THEMIS – Tarih Notları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz v
TARİH BİLİMİ HAKKINDA 1
1. Bölüm
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
I. TÜRK ADI VE ANLAMI 3
II. TÜRKLERİN ANAYURDU VE GÖÇLERİ 3
III. TÜRKLERİN İLK KÜLTÜR MERKEZLERİ 5
IV. İSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI 6
A. İskitler (Sakalar) (M.Ö. VIII–III. yy) 6
B. Asya (Büyük) Hun İmparatorluğu (M.Ö. IV. – M.S. 216) 7
C. Avrupa Hun Devleti (Batı Hun Devleti) (375–469) 9
D. Birinci Köktürk (Göktürk) Devleti (552 – 659) 10
E. Kutluk Devleti (II. Köktürk Devleti) (682 – 744) 12
F. Uygurlar (744 – 840) 14
V. DİĞER TÜRK DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI 17
A. Avarlar (Cücenler, Juan Juanlar, Aparlar) 17
B. Karluklar 18
C. Kırgızlar 18
D. Hazarlar 19
E. Peçenekler 20
F. Oğuzlar (Uzlar) 20
G. Sibirler (Sabirler) 21
H. Bulgarlar 21
I. Macarlar 22
İ. Türgişler 22
J. Kıpçaklar (Kumanlar) 23
K. Akhunlar (Eftalitler) 23
L. Kimekler (Yemekler) 23
M. Başkırtlar (Başkurtlar, Başkortlar) 24
VI. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK 24
A. Devlet Yönetim Yapısı 25
B. Sosyal – Ekonomik Yaşam 32
C. Ordu Teşkilatı 34
D. Hukuk 35
E. Din ve İnanış 36
F. Yazı, Dil ve Edebiyat 38
G. Bilim ve Sanat 39
2. Bölüm
İLK TÜRK – İSLAM DEVLETLERİ
I. TÜRKLERİN İSLAMİYETİ BENİMSEMESİNDEKİ ETKENLER 43
II. İLK TÜRK – İSLAM DEVLETLERİ 44
A. Karahanlılar (İlig Hanlılar) (840–1212) 44
B. Gazneliler – (Yeminiler – Sebükteginiler) (963–1187) 46
C. Büyük Selçuklu Devleti (1038–1157) 47
D. Harzemşahlar Devleti (1097 – 1231) 50
E. Babür Devleti (1526 – 1858) 51
III. MISIR’DA KURULAN İLK TÜRK – İSLAM DEVLETLERİ 51
A. Tolunoğulları (868–905) 51
B. Akşitler [İhşidler] (935–969) 52
C. Eyyubiler (1174–1250) 52
D. Memlükler (Kölemenler) (1250–1517) 53
IV. YAKIN DOĞU VE ASYA’DA KURULAN DİĞER DEVLETLER 54
A. Moğol Devleti (1196 – 1227) 54
B. TİMUR DEVLETİ (1369 – 1507) 56
V. TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK 57
A. Devlet Yönetimi 58
B. Sosyal ve Ekonomik Yaşam 62
C. Toprak Yönetimi 64
D. Ordu 64
E. Hukuk 66
F. Dil ve Edebiyat 66
G. Bilim 67
H. Sanat 69
3. Bölüm
TÜRKİYE TARİHİ (XI. − XIV. YÜZYIL)
I. ANADOLU’DA KURULAN İLK TÜRK BEYLİKLERİ 71
A. Saltukoğulları 71
B. Mengücekler 71
C. Çaka Beyliği 72
D. Danişmentoğulları 72
E. Artukoğulları 72
F. Malazgirt Savaşı’ndan Sonra Kurulan Diğer Beylikler 73
II. ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ (1077–1308) 73
III. TÜRKİYE (ANADOLU) SELÇUKLU DEVLETİ’NDE KÜLTÜR VE UYGARLIK 76
A. Devlet Yönetimi 76
B. Sosyal ve Ekonomik Yaşam 79
C. Toprak Yönetimi 81
D. Ordu 82
E. Din ve İnanış 83
F. Dil ve Edebiyat 83
G. Sanat 84
H. Bilim 85
