Türk Hukukunda Kısmi Süreli Çalışanların Genel Sağlık Sigortası ve İşsizlik Sigortasından Yararlanmaları

Dr. Serkan DEMİRTAŞ

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA, SAĞLIK VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI, İŞSİZLİK VE İŞSİZLİK SİGORTASI KAVRAMLARI

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA KAVRAMI . 20

1.1.1. Kısmi Süreli Çalışmanın Tanımı  20

1.1.2. Kısmi Süreli Çalışmanın Unsurları  37

1.1.2.1. Çalışma Süresinin Kısalığı . 37

1.1.2.2. Çalışmanın Sürekli ve Düzenli Olması  40

1.1.2.3. Çalışmanın Serbest İradeye Dayanması . 41

1.1.3. Kısmi Süreli Çalışmanın Türleri  43

1.1.3.1. Klasik Kısmi Süreli Çalışma  43

1.1.3.2. Esnek Kısmi Süreli Çalışma . 44

1.1.3.2.1. Çağrı Üzerine Çalışma . 45

1.1.3.2.2. İş Paylaşımı  51

1.1.3.2.3. Kayan İş Süresi  53

1.1.3.2.4. Başka (Yan) İşte Çalışma . 55

1.2. SAĞLIK VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAVRAMI . 57

1.2.1. Sağlık Kavramı . 57

1.2.1.1. Sağlık ve Sağlık Hakkının Tanımı . 57

1.2.1.2. Sağlık Hizmetlerinin Tanımı  59

1.2.1.3. Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri  60

1.2.1.4. Sağlık Hizmetlerinin Sınıflandırılması . 63

1.2.1.5. Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı . 66

1.2.2. Genel Sağlık Sigortası Kavramı  68

1.2.2.1. Genel Sağlık Sigortasının Tanımı  68

1.2.2.2. Genel Sağlık Sigortasının Özellikleri . 71

1.2.2.3. Genel Sağlık Sigortasının Kapsamı  74

1.2.2.4. Genel Sağlık Sigortasının Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi . 84

1.2.2.5. Genel Sağlık Sigortası Primi  90

1.3. İŞSİZLİK VE İŞSİZLİK SİGORTASI KAVRAMI  93

1.3.1. İşsizlik Kavramı  93

1.3.1.1. İşsizliğin Tanımı . 93

1.3.1.2. İşsizliğin Türleri ve Nedenleri  95

1.3.1.3. İşsizliğin Boyutları 103

1.3.2. İşsizlik Sigortası Kavramı  106

1.3.2.1. İşsizlik Sigortasının Tanımı . 106

1.3.2.2. İşsizlik Sigortasının Özellikleri  109

1.3.2.3. İşsizlik Sigortasının Kapsamı . 112

1.3.2.4. İşsizlik Sigortasının Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi  118

1.3.2.5. İşsizlik Sigortası Primi . 120

İKİNCİ BÖLÜM KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN YARARLANMALARI

2.1. 5510 SAYILI KANUN’DA SİGORTALILIKLARI GENEL OLARAK DÜZENLENMİŞ KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN YARARLANMALARI  123

2.1.1. Genel Olarak . 123

2.1.2. Kısmi Süreli Çalışanların Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma Koşulları  125

2.1.3. Kısmi Süreli Çalışanların Genel Sağlık Sigortalılığının Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi  137

2.1.4. Kısmi Süreli Çalışanların Genel Sağlık Sigortası Prim Ödeme Gün Sayısı, Prime Esas Kazanç Miktarı ve Prim Oranı  138

11

2.1.5. Kısmi Süreli Çalışanların Genel Sağlık Sigortasından YararlanmaŞekilleri . 153

2.1.5.1. Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Sigorta Kapsamında Çalıştıkları Dönemde Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları  154

2.1.5.2. Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Sigorta Kapsamındaki Çalışmaları Sona Erdikten Sonra Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları  164

2.1.5.3. Kısmi Süreli Çalışanların Eksik Prim Günlerini Otuz Güne Tamamlayarak Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları . 170

2.1.5.3.1. İsteğe Bağlı Sigortalılık . 171

2.1.5.3.2. Hizmet Borçlanması . 177

2.2. 5510 SAYILI KANUN’DA SİGORTALILIKLARI ÖZEL OLARAK DÜZENLENMİŞ KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN YARARLANMALARI  181

