Tasarrufun İptali Davaları ve Uygulaması
Süleyman KUL ( Emekli Hakim )
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
KISALTMALAR 17
BİRİNCİ BÖLÜM
2004 SAYILI İCRA VE İFLAS KANUNU’NDAN KAYNAKLANAN TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI
&1. TASARRUF KAVRAMI . 19
&2. TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ TANIMI . 27
&3. TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ AMACI 33
&4. TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ 41
&5. TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ KONUSU . 48
&6. GÖREVLİ MAHKEME . 49
&7. YETKİLİ MAHKEME . 68
&8. TARAF SIFATI (HUSUMET) 79
TASARRUFUN İPTALİ DAVASINI KİMLER AÇABİLİR (DAVACI SIFATI OLANLAR) . 80
1- Haciz Aşamasında . 83
2- İflas Aşamasında . 90
TASARRUFUN İPTALİ DAVASI KİMLERE KARŞI AÇILABİLİR (DAVALI SIFATI OLANLAR) . 96
1- Borçluya Karşı 98
2- Üçüncü Kişilere veya Mirasçılara Karşı . 113
3- Kötü Niyetli Üçüncü (Dördüncü) Kişilere Karşı 123
&9. DAVA AÇMA SÜRESİ 145
SÜRELERİN MAHİYETİ 145
İSTİHKAK DAVASINDA KARŞI DAVA OLARAK TASARRUFUN İPTALİ DAVASI AÇMA SÜRESİ . 158
SÜRELERİN FON'A ETKİSİ . 160
&10. TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ ŞARTLARI 162
BORÇLU TARAFINDAN YAPILMIŞ BİR TASARRUF İŞLEMİ OLMASI GEREKİR . 169
BORCUN TASARRUF TARİHİNDEN ÖNCE DOĞMUŞ OLMASI GEREKİR . 176
ALACAKLININ BORÇLUDA GERÇEK BİR ALACAĞININ BULUNMASI GEREKİR . 210
ALACAĞIN KESİNLEŞMİŞ OLMASI GEREKİR 232
İCRA TAKİBİNİN BULUNMASI VE BU TAKİBİN KESİNLEŞMİŞ OLMASI GEREKİR 238
BORÇLU HAKKINDA ACİZ BELGESİ (VESİKASI) ALINMIŞ OLMASI GEREKİR . 249
Genel Olarak (Aciz Belgesi/Aciz Halinin Gerçekleşmesi) . 249
Aciz Belgesi Çeşitleri . 278
Kesin Aciz Belgesi . 278
Geçici Aciz Belgesi 288
Aciz Belgesi Hükmünde Sayılmayan Haciz Tutanakları 311
Aciz Belgesi İbrazına Gerek Olmayan İptal Davaları 315
İstihkak Davasında Karşılık Dava Olarak Açılan Tasarrufun İptali Davasında . 315
Bankacılık Kanunu Gereğince Aciz Belgesinden Muaf Olan Kuruluşlar 316
İflas İdaresi Tarafından Açılan Tasarrufun İptali Davalarında 321
6183 Sayılı Kanuna Göre Açılan Tasarrufun İptali Davalarında . 321
Genel Muvazaa (TBK.Md.19) Nedenine Dayalı İptal Davalarında 322
&11. YARGILAMA USULÜ 323
BASİT YARGILAMA USULÜNÜN GEÇERLİ OLMASI 323
UYUŞMAZLIĞIN HAL VE ŞARTLAR GÖZ ÖNÜNDE TUTULARAK SERBESTÇE TAKDİR VE HALLEDİLMESİ . 331
&12. İHTİYATİ HACİZ/TEDBİR KARARLARI . 335
&13. YARGILAMA GİDERLERİ 356
GİDER AVANSI VE DELİL AVANSI 365
AVUKATLIK ÜCRETİ . 371
HARÇLAR . 389
Peşin Harçlar 389
Başvurma harcı 389
Peşin nispî karar ve ilâm harcı . 389
Yargılama Sonunda Hüküm Altına Alınan Harçlar . 391
Davanın kabul edilmesi halinde . 391
Davanın reddedilmesi halinde 393
Davanın konusuz kalması halinde 394
Davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi halinde 394
Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesihalinde . 398
Harçtan muaf olan kurum, kuruluş ve kişilerce açılan davalarda 398
Harçtan muaf olmayan kişilerce harçtan muaf olan kurum, kuruluş ve kişilere karşı açılan davalarda 401