IV. ANADOLU–İRAN–IRAK BÖLGESİNDE KURULAN DEVLETLER 85
A. Karakoyunlu Devleti (1365–1469) 85
B. Akkoyunlu Devleti (1398–1502) 86
C. Eretna Devleti ve Kadı Burhanettin Devleti 86
V. İKİNCİ TÜRK BEYLİKLERİ DÖNEMİ 86
4. Bölüm
OSMANLI DEVLETİ
1. Ayrım
OSMANLI DEVLETİ KURULUŞ DÖNEMİ (1299–1453)
I. OSMANLI DEVLETİ’NİN SİYASİ VARLIĞI 89
II. OSMANLI KURULUŞ DÖNEMİ 91
2. Ayrım
OSMANLI DEVLETİ’NİN YÜKSELME DÖNEMİ (1453–1579)
I. YÜKSELME DÖNEMİ PADİŞAHLARI 98
II. YÜKSELME DÖNEMİNDE YAPILAN ÖNEMLİ DENİZ SAVAŞLARI 103
3. Ayrım
XVII. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ DURAKLAMA DÖNEMİ (1579–1699)
I. DURAKLAMANIN NEDENLERİ 107
II. DURAKLAMA DÖNEMİ (17. YY) İSYANLARI 108
A. İstanbul (Merkez) İsyanları 108
B. Celali (Anadolu) İsyanları 109
C. Eyalet İsyanları 109
III. ONYEDİNCİ (XVII.) YÜZYIL ISLAHAT HAREKETLERİ 112
A. Onyedinci Yüzyılda Islahat Yapan Padişahlar 112
B. Onyedinci Yüzyılda Islahat Yapan Sadrazamlar 113
4. Ayrım
XVIII. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ GERİLEME DÖNEMİ
(1699 –1792)
I. GERİLEME DÖNEMİ GELİŞMELERİ 116
II. ONSEKİZİNCİ (XVIII.) YÜZYIL ISLAHAT HAREKETLERİ 118
A. Onsekizinci Yüzyılda Islahat Yapan Padişahlar 118
5. Ayrım
XIX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ DAĞILMA DÖNEMİ
(1792 –1909)
I. DAĞILMA DÖNEMİ GELİŞMELERİ 123
A. Kabakçı Mustafa İsyanı 125
B. Sırp İsyanı (1804–1878) 125
C. Yunan İsyanı (1814–1829) 126
D. Mısır İsyanı (1833–1839) 126
E. Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833) 126
F. Balta Limanı Ticaret Antlaşması (1838) 127
G. Londra Mukavelenamesi (1840) 127
H. Londra Boğazlar Sözleşmesi (1841) 127
I. Kırım Savaşı (1853–1856) 128
İ. İstanbul (Tersane) Konferansı (1876) 129
J. Londra Protokolü (1877) 129
K. 1877–1878 Osmanlı Rus Savaşları (93 Harbi) 129
II. ONDOKUZUNCU (XIX.) YÜZYIL ISLAHATLARI 130
A. Ondokuzuncu Yüzyılda Islahat Yapan Padişahlar 130
6. Ayrım
XX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ
I. İKİNCİ MEŞRUTİYET (24 Temmuz 1908) 145
II. 31 MART OLAYI (13 Nisan 1909) 149
III. TÜRK OCAKLARI 150
IV. TRABLUSGARP SAVAŞI (1911–1912) 153
V. BALKAN SAVAŞLARI (1912–1913) 154
A. Birinci Balkan Savaşı (1912–1913) 154
B. İkinci Balkan Savaşı 156
VI. BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI (1914–1918) 158
A. Birinci Dünya Savaşı Sürecinde Meydana Gelen Olaylar 158
B. Osmanlı Devleti'nin Savaştığı Cepheler 160
C. Brest–Litovsk Antlaşması (3 Mart 1918) 168
D. Birinci Dünya Savaşı Sırasındaki Gelişmeler ve Gizli Antlaşmalar 169
E. ABD’nin Birinci Dünya Savaşı’na Girmesi 170
F. Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918) 170
G. Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918) 171
H. Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919) 174