2.2.1. Genel Olarak . 181

2.2.2. Üniversitelerde Kısmi Süreli Çalışan Öğrencilerin Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları . 182

2.2.2.1. Genel Olarak  182

2.2.2.2. Kapsama İlişkin Koşullar . 183

2.2.2.3. Sigortalılığın Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi  184

2.2.2.4. Prim Ödeme Gün Sayısı, Prime Esas Kazanç Miktarı ve Prim Oranı . 186

2.2.2.5. Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma  188

2.2.3. Usta Öğreticiler ve Kamu Kurumlarında Ücretli Ders Verenlerin Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları 190

2.2.3.1. Genel Olarak  190

2.2.3.2. Kapsama İlişkin Koşullar . 191

2.2.3.3. Sigortalılığın Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi  192

2.2.3.4. Prim Ödeme Gün Sayısı, Prime Esas Kazanç Miktarı ve Prim Oranı . 193

12

2.2.3.5. Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma  197

2.2.4. Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Ay İçerisinde 10 Günden Az Çalışanların Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları . 199

2.2.4.1. Genel Olarak  199

2.2.4.2. Kapsama İlişkin Koşullar . 200

2.2.4.3. Sigortalılığın Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi  202

2.2.4.4. Prim Ödeme Gün Sayısı, Prime Esas Kazanç Miktarı ve Prim Oranı . 203

2.2.4.5. Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma  205

2.2.5. Ay İçerisinde 10 Günden Az Çalışan Sanatçıların Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları . 207

2.2.5.1. Genel Olarak 207

2.2.5.2 Kapsama İlişkin Koşullar  208

2.2.5.3. Sigortalılığın Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi  210

2.2.5.4. Prim Ödeme Gün Sayısı, Prime Esas Kazanç Miktarı ve Prim Oranı . 211

2.2.5.5. Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma  213

2.2.6. Ev Hizmetlerinde Çalışanların Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları  214

2.2.6.1. Genel Olarak  214

2.2.6.2. Ay İçerisinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalışanların Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları . 218

2.2.6.2.1. Kapsama İlişkin Koşullar . 218

2.2.6.2.2. Sigortalılığın Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi . 219

2.2.6.2.3. Prim Ödeme Gün Sayısı, Prime Esas Kazanç Miktarı ve Prim Oranı  220

2.2.6.2.4. Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma  222

2.2.6.3. Ay İçerisinde 10 Günden Az Çalışanların Genel Sağlık Sigortasından Yararlanmaları . 224

2.2.6.3.1. Kapsama İlişkin Koşullar . 224

2.2.6.3.2. Sigortalılığın Başlangıcı, Bildirimi ve Sona Ermesi . 224

2.2.6.3.3. Prim Ödeme Gün Sayısı, Prime Esas Kazanç Miktarı ve Prim Oranı  226

2.2.6.3.4. Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma  227

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN İŞSİZLİK SİGORTASINDAN YARARLANMALARI

3.1. 5510 SAYILI KANUN’DA SİGORTALILIKLARI GENEL OLARAK DÜZENLENMİŞ KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN İŞSİZLİK SİGORTASI KAPSAMINDA SUNULAN İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN YARARLAMALARI . 230

3.1.1. Genel Olarak . 230

3.1.2. Ödenekten Yararlanma Koşulları  231

3.1.3. Ödeneğin Miktarı, Süresi ve Zamanı . 237

3.1.4. Ödeneğin Kesilmesi, Durması ve Geri Alınması . 239

3.2. 5510 SAYILI KANUN’DA SİGORTALILIKLARI GENEL OLARAK DÜZENLENMİŞ KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN İŞSİZLİK SİGORTASI FONUNDAN SAĞLANAN DİĞER ÖDENEKLERDEN YARALANMALARI . 241

