Sigorta Hukukunda Nakliyat Abonman Sözleşmesi

Dr. Öğr. Üyesi Altan Fahri GÜLERCİ

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR CETVELİ .13

GİRİŞ .15

1. EMTİA NAKLİYAT SİGORTASI HAKKINDA

GENEL BİLGİLER19

EMTİA NAKLİYAT SİGORTASI19

Emtia Nakliyat Sigortası Kavramı .19

Diğer Nakliyat Sigortaları ile Mukayesesi.24

Navlun Sigortası ile25

Kıymet Nakliyat Sigortası ile 26

Tekne ve Gemi Sigortası ile 27

Mesuliyet Sigortaları ile.28

Nakliyatın Güzergahı Açısından Emtia

Nakliyat Sigortaları29

Emtia Nakliyat Sigortasının Tabi Olduğu

Hükümler .30

6762 Sayılı TTK Dönemindeki Durum30

6102 Sayılı TTK Hükümleri30

Sigorta Genel Şartları.32

Sigorta Genel Şartlarının Hukuki Niteliği

ve Tabi Olduğu Hükümler.32

Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları.37

Özel Şartlar.38

Büyük Riziko Kavramı ve Emtia Nakliyat

Sigortasına Uygulanacak Hükümler.42

Sigorta Priminin Belirlenmesinde Kullanılan

Kriterler44

Sigorta Himayesinin Kapsamı46

Emtia Nakliyat Sigortasında Poliçeler .54

Sefer Bazlı Poliçe .57

Müddet Poliçeleri .57

Geçici (Flotan) Poliçe.57

Kesin (Kat’i) Poliçe58

ALMAN HUKUKUNDA EMTİA NAKLİYAT

SİGORTASI.59

Genel Olarak 59

Genel Şartlar 59

Nakliyat Sigortalarına İlişkin VVG 2008

Hükümleri 61

2. NAKLİYAT ABONMAN SÖZLEŞMESİNİN TEMEL

ÖZELLİKLERİ65

ABONMAN SÖZLEŞMESİ KAVRAMI 65

Terminoloji ve Kavram Sorunu .65

Abonman Sözleşmesinin Nakliyat Sigortaları

Haricindeki Uygulama Alanı .67

Nakliyeci Sorumluluk Sigortalarında67

Yangın Sigortalarında 68

İşyeri Sigortalarında .70

Reasürans Sözleşmelerinde .71

Abonman Sözleşmesine İlişkin Öğretideki

Tanım ve Açıklamalar72

Alman Hukukundaki Düzenlemeler.77

Kısa Tarihçe77

VVG 2008 Hükümleri .79

NAKLİYAT ABONMAN SÖZLEŞMESİNİN

İŞLEVLERİ VE GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ 82

Genel Olarak 82

Otomatik Sigorta Himayesinin Tesis Şekline

Göre Nakliyat Abonman Sözleşmeler86

Blok Abonman Sözleşmesi86

Açık Abonman Sözleşmesi89

Sigorta Himayesinin Kapsamını Tayin Etme

Hakkının Mevcut Olup Olmadığına Göre

Nakliyat Abonman Sözleşmeler.90

Her İki Tarafın da Rizikoyu Kapsam

Dışına Alamadığı Karşılıklı Olarak

Zorunlu Abonman Sözleşmesi 90

Her İki Tarafın da Rizikoyu Kapsam

Dışına Alabildiği İhtiyari Abonman

Sözleşmesi 91

Karma Abonman Sözleşmeler.92

III. NAKLİYAT ABONMAN SÖZLEŞMESİNİN

HUKUKİ NİTELİĞİ 92

Nakliyat Abonman Sözleşmesinin Hukuki

Niteliğinin Arz Ettiği Önem.92

Abonman Sözleşmesinin Sigorta Sözleşmesi

Niteliğine Sahip Olmadığı ve Bir Ön

Sözleşme Olarak Kabul Edilmesi Gerektiği

Görüşü94

Abonman Sözleşmesinin Çerçeve Sözleşmesi

Mahiyetinde Olduğu Görüşü97

Genel Olarak.97

Abonman Sözleşmesini Çerçeve Sözleşme

Olarak Kabul Etmekle Beraber Bu

Sözleşmenin Sigorta Sözleşmesi Niteliği

Taşımadığı Görüşü.98

Abonman Sözleşmesinin Çerçeve

Sözleşme ve Aynı Zamanda Sigorta

Sözleşmesi Niteliği Taşıdığı Görüşü.100

Abonman Sözleşmesinin Çerçeve Ön

Sözleşme ve Aynı Zamanda Sigorta

Sözleşmesi Niteliği Taşıdığı Görüşü.103

Abonman Sözleşmesinin Sigorta Ettirene

Edimi Belirleme Yetkisi Bahşeden Bir Sigorta

Sözleşmesi Niteliğinde Olduğu Görüşü .103

Abonman Sözleşmesinin Sigorta Sözleşmesi

Olmakla Beraber Geciktirici Şarta Bağlı Bir

Sözleşme Niteliği Taşıdığı Görüşü 104

Tam Sigorta Sözleşmesi Görüşü 106

Yargıtay’ın Görüşü.108

NAKLİYAT ABONMAN SÖZLEŞMESİNİN

BORÇLAR HUKUKU AÇISINDAN

DEĞERLENDİRİLMESİ.111

Sözleşme Teorisi Bakımından111

Genel Olarak.111

Hüküm ve Sonuçlarını Sigorta Hukuku

Alanında Doğuran Bir Borçlar Hukuku

Sözleşmesidir112

