Terekenin Korunması Önlemler

Prof. Dr. Zekeriya Kurşat

İÇİNDEKİLER

İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ 

III

ÖNSÖZ 

V

İÇİNDEKİLER 

VII

KISALTMALAR 

XVII

KAYNAKÇA 

XXI

• 1. Giriş 

1

1. KISIM

GENEL OLARAK TEREKENİN KORUNMASI ÖNLEMLERİ

• 2. Terekenin Korunması Kavramı, Kurumun Amacı, Genel Esasları ve Önlemlerin Çeşitleri 

9

2.1. Terekenin Korunması Kavramı ve Kurumun Amacı 

9

2.1.1. Terekenin Korunması Kavramı 

9

2.1.2. Kurumun Amacı 

10

2.2. Terekenin Koruması Önlemlerinin Genel Esasları 

14

2.2.1. Terekenin Korunması, Mirasın Geçişi, Bölüştürülmesi yahut Tasfiyesi Anlamına Gelmez 

14

2.2.2. Terekenin Korunması Kurumu Tali Bir Kurumdur 

15

2.2.3. Terekenin Korunması, Özel Hukuk Kişileri Eliyle Yürütülen Bir Kurum Değildir 

16

2.2.4. Koruma Önlemlerine İlişkin Hükümler Birer Düzen Hükmü Niteliğindedir 

17

2.2.5. Koruma Önlemlerine İlişkin Hükümler Kamu Düzenine İlişkindir ve Emredici Niteliktedir 

19

2.2.6. Koruma Önlemlerinin Alınabilmesi İçin Kural Olarak Talep Gerekmez 

21

2.2.7. Koruma Önlemleri Kanunda Sınırlayıcı Bir Şekilde Sayılmamıştır 

23

2.2.8. Koruma Önlemleri Miras Paylarını Değil Terekenin Tamamını Hedef Alır 

23

2.3. Koruma Önlemlerinin Çeşitleri 

24

• 3. Genel Önlemler (Hâkimin Genel Olarak Önlem Alma Yetkisi) 

