Sosyal Devlet İlkesi Açısından Gelir Vergisi Tarife ve Oranları

Sude SÖNMEZ

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ    ................................................................................................1

I. BÖLÜM

VERGİ ADALETİ İLKESİ VE VERGİ ADALETİ İLE İLGİLİ

TEMEL VERGİLENDİRME İLKELERİ

I-   VERGİ ADALETİ İLKESİ.................................................................6

II-  VERGİ ADALETİ İLE İLGİLİ TEMEL VERGİLENDİRME

İLKELERİ ........................................................................................10

 A- Vergilemede Yeterlilik (Verimlilik) İlkesi ...................................10

 B- Vergilemede Belirlilik İlkesi.........................................................11

 C- Vergilemede Uygunluk İlkesi .......................................................14

 D- Vergilemede Genelliği İlkesi ........................................................15

 E- Vergilemede Eşitlik İlkesi ............................................................17

II. BÖLÜM

SOSYAL DEVLET İLKESİ KAPSAMINDA SOSYAL ADALET İLE

TESPİT EDİLEN VERGİ ADALETİ

I- HUKUKİ DEĞER OLARAK VERGİ ADALETİ...............................27

II- ÖZGÜRLÜK KAVRAMI YOLUYLA VERGİ ADALETİNİN

TESPİTİ.............................................................................................28

 A- Özgürlük Kavramı ve Adalet Kavramı Arasındaki İlişki ...........28

 B- Ekonomik Liberalizm ve Özgürlük Eksenli Vergi Adaleti..........29

 C- Özgürlük Kavramı Yoluyla Vergi Adaletine Ulaşmada

  Kullanılan Bir Yöntem Olarak Fayda Yaklaşımı.........................33

  1- Fayda Yaklaşımının Anlamı ....................................................33

  2- Fayda Yaklaşımı ve Özgürlük Kavramı Yoluyla Ulaşılan

  Vergi Adaleti Arasındaki İlişki ................................................37

III- SOSYAL DEVLET İLKESİ YOLUYLA VERGİ ADALETİNİN

TESPİTİ.............................................................................................44

 A- Sosyal Devlet İlkesinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Dönüşümü ...44

 B- Sosyal Devlet İlkesinin Anlamı Ve Ulaşılmak İstenen Amaç.......50

İçindekiler

 C- Sosyal Devlet İlkesi Kapsamında Sosyal Adalet İle Vergi

  Adaletinin Tespiti ........................................................................56

  1-  Vergi Adaletinin Sosyal Adalet Kavramı İle Birlikte

   Açıklanması ..........................................................................56

  2-  “Vergilemede Adaletin Gerçekleşmesi” İle “Adaletin Vergi

   Yoluyla Gerçekleşmesi” Ayrımı...........................................62

 D- Sosyal Devlet İlkesi Yoluyla Vergi Adaletine Ulaşmada

  Kullanılan Bir Yöntem Olarak Mali Güç İlkesi ..........................65

  1-  Mali Güç İlkesinin Anlamı ..................................................65

  2-  Mali Güç İlkesi ve Sosyal Devlet İlkesi İlişkisi ...................70

  3-  Mali Gücün Göstergeleri.......................................................74

   a-Mali Gücün Göstergesi Olarak Gelir.................................75

   b- Mali Gücün Göstergesi Olarak Servet..............................78

   c- Mali Gücün Göstergesi Olarak Tüketim...........................79

  4-  Mali Güce Göre Vergilendirmenin Gerçekleşmesi İçin

   Kullanılan Teknikler .............................................................81

   a- Mali Güce Ulaşmada En Az Geçim İndiriminden

   Yararlanılması ...................................................................81

   b- Mali Güce Ulaşmada Ayırma Kuramından

   Yararlanılması ...................................................................85

   c- Mali Güce Ulaşmada Muafiyet ve İstisnalardan

   Yararlanılması ...................................................................88

   d- Mali Güce Ulaşmada Vergi Tarifelerinden Yararlanılması. 89

III. BÖLÜM

SOSYAL ADALETİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNDE

KULLANILAN BİR ARAÇ OLARAK VERGİ TARİFELERİ

I- ARTAN ORANLI VERGİ TARİFELERİ............................................93

 A- Artan Oranlı Vergi Tarifelerinin Tarihi Gelişimi, Tanımı ve

  Özellikleri....................................................................................93

 B- Artan Oranlı Vergi Tarifelerinin Çeşitleri....................................95

  1- Sınıf Usulü Artan Oranlı Vergi Tarifesi ..................................95

  2- Dilim Usulü Artan Oran Vergi Tarifesi ...................................98

  3- Gizli Artan Oranlı Vergi Tarifesi...........................................100

  4- Tersine Artan Oranlı Vergi Tarifesi .......................................100

xii

İçindekiler

 C- Artan Oranlı Vergi Tarifeleri ve Sosyal Devlet İlkesi Yoluyla

  Tespit Edilen Vergi Adaleti Arasındaki İlişki ...........................100

 D- Artan Oranlı Tarifelerin -Vergi Adaleti Sağlamanın Yanında

  Diğer- Güçlü Yönleri ................................................................104

 E- Artan Oranlı Vergi Tarifelerinin Zayıf Yönleri ...........................105

II- DÜZ ORANLI VERGİ TARİFESİ .................................................107

 A- Düz Oranlı Vergi Tarifesinin Tarihi Gelişimi, Tanımı Ve

  Özellikleri .................................................................................107

 B- Düz Oranlı Vergi Tarifesinin Çeşitli Ülkelerdeki Uygulamaları ..111

 C- Düz Oranlı Vergi Tarifesi Ve Sosyal Devlet İlkesi Yoluyla

  Tespit Edilen Vergi Adaleti Arasındaki İlişki ............................114

  1-  Düz Oranlı Vergi Tarifesinin Sosyal Devlet İlkesi Yoluyla

   Tespit Edilen Vergi Adaletine Uygun Olduğuna İlişkin

   Görüşler ..............................................................................114

  2-  Düz Oranlı Vergi Tarifesinin Sosyal Devlet İlkesi Yoluyla

   Tespit Edilen Vergi Adaletine Uygun Olmadığına İlişkin

   Görüşler ..............................................................................117

 D- Düz Oranlı Vergi Tarifesinin –Vergi Adaletine İlişkin

  Açıklamalar Haricinde- Güçlü Yönleri .....................................119

 E- Düz Oranlı Vergi Tarifesinin –Vergi Adaletine İlişkin

  Açıklamalar Haricinde-Zayıf Yönleri ......................................121

III- ARTAN ORANLI VERGİ TARİFELERİ VE DÜZ ORANLI

VERGİ TARİFESİNİN SOSYAL DEVLET İLKESİ YOLUYLA

TESPİT EDİLEN VERGİ ADALETİNİ GERÇEKLEŞTİRMELERİ/

GERÇEKLEŞTİREMEMELERİ YÖNÜNDEN

KARŞILAŞTIRILMASI .................................................................123

IV- TÜRK GELİR VERGİSİ TARİFESİNİN SOSYAL ADALET

KAPSAMINDA İNCELENMESİ, ELEŞTİRİ VE ÖNERİLER.....128

 A- Türkiye’de Gelir Vergisi Tarifesinin Gelişimi...........................128

 B- Türk Gelir Vergisi Tarife Yapısı ...............................................132

 C- Türk Gelir Vergisi Tarife Yapısının Vergi Adaleti Bakımından

  Değerlendirilmesi, Eleştiri ve Öneriler .....................................136

SONUÇ  ............................................................................................143

KAYNAKÇA.........................................................................................149