Tam İki Tarafa Borç Yükleyen, Sürekli

Borç İlişkisi Doğuran, Kendine Özgü Bir

Sözleşmedir.115

Çerçeve Sözleşme Değildir116

Şarta Bağlı Bir Sözleşmedir.120

Nakliyat Abonman Sözleşmesinin Tarafları

Bakımından 122

Nakliyat Abonman Sözleşmesinin Kurulması

Bakımından 126

3. NAKLİYAT ABONMAN SÖZLEŞMESİNİN

SİGORTA HUKUKUNUN BAZI TEMEL

KAVRAMLARI BAKIMINDAN

DEĞERLENDİRİLMESİ131

SİGORTA SÖZLEŞMELERİNİN TEMEL

ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN .131

Genel Olarak 131

Bünyesinde Barındırdığı Belirsizlik

Olgusunun TTK md. 1408/1 Açısından

Değerlendirilmesi.133

Nakliyat Abonman Sözleşmesinde

Belirsizlik Olgusunun Anlamı.133

Belirsizliğin TTK md. 1408/1 Açısından

Değerlendirilmesi.135

SİGORTA ETTİRENİN BORÇ VE

YÜKÜMLÜLÜKLERİ BAKIMINDAN .140

Sözleşme Öncesi Beyan (İhbar)

Yükümlülüğünün Mevcut Olup Olmadığı .140

Riziko Değişiklikleri Halinde İhbarda

Bulunma Yükümlülüğünün Mevcut Olup

Olmadığı.141

Açık Nakliyat Abonman Sözleşmesinde

Sigorta Ettirenin Taşımaları İhbar

Yükümlülüğü .143

İhbar (Bildirim) Yükümlülüğünün Amaç

ve Fonksiyonları.143

İhbarın (Bildirimin) Hukuki Niteliği.146

İhbarın (Bildirimin) Muhtevası ve Şekli.149

İhbarın (Bildirimin) Tarafları.152

İhbarın Zamanı .152

İhbar Yükümlülüğüne Aykırılık Halleri .156

İhbarın Gerçeğe Aykırılığı ya da Eksikliği156

İhbarın Yapılmaması .158

Nakliyat Abonman Sözleşmesinde İhbar

Yükümlülüğünden Muafiyet Şartları Tesis

Edilmesi ve Otomatik Sigorta Himayesi

Sağlanması .160

Sigorta Primlerini Ödeme Borcunda Özellikli

Durumlar163

III. SİGORTACININ HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

BAKIMINDAN167

Sigortacının Abonman Sözleşme

Kapsamındaki Taşımaların Tamamı Üzerinde

Sigorta Himayesi Sağlama Yükümlülüğü167

Genel Olarak.167

Sigorta Himayesinin Başladığı An168

Sigorta Himayesinin Münferit Taşımaya

İlişkin İhbarla Başlatan Görüş.170

Genel Olarak170

Sigorta Himayesinin Münferit Taşımaya

İlişkin İhbarla Başlatan Görüşün İhbarın

Rizikonun Vukuundan Sonra Yapılması

Halinde Sonuçları 171

Sigorta Himayesini Nakliyat Abonman

Sözleşmesinin Yapılmasıyla Başlatan

Görüş.174

Yargıtay’ın Görüşü.175

Yargıtay’ın Sigorta Himayesinin Münferit

Taşımaya İlişkin İhbarla Başladığına Dair

Kararları.176

Yargıtay’ın Sigorta Himayesinin Nakliyat

Abonman Sözleşmesinin Yapıldığı An

Başladığına Dair Kararları.180

Yargıtay’ın İhbarın Rizikonun

Vukuundan Önce Yapılması Ancak

Münferit Sigorta Poliçesinin Rizikonun

Vukuundan Sonra Düzenlenmesi

Durumunda Sigorta Himayesinin Ne

Zaman Başlayacağına İlişkin Tutumu .183

Kanaatimiz186

Tarafların Bildirime Atfettiği Değer187

İhbarın ve Münferit Taşımanın Nakliyat

Abonman Sözleşmesindeki Şartlara

Uygun Olması Halinde 188

İhbarın ve Münferit Taşımanın Nakliyat

Abonman Sözleşmesindeki Şartlara

Uygun Olmaması Halinde .189

Sigortacının Sigorta Ettirenin Defter ve

Belgelerini İnceleme Hakkı189

Sigortacının Münferit Sigorta İlişkilerinden

Kaynaklanan Kanuni Halefiyeti.190

Sigortacının Kanuni Halefiyetine İlişkin

Genel Bilgiler190

Nakliyat Abonman Sözleşmeleri

Bakımından Değerlendirme.193

NAKLİYAT ABONMAN SÖZLEŞMESİNİN

SONA ERMESİ BAKIMINDAN 199

4. TÜRK HUKUKUNDA NAKLİYAT ABONMAN

SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN GENEL ŞARTLARIN

BULUNMAMASI VE BU KONUDAKİ ÇÖZÜM

ÖNERİLERİ .205

NAKLİYAT ABONMAN SÖZLEŞMELERİNDE

GENEL ŞARTLARA DUYULAN İHTİYAÇ.205

ÖRNEK BİR METİN OLARAK ALMAN

2000/2011 SAYILI DTV EMTİA SİGORTASI

KOŞULLARI (DTV EMTİA 2000/2011) AÇIK

SİGORTA KOŞULLARI HÜKÜMLERİ 206

KAYNAKÇA.229