26

1. KISIM

TEREKENİN KAYDEDİLMESİ VE MÜHÜRLENMESİ

• 4. Terekenin Deftere Kaydedilmesi 

33

4.1. Terekenin Deftere Kaydedilmesi Kavramı, Kurumun Amacı, Benzer Kurumlarla İlişkisi: 

34

4.1.1. Kavram 

34

4.1.2. Kurumun Amacı 

35

4.1.3. Benzer Kurumlarla İlişki 

36

4.2. Terekenin Deftere Geçirilmesi ile Mühürlenmesi Arasındaki İlişki: 

41

4.3. Terekenin Deftere Kaydedilmesini Gerektiren Haller: 

44

4.3.1. Mirasçılar Arasında Vesayet Altına Alınmış veya Alınması Gereken Kimsenin Bulunması 

45

4.3.2. Mirasçılardan Temsilcisi Olmayan Birinin Uzun Süreden Beri Bulunamaması 

47

4.3.2.1. Uzun Süreden Beri Bulunamama 

48

4.3.2.2. Temsilcinin Bulunmaması 

52

4.3.3. Mirasçılardan veya İlgililerden Birinin Talebi 

53

4.4. Deftere Kaydedilecek Tereke Değerleri: 

57

4.4.1. Kaydedilmesi Gereken Unsurlar 

57

4.4.2. Tereke Unsurlarının Tespiti Bakımından Bilgi Verme Yükümlülüğü 

64

4.5. Terekenin Deftere Kaydedilmesinin Zamanı: 

65

4.6. Terekenin Deftere Kaydedilmesi Usulü: 

69

4.7. Terekenin Deftere Kaydedilmesinin Sonuçları: 

73

• 5. Terekenin Mühürlenmesi 

77

5.1. Terekenin Mühürlenmesi Kavramı 

77

5.2. Terekenin Mühürlenmesinin Amacı ve İşlevi 

79

5.3. Mühürlemenin Uygulanışı 

81

5.3.1. Terekenin Mühürlenme Yeri ve Zamanı 

81

5.3.2. Mühürlemenin Kapsamı 

84

5.3.2.1. Genel Olarak 

84

5.3.2.2. Mirasbırakanla Birlikte Oturanların İhtiyaçlarının Göz önünde Bulundurulması 

86

5.3.2.3. Alacaklıların Talebi Üzerine Yapılan Mühürleme . 89

5.3.3. Mühürleme İşleminin Uygulanış Usulü: 

90

5.4. Mühürlemeye Aykırı Davranışlar ve Sonuçları 

93

III. KISIM

TEREKENİN RESMEN YÖNETİLMESİ

• 6. Terekenin Resmen Yönetilmesi 

97

6.1. Terekenin Resmen Yönetilmesi Kurumunun Genel Olarak Tanıtımı 

99

6.1.1. Terekenin Resmen Yönetilmesi Kavramı 

99

6.1.2. Kurumun Amacı 

102

6.1.3. Yakın Kurumlarla İlişkisi 

103

6.2. Resmi Yönetimi Gerektiren Haller 

106

6.2.1. Genel Olarak 

106

6.2.2. Kanun’da Belirtilen Sebepler 

108

6.2.2.1. Temsilci Bırakmaksızın Ortadan Uzun Süre Kaybolan ve Bulunamayan Mirasçının Varlığı 

108

6.2.2.2. Hak İddia Edenlerin Hiçbirinin Mirasçılık Sıfatlarını İspat Edememeleri veya Mirasbırakanın Herhangi Bir Mirasçısının Bulunup Bulunmadığının Şüpheli Olması 

113

6.2.2.2.1. Mirasçı Olduklarını İddia Eden Kişilerin Hiçbirinin Bunu İspat Edememesi 

113

6.2.2.2.2. Mirasbırakanın Mirasçısının Bulunup Bulunmadığının Şüpheli Olması 

116

6.2.2.3. Mirasçıların Tamamının Tespit Edilememesi 

116

6.2.2.4 Kanunun Diğer Yerlerinde Belirtilen Haller 

119

6.2.2.4.1. Kendisine Teslim Edilen Vasiyetnameyi İnceleyen Hâkimin Terekenin Resmen Yönetilmesi Kararı Vermesi (MK. m. 595/f. son) 

120

6.2.2.4.2. Önmirasçının Güvence Göstermemesi veya Artmirasçının Beklenen Haklarını Tehlikeye Düşürmesi Durumunda Mirasın Resmen Yönetilmesi (MK. m.523/f. 3) 

127

6.2.2.4.3. Mirasın Açıldığı Anda Sağ Olup Olmadığı İspat Edilemeyen Mirasçının Miras Payının Resmen Yönetilmesi (MK. m. 586/f. 1) 

130

6.2.2.4.4. Miras Sebebiyle İstihkak Davasında Koruma Önlemi Olarak Terekenin Resmen Yönetilmesi Kararı Verilebilmesi (MK. m. 637/f. son) 

132

6.2.2.4.5. Resmi Tasfiye Uyarınca Terekenin Yönetilmesi (MK. m. 634/f. 1) 

133

6.2.2.4.6. Mirasçılardan Birinin Ödemeden Acziyet İçerisinde Olması Halinde Diğer Mirasçıların Haklarının Korunması İçin Terekenin Resmen Yönetilmesi (MK. m. 640/f. son) 

135

6.2.3. MK. m. 427, 589 ve 592’nin Birlikte Değerlendirilmesi 

136

6.2.3.1. MK. m. 592/f. 1/b. 1’in Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendirilmesi 

136

6.2.3.2. MK. m. 592/f. 1/b. 2’in Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendirilmesi 

143

6.2.3.3. MK. m. 592/f. 1/b. 3’ün Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendirilmesi 

145

6.2.4. HMK. m. 55’in Değerlendirilmesi 

146

6.3. Resmi Yönetimin İşleyişi 

147

6.4. Tereke Resmi Yöneticisi 

148

6.4.1. Atanması 

148

6.4.1.1. Genel Olarak 

148

6.4.1.2. Tereke Resmi Yöneticisinin Sulh Hâkimi Tarafından Belirlenmesi 

148

6.4.1.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Kanun Tarafından Belirlenmesi 

