Tazminat Dönemi Osmanlı Yargılama Hukukunda İspat Vasıtaları
Dr. Yasemin KURTOĞLU
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ .15
BİRİNCİ BÖLÜM
KLASİK DÖNEM OSMANLI YARGILAMA
HUKUKUNDA İSPAT VASITALARI
Klasik Dönem Osmanlı Yargılama Hukukuna Genel Bakış .19
Davanın Görülmesi, Hüküm Sebepleri ve İspat Vasıtaları .24
İkrar. 30
İkrarın Tanımı ve Hükümleri. 30
İkrarın Şartları. 32
(1) İkrarda Bulunan Kişi Bakımından Şartlar . 32
(2) Lehine İkrar Yapılan Kişi Bakımından Şartlar . 35
(3) İkrarın Konusu Bakımından Şartlar 35
Şahitlik. 38
Şahitliğin Kaynağı ve Niteliği 38
Şahitlikte Aranan Şartlar 42
(1) Şahit Olabilmenin Şartları (Tahammül-i Şehadet) . 42
(a) Temyiz Kudreti 42
(b) Görebilme Kudreti 43
(c) Bizzat Müşahede. 43
(2) Mahkemede Şahitlik Yapabilmek İçin Gereken Şartlar (Eda-i
Şehadet) 47
(a) Şahitlik Yapabilmenin Genel Şartları. 47
[1] Temyiz Kudreti . 47
[2] Görebilmek 48
[3] Erginlik (Buluğ) . 48
[4] Konuşabilmek. 50
[5] Özgür Olmak 50
8 İçindekiler
[6] Adaletli Olmak 51
[7] Kazf Suçundan Ceza Almamış Olmak 55
[8] Dikkatsiz Biri Olmamak .56
[9] Konuyu İyice Bellemiş Olmak / Şahitlik Bilgisini Hala
Muhafaza Ediyor Olmak56
[10] Şahitlikte Bulunmada Çok Hırslı Olmamak .57
(b) Şahitliğin Özel Şartları57
[1] Erkek Olmak57
[2] Müslüman Olmak58
[3] Halihazırda Davanın Açılmış Olması60
[4] Davanın Zamanaşımına Uğramamış Olması .61
[5] Şahidin Bizzat Görgü Şahidi Olması 62
[6] Şahidin Davada Menfaatinin Bulunmaması63
[a] Altsoy ve Üstsoyun Birbirleri Lehine Şahitlikleri 64
[b] Eşlerin Birbirleri Lehine Şahitlikleri 65
[c] İşçinin İşveren Lehine Şahitliği .65
[d] Ortakların Ortaklık Malı Hakkında Birbirleri
Lehine Şahitliği .66
[7] Şahit İle Davalı Arasında Düşmanlık Olmaması.67
[8] Şahidin Davanın Taraflarından Biri Olmaması 67
[9] Dava Konusunun Şahidin Kendi İşi Olmaması.68
(3) Şahitlerin İfadesinde Aranan Şartlar 68
(a) “Şahitlik Ederim” Sözünün Kullanılması.68
(b) İfadenin Açık Gerçeğe (Mahsusa) Aykırı Olmaması.69
(c) İfadenin Herkesçe Bilinen Hususlara (Mütevatire) Aykırı
Olmaması.69
(d) İfadenin Davayı İspat Etmek Amacıyla Verilmiş Olması.70
(e) İfadelerin Çelişkili Olmaması .70
(f) Şahitlerin İfadeleri Arasında Tutarsızlık Olmaması 71
(g) Şahit İfadelerinin Davaya Uygun Olması72
[1] Tam Uygunluk.73
[2] Anlam Yönünden Uygunluk 73
[3] Miktar Yönünden Uygunluk74
Şahitlikte Nisap .74
Şahitler Hakkında Güvenlik Soruşturması.76
İçindekiler 9
Şahitlere Yemin Verdirilmesi 80
Naklen Şahitlik (Şehadeh Aleş-şehadeh) 80
Şahitlikten Dönme / Yalancı Şahitlik. 82
Yemin 86
Yeminin Hükmü 86
Yeminin Usulü 89
Yemin Teklif Edilemeyecek Konular . 92
Yeminden Kaçınma (Yeminden Nükul) 93
Diğer Hüküm Sebepleri . 95
Kesin Karine (Karine-i Katıa) . 95
Kadı’nın Şahsi Bilgisi . 97
Kasame . 99
Lian . 100
İKİNCİ BÖLÜM
TANZİMAT DÖNEMİ OSMANLI HUKUK
YARGILAMALARINDA İSPAT VASITALARI