3.2.1. Genel Olarak . 241

3.2.2. Kısmi Süreli Çalışanların Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanmaları . 241

3.2.2.1. Genel Olarak  241

3.2.2.2. Ödenekten Yararlanma Koşulları . 243

3.2.2.3. Ödeneğin Miktarı, Süresi ve Zamanı . 247

3.2.2.4. Ödeneğin Kesilmesi, Durması ve Geri Alınması . 251

14

3.2.3. Kısmi Süreli Çalışanların Yarım Çalışma Ödeneğinden Yararlanmaları . 252

3.2.3.1. Genel Olarak  252

3.2.3.2. Ödenekten Yararlanma Koşulları . 257

3.2.3.3. Ödeneğin Miktarı, Süresi ve Zamanı . 260

3.2.3.4. Ödeneğin Kesilmesi, Durması ve Geri Alınması . 265

3.2.4. Kısmi Süreli Çalışanların Ücret Garanti Fonundan Yararlanmaları . 266

3.2.4.1. Genel Olarak  266

3.2.4.2. Ödemeden Yararlanma Koşulları . 268

3.2.4.3. Ödemenin Miktarı, Süresi ve Zamanı  272

3.2.4.4. Ödemenin Kesilmesi, Durması ve Geri Alınması  275

3.3. 5510 SAYILI KANUN’DA SİGORTALILIKLARI ÖZEL OLARAK DÜZENLENMİŞ KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN İŞSİZLİK SİGORTASI KAPSAMINDA SUNULAN İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN YARARLAMALARI . 276

3.3.1. Genel Olarak . 276

3.3.2. Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Ay İçerisinde 10 Günden Az Çalışanların İşsizlik Ödeneğinden Yararlanmaları . 276

3.3.2.1. Genel Olarak  276

3.3.2.2. Ödenekten Yararlanma Koşulları . 277

3.3.2.3. Ödeneğin Miktarı, Süresi ve Zamanı . 279

3.3.2.4. Ödeneğin Kesilmesi, Durması ve Geri Alınması . 282

3.3.3. Ay İçerisinde 10 Günden Az Çalışan Sanatçıların İşsizlik Ödeneğinden Yararlanmaları 283

3.3.3.1. Genel Olarak  283

3.3.3.2. Ödenekten Yararlanma Koşulları . 284

3.3.3.3. Ödeneğin Miktarı, Süresi ve Zamanı . 287

3.3.3.4. Ödeneğin Kesilmesi, Durması ve Geri Alınması . 289

3.3.4. Ev Hizmetlerinde Ay İçerisinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalışanların İşsizlik Ödeneğinden Yararlanmaları  291

3.3.4.1. Genel Olarak  291

3.3.4.2. Ödenekten Yararlanma Koşulları . 292

3.3.4.3. Ödeneğin Miktarı, Süresi ve Zamanı . 294

3.3.4.4. Ödeneğin Kesilmesi, Durması ve Geri Alınması  297

3.4. 5510 SAYILI KANUN’DA SİGORTALILIKLARI ÖZEL OLARAK DÜZENLENMİŞ KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN İŞSİZLİK SİGORTASI FONUNDAN SAĞLANAN DİĞER ÖDENEKLERDEN YARALANMALARI . 298

3.4.1. Genel Olarak . 298

3.4.2. Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Ay İçerisinde 10 Günden Az Çalışanların İşsizlik Sigortası Fonundan Sağlanan Diğer Ödeneklerden Yararlanmaları . 299

3.4.2.1. Genel Olarak  299

3.4.2.2. Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanmaları . 300

3.4.2.3. Yarım Çalışma Ödeneğinden Yararlanmaları  305

3.4.2.4. Ücret Garanti Fonundan Yararlanmaları  308

3.4.3. Ay İçerisinde 10 Günden Az Çalışan Sanatçıların İşsizlik Sigortası Fonundan Sağlanan Diğer Ödeneklerden Yararlanmaları . 312

3.4.3.1. Genel Olarak  312

3.4.3.2. Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanmaları . 313

3.4.3.3. Yarım Çalışma Ödeneğinden Yararlanmaları  318

3.4.3.4. Ücret Garanti Fonundan Yararlanmaları  322

3.4.4. Ev Hizmetlerinde Ay İçerisinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalışanların İşsizlik Sigortası Fonundan Sağlanan Diğer Ödeneklerden Yararlanmaları  325

3.4.4.1. Genel Olarak  325

3.4.4.2. Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanmaları . 326

3.4.4.3. Yarım Çalışma Ödeneğinden Yararlanmaları  331

3.4.4.4. Ücret Garanti Fonundan Yararlanmaları  336

SONUÇ  339

KAYNAKÇA 344