&14. TASARRUFUN İPTALİ DAVASINA KONU TASARRUFLAR . 403
GENEL OLARAK 403
İVAZSIZ (KARŞILIKSIZ) TASARRUFLAR (md.278) 414
1- Bağışlamalar ve İvazsız Tasarruflar (md.278/I,II) 414
2- Bağışlama Sayılan Tasarruflar (md.278/III) . 420
Yakın akrabalar arasındaki tasarruflar (md.278/III-1) 421
Sözleşme yapıldığında borçlunun verdiği şeyin değerine göre ivaz olarak pek aşağı bir bedel (en az bir misli fark) kabul ettiği sözleşmeler (md.278/III-2) 428
Kaydı hayat koşulu ile irat (ömür boyu gelir sözleşmesi) veya intifa hakkı kurulan sözleşmeler veya ölünceye kadar bakma sözleşmeleri(md.278/III-3) . 463
BORÇLUNUN ACİZ (BORCA BATIK) HALDE İKEN YAPTIĞI TASARRUFLAR (md.279) 465
Borçlunun Zorunlu Olmadığı Halde Mevcut Bir Borcu İçin Rehin Yapmış Olması(279/I-1) 470
Borçlunun Para Veya Normal (Mutat) Ödeme Araçlarından Başka Bir Şekilde Ödeme Yapmış Olması(279/I-2) 475
Borçlunun Vadesi Gelmemiş Bir Borcu İçin Ödeme Yapmış Olması (279/I-3) 482
Kişisel Bir Hakkın Güçlendirilmesi İçin Borçlunun Tapuya Şerh Vermesi(279/I-4) 483
BORÇLUNUN ALACAKLILARINA ZARAR VERMEK KASTIYLA YAPTIĞI TASARRUFLAR (md.280) 485
Karineler . 523
Borçlunun yakın akrabası olan üçüncü kişilere tasarrufta bulunması halinde (md.280/2) 523
Borçlunun ticari işletmesini veya ticari mallarını Üçüncü kişilere devretmesi halinde (md.280/3) . 527
İPTAL DAVASINA EN ÇOK KONU OLAN TASARRUF İŞLEMLERİ 547
Boşanma Protokolü İle Yapılan İşlemler 547
Evlilik Birliği Devam Ederken Veya Boşanma Davası Nedeniyle Yapılan İşlemler . 553
Alacağın Temliki Şeklinde Yapılan İşlemler 566
Nam-ı Müstear Şeklinde (İsim Gizlenerek) Yapılan İşlemler . 573
Muvazaalı İcra Takip İşlemleri . 580
Senetlerin Ciro Edilmesi Suretiyle Yapılan İşlemler 589
Haksız Açılmış Olan Bir Davanın Borçlu Tarafından Kabul Edilmesi İşlemi 590
Borçlunun Kasten Yaptığı İhmali İşlemler . 592
Murisin Sağlığında Mirasçılarını Korumak Amacıyla Yaptğı İşlemler 594
Borçlunun Kendisine İntikal Etmemiş Miras Hissesi Üzerinde Yaptığı Tasarruf İşlemleri 595
Mirasın Reddi İşlemleri 596
11
Taksim Sözleşmesi . 598
Şuf'a (Önalım) Hakkının Kullanılması Veya Kullanılmaması İşlemi 603
Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri Sonucu Yapılan İşlemler . 606
Adi Şirketin (Ortaklığın) Yaptığı İşlemler 615
Şirket Hissesinin Devri Şeklinde Yapılan İşlemler . 618
Kooperatif Hissesinin (Üyeliğinin) Devri Şeklinde Yapılan İşlemler 623
İntifa Hakkının Devri Şeklinde Yapılan İşlemler 625
Şahsi Hakların Tapu Siciline Şerh Verilmesi Şeklinde Yapılan İşlemler 627
Rehin (İpotek) Tesisi Şeklinde Yapılan İşlemler . 627
Rehin (İpotek) Temliki Şeklinde Yapılan İşlemler 635
Kadastro Tespiti Sırasında Yapılan İşlemler . 636
Maden Arama/İşletme Ruhsatlarının Devrine İlişkin İşlemler . 638
Hastahane İşletme Ruhsatının Devrine İlişkin İşlemler 639
Taşımacılık Yapma Yetki Belgesinin Devrine İlişkin İşlemler . 640
Markanın Devrine İlişkin İşlemler 641
Bağış Şeklinde Yapılan İşlemler . 644
Kefil Tarafından (İpotekli Taşınmazın Devri Şeklinde) Yapılan İşlemler 647