152

6.4.1.3.1. Mirasbırakanın Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Atamış Olması 

153

6.4.1.3.2. Mirasbırakanın Veli yahut Vasisinin Bulunması 

160

6.4.1.3.3. Her İki Durumun Birleşmesi Hali 

162

6.4.2. Hukuki Durumu yahut Niteliği 

164

6.4.3. Görev ve Yetkileri 

173

6.4.3.1. Genel Olarak 

173

6.4.3.2. Tereke Resmi Yöneticisinin Yetki ve Görev Sınırı 

174

6.4.3.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Eşit Muamele, Sadakat ve Özen Yükümlülüğü 

183

6.4.3.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Temsil Yetkisi 

185

6.4.3.4. Tereke Resmi Yöneticisinin Kanun’da Sayılan Görevleri 

191

6.4.3.4.1. Terekenin Deftere Kaydedilmesi 

191

6.4.3.4.2. Gereken Koruma Önlemlerinin Alınması 

192

6.4.3.4.3. Terekedeki Malların Satılması 

193

6.4.3.4.4. Mirasbırakanın Alacaklarının Tahsili ve Borçlarının Ödenmesi 

195

6.4.3.4.5. Vasiyetlerin Yerine Getirilmesi 

196

6.4.3.4.6. Terekeye Dâhil Para ve Yatırımlarla İlgili Görevler 

198

6.4.3.4.7. Terekedeki İşletmelerle İlgili Görevler 

201

6.4.3.5. Tereke Resmi Yöneticisinin Görev ve Yetkilerinin Genel Değerlendirmesi 

202

6.4.4. Tereke Resmi Yöneticisinin Ücret ve Masraf Talep Edebilmesi 

204

6.4.5. Sorumluluğu ve Denetlenmesi 

207

6.5. Resmi Yönetimin Sona Ermesi 

215

• 7. Mirasçıların İlan Suretiyle Saptanması Usulü veya Mirasçıların Çağrılması 

220

7.1. Mirasçıların Çağrılması Kurumunun Amacı 

222

7.2. Kurumun Esasları ve İşleyişi 

223

7.3. Kurumun Hukuki Sonuçları 

228

1. KISIM

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR İLE İLGİLİ ÖNLEMLER

• 8. Ölüme Bağlı Tasarruflarla İlgili Önlemlere İlişkin Genel Açıklamalar 

235

• 9. Vasiyetnamenin Teslim Edilmesi 

238

9.1. Genel Olarak 

238

9.2. Teslim Borcunun Amacı ve Hukuki Niteliği 

239

9.3. Teslim Yükümlüleri 

242

9.3.1. Genel Olarak 

242

9.3.2. Resmi Merciler 

244

9.3.3. Özel Hukuk Kişileri 

246

9.4. Teslim Konusu Belgeler 

248

9.4.1. Vasiyetnameler 

248

9.4.1.1. Genel Olarak 

248

9.4.1.2. Vasiyetname Türleri Bakımından Özellikler 

250

9.4.1.3. Yokluk veya Geçersizliğin Etkisi 

252

9.4.2. Miras ve Mal Rejimi Sözleşmeleri 

258

9.5. Teslimin Şartları ve Gerçekleşmesi (Şekli, Zamanı ve Yeri) 

258

9.6. Teslim Çerçevesinde Müeyyideler ve Sorumluluk 

262

9.7. Teslimin Sonuçları (Teslim Sonrası Hâkimin Görevleri) 

268

• 10. Vasiyetnamenin Açılması 

273

10.1. Genel Olarak 

273

10.2. Vasiyetnamenin Açılması Kavramı, Amacı ve Fonksiyonu 

274

10.3. Açılma Usulüne Tabi Tutulabilecek Belgeler 

277

10.3.1. Vasiyetname 

277

10.3.2. Miras ve Mal Rejimi Sözleşmeleri 

282

10.4. Açılma Usulü 

282

10.4.1. Genel Olarak 

282

10.4.2. Açılma Usulünün Uygulanacağı Yer ve Zaman 

283

10.4.2.1. Açılma Yeri 

283

10.4.2.2. Açılma Zamanı 

284

10.4.3. İlgililerin Çağrılması 

292

10.4.4. Açılma Merasimi 

301

10.5. Vasiyetnamenin Açılmasının Sonuçları 

