Şirketler Topluluğunda Hâkimiyet

Murat Can Atakan

Şirketler topluluğu hukuku, Türk Hukuku bakımından -görece olarak- yeni bir kurum olmakla birlikte, son yıllarda yapılan araştırmaların sayısı da giderek artmaktadır. Özellikle “sorumluluk” alanında yoğunlaşan bu çalışmalar, belirli bir olgunluğa erişmiş ve Türk Doktrini’nde -neredeyse- bir fikir birliğine varılmıştır. Başta sorumluluk olmak üzere, şirketler topluluğu alanında bir inceleme gerçekleştirebilmek için öncelikle “hâkimiyet”in tespiti gerekmektedir. Zira hâkimiyetin var olmadığı bir şirketler topluluğundan söz edilemeyecektir. Bir başka deyişle hâkimiyet, şirketler topluluğunun varlığı için bir zorunluluktur.

Çalışmamızda yukarıda ifade edilen anlayıştan hareketle hâkimiyet kavramı detaylıca incelenmiş, hâkimiyetin görünüş biçimleri, türleri, benzer kavramlardan farkları, hâkimiyet oluşturan ve oluşturmayan haller karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Ayrıca Türk Hukuku’nda çok fazla uygulama alanı bulamayan; ancak Alman Hukuku’nda yaygın şekilde kullanılan hâkimiyet sözleşmelerine de geniş bir pencere açılmıştır. Son olarak hâkimiyet kavramının sorumluluk üzerindeki etkileri incelenmiş, ardından hâkimiyeti sona erdiren haller aktarılmaya çalışılmıştır.

Araştırmaların büyük bir kısmı, DAAD (Alman Akademik Değişim Servisi) tarafından desteklenen “Konzernrecht im deutsch-türkischen Rechtsvergleich” başlıklı projem kapsamında Köln Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde gerçekleştirilmiştir.