Ölen Borçlunun Mirasını Reddetmeyen Mirasçılarının Yaptığı Tasarruf İşlemleri . 647
İşçilik Alacağından Kurtulmak İçin İşverenin Yaptığı İşlemler . 648
Borçlunun Ev (Veya İşyeri) Komşusuna Yaptığı Tasarruf İşlemleri 652
Borçlunun Avukatına (Vekiline) Yaptığı Tasarruf İşlemleri 655
Borçlunun Şirket Ortağına Veya Ticari İlişki İçinde Bulunduğu Kişiye Yaptığı Tasarruf İşlemleri . 656
Borçlunun Aynı Sektörde Veya Aynı Ticari Bölgede
Bulunan Kişiye Yaptığı Tasarruf İşlemleri 657
Borçlunun Aynı Köyde (Veya Kasabada) Yaşadığı Kişiye Yaptığı Tasarruf İşlemleri 658
Trafik Kazası Tazminatından Kurtulmak İçin Yapılan İşlemler . 659
Kira Sözleşmesi Şeklinde Yapılan Tasarruf İşlemleri . 660
İnançlı İşlemler . 662
İPTAL DAVASINA KONU EDİLEMEYECEK İŞLEMLER . 671
İİK md.94 Uyarınca İcra Dairesinin Verdiği Yetki ile Açılan Dava 671
Borçlandırıcı İşlemler (Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmeleri vs.) . 674
Cebri İcra Yolu İle Yapılan Satışlar 677
Özel Halk Otobüsü veya Dolmuş (Minibüs) Hattının Satışı İşlemleri 684
&15. İPTAL DAVASININ HUKUKİ SONUÇLARI 690
ALACAKLI YÖNÜNDEN HUKUKİ SONUÇLARI 690
BORÇLU YÖNÜNDEN HUKUKÎ SONUÇLARI . 696
ÜÇÜNCÜ KİŞİ YÖNÜNDEN HUKUKİ SONUÇLARI . 698
DÖRDÜNCÜ KİŞİ YÖNÜNDEN HUKUKİ SONUÇLARI . 708
&16. İPTAL DAVASININ SONUNDA VERİLEN KARARLAR . 715
İPTAL DAVASININ REDDİNE DAİR KARARLAR 715
Davanın Dava Şartı Yokluğu Nedeniyle Reddi Kararı . 715
Davanın Taraf Sıfatı Yokluğu Nedeniyle Reddi Kararı 716
Davanın Feragat Nedeniyle Reddi Kararı . 716
Davanın Konusuz Kalması Nedeniyle Ret (Karar Verilmesine Yer Olmadığına) Kararı 721
Davanın Esastan Reddi Kararı 729
İPTAL DAVASININ KABULÜNE DAİR KARARLAR . 731
Taşınır Mala İlişkin Kabul Kararları . 735
Taşınmaz Mala İlişkin Kabul Kararları 740
&17. İSTİHKAK DAVASINDA KARŞI DAVA OLARAK AÇILAN TASARRUFUN İPTALİ DAVASI 750
&18. GENEL MUVAZAA (TBK md.19) DAVALARI . 757
GENEL OLARAK 757
GENEL MUVAZAA DAVALARI (TBK md.19) İLE TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI (İİK.md.277 vd.) ARASINDAKİ FARKLAR 787
İFLASTA TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI 806
&19. İFLAS KAVRAMI (GENEL OLARAK) . 806
İFLÂSA TÂBİ OLAN KİŞİLER 807
İFLÂS YOLLARI . 807
İFLÂSIN SONUÇLARI . 807
Müflis . 808
İflâs Masası . 808
İflâs İdaresi . 809
&20. İFLÂSTA TASARRUFUN İPTALİ DAVASI . 810
DAVACI SIFATI . 810
Borçlunun Davadan Önce İflâs Etmesi Durumunda . 810
Borçlunun Dava Sırasında İflâs Etmesi Durumunda 810
DAVALI SIFATI 813
Borçlunun Davadan Önce İflâs Etmesi Durumunda . 813
Borçlunun Dava Sırasında İflâs Etmesi Durumunda 814
İFLASIN TASARRUFUN İPTALİ DAVASINA ETKİSİ . 815
İFLÂSTAKİ TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ SONUÇLARI 817
İKİNCİ BÖLÜM
6183 SAYILI AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDAKİ KANUN’DAN KAYNAKLANAN TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI
&21. GENEL OLARAK . 818
&22. TANIMI VE AMACI . 822
&23. HUKUKİ NİTELİĞİ . 824
&24. GÖREVLİ MAHKEME . 827
&25. YETKİLİ MAHKEME . 832
&26. YARGILAMA USULÜ 834
&27. İHTİYATİ HACİZ KARARLARI . 835
