İdari Prosedürler ve Yargı Süreçleri
Serdar ÖZGÜNEY
İÇİNDEKİLER
ÖZET 7
ABSTRACT . 9
ÖNSÖZ. 11
İÇİNDEKİLER 13
TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ. 19
KISALTMALAR DİZİNİ. 21
GİRİŞ
Çalışmanın Konusu ve Problemi .23
Çalışmanın Amacı ve Önemi.24
III. Çalışmanın Yöntemi .25
Çalışmanın Kapsamı.25
Çalışmanın Konusu ile İlgili Literatür Taraması27
BİRİNCİ BÖLÜM
Geçici Koruma Statüsü .31
Geçici Koruma Statüsü Giriş 31
Çerçeve Statü Olarak Uluslararası Koruma. 31
Uluslararası koruma statüsünün uluslararası alanda tarihsel
gelişimi. . 32
Uluslararası koruma statüsünün Türk Hukukunda tarihsel gelişimi. . 35
Uluslararası koruma statüsünün Türk Hukukunda güncel durumu
ve uygulamalar. . 36
Uluslararası koruma çeşitleri. 37
14 İçindekiler
1) Mülteci. 37
2) Şartlı mülteci. .37
3) İkincil koruma.39
Uluslararası koruma başvurusu ve başvurunun değerlendirilmesi40
1) Başvuru süreci. .40
2) Başvurunun değerlendirilmesi ve itiraz süreci. 41
Geçici Koruma Statüsü Tanım, Anlam ve Kapsam.43
Geçici Koruma Statüsünün Uluslararası Hukuk Alanında Tarihsel Gelişimi.44
İlgili Yasal Düzenlemelerin İrdelenmesi.46
Uluslararası Mevzuat.46
Cenevre Sözleşmesi47
Cenevre Sözleşmesine göre mülteci olma koşulları. 47
Cenevre Sözleşmesine göre mültecilik korumasının
sağlanamadığı haller.48
Cenevre Sözleşmesine göre mültecilik statüsünün sona
erme halleri. .49
Örnek bir uygulama mahiyetinde Cartegena Mülteciler
Bildirisi49
Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Cenevre Sözleşmesine taraf
olma süreci ve çekinceleri. .50
Cenevre Sözleşmesi ve Milletlerarası Özel Hukukunun
Milletlerarası Usul Hukukunun, iç hukuk düzenlemeleri ile
birlikte geçici koruma statü sahipleri bakımından genel
değerlendirilmesi. 51
Ulusal Mevzuat 54
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. .54
İltica ve Göç Yönetmeliği56
6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu. 56
Geçici Koruma Yönetmeliği. .57
İçindekiler 15
İKİNCİ BÖLÜM
Geçici Koruma Statüsüne İlişkin İdari İşlemlerin İdare Hukuku İle İlişkisi
ve İdari Prosedürler .59
Genel Olarak Yabancılar Hukukunun İdare Hukuku Bakımından
Değerlendirilmesi 59
Geçici Koruma Statüsünün İdare Hukuku ile ilişkisi. . 61
Geçici Koruma Statüsüne İlişkin İdari İşlemlere Uygulanması Gereken
Mevzuat Bakımından İYUK, YUKK, GKY’nin Birlikte Değerlendirilmesi . 61
İdari Prosedürler. 64
Statü belirleme işlemleri ve başvuru sonrası işlemler. 64
Statü alma şartları. 64
Statü belirleme ve kimlik tanzimi-teslimi ile yetkili birimler. 68
Statü başvurularının yapılması. . 68
Statü başvurularının değerlendirilmesi. 70
1) Geçici Koruma Statüsüne ilk başvuru. . 72
2) Geçici Koruma Statüsüne ikinci başvuru 72
3) Açık ve zımni red 73
Geçici Koruma Statüsünün pasifleşmesi/iptali ve aktifleştirme
başvurusu ile sonrası işlemler. 74
Pasifleşme/İptalin yasal şartları. 74
Pasifleşme/İptal sonrası aktifleştirme başvurusu 75
1) Olumlu değerlendirme. 75
2) Olumsuz değerlendirme. . 75
3) Açık ve zımni red 76
Geçici Koruma kimlik hanelerinde, kayıtlarında düzeltme ve
değişiklik talepleri. 76
Talebin kabulü ve reddi. 78
Geçici Koruma statü sahiplerinin ikametgâh ili değişikliği ve seyahat
izni prosedürleri. . 78
16 İçindekiler
Kayıt olunan ilde ikametgâh zorunluluğu. .79
İkametgâh ili değişikliği82
