Eleştirel Hukuk Çalışmaları

ELEŞTİREL HUKUK ÇALIŞMALARI



Doç. Dr. Sururi AKTAŞ

Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Öğretim Üyesi



- Eleştirel Hukuk Çalışmalarının (Yaklaşımlarının) Dayandığı Temeller



- Eleştirel Hukuk Çalışmaları Açısından Modern-Liberal Hukuk Düşüncesinin Eleştirisi



- Eleştirilerin Derinleştirilmesi Ve Pozitif Sorunu



İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ..........................................................v ii

BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ........................................................ix

İÇİNDEKİLER.................................................................................xi

K ISA LTM A LA R.............................................................................xv

GİRİŞ....................................................................................................1

Birinci Bölüm

ELEŞTİREL HUKUK ÇALIŞMALARININ

(YAKLAŞIMLARININ) DAYANDIĞI

TEMELLER

I. Eleştirel Teori (Frankfurt Okulu) ..........................................7

1. Eleştirel Teorinin Temel Yaklaşımları ...........................7

a. Genel Olarak..................................................................7

b. Araçsal Aklın Eleştirisi .............................................13

c. Diyalektik.....................................................................20

2. Eleştirel Teorinin (Frankfurt Okulunun)

Eleştirel Hukuk Çalışmalarıyla Bağlantısı..................23

3. Vulgar Marxizmden Kopuş Olarak Eleştirel

Hukuk Çalışmaları ...........................................................26

II. Yapısalcılık ve Post-Yapısalcılık Açısından

Eleştirel Teori ve Eleştirel Hukuk Çalışmaları .................35

İÇİNDEKİLERxii

III. Eleştirel Hukuk Çalışmalarının Esin Kaynağı

Olarak Amerikan Hukuksal Realizmi.................................46

1. Genel Olarak Amerikan Hukuksal Realizmi..............46

2. Eleştirel Hukuk Çalışmaları (Yaklaşımları) ve

Amerikan Hukuksal Realizmi .......................................51

IV. Nihilizm ve Eleştirel Hukuk Çalışmaları...........................55

1. Genel Olarak ......................................................................55

2. Bir Eleştirel Hukukçu Olarak Joseph W.

Singer’in Nihilizmi ...........................................................58

İkinci Bölüm

ELEŞTİREL HUKUK ÇALIŞMALARI

AÇISINDAN MODERN-LİBERAL

HUKUK DÜŞÜNCESİNİN ELEŞTİRİSİ

I. Genel Olarak .............................................................................65

II. Formalizmin Eleştirisi ............................................................68

1. Formalizm ve Hukuk........................................................68

2. Eleştirel Hukuk Çalışmaları Açısından

Formalizm...........................................................................71

III. Hukuksal Belirsizlik Tezi .......................................................80

1. Genel Olarak Hukuksal Belirsizlik ...............................80

2. Eleştirel Hukuk Çalışmaları Açısından

Hukuksal Belirsizlik .........................................................83

3. Dilbilimsel Özcülük ve Hukuksal Belirsizlik...........101

4. İşlevselciliğin Reddi ve Hukuksal

Belirlenemezlik ............................................................... 108

IV. Evrenselciliğin Eleştirisi.......................................................112

1. Roberto M. Unger: Objektivizmin

(Nesnelleştirmenin) Reddi ..........................................112

2. Joseph W. Singer: Rayonalizasyonun Reddi.............118

V. Liberal Hak Söyleminin Eleştirisi..................................... 123xiii

1. Evrensel ve Soyut Hak Tanımlamasının

Eleştirisi............................................................................ 123

2. Haklara İlişkin Belirsizlik Tezi ................................... 127

Üçüncü Bölüm

ELEŞTİRİLERİN DERİNLEŞTİRİLMESİ

ve POZİTİF ALTERNATİF SORUNU

I. Çelişki Tezi ............................................................................. 135

1. Duncan Kennedy’nin Eleştirisi................................... 135

2. Roberto M. Unger’in Eleştirisi: Yamalı Bohça

Tez i .................................................................................... 146

II. Hukuk-Politika İlişkisi..........................................................151

1. Hukuk-Politika Ayrımının Analizi .............................151

2. Hukuk-Politika Ayrımının Reddi .............................. 155

III. Hukuk İdeolojisinin Eleştirisi............................................ 166

1. Psikanalitik Yaklaşım Açısından Eleştiri.................. 166

2. Hukuksal İdeoloji ve Meşrulaştırma ..........................170

IV. Eleştirel Hukuk Çalışmalarının

(Yaklaşımlarının) Alternatif Bir Programı Var mıdır?. 183

1. Genel Olarak ................................................................... 183

2. Bazı Alternatif Öneriler................................................ 187

a. Duncan Kennedy: İdeolojik ve Hiyerarşik

Hukuk Eğitiminin Kaldırılması .......................... 187

b. Gerald Frug: Katılımcı Demokrasi ......................191

c. Roberto M. Unger’in Güçlendirilmiş

Demokrasi Önerisi: Süperliberalizm..................193

SONUÇ........................................................................................... 209

KAYNAKÇA ................................................................................. 221