Telif Hakları ve Bağlantılı Hakların Toplu Yönetimi ve Kamusal Denetimin Boyutları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 19
Giriş 23
Birinci Bölüm
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
1. KÜLTÜR VE SANAT 35
2. TELİF HAKLARI 42
3. BAĞLANTILI HAKLAR 44
4. ESER 44
5. HAKLARIN YÖNETİMİ 45
5.1. Hakların Bireysel Yönetimi 46
5.2. Hakların Toplu Yönetimi 48
5.3. Toplu Hak Yönetim Sistemi 48
5.3.1. Genel Olarak Toplu Hak Yönetim Sistemi 48
5.3.2. Toplu Hak Yönetiminin Konusunu Teşkil Eden Haklar 50
5.3.2.1. Temsili Haklar 50
5.3.2.2. Umuma İletim Hakları 50
5.3.2.3. Çoğaltma Hakları 50
5.3.2.4. Bağlantılı Haklar 50
5.3.3. Toplu Hak Yönetim Biçimleri 50
5.3.3.1. Geleneksel Yapıdaki Toplu Hak Yönetim Örgütleri: Telif Birlikleri 51
5.3.3.2. Ortak Lisanslama Birliği: Tek Noktadan Lisanslama (One Stop Shop) 52
5.3.3.3. Hak Temizleme Merkezleri ya da Telif Ajansları (Right Clearance Centers) 53
5.3.4. Toplu Hak Yönetim Örgütlerinin Faydaları 54
5.3.4.1. Hak Sahiplerine Faydaları 54
5.3.4.2. Kullanıcılara Faydaları 55
5.3.4.3. Devlete Faydaları 56
5.3.4.4. Ekonomiye Faydaları 56
5.3.4.5. Topluma Faydaları 57
5.4. Hangi Tür Hak Yönetimi: Bireysel mi, Toplu mu? 57
İkinci Bölüm
TARİHSEL ARKA PLAN VE
GÜNÜMÜZDE DURUM
1. TOPLU HAK YÖNETİM SİSTEMİNİN DOĞUŞU 61
2. ULUSLARARASI ALANDA ORTAYA ÇIKAN YAPILANMALAR 64
2.1. Ulusararası Eser Sahipleri Telif Birlikleri Konfederasyonu – CISAC 66
2.2. Uluslararası Mekanik Çoğaltım Hakları Telif Birlikleri Bürosu – BIEM 67
2.3. Uluslararası Fonogram Endüstrisi Federasyonu – IFPI 68
2.4. Uluslararası Film Yapımcıları Birlikleri Federasyonu – FIAPR 69
2.5. Uluslararası Görsel–İşitsel Eserler Toplu Hak Yönetimi Birliği – AGICOA 69
2.6. Uluslararası Yeniden Çoğaltım Hakları Birlikleri Federasyonu – IFFRO 70
2.7. Avrupa Eser Sahipleri Birlikleri Grubu – GESAC 70
3. TÜRKİYE’DE GELİŞİM SÜRECİ VE MEVCUT DURUM 71
3.1. Tarihsel Arka Plan 71
3.2. Telif Birliklerinin Kuruluşu, Yapısı, Organları ve İşleyiş 74
3.2.1. Genel Olarak 74
3.2.2. Kuruluşları ve Tekel Nitelikleri 75
3.2.3. Telif Birliği Kurulabilecek Alanlar 76
3.2.4. Zorunlu Toplu Hak Yönetimi, Tarife Tespiti ve Lisanslama Faaliyetlerine İlişkin Usul ve Esaslar 79
3.2.5. Organlar ve Görevleri 82
3.2.5.1. Genel Kurul 82
3.2.5.2. Yönetim Kurulu 83
3.2.5.3. Denetleme Kurulu 85
3.2.5.4. Teknik–Bilim Kurulu 86
3.2.5.5. Haysiyet Kurulu 86
3.3. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 87
3.3.1. Genel Kurul Kararı ile Fesih 87
3.3.2. Mahkeme Kararı ile Fesih 87
3.3.3. Kendiliğinden Dağılmış Sayılma 87
3.3.4. Tasfiye 88
3.4. Uygulama ve İşleyiş 88
3.4.1. Eser Sahipleri Alanı 89
3.4.1.1. Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği – MESAM 89
3.4.1.2. Musiki Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği – MSG 92
3.4.1.3. Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği – SESAM 95
3.4.1.4. Güzel Sanat Eseri Sahipleri Meslek Birliği – GESAM 96
3.4.1.5. İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği – İLESAM 97
3.4.1.6. Çevirmenler Meslek Birliği – ÇEVBİR 99
3.4.2. Bağlantılı Hak Sahipleri Alanı 100
3.4.2.1. Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği – MÜYAP 100
3.4.2.2. Müzik Yorumcuları Meslek Birliği – MÜYORBİR 102
3.4.2.3. Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Birliği – YAYBİR 103
3.4.2.4. Televizyon ve Sinema Filmi Yapımcıları Meslek Birliği – TESİYAP 104
3.4.2.5. Radyo ve Televizyon Yayıncıları Meslek Birliği – RATEM 106
3.4.2.6. Oyuncular Meslek Birliği – BİROY 106
3.4.2.7. Seslendirme Sanatçıları Meslek Birliği – SESBİR 108
3.5. Tek Elden Lisanslama: Ortak Lisanslama Birliği 109
3.6. İdari Yönden İşleyişte Ortaya Çıkan Hususlar 111
3.6.1. Olumlu Yönler 111
