Temsil Yetkisinin Verilmesi Ve Kapsamının Belirlenmesi

TEMSİL YETKİSİNİN VERİLMESİ VE KAPSAMININ BELİRLENMESİ



HULKİ CİHAN



İÇİNDEKİLER .......................................................................................................iii

KISALTMALAR CETVELİ .................................................................................. vi

KAYNAKÇA......................................................................................................... vii

Giriş ve İncelemenin Sınırlandırılması .................................................................... 1

§ 1. TEMSİL KAVRAMI, TÜRLERİ VE ŞARTLARI..................................... 3

I. Temsil Kavramı ....................................................................................... 3

A- Temsilin Amacı .............................................................................. 5

B- Temsilin Uygulanma Alanı ............................................................ 5

II. Temsil Türleri .......................................................................................... 6

A- Temsil Yetkisinin Kaynağına Göre Temsil .................................... 6

1. İradi Temsil ............................................................................ 6

2. Yasal Temsil ........................................................................... 7

B- Hukuki İşlemin Tarafına Göre Temsil............................................ 8

1. Doğrudan Temsil.................................................................... 8

2. Dolaylı Temsil........................................................................ 9

C- Temsil Yetkisinin Olması Veya Aşılmasına Göre Temsil .............. 9

1. Yetkiye Dayanan Temsil......................................................... 9

2. Yetkisiz Temsil....................................................................... 9

D- Temsil Yetkisinin Kime Bildirildiğine Göre Temsil .................... 10

1. İç Temsil............................................................................... 10

2. Dış Temsil ............................................................................ 10

E- Temsilcinin Hareket Şekline Göre Temsil ................................... 12X

1. Aktif Temsil.......................................................................... 12

2. Pasif Temsil.......................................................................... 12

F- Temsilci Sayısına Göre Temsil..................................................... 12

1. Tek Temsilci......................................................................... 12

2. Birden Çok Temsilci............................................................. 13

III. Temsilin Şartları .................................................................................... 13

A- Genel Olarak................................................................................. 13

B- Temsil Yetkisinin Bulunması ....................................................... 14

C- Temsil Olunan Ad ve Hesabına Hareket ...................................... 14

1. Açıklama İlkesi..................................................................... 14

a) Başkası Adına Hareket Edildiğinin Açıklanması............ 15

b) Kimin Adına Hareket Edildiğinin Açıklanması.............. 20

2. Açıklama İlkesinin İstisnası ................................................. 21

a) İlgili İçin İşlem................................................................ 21

b) İlgili İçin Açık İşlem....................................................... 23

c) İlgili İçin Örtülü İşlem..................................................... 26

§ 2. TEMSİL YETKİSİNİN VERİLMESİ VE GEÇERLİLİĞİ ................... 29

I. Temsil Yetkisinin Verilmesi................................................................... 29

A- Genel Olarak................................................................................. 29

B- Hukuki Niteliği............................................................................. 29

C- Yetkilendirme İşlemi .................................................................... 30

1. Genel Olarak......................................................................... 30

2. Hukuki Niteliği..................................................................... 31

3. Yetkilendirmenin Gerçekleşmesi.......................................... 32

a) İç Yetkilendirmenin Gerçekleşmesi ................................ 36

b) Dış Yetkilendirmenin Gerçekleşmesi.............................. 36

4. Temsil İlişkisinin Kurulması Bakımından

Dış Yetkilendirme................................................................. 40

a) Alman Hukuku Bakımından............................................ 40XI

TEMSİL YETKİSİNİN VERİLMESİ ve KAPSAMININ BELİRLENMESİ

b) İsviçre-Türk Hukuku Bakımından .................................. 40

II. Yetkilendirmenin Geçerli Olması.......................................................... 41

A- Genel olarak ................................................................................. 41

B- İrade Beyanı Yönünden Geçerlilik............................................... 42

1. Beyanın Sıhhatli Olması....................................................... 42

a) İradeyle Beyan Arasındaki Uyumsuzluk......................... 42

aa) Latife Beyanıyla Yapılan Yetkilendirme .................. 42

bb) Zihni Kayıtla Yapılan Yetkilendirme ....................... 43

cc) Muvazaayla Yapılan Yetkilendirme.......................... 44

b) Sakatlanmış İradeyle Yapılan Yetkilendirme.................. 46

c) Ahlaka, Genel Adaba Aykırı ve İmkânsız

İşlem İçin Yetkilendirme ................................................. 47

C- Ehliyet Yönünden Geçerlik.......................................................... 47