&28. YARGILAMA GİDERLERİ 839
AVUKATLIK ÜCRETİ . 841
HARÇ . 844
&29. TARAF SIFATI (DAVANIN TARAFLARI) 847
TASARRUFUN İPTALİ DAVASINI KİMLER AÇABİLİR (DAVACI SIFATI OLANLAR) . 847
TASARRUFUN İPTALİ DAVASI KİMLERE KARŞI AÇILABİLİR (DAVALI SIFATI OLANLAR) . 848
Borçlu . 848
Borçlu İle Hukuki Muamelede Bulunan Üçüncü Kişiler veya Mirasçıları 856
Kötü Niyetli Üçüncü (Dördüncü) Kişiler . 860
&30. DAVA AÇMA SÜRESİ 865
BEŞ YILLIK SÜRE 865
İKİ YILLIK SÜRE 868
&31. DAVANIN KOŞULLARI 873
KAMU BORÇLUSU TARAFINDAN YAPILMIŞ BİR TASARRUF OLMASI GEREKİR 873
KAMU (KURUM) ALACAĞININ TASARRUF TARİHİNDEN ÖNCE DOĞMUŞ OLMASI GEREKİR 876
KESİNLEŞMİŞ BİR KAMU (KURUM) ALACAĞININ BULUNMASI GEREKİR . 882
İCRA TAKİBİNİN BULUNMASI VE BU TAKİBİN KESİNLEŞMİŞ OLMASI GEREKİR 886
BORÇLUNUN MALININ BULUNMAMASI VEYA HACZEDİLEN MALLARIN DEĞERİNİN BORCU KARŞILAMAMASI GEREKİR . 894
DAVA HAKDÜŞÜRÜCÜ SÜRE (5 YIL) İÇİNDE AÇILMIŞ OLMASI GEREKİR 895
ACİZ BELGESİ DAVA ŞARTI DEĞİLDİR . 896
&32. İPTAL DAVASINA KONU TASARRUFLAR . 899
GENEL OLARAK 899
KARŞILIKSIZ (İVAZSIZ) TASARRUFLARIN İPTALİ . 902
Karşılıksız (İvazsız) Tasarruflar (md.27) 903
Bağışlamalar . 905
Bağışlama sayılan tasarruflar(md.28). 905
Yakın akrabalar arasındaki tasarruflar (md.28/I-1) . 906
Sözleşme yapıldığında borçlunun verdiği şeyin değerine göre ivaz olarak pek aşağı bir bedel (en az bir misli fark) kabul ettiği sözleşmeler (md.28/I-2) . 910
Borçlunun kendisine yahut üçüncü bir şahıs menfaatine kaydı hayat şartıyla irat ve intifa hakkı tesis ettiği akitler (md.28/I-3) 915
BORÇLUNUN ACİZ (BORCA BATIK) HALDE İKEN YAPTIĞI TASARRUFLAR 916
Borçlunun Zorunlu Olmadığı Halde Mevcut Bir Borcu İçin Rehin Yapmış Olması 917
Borçlunun Para Veya Normal Ödeme Araçlarından Başka Bir Şekilde Ödeme Yapmış Olması 918
Borçlunun Vadesi Gelmemiş Bir Borcu İçin Ödeme Yapmış Olması 919
KAMU ALACAĞININ TAHSİLİNİ İMKÂNSIZ KILMAK AMACIYLA YAPILAN TASARRUFLAR 919
1- Borçlunun Yaptığı Tek Taraflı Tasarruflar 920
2- Borçlunun Amacını Bilen Veya Bilmesi Gereken Kişilerle Yaptığı Tasarruflar 920
&33. İPTAL DAVASININ HUKUKİ SONUÇLARI 929
ALACAKLI KURUM (İDARE) YÖNÜNDEN HUKUKİ SONUÇLARI 931
BORÇLU YÖNÜNDEN HUKUKÎ SONUÇLARI . 933
ÜÇÜNCÜ KİŞİ YÖNÜNDEN HUKUKİ SONUÇLARI . 935
DÖRDÜNCÜ KİŞİ YÖNÜNDEN HUKUKİ SONUÇLARI . 939
&34. İPTAL DAVASININ SONUNDA VERİLEN KARARLAR . 943
İPTAL DAVASININ REDDİNE DAİR KARARLAR 943
Davanın Dava Şartı Yokluğu Nedeniyle Reddi Kararı 943
Davanın Taraf Sıfatı Yokluğu Nedeniyle Reddi Kararı 943
Davanın Feragat Nedeniyle Reddi Kararı . 944
Davanın Konusuz Kalması Nedeniyle Ret (Karar Verilmesine Yer Olmadığına) Kararı 944
Davanın Esastan Reddi Kararı 946
İPTAL DAVASININ KABULÜNE DAİR KARARLAR . 947
İLGİLİ MEVZUAT 2004 SAYILI İCRA VE İFLAS KANUNU (İPTAL DAVASINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ) 952
6183 SAYILI AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDA KANUN (İPTAL DAVASINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ) . 959
KAYNAKÇA . 963
KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ(İNDEKS) 965