I. San Remo Konferansı (19–26 Nisan 1920) 175
İ. Birinci Dünya Savaşı'nın Sonuçları 177
J. İzmir’in İşgali 179
K. Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın Örgütlenmesi (Cemiyetler) 180
II. KUV–Yİ MİLLİYE 185
III. DİĞER DÜZENSİZ BİRLİKLER 188
7. Ayrım
OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN KÜLTÜR VE UYGARLIĞI
I. DEVLET YÖNETİMİ 189
A. Osmanlı Merkez Yönetimi 190
B. Taşra Yönetimi 201
II. ORDU YÖNETİMİ (ASKERİ TEŞKİLAT) 204
A. Osmanlı Kara Ordusu 205
B. Deniz Kuvvetleri 209
III. TOPRAK YÖNETİMİ 210
A. Mülk Topraklar 210
B. Miri Topraklar 210
C. Vakıf Topraklar 212
IV. MALİYE 214
A. Osmanlı Mali Örgütlenmesi 214
B. Osmanlı Para Politikası 215
C. Osmanlı Hazinesi 216
D. Osmanlı Bankaları 216
E. Osmanlı Vergi Sistemi 217
V. HUKUK 219
A. Örfi Hukuk 221
B. Şer’i Hukuk 221
VI. TOPLUM YAPISI 222
VII. EĞİTİM 223
VIII. BİLİM 225
IX. YAZI, DİL VE EDEBİYAT 226
X. SANAT 228
5. Bölüm
İNKILÂP TARİHİ
1. Ayrım
MİLLİ MÜCADELEYE HAZIRLIK DÖNEMİ
I. MUSTAFA KEMAL’İN İSTANBUL’DAKİ ÇALIŞMALARI 237
II. MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI 238
III. HAVZA GENELGESİ (28–29 Mayıs 1919) 239
IV. AMASYA GENELGESİ (20–22 Haziran 1919) 240
V. ERZURUM KONGRESİ (23 Temmuz–7 Ağustos 1919) 241
VI. SİVAS KONGRESİ (4–11 Eylül 1919) 244
VII. BÖLGESEL KONGRELER 247
2. Ayrım
KONGRELER SONRASI DÖNEM
I. AMASYA GÖRÜŞMESİ [PROTOKOLÜ (20–22 Ekim 1919)] 251
II. KOMUTANLAR TOPLANTISI (16–28 Kasım 1919) 252
III. TEMSİL HEYETİ’NİN ANKARA’YA GELMESİ (27 Aralık 1919) 253
IV. SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ’NİN TOPLANMASI (12 Ocak 1920) 254
V. MÎSÂK–I MİLLÎ KARARLARI 255
VI. İSTANBUL’UN İŞGALİ (16 Mart 1920) 257
VII. BASIN ALANINDAKİ GELİŞMELER 260
3. Ayrım
BİRİNCİ TBMM DÖNEMİ
I. BİRİNCİ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN AÇILMASI (23 Nisan 1920) 264
II. BİLECİK GÖRÜŞMELERİ (5 Aralık 1920) 274
4. Ayrım
KURTULUŞ SAVAŞI’NDA MUHAREBELER DÖNEMİ
I. DOĞU CEPHESİ 276
II. GÜNEY CEPHESİ 277
III. BATI CEPHESİ 279
VI. LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI (24 Temmuz 1923) 296
5. Ayrım
ATATÜRK DÖNEMİ İÇ POLİTİKA
I. KALICI BARIŞ SONRASI GELİŞMELERİ 301
6. Ayrım
ATATÜRK İLKELERİ
I. ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE SİSTEMİ VE ÖZELLİKLERİ 313
II. ATATÜRK İLKELERİ 313
7. Ayrım
ATATÜRK İNKILÂPLARI
I. TÜRK İNKILÂBI’NIN ÖZELLİKLERİ 322
II. SİYASİ ALANDA YAPILAN İNKILÂPLAR 322
III. TOPLUMSAL ALANDA YAPILAN İNKILÂPLAR 327
IV. HUKUK ALANINDAKİ İNKILÂPLAR 330
V. EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA İNKILÂPLAR 335
VI. EKONOMİK ALANDA YAPILAN İNKILÂPLAR 342
VII. SAĞLIK ALANINDAKİ GELİŞMELER 351
VIII. SANAT ALANINDAKİ GELİŞMELER 352