Seyahat izni prosedürü ve izinsiz ikametgâh ili dışında
bulunmaya ilişkin idari yaptırımlar.83
Geçici Koruma statüsü/kimliği ile resmi hizmetlere erişim. 83
Sağlık hizmetlerine erişim. .83
1) Kimlik pasifleşmesi veya sığınma talebinin henüz kabul
edilmemesi aşamasında ücretsiz olarak sağlık haklarına
erişememe sorunu. 84
Eğitim hizmetlerine erişim. 85
İş piyasasına erişim. .87
1) Çalışma izni.87
2) Bir işverene bağlı çalışan yabancının çalışma izni
başvurusunun ancak işveren tarafından yapılabiliyor olması
dolayısıyla işçi mağduriyetinin irdelenmesi89
Sosyal hizmetler ve yardımlar89
Tercümanlık hizmetleri. .90
Yasadışı giriş sebebiyle cezalandırılmama. 90
Geçici Koruma statüsünün sonlanması91
Bireysel olarak sona erme91
1) Gönüllü geri dönüş. 91
(a) Geçici koruma statüsü sona erenlerin tekrar gelmesi. .94
2) Üçüncü bir ülkeye yerleştirme. 95
3) Sınır dışı edilme. .100
(a) Sınır dışı edilme sebepleri.100
(b) Sınır dışı edilemeyecek yabancılar103
(c) Sınır dışı edilme süreci. .104
(d) Geçici koruma statü sahiplerinin sınır dışı edilme süreci104
4) Başka bir statüye geçiş. 105
Genel olarak sona erme.106
İçindekiler 17
1) Dış sebepler dolayısıyla geçici koruma statüsünün sona
ermesi. . 106
2) İç sebepler dolayısıyla geçici koruma statüsünün sona
ermesi. . 107
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Geçici Koruma Statüsüne İlişkin Yargı Süreçleri.109
Statü Başvurusuna İlişkin Yargı Süreçleri 109
Statü başvurusunun açık red ile olumsuz değerlendirilmesi sonrası
itiraz prosedürleri 109
Statü başvurusunun zımni red ile olumsuz değerlendirilmesi sonrası
itiraz prosedürleri 111
Verilmiş olan statünün iptali sonrası itiraz prosedürleri. 113
Geçici Koruma Kimliği Aktifleştirme Başvurusunun Olumsuz
Değerlendirilmesi Sonrası Yargısal Başvuru Hakları 117
Aktifleştirme başvurusunun açık red ile olumsuz değerlendirilmesi
sonrası yargısal başvuru hakları. . 117
Aktifleştirme başvurusunun zımni red ile olumsuz değerlendirilmesi
sonrası yargısal başvuru hakları. . 123
Geçici Koruma Kayıtlarının Tutulmasından Doğabilecek Uyuşmazlıklar
ve Bu Uyuşmazlıkların Giderilmesi 126
Geçici Koruma kayıtlarının tutulması bakımından il göç idaresi ve
nüfus idaresinin (yabancılar kütüğü) yetki karşılaştırılması, yasal
mevzuat ve uygulamanın irdelenmesi. . 127
Geçici Koruma kayıtlarının tutulduğu ve/veya tutulması gereken
kurum doğrultusunda, bu konudaki ihtilaflara ilişkin görevli yargı
kolunun belirlenmesi güncel sorununun uyuşmazlık mahkemesi
nezdinde irdelenmesi 129
İdari yargıya dayanan uyuşmazlıklar. 133
Adli yargıya dayanan uyuşmazlıklar. . 134
Sınır Dışı ve İdari Gözetim Kararlarına Karşı İtiraz Prosedürleri 135
Sınır dışı kararına itiraz 135
18 İçindekiler
İdari gözetim kararına itiraz.147
İdari gözetime alternatif yükümlülükler ve itiraz. .149
Geçici Koruma Statü Sahiplerinin Türkiye’de tabi oldukları Aile Hukuku151
Evlilik Hukuku. .152
Velayet Hukuku. 153
Boşanma Hukuku.155
Babalık ve Soy bağı tespiti. 157
Anneliğin ve benzeri akrabalığın tespiti.162
Geçici Koruma Statü Sahiplerinin Türkiye’de Tabi Oldukları Vesayet
Hukuku 162
Genel olarak Vesayet Hukuku ve Temsil Kayyımlığı. .162
Vesayet Hukukunun Velayetin Kaldırılması Müessesi ile Birlikte
Değerlendirilmesi 163
SONUÇ.165
KAYNAKÇA.171
EKLER 181
