Sivil Hava Aracı İpoteğinin Paraya Çevrilmesi
Tuğba ÇAVDAR
İcra ve iflas hukukunda, takibe konu olan malvarlığı ve hakların paraya çevrilmesi, takibi amacına ulaştıran aşamadır. Malvarlığı ve hakların maddi hukuka özgü olan bazı özellikleri, icra takibinin paraya çevirme aşamasında uygulanacak hükümlerin tespitini sağlamaktadır.
Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde takip konusu yapılabilecek sivil hava araçları ve bunlar üzerindeki rehin hakkı genel olarak incelenmiştir. İcra takibine konu edilen sivil hava araçları üzerindeki ipotek hakkının, takip usulünün tespiti bakımından önem taşıyan maddi hukuka ilişkin özelliklerine değinilmiş ve ayrı bir çalışma konusu olabilecek insansız hava araçları inceleme dışında tutulmuştur.
İkinci bölümde, sivil hava araçlarının icra takibine konu olmasından sonra işleyecek takip usulü ve paraya çevirme usulleri detaylıca ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise Cape Town Konvansiyonu ve bu kapsamda İcra ve İflas Kanunu’na getirilen yenilik değerlendirilmiştir.
(Tanıtım Bülteninden)
İÇİNDEKİLER
ÖZET....................................................................................................7
ABSTRACT.........................................................................................9
İÇİNDEKİLER .................................................................................11
KISALTMALAR ..............................................................................17
GİRİŞ .................................................................................................19
1. BİRİNCİ BÖLÜM
SİVİL HAVA ARACI KAVRAMI VE SİVİL
HAVA ARACI ÜZERİNDE İPOTEK HAKKI
1.1.SİVİL HAVA ARACININ TANIMI VE KAPSAMI...............21
1.1.1. Devlet ve Sivil Hava Aracı Ayrımı ...............................24
1.1.2. Türkiye’nin Taraf Olduğu Uluslararası Anlaşmalarda
Sivil Hava Aracı Kavramı .............................................26
1.2.SİVİL HAVA ARACI İPOTEĞİ..............................................29
1.2.1. Genel Olarak İpotek ......................................................29
1.2.2. Sivil Hava Araçları Üzerinde İpotek .............................30
1.2.2.1.Türk sivil hava aracı sicili ..................................36
1.2.2.2.Tescilin uluslararası mahiyeti.............................38
1.2.3. Sivil Hava Aracı İpoteğine Uygulanacak Hükümler.....39
1.2.4. Sivil Hava Aracı İpoteğinin Özellikleri.........................42
1.2.5. Sivil Hava Araçları Üzerinde İpotek Tesisi ..................46
1.2.5.1.Sözleşmeden doğan sivil hava aracı ipoteği.......47
1.2.5.1.1. Sözleşme ...........................................47
1.2.5.1.2. Noter Tasdiki.....................................49
1.2.5.1.3. Tescil talebi.......................................51
1.2.5.2.Kanundan doğan sivil hava aracı ipoteği ...........53
1.2.5.2.1. Hakkın doğumu.................................53
1.2.5.2.2. Hakkın tescili ....................................54
1.2.5.3.Mahkeme kararı..................................................57
1.2.6.Sivil Hava Araçları Üzerindeki İpoteğin Değiştirilmesi
ve Devri .........................................................................58
12
1.2.7. Sivil Hava Araçları Üzerindeki İpoteğin Sona Ermesi .61
1.2.7.1.Alacağın sona ermesi .........................................62
1.2.7.2. Alacaklının feragati ...........................................63
2. İKİNCİ BÖLÜM
SİVİL HAVA ARACI İPOTEĞİNİN İCRA TAKİBİNE
KONU OLMASI VE PARAYA ÇEVRİLMESİ
2.1. GENEL OLARAK ...................................................................64
2.2. TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİ KANUNU M.5/2
BAKIMINDAN SİVİL HAVA ARACI İPOTEĞİNİN
PARAYA ÇEVRİLMESİ........................................................67
2.3. ÖNCE REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLUYLA TAKİP
ZORUNLULUĞUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ ................70
2.4. TAKİBİN TARAFLARI..........................................................74
2.4.1. Genel Olarak..................................................................74
2.4.2. Taraf Ehliyeti .................................................................75
2.4.3. Takip Ehliyeti ................................................................77
2.4..4. İcra Takip Yetkisi .........................................................79
2.4.5. Sıfat................................................................................79
2.5. YETKİLİ İCRA MÜDÜRLÜĞÜ.............................................82
2.5.1. İlamsız İcrada Görev ve Yetki.......................................82
2.5.1.1. Yetkili icra dairesi .............................................83
2.5.1.2. Yetki itirazı........................................................85
2.5.2. İlamlı İcrada Yetki.........................................................89
2.6 SİVİL HAVA ARACI İPOTEĞİNİN İLAMSIZ İCRA
YOLUYLA TAKİBİ ...............................................................90
2.6.1. Takip Talebi...................................................................92
2.6.1.1. Takip talebinde bulunulması .............................92
2.6.1.2. Takip talebinin unsurları ...................................93
2.6.1.2.1. Alacaklı ve borçlu bilgileri................94
2.6.1.2.2. Alacak miktarı...................................95
2.6.1.2.3. Faiz....................................................98
2.6.1.2.4. Alacak ve rehin hakkının dayandığı
senet veya belge ..............................101
2.6.1.2.5. Seçilen takip yolu............................104
2.6.1.2.6. İmza.................................................105
13
2.6.1.2.7. Diğer bilgiler...................................105
