Av. Şeref TAŞ
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR . 3
ÖZET 5
ABSTRACT . 7
İÇİNDEKİLER . 9
ŞEKİL LİSTESİ . 13
KISALTMALAR . 15
GİRİŞ . 17
BİRİNCİ BÖLÜM
BLOCKCHAIN TEMEL ÇERÇEVESİ
1.1. Blockchain Tanımı 19
1.2. Blockchain Tarihsel Gelişimi 21
1.3. Blockchain Teknolojisinin Çalışma Prensipleri 22
1.4. Blok Zinciri Yapısı 33
1.4.1. Blok 33
1.4.2. İşlem/Hesap Hareketi . 34
1.4.3. Hesap Adresleri 35
1.4.4. Kayıt Defteri/Hesap Defteri . 35
1.4.5. Cüzdan . 36
1.4.6. Kriptografik Hash Fonsiyonu 36
1.4.7. Merkle Tree (Ağacı) 37
1.5. İşleyişteki Mekanizmalar 40
1.5.1. Emek Kanıtı (Proof of Work) 40
İçindekiler
10
1.5.2. Hisse Kanıtı (Proof of Stake) . 42
1.5.3. PoW ve PoS Karşılaştırması 42
1.6. Blockchain Ekonomisine Yönetim Yaklaşımları 44
1.6.1. Blok Zincirine İşlem Maliyeti Yaklaşımı 44
1.6.2. Blok Zincirinin Kamu Tercihi Ekonomisi . 49
1.6.3. Anayasal Seçim – Katallaksiden Takımyıldızına 51
1.6.4. Blok Zincirinde Özel Yönetim ve Anarşi 52
1.6.5. Toplu Seçim: Blok Zincirinde Oylama . 53
1.7. Sıfır Bilginin İspatı (Zero Knowledge Proof) . 54
1.8. Akıllı Sözleşmeler (Smart Contracts) . 56
1.9. Blockchain Kullanım Alanları ve Geleceği 58
1.10. Blockchain'in Sorun ve Sınırlamaları . 61
İKİNCİ BÖLÜM
BLOCKCHAİN VE HUKUKSAL KULLANIM ALANLARI
2.1. Blokchain ve Hukuk 65
2.2. Blokchain Aracılığı ile Yapılan Hukuki İşlemler . 73
2.2.1. Dijital Sözleşmeler (Smart Contract) 74
2.2.2. Akıllı Sözleşmeler ve Sözleşme Hukukuna Uygunluk 83
2.2.3. Ticari İşlemlerde Blokchain ve Hukuksal Düzenlemeler 84
2.2.4. Elektronik Kimlik Kartının Çıkartılması . 85
2.3. Blockchain Aracılığıyla Yapılması Muhtemel Hukuki
İşlemler 86
2.3.1. Oy Kullanabilme 86
2.3.2. Noterde Yapılması Öngörülen Hukuki İşlemler 86
Şeref TAŞ
11
2.3.3. Blockchaın Teknolojinin Kullanılmasıyla Hukuka
Aykırı Eylemlerin Gerçekleştirilmesinin
Kolaylaştırması 87
2.4. Uluslararası Ticarette Akıllı Sözleşmeler . 89
2.4.1. Güncel Uygulamada Akıllı Sözleşmeler 89
2.4.2. Akıllı Sözleşmelerin Uluslararası Ticarete Etkileri ve
Geleceği . 91
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA BLOCKCHAIN SÖZLEŞMELERİ
3.1. Borçlar Kanunu Açısından Değerlendirme . 95
3.1.1. Sözleşmenin Kurulması . 95
3.1.2. İrade Sakatlıkları 98
3.1.3. Sözleşmenin Dili 100
1.3.4. Sözleşmenin Şekli 101
1.3.5. Borçların İfası/İfa Engelleri . 102
3.2. Veri Koruma Hukuku Açısından Değerlendirme 104
3.2.1. Kişisel Veri 105
3.2.2. Veri Sorumlusu 108
3.2.3. Veri İşleme Faaliyetinin Hukuki Dayanağı . 111
3.2.4. İlgili Kişinin Hakları 113
3.3. Türk Vergi Mevzuatı Açısından Değerlendirme . 117
3.3.1. Vergilendirme Sürecine İlişkin Etkileri . 117
3.3.2. Mükellefin Ödevleri Bağlamında Blok Zincir . 119
3.4. Ceza Kanunu Açısından Değerlendirme . 123
3.5. Özel Hukuk İlişkin Olarak Ortaya Çıkan Sorunlar . 125
3.5.1. Akıllı Sözleşmenin Kurulması 125
12
3.5.2. Akıllı Sözleşmeler ile Geçerli Bir İrade Beyanında
Bulunulması Sorunu 126
3.5.2.1. Akıllı Sözleşmelerde Kullanılan Dil 126
2.5.2.2. Sözleşme Kurma Ehliyeti . 127
2.5.2.3. Akıllı Sözleşmelerde İrade Beyanı . 131
3.6. Akıllı Sözleşmelerin Hükümsüzlüğü 132
3.6.1. Akıllı Sözleşmelerin Kesin Hükümsüzlüğü (Butlanı) . 132
3.6.2. Akıllı Sözleşmelerin İrade Sakatlığı Nedeniyle İptali . 134
3.7. Kripto Paraların Hukuki Niteliği. 136
3.7.1. Kripto Paranın Para Niteliği Taşıyıp Taşımadığı
Sorunu . 136
3.7.2. Kripto Paraların Sermaye Piyasası Aracı Olarak
Kabul Edilip Edilemeyeceği Sorunu . 138
3.7.3. Kripto Paraların Eşya Olarak Kabul Edilip
Edilemeyeceği Sorunu . 142
SONUÇ 145
KAYNAKÇA . 151
13
ŞEKİL LİSTESİ
Şekil 1. Bitcoin Blok Zincirinde Blokların İçeriği ve
Birbirine Bağlanış Şekli 23
Şekil 2. Genesis (Başlangıç) Bloğu ve Blockchain 24
Şekil 3. Blok Başlığı ve Gövdesi 34
Şekil 4. Örnek Merkle Ağacı Yapısı . 38
Şekil 5. Sıfır Bilgi Kanıtı Algoritmasında Kanıtlar ve
Gizli Veriler . 55
Şekil 6. Blok Zincir İçerisindeki İşlemler ve Farklı
Katmanlarda Zincirin Varlığı 71
Şekil 7. Akıllı Sözleşme Örneği . 82
