Şirketlerde Kurumsallaşma Ve Ömür

Dr. Rıdvan KAYA

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ  3

TEŞEKKÜR  5

KISALTMALAR LİSTESİ  15

GİRİŞ . 17

BİRİNCİ BÖLÜM

1.1. ŞİRKETLERDE KURUMSALLAŞMA KAVRAMI . 21

1.1.1. Kurumsallaşma Tanımı  22

1.1.2. Kurumsallaşma Ögeleri  26

1.1.3. Kurumsallaşma Süreci ve Aşamaları . 28

1.1.4. Kurumsallaşmaya Etki Eden Faktörler  31

1.1.5. Kurumsallaşma Faaliyetleri  34

1.1.6. Kurumsallaşma Yaklaşımları . 39

1.1.6.1. Rasyonel Kurumsallaşma Yaklaşımı  39

1.1.6.2. Kurumsallaşma Analizi Yaklaşımı . 40

1.1.7. Kurumsallaşma Göstergeleri  41

1.1.8. Kurumsallaşmanın Faydaları  45

1.1.9. Kurumsallaşmanın Muhtemel Mahsurları  46

1.1.10. Ülkemizden Kurumsallaşma Örnekleri  47

1.2. ŞİRKETLERDE DEMOGRAFİK KAVRAMLAR . 49

1.2.1. İş Demografisi Tanımları . 49

1.2.2. Uzun Ömür, Süreklilik ve Hayatta Kalma . 50

1.2.3. Ülkemizde Şirket Ömürleri ile İlgili Açıklamalar  53

1.2.4. Seçilmiş Bazı Ülkelerde Şirket Ömürleri . 56

1.3. ŞİRKETLERİN HALKA AÇILMASI . 62

1.3.1. Tanım ve Kavramlar . 62

İçindekiler

8

1.3.2. Şirketlerin Halka Açılma Süreci  66

1.3.3. Borsa Açısından Örgüt Kuramı  68

1.3.4. Menkul Kıymet Borsalarında Derinlik ve Borsaları

Etkileyen Faktörler . 71

1.3.5. Türkiye’de Menkul Kıymetler Borsasının Tarihsel

Gelişimi  72

1.3.6. Menkul Kıymetler Borsası ile İlgili Yasal Mevzuat  74

1.4. BORSA ŞİRKETLERİNDE KURUMSAL YÖNETİM . 76

1.4.1. Kurumsal Yönetim İlkeleri . 76

1.4.2. Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri . 78

1.4.3. BİST Kurumsal Yönetim Endeksi  79

1.5. BORSA ŞİRKETLERİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK . 80

1.5.1. Kurumsal Sürdürülebilirlik Kavramı . 80

1.5.2. BİST Sürdürülebilirlik Endeksi  81

1.6. HALKA AÇILMANIN ŞİRKETLERE FAYDALARI  83

1.6.1. Finansman Kaynağı  83

1.6.2. Likidite Sağlaması  83

1.6.3. Rasyonelleştirme Etkisi  84

1.6.4. Prestijin Artması . 84

1.6.5. Kurumsallaşma . 85

1.6.6. Uzun Ömürlülük . 85

1.6.7. Tanınırlıkta ve Müşteri Sayısında Artış . 85

1.6.8. İkincil Halka Arz İmkanı  85

1.6.9. Nitelikli İnsan Kaynağına Ulaşabilme . 86

1.6.10. Reklam Fırsatı  86

1.6.11. Küreselleşme  86

1.6.12. Vergi Avantajı  86

Rıdvan YAKA

9

1.7. HALKA AÇILMANIN ŞİRKETLERE GETİRDİĞİ

YÜKÜMLÜLÜKLER  87

1.7.1. İzahname Hazırlama Yükümlülüğü . 88

1.7.2. Finansal Raporlama ve Tablolar  88

1.7.3. Bağımsız Denetim  89

1.7.4. Kar Payı Dağıtımı . 90

1.7.5. Kamunun Aydınlatılması . 90

1.7.6. Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum  90

1.7.7. Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Bulundurma  91