2.6.2. Takip Talebinde Bulunmanın Sonuçları......................106
2.6.3. Ödeme Emri.................................................................108
2.6.4. Ödeme Emrinin İçeriği ................................................108
2.6.5. İtiraz Sebepleri ve Borca İtiraz ....................................111
2.6.6. İtiraza Karşı Başvuru Yolları.......................................115
2.6.6.1. İtirazın iptali davası.........................................116
2.6.6.1.1. Davanın hukuki niteliği...................118
2.6.6.1.2. Davanın kabulü ...............................119
2.6.6.1.3. Davanın reddi..................................122
2.6.6.2. İtirazın kesin kaldırılması................................123
2.6.6.2.1. İcra mahkemesinin incelemesi ve
karar ................................................127
2.6.6.3. İtirazın geçici kaldırılması...............................130
2.6.6.3.1. İtirazın geçici kaldırılması usulü.....131
2.6.6.3.2. İcra mahkemesi kararı.....................133
2.6.6.4. Borçtan kurtulma davası..................................135
2.6.6.4.1. Yargılama usulü ..............................136
2.6.6.4.2. Borçtan kurtulma davasının
sonuçları..........................................137
2.6.6.5. İcra takibinin iptali ve ertelenmesi ..................139
2.6.6.5.1. Takibin iptali...................................139
2.6.6.5.1. Takibin ertelenmesi.........................142
2.7. SİVİL HAVA ARACI İPOTEĞİNİN İLAMLI İCRA
YOLUYLA TAKİP USULÜ.................................................143
2.7.1. Genel Olarak................................................................143
2.7.2. Takip Talebi.................................................................147
2.7.3. İcra Emri ......................................................................148
2.7.4. İcranın Geri Bırakılması İçin Verilecek Süre ..............149
2.7.5. İcranın Geri Bırakılması ..............................................151
2.7.5.1.1. İcra emrinin tebliğinden önce
borcun itfa edilmiş veya ertelenmiş
olması..............................................153
2.7.5.1.2. İcra emrinin tebliğinden sonra
borcun itfa edilmiş veya ertelenmiş
olması..............................................154
2.7.5.1.3. İlamın zamanaşımına uğradığı iddiası
ile icranın geri bırakılması ..............155
14
2.7.6. İcranın İadesi................................................................156
2.8. SİVİL HAVA ARACI İPOTEĞİNİN PARAYA
ÇEVRİLMESİ .......................................................................158
2.8.1. Hava Aracının Muhafaza Altına Alınma Şekilleri ......158
2.8.2. Kıymet Takdiri.............................................................159
2.8.3. Paraya Çevirme Talebi.................................................162
2.8.4. Paraya Çevirme Usulü .................................................163
2.8.4.1. Açık artırmaya hazırlık....................................163
2.8.4.2. Açık artırmanın yapılması...............................165
2.8.4.3. Sivil hava aracının mülkiyet geçiş anı.............166
2.8.5. Pazarlık Yoluyla Paraya Çevirme................................167
2.8.6. İhalenin Feshi...............................................................171
2.9. PARALARIN PAYLAŞTIRILMASI ....................................173
2.9.1. Genel Olarak................................................................173
2.9.2. Sıra Cetveli ..................................................................175
2.9.3. Sıra Cetveline Karşı Müracaat Yolları.........................179
2.10. REHİN AÇIĞI BELGESİ....................................................180
2.10.1. Geçici Rehin Açığı Belgesi........................................180
2.10.2. Kesin Rehin Açığı Belgesi.........................................182
2.11. SİVİL HAVA ARACININ İHTİYATİ HACZİ...................185
3. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CAPE TOWN KONVANSİYONU VE EKİ N
İTELİĞİNDEKİ PROTOKOL HÜKÜMLERİ
ÇERÇEVESİNDE ALACAKLININ DİĞER HAKLARI
3.1. GENEL OLARAK CAPE TOWN KONVANSİYONU .......191
3.2. ULUSLARARASI SİCİL ......................................................193
3.3. KONVANSİYON KAPSAMINDA YARIŞAN
TEMİNATLARIN ÖNCELİK SIRASI.................................196
3.4. CAPE TOWN KONVANSİYONU’NUN KAPSAMI ..........197
3.4.1. Genel Olarak................................................................197
3.4.2. Cape Town Konvansiyonu Kapsamındaki Taşınır
Donanımlar..................................................................199
3.4.3. Cape Town Konvansiyonu’nun Sağladığı Haklar .......200
3.4.3.1. Teminat alacaklısının yasal yolları..................200
3.4.3.2. Mülkiyetin devri..............................................202
15
3.4.3.3. Şartlı satıcı veya kiralayanın yasal yolları.......204
3.4.4. Yasal yollara ilişkin deklarasyonlar.............................205
3.4.5. Türkiye Cumhuriyeti Tarafından Cape Town
Konvansiyonu’na İlişkin Yapılan Deklarasyonlar ......206
3.4.6. Lex Commissoria Yasağı Bakımından Cape Town
Sözleşmesi...................................................................209
3.5. İCRA VE İFLAS KANUNU’NA CAPE TOWN
KONVANSİYONU İLE GETİRİLEN YENİLİK.................214
3.6. CAPE TOWN KONVANSİYONU VE PROTOKOLÜ
KAPSAMINDAKİ HAKLARIN İCRA VE İFLAS KANUNU
ÇERÇEVESİNDE İCRASI ...................................................217
3.7 İCRA VE İFLAS KANUNU EK MADDE 2 HÜKMÜNÜN
DEĞERLENDİRİLMESİ......................................................221
SONUÇ.............................................................................................227
KAYNAKÇA ...................................................................................231