Tanzimat Dönemi Osmanlı Hukuk Yargılamaları. 103
Ticari Yargılamalar. 107
Tanzimat Dönemi Osmanlı Ticari Yargılamalarına Genel Bakış. 107
Usul-i Muhakeme-i Ticarete Dair Nizamname Uyarınca İspat Vasıtaları 112
Hukuk Yargılamaları 131
Tanzimat Dönemi Osmanlı Hukuk Yargılamalarına Genel Bakış . 131
Tanzimat Dönemi Osmanlı Hukuk Yargılamalarında Hüküm Sebepleri
ve İspat Vasıtaları 138
İkrar 142
(1) Sözlü İkrar 142
(a) UMHKM Uyarınca Sözlü İkrar . 142
(b) Mecelle Uyarınca Sözlü İkrar 144
(c) UMŞK Uyarınca Sözlü İkrar . 146
(2) Yazılı İkrar / Senetler 147
(a) UMHKM Uyarınca Yazılı İkrar / Senetler. 147
[1] Senet Çeşitleri 148
[2] Senetlerin Hüküm ve Kuvveti. 164
10 İçindekiler
[a] Resmi Senetlerin Hüküm ve Kuvveti 166
[b] Adi Senetlerin Hüküm ve Kuvveti.169
[c] Sahtelik Davası .177
(b) Mecelle Uyarınca Yazılı İkrar / Senetler.181
(c) UMŞK Uyarınca Yazılı İkrar / Senetler183
İspat Vasıtaları.183
(1) Şahitlik196
(a) UMHKM Uyarınca Şahitlik .196
(b) Mecelle Uyarınca Şahitlik 203
(c) UMŞK Uyarınca Şahitlik .207
(2) Hücec-i Hattiye.208
(a) UMHKM Uyarınca Hücec-i Hattiye 209
(b) Mecelle Uyarınca Hücec-i Hattiye .214
(c) UMHKM ve Mecelle Hükümlerinin Karşılaştırılması216
(d) UMŞK Uyarınca Hücec-i Hattiye 218
(e) 1296 (1879) Tarihli Talimat-ı Seniyye 218
(3) Karine-i Katıa (Kesin Karine) .224
(a) UMHKM Uyarınca Karine-i Katıa .224
(b) Mecelle Uyarınca Karine-i Katıa.225
Yemin 227
(1) UMHKM Uyarınca Yemin228
(2) Mecelle Uyarınca Yemin.233
(3) UMŞK Uyarınca Yemin242
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TANZİMAT DÖNEMİ OSMANLI CEZA
YARGILAMALARINDA İSPAT VASITALARI
Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Yargılamalarına Genel Bakış .243
Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Yargılamalarında İspat Vasıtaları 250
Yargılama Öncesinde (Soruşturma Aşamasında) İspat Vasıtaları 253
Savcı ve Müstantik Dışında Kalan Zabıta-ı Adliye Memurlarınca
Hazırlanan Zabıt Varakaları .255
Savcılar Tarafından Hazırlanan Zabıt Varakaları258
(1) Meşhut Suç Hallerinde .261
İçindekiler 11
(2) Meşhut Suç Dışında Kalan Hallerde. 269
Müstantikler Tarafından Hazırlanan Zabıt Varakaları 270
(1) Meşhut Suç Hallerinde 271
(2) Meşhut Suç Dışında Kalan Hallerde. 274
(a) Genel Olarak . 274
(b) Şahit İfadeleri 275
[1] Şahit İfadelerinin Niteliği 275
[2] Şahit İfadelerinin Alınma Usulü 278
(c) Suçun İşlenmesiyle Bağlantılı Eşyalar 295
Yargılama Aşamasında İspat Vasıtaları 298
Kabahat Yargılamaları 298
(1) Yargılama Usulü. 298
(2) İspat Vasıtaları . 301
Cünha Yargılamaları . 319
(1) Yargılama Usulü. 319
(2) İspat Vasıtaları . 321
Cinayet Yargılamaları 323
(1) Heyet-i İthamiye Aşaması 323
(2) İsticvap Aşaması 331
(3) Yargılama Aşaması. 335
(a) Yargılama Usulü 335
(b) İspat Vasıtaları 339
Ceza Yargılamalarında İspat Vasıtalarına İlişkin Diğer Hususlar 357
Yalancı Şahitlik 357
Evrakta Sahtecilik . 361
SONUÇ 371
KAYNAKÇA 381