1.7.8. İlan ve Reklamlar İle İlgili Düzenlemeler  91

1.7.9. Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağı . 91

1.7.10. Esas Sözleşme Değişikliklerinde Kurulun Görüşünü

Alma Yükümlülüğü  91

1.7.11. Pay Alım Teklifinde Bulunma Zorunluluğu  92

1.7.12. Bilgi Formu Düzenleme Yükümlülüğü  92

1.7.13. Kotasyon ve Kotta Kalma Ücretleri . 92

1.7.14. Yatırımcı İlişkileri Bölümü Kurulması  92

1.7.15. Önemli Nitelikteki İşlemler ve Ayrılma Hakkı  93

1.8. KURUMSALLAŞMA VE HALKA AÇILMANIN

ORTAK YÖNLERİ . 94

1.9. ŞİRKETLERİN HALKA AÇILMADA OLASI

ÇEKİNCELERİ . 98

İKİNCİ BÖLÜM

2.1. KURUMSALLAŞMA VE ÖMÜR ÜZERİNE

ARAŞTIRMALAR  101

2.1.1. Kurumsallaşma, Kurumsal Yönetim ve Şirket

Ömürleri, Şirketlerin Borsa’da Kalış Süreleri ile İlgili

Çalışmalar . 101

İçindekiler

10

2.1.2. Şirket Ömürlerinde Bölgesel Farklılıklar ile İlgili

Çalışmalar . 107

2.1.3. Şirket Ömürlerinde Sektörel Farklılıklar ile İlgili

Çalışmalar . 108

2.1.4. Şirket Yaşlarına Göre Borsa’da Kalış Süreleri ile İlgili

Çalışmalar . 109

2.1.5. Şirketlerin Halka Açıklık Oranına Göre Borsa’da

Kalış Süreleri  112

2.2. ÇALIŞMANIN YÖNTEM VE SÜRECİ  114

2.2.1. Çalışmanın Amacı  114

2.2.2. Çalışmanın Önemi  115

2.2.3. Çalışmanın Temel ve Alt Problemleri  116

2.2.4. Çalışmanın Kapsam ve Sınırlılıkları  117

2.2.5. Çalışmanın Yöntemi . 119

2.2.5.1. Veri Kütüğünün Oluşturulması  120

2.2.5.2. Çalışma Tablolarının Oluşturulması . 122

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ANALİZLER VE BULGULAR . 125

3.1. ŞİRKETLERİN BORSA’YA GİRİŞ YAŞI VE

ORTALAMA YAŞ İLE BORSA’DA KALIŞ

SÜRELERİNDEKİ DEĞİŞİM  126

3.2. BORSA’DA BÖLGESEL YOĞUNLUK VE

ÖMÜRDE BÖLGESEL KONUM ETKİSİ  128

3.3. BORSA’DA SEKTÖREL YOĞUNLUK

DEĞİŞİMİ VE ŞİRKETLERDE SEKTÖREL

KONUM ETKİSİ  133

3.4. KURULUŞ DÖNEMLERİNİN ŞİRKET ÖMRÜ

ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ  144

Rıdvan YAKA

11

3.5. BİST KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİNDEKİ

ŞİRKETLERİN DİĞER BORSA ŞİRKETLERİ

İLE KARŞILAŞTIRMA SONUÇLARI . 151

3.6. BİST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİNDEKİ

ŞİRKETLERİN DİĞER BORSA ŞİRKETLERİ

İLE KARŞILAŞTIRMA SONUÇLARI . 153

3.7. HALKA AÇIKLIK ORANININ BORSA

ŞİRKETLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ  155

3.8. BORSA ŞİRKETLERİNİN 39 YILDAKİ

SAYISAL DEĞİŞİMİ . 163

3.9. BORSA’DA DEVAM EDEN,

ÇIKAN/ÇIKARILAN ŞİRKETLERİN YAŞ

DEĞİŞİMİ . 169

3.10. BORSA ŞİRKETLERİNDE HAYAT TABLOSU . 171

3.11. TÜRKİYE VE DÜNYADAN GİRİŞİM

ÖMÜRLERİ KARŞILAŞTIRMA SONUÇLARI  174

KAYNAKLAR  179

EKLER . 195