304

• 11. Vasiyetnamenin Bir Örneğinin Tebliği 

309

11.1. Genel Olarak 

309

11.2. Kendilerine Tebliğ Yapılacak Kişiler 

310

11.3. Tebliği Gereken Belgeler 

313

11.4. Tebliğ Usulü 

316

11.5. Vasiyetnamenin Örneğinin Tebliğ Edilmesinin Sonuçları 

319

• 12. Vasiyetnamenin Tenfizi 

321

• 13. Miras Sözleşmeleri İle İlgili Önlemler 

329

13.1. Genel Açıklamalar ve Mevcut Durum 

329

13.2. Miras Sözleşmelerinin Korunması İhtiyacı 

334

13.3. Miras Sözleşmeleri Bakımından Koruma Önlemlerinin Alınması İmkânı 

339

13.4. Özel Olarak Miras Sözleşmelerinin Teslimi ve Açılmasının Özellikleri 

341

13.5. Mal Rejimi Sözleşmelerine İlişkin Değerlendirilme 

343

1. KISIM

MİRASÇILIK BELGESİ

• 14. Mirasçılık Belgesi Verilmesi 

349

14.1. Terminoloji ve Kavram 

351

14.2. Mirasçılık Belgesinin Amacı ve Hukuki Niteliği 

353

14.3. Mirasçılık Belgesi Verilebilecek Kişiler 

360

14.3.1. Yasal Mirasçılar 

361

14.3.2. Atanmış Mirasçılar 

371

14.3.3. Vasiyet Alacaklıları 

373

14.3.4. Kanun’da Belirtilmeyen Diğer Kişilerin Durumunun Değerlendirilmesi 

374

14.4. Mirasçılık Belgesi Talebi Üzerine İzlenecek Usul 

380

14.4.1. Talep Şartı 

380

14.4.2. Mirasçılık Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Zamanlama (Belgenin Düzenlenmesini Geciktirebilecek Haller) 

384

14.4.3. Görevli ve Yetkili Mahkeme 

386

14.4.4. Talebi Değerlendirmede İzlenecek Usul 

392

14.4.4.1. Yargılama Usulü 

392

14.4.4.2. Yasal Mirasçıların Talebinin Değerlendirilmesinde İzlenecek Usul 

396

14.4.4.3. Atanmış Mirasçılar Bakımından İzlenecek Usul 

406

14.4.4.3.1. Atanmış Mirasçılar Bakımından İtiraza Uğramama Şartı 

406

14.4.4.3.2. İtiraz Edebilecek Kişiler 

408

14.4.4.3.3. İtiraz Süresi 

411

14.4.4.3.4. Sürenin Başlangıcı Sorunu 

413

14.4.4.3.5. İtirazın Şekli ve İçeriği 

417

14.4.4.3.6. İtirazın Gerçekleşmesinin Etkisi 

419

14.4.4.3.7. İtirazın Gerçekleşmemesinin Etkisi 

424

14.5. Mirasçılık Belgesinin İçeriği ve Şekli 

426

14.6. Mirasçılık Belgesinin Hukuki Etkileri 

437

14.7. Mirasçılık Belgesinin Düzeltilmesi veya İptali 

450

14.8. Mirasçılık Belgesine Güvenerek İşlem Yapan Üçüncü Kişilerin İyiniyetinin Korunması Meselesi 

461

14.9. Vasiyet Alacaklılarının Belgelerine İlişkin Açıklamalar 

474

1. KISIM

KORUMA ÖNLEMLERİNİN UYGULANMASI VE SONA ERMESİ

• 15. Koruma Önlemlerinin Alınması ve Uygulanması Usulü 

479

15.1. Görevli ve Yetkili Mahkeme 

479

15.2. Hâkimin Talep Üzerine veya Re’sen Harekete Geçebilmesi 

487

15.3. Koruma Önlemlerinin Zamanlaması 

489

15.4. Yargılama Usulü 

490

15.5. Koruma Önlemleri Uyarınca Alınan Kararlara Karşı Kanun Yolları 

492

15.6. Koruma Önlemlerine İlişkin Giderlerin Karşılanması 

498

15.7. Önlemlerin Alınmasının Milletlerarası Özel ve Usul Hukuk Boyutu 

500

15.8. Avrupa Birliği Hukukunun Konuya Yaklaşımı 

523

• 16. Koruma Önlemlerinin Sona Ermesi 

526

• 17. Sonuç 

528