8. Ayrım
ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI
(1923–1938 DÖNEMİ)
ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI (1923–1938 DÖNEMİ) 355
9. Ayrım
ATATÜRK’ÜN ÖĞRENİM HAYATI,
YAPTIĞI GÖREVLER VE YAZILI ESERLERİ
I. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN ÖĞRENİM HAYATI 363
II. ASKERÎ GÖREVLERİ 363
III. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN ESERLERİ 366
IV. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN MİRASINDAN PAY BIRAKTIĞI YERLER 367
V. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN KARDEŞLERİ 367
VI. ATATÜRK ULUSLARARASI BARIŞ ÖDÜLÜ ALANLAR 367
VII. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN KULLANDIĞI MÜSTEAR (TAKMA) ADLAR 368
VIII. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN SÖYLEDİĞİ ÖNEMLİ SÖZLER VE SÖYLEDİĞİ YERLER 368
IX. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN FİKİR HAYATINI ETKİLEYEN YAZARLAR, DÜŞÜNÜRLER VE FİKİR AKIMLARI 369
10. Ayrım
ATATÜRK SONRASI DIŞ POLİTİKA
I. HATAY SORUNU (SANCAK SORUNU) (30 Haziran 1939) 372
6. Bölüm
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ
I. BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NIN SİYASİ VE EKONOMİK SONUÇLARI 375
A. Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919) 375
B. Versailles (Versay) Barış Antlaşması (28 Haziran 1919) 376
C. İkinci Dünya Savaşı Öncesinde Devletleri Etkileyen İdeolojiler 377
II. SSCB’NİN KURULMASININ ORTA ASYA TÜRK TOPLUMLARINA ETKİLERİ 378
A. Türkistan Milli Mücadelesi ve Basmaci Hareketi 379
III. ORTADOĞU’DA KURULAN MANDA YÖNETİMLERİ VE AFRİKA’DAKİ SÖMÜRGECİLİK FAALİYETLERİNİN SİYASİ SONUÇLARI 380
A. Gizli Antlaşmalar 380
B. Balfour Bildirisi (2 Kasım 1917) 380
C. Ortadoğu’da İngiltere’nin Manda Yönetimleri 380
D. Ortadoğu’da Fransa’nın Manda Yönetimleri 381
IV. MODERN JAPONYA’NIN DOĞUŞU VE MEİJİ RESTORASYONU (1868–1912) 381
V. BİRİNCİ VE İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ARASI DÖNEMDE MEYDANA GELEN SİYASİ VE EKONOMİK GELİŞMELER 382
VI. BİRİNCİ VE İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ARASI DÖNEMDE OLUŞAN ULUSLARARASI SİYASİ VE ASKERİ DENGE 383
A. Almanya ve Yaşam Alanı (Hayat Sahası) 383
B. İtalya ve Bizim Deniz (Mare Nostrum) 384
C. Japonya ve Ortak Refah Alanı (Yeni Japon Düzeni) 384
VII. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI 384
A. İkinci Dünya Savaşı’nın Nedenleri 385
B. İkinci Dünya Savaşı’nın Başlaması 385
C. İkinci Dünya Savaşı’nın Seyrini Değiştiren Olaylar 386
D. İkinci Dünya Savaşı Sonlarında Toplanan Konferanslar 387
VIII. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE İNSAN HAKLARI 388
A. Atom Bombaları ve Etkileri 388