1. Temsilcinin Ehliyeti ............................................................. 47

2. Temsil Olunanın Ehliyeti...................................................... 50

D- Şekil Yönünden Geçerlik ............................................................. 51

1. Kural..................................................................................... 51

2. Kuralın Yol Açtığı Problemli Nokta..................................... 51

3. Varılması Gereken Sonuç ..................................................... 52

III. Temsil Yetkisinin Varsayıldığı Durumlar.............................................. 56

A- Genel Olarak................................................................................. 56

B- Temsil Olunanın Fiili Davranışları............................................... 56

1. Zımni Yetkilendirme ............................................................ 56

2. Hukuki Görünüş Temsili ...................................................... 57

3. Katlanma Temsili ................................................................. 59

IV. Yetkilendirme Sonrası Temsilcinin Hukuki Durumu ............................ 60

A- Genel Olarak................................................................................. 60

B- Temsilcinin Susması..................................................................... 61

C- Temsilcinin Temsil Yetkisini Reddetmesi.................................... 61

İÇİNDEKİLERXII

D- Temsilcinin Temsil İlişkisini Tek Taraflı Sonlandırması ............. 62

V. Temsil Yetkisinin Soyutluğu ........................................................ 63

A- İlke ve Açıklaması........................................................................ 63

B- Temel İlişki ile Bağı ..................................................................... 64

C- Soyutluk İlkesinin İstisnaları........................................................ 66

1. Temsil Yetkisinin Temel İlişkiden Kopmaz

Şekilde Verilmesi.................................................................. 66

2. Aynı Geçersizlik Sebebi....................................................... 66

3. Temsil Yetkisinin Kötüye Kullanılması ............................... 66

a) Hileli Anlaşma Yoluyla Kötüye Kullanma...................... 70

b) Temsilcinin Tek Başına Kötüye Kullanması................... 73

VI. Temsil İşleminin Şarta Bağlanması....................................................... 82

A- Genel olarak ................................................................................. 82

B- Temsil Yetkisinin Şartlı Verilmesiyle Farkı ................................. 82

§ 3. TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMININ BELİRLENMESİ ................... 85

I. Yetkinin Kapsamının Önemi ................................................................. 85

II. Temsil Olunanın Yetkilendirme Beyanı .............................................. 86

III. Yetkilendirme Beyanının 3. Kişiye Bildiriminin Etkisi......................... 86

A- 3. Kişinin İyi Niyetli Olması ........................................................ 88

B- 3. Kişinin İyi Niyetli Olmaması ................................................... 89

IV. Yetkinin Yorumu.................................................................................... 90

A- Temsil Yetkisinin Amacı.............................................................. 90

B- Temel İlişkinin Rolü..................................................................... 91

C- Yorumda İş Hayatının Verilerinin Kullanılması Gereği............... 91

D- Yorumda Somut Olay Adaleti ...................................................... 91

E- Yetki Belgesi ................................................................................ 92

F- Temsil Olunanın İhtiyacını Karşılama ......................................... 93

V. Temsil Yetkisinin Kapsamının Sınırlanması ............................................. 93XIII

TEMSİL YETKİSİNİN VERİLMESİ ve KAPSAMININ BELİRLENMESİ

A- Genel Olarak................................................................................. 93

B- Temsil Yetkisinin Kapsamının Konu Bakımından

Sınırlanması.................................................................................. 94

1. Genel Olarak......................................................................... 94

2. Genel Temsil Yetkisi ............................................................ 94

3. Özel Temsil Yetkisi .............................................................. 94

4. Belirli Bir Tür İşlem Temsil Yetkisi..................................... 98

C- Temsil Yetkisinin Kapsamının Kişi Bakımından

Sınırlanması.................................................................................. 98

1. Genel Olarak......................................................................... 98

2. Temsilcinin Kendi Kendisiyle Sözleşme Kurması............... 98

3. Çift Temsil İlişkisi.............................................................. 101

4. Birlikte Temsil Yetkisi........................................................ 102

a) Genel Olarak ................................................................. 102

b) Müteselsil Temsil Yetkisi.............................................. 103

c) Elbirliğiyle Temsil Yetkisi ............................................ 104

5. Alt Temsil Yetkisi............................................................... 106

VI. Kapsamın Sınırlanmasında Talimatın Etkisi ....................................... 111

A- Talimat Kavramı......................................................................... 111

B- Talimatın Temsil Yetkisi Üzerindeki Etkisi ............................... 112

§ 4. SONUÇ.........................................................................................................115

KAYNAKÇA ............................................................................................119