3.6.2. Gelişme Kaydedilmesi Gereken Alanlar 113
3.6.2.1. Bir Alanda Birden Fazla Telif Birliği Olgusu 113
3.6.2.2. Üye Sayılarında Düşüklük 113
3.6.2.3. Yönetim Kurulu Üyelerinin Yeterlilikleri 114
3.6.2.4. Profesyonel Kadroların İstihdamında Amatör Uygulamalar 115
3.6.2.5. Birlik Bütçesinin Etkin Yönetilmemesi, Bütçe Disiplininin Bozulması 116
Üçüncü Bölüm
KAMUSAL DENETİM:
HUKUKİ VE KURAMSAL BOYUT
1. KAMUSAL DENETİMİN HUKUKİ NİTELİĞİ 117
1.1. İdari Bir Olgu Olarak Kamusal Denetim 117
1.2. Bir Kamu Hizmeti Olarak Kamusal Denetim 121
2. KURAMSAL BAKIŞ 124
2.1. Kamu Himzeti Olarak Devletin Üç Temel İşlevi 124
2.2. Ekonomi–Politik Perspektiften Devletin Kültür ve Sanat Alanında Konumlandırılması 129
2.2.1. Liberal Teori ve Devlet Müdahaleciliği 129
2.2.1.1. Görünmez El, Piyasa Başarısızlıkları ve Devletin Temel İşlevleri 129
2.2.1.2. Hükümet Başarısızlıkları Argümanı ve Devletin Temel İşlevleri 135
2.2.2. Marksist Teori 141
2.2.2.1. Klasik Marksizm, Kültür–Sanat ve Devlet 141
2.2.2.2. Eleştirel Teori: Frankfurt Okulu’nun Kültür Endüstrisi Eleştirisi ve Devlet 143
2.3. Devletin Kültür Sanat Alanındaki Üç Temel İşlevi 154
2.3.1. Üretim Alanının, Üretici Güçlerin ve Araçlarının Tanımlanması, Korunması 154
2.3.2. Üretim İlişkilerinin Korunması, Geliştirilmesi 155
2.3.3. Yapısal/İşlevsel Örgütlenme ve Zor Kullanım 157
Dördüncü Bölüm
KAMUSAL DENETİMİN
UYGULAMADAKİ BOYUTLARI
1. ULUSLARARASI PERSPEKTİF 161
1.1. Uluslararası Sözleşmelerin Getirdiği Yükümlülükler 161
1.2. WIPO’nun Yaklaşımı 163
1.3. Avrupa Birliği’nde Durum 165
1.3.1. Toplu Hak Yönetim Örgütlerinin Denetiminde Etkinliğe ve Uygulama Birliğinin Tesis Edilmesine İlişkin Yapılan Çalışmalar ve Getirilen Düzenlemeler 165
1.3.1.1. Genel Olarak 165
1.3.1.2. İç Pazarda Telif Hakları ve Bağlantılı Hakların Yönetimine İlişkin Komisyon Tebliği 166
1.3.1.3. Yasal Online Müzik Servisleri için Telif Hakları ve Bağlantılı Hakların Sınırötesi Toplu Yönetimine İlişkin Tebliğ 167
1.3.1.4. Telif Hakları ve Bağlantılı Hakların Toplum Yönetimi ve İç Piyasada Müzik Eserlerinin Online Kullanımı için Çoklu Bölge Lisanslamasına İlişkin Direktif Önerisi 167
1.3.1.5. Telif Hakları ve Bağlantılı Hakların Toplum Yönetimi ve İç Piyasada Müzik Eserlerinin Online Kullanımı için Çoklu Bölge Lisanslamasına İlişkin Direktif 168
1.3.2. Üye Ülkelerdeki Görünüm 174
1.3.2.1. Genel Olarak 174
1.3.2.2. Bazı Ülke Uygulamalarına Yakın Bakış 176
1.3.2.2.1. Almanya 176
1.3.2.2.2. Fransa 181
1.3.2.2.3. Macaristan 184
1.3.2.2.4. İtalya 186
1.3.2.2.5. Yunanistan 188
2. ULUSAL PERSPEKTİF: TÜRKİYE’DE DURUM 191
2.1. Genel Olarak 191
2.2. Telif Birliklerinin Yükümlülükleri ve Lisanslama Tarifelerine İlişkin Esaslar 194
2.3. İç Denetim 195
2.3.1. İlgili Düzenlemeler 195
2.3.2. Uygulamada İç Denetimi İşlevsiz Kılan Unsurlar ve Sonuçları 196
2.3.2.1. Genel Kurul Toplantılarına Düşük Katılım 196
2.3.2.2. Birlik Organları Seçimlerinde Blok Liste Uygulaması 197
2.3.2.3. Özel Denetim Raporlarının Kısıtları 197
2.3.2.4. Fonksiyon Gaspı 198
2.3.2.5. Denetleme Kurullarının İşlevsiz Kalması 199
2.3.2.6. Haysiyet Kurullarının Gereği Gibi İşlememesi 200
2.3.2.7. Şeffaflığın Önündeki Engeller 201
2.3.2.8. Kullanıcılar Tarafından Dile Getirilen Hususlar 201
2.4. Dış Denetim 203
2.4.1. İlgili Düzenlemeler 203
2.4.1.1. Kuruluş Aşamasında Denetim 203
2.4.1.2. İşleyiş Aşamasında Gözetim ve Denetim 203
2.4.1.3. Şikayet Üzerine, Resen veya Rutin Olarak Gerçekleştirilen Denetim 204
2.4.2. Uygulama 206
2.5. Kamusal Denetim Yerindelik Denetimini Kapsar mı? 214
2.6. Telif Birlikleri Bakış Açısından Kamusal Denetimin Mevcut Durumu 216
2.7. Telif Birlikleri ve Kamusal Denetimi Yeniden Düzenleme Arayışları 219
Sonuç 225
Kaynakça 237
Kavramlar Dizini 247