B. İkinci Dünya Savaşı Sürecinde Yaşanan İnsan Hakları İhlalleri 389
C. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 389
IX. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA TÜRKİYE’NİN DIŞ POLİTİKASI 389
X. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SÜRECİNDE TÜRKİYE’DE YAŞANAN SİYASİ, SOSYAL VE EKONOMİK GELİŞMELER 390
XI. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NIN EKONOMİK VE SİYASİ SONUÇLARI 391
A. İki Kutuplu Dünya Düzeninin Ortaya Çıkması 391
B. Ortadoğu’nun Yeniden Şekillenmesi: Filistin Sorunu 393
C. İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Berlin Buhranı 394
D. Avrupa Birliği 395
XII. AFRİKA VE ASYA KITASINDAKİ BAĞIMSIZLIK MÜCADELELERİ 395
A. Hindistan ve Pakistan 395
B. Fransa’nın Cezayir’i İşgali 396
C. Güney Afrika ve Apartheid 397
D. Ortadoğu ve BAAS Rejimleri 397
XIII. SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİNDE TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA MEYDANA GELEN OLAYLAR 398
A. Truman Doktrini ve Türkiye–ABD İlişkileri 398
B. Kore Savaşı ve Türk Dış Politikası 398
XIV. DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ’NDE MEYDANA GELEN SİYASİ, SOSYAL VE EKONOMİK OLAYLAR 399
A. Demokrat Parti’nin Kurulma Süreci 399
B. Türk Demokrasi Tarihinde 1946–1950 Seçimleri 400
C. Demokrat Parti’nin Kurulması (7 Ocak 1946) 400
D. Gümüş Motor 402
E. 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi (27 Mayıs İhtilali) 403
F. Türkiye’nin İlk Otomobili “Devrim” 403
XV. YUMUŞAMA DÖNEMİ GELİŞMELERİ 403
A. Yumuşama Dönemi (Detant) 403
B. Yumuşama Dönemi Etkileri 404
C. Yumuşama Dönemi Çatışmaları 404
D. Bağlantısızlar Hareketi’nin Doğuşu 408
E. Arap – İsrail Savaşları 408
F. Küresel Güçler ve Arap–İsrail Savaşları 409
G. 1960 Sonrası Enerji Kaynakları ve 1973 Petrol Krizi 410
Ğ. İran–Irak Savaşı 410
H. ABD’de Irkçılık Karşıtı Hareketler 411
I. 1968 kuşağı 411
İ. Dünyada Uzay Çalışmaları 411
XVI. YUMUŞAMA DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASINI ETKİLEYEN GELİŞMELER 412
A. Türkiye–SSCB–ABD İlişkileri 412
B. Türk–Yunan İlişkileri 413
XVII. YUMUŞAMA DÖNEMİ’NDE TÜRKİYE’DE MEYDANA GELEN SİYASİ GELİŞMELER 417
A. 12 Eylül Askeri Müdahalesi 417
B. 1982 Anayasası ve Önemli Özellikleri 418
XVIII. SSCB’NİN SONRASINDA YAŞANAN SİYASİ GELİŞMELER 418
XIX. SSCB’NİN DAĞILMASI VE UYDUSU OLAN DEVLETLER 419
A. Bosna Savaşı (1992–1995) 419
B. Kosova Savaşı (1998–1999) 420
XX. KÜRESELLEŞEN DÜNYADA ORTADOĞU VE AZERBAYCAN’DA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER 420
A. 1990 ve 2003 Körfez Savaşları 420
B. Hocalı Katliamı 420
XXI. KÜRESELLEŞEN DÜNYADA ÖNEMLİ GELİŞMELER 420
A. Arap Baharı (Twiter Devrimi, Facebook Devrimi) 420
Kaynakça 423