Toplu İş Hukukundan Doğan Davalar ve Çözüm Yolları
Mustafa KILIÇOĞLU ( Yargıtay 9. HD. Onursal Başkanı - Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi - İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku ABD Öğretim Üyesi )
Ömer Faruk TÜFEK ( Ankara 2. İş Mahkemesi Yargıcı )
İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BASIYA SUNUMV
İKİNCİ BASIYA SUNUM.VII
İÇİNDEKİLERIX
YARARLANILAN KAYNAKLAR.XVII
KISALTMALARXXVII
TOPLU İŞ HUKUKU
1. TOPLU İŞ HUKUKU KAVRAMI1
GENEL OLARAK 1
TOPLU İŞ HUKUKUNA HÂKİM OLAN İLKELER3
Genel Olarak .3
AYM’nin Bireysel Başvuru Kararları İle Getirilen Bakış Açısı .5
2. TOPLU İŞ HUKUKUNUN İŞLEVİ .6
3. TOPLU İŞ HUKUKUNUN YABANCI HUKUKLARDAKİ YERİ.7
BİRİNCİ KISIM
SENDİKA DAVALARI (SENDİKAL UYUŞMAZLIKLAR – SENDİKA DAVALARI)
Birinci Bölüm
AMAÇ VE TANIMLAR
4. SENDİKA KAVRAMI11
TERMİNOLAJİ 11
SENDİKANIN UNSURLARI.13
5. SENDİKA HUKUKUNUN TARİHSEL SERÜVENİ15
DIŞ ÜLKELERDE15
ÜLKEMİZDE 16
6. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ18
SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ÖZELLİĞİ18
SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN YERİ .19
Konuları Bakımından Sendika Özgürlüğü 19
Kişi Bakımından Sendika Özgürlüğü21
Kişisel ve Toplu Sendika Özgürlükleri Konusunda Öncelik Sonralık Sorunu21
III. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN NORMATİF SINIRLARI21
SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN NORMATİF KORUNMASI .22
X İçindekiler
7. SENDİKALAR KANUNUNUN DİĞER KANUNLARLA İLİŞKİSİ VE
METODOLOJİ27
8. MUHAKAME USULÜ .30
GÖREV.30
YETKİ .36
İkinci Bölüm
KURULUŞ İLKELERİ
9. İŞKOLU SENDİKACILIĞI VE İŞKOLU TESPİTİ DAVALARI.40
İŞKOLU BELİRLENMESİ VE İŞKOLU TESPİTİ DAVALARI40
İşkolu Belirlenmesi .40
İtiraz 77
10. SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN KURULUŞ ESASLARI.89
KURULUŞLAR89
KURUCULUK KOŞULLARI.90
III. KURULUŞ USULU.95
KURULUŞLARIN TÜZÜĞÜ96
Üçüncü Bölüm
SENDİKALARIN İŞLEYİŞİ VE DAVA YOLLARI
11. SENDİKA ORGANLARI VE DAVA YOLLARI 98
SİSTEMETİK98
GENEL KURULLAR100
Genel Kurulun Oluşumu .100
Genel Kurulun Görev ve Yetkileri105
Genel Kurulun Toplantı Zamanı .107
Çağrı Prosedürü.112
Genel Kurulun Toplantı ve Karar Yeter Sayısı.113
Genel Kurulda Yapılacak Seçimlerde Uyulacak Esaslar 114
Dava Yolu .116
a) Genel kurul ve seçimlerin iptali – Kayyum Tayini .116
b) Genel Kurulda Alınan Kararların İptali.119
Genel Kurul Dışında Yapılan Delege Seçimi134
III. YÖNETİM KURULU 136
DİSİPLİN KURULU139
İçindekiler XI
DENETLEME KURULLARI VE DENETÇİLER140
SENDİKA ORGANLARINA SEÇİLEN ÜYELERİN YENİDEN SEÇİLEBİLME
SERBESTİSİ140
VII. SENDİKA ORGANLARININ HAKSIZ EYLEM SORUMLULUĞU141
Dördüncü Bölüm
SENDİKALARA ÜYELİK
12. SENDİKA ÜYELİĞİ 143
İŞÇİ SENDİKA ÜYELİĞİNİN KOŞULLARI.143
İŞVEREN SENDİKA ÜYELİĞİNİN KOŞULLARI.146
III. İŞÇİ SENDİKASINA ÜYELİĞİNİN KAZANILMASI – SINIRLANMASI
VE YAPTIRIMI .146
İŞVEREN SENDİKASINA ÜYE OLMA ŞEKLİ .149
SENDİKA ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ VE ASKIYA ALINMASI150
VII. SENDİKA ÜYELERİNİN HAK VE BORÇLARI.156
Sendika Üyelerinin Hakları.156
Sendika Üyelerinin Borçları (Yükümlülükleri).163
a) Sendikal Disipline Uyma Borcu163
b) Aidat Ödeme Borcu: .164
13. KONFEDERASYON VE ULUSLARARASI KURULUŞ ÜYELİĞİ.172
ÜST KURULUŞLARA ÜYELİK –ÜYELİKTEN ÇEKİLME – ÜYELİKTEN
ÇIKARILMA172
ULUSLARARASI İŞÇİ VE İŞVEREN KURULUŞLARINA ÜYELİK 173
KURULUŞLARIN KATILMASI VE BİRLEŞMESİ .174
Beşinci Bölüm
GÜVENCELER
14. SENDİKA ÜYELERİ – TEMSİLCİLERİ VE YÖNETİCİLERİN
GÜVENCESİ175
SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN GÜVENCESİ – SENDİKAL TAZMİNAT175
İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİLERİNİN GÜVENCESİ206
III. SENDİKA YÖNETİCİLİĞİNİN GÜVENCESİ 219
Altıncı Bölüm
SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN FAALİYETLERİ VE SINIRLARI
15. KURULUŞLARIN YASAL FAALİYETLERİ230
XII İçindekiler
Yedinci Bölüm
KURULUŞLARIN GELİRLERİ, DENETİMİ VE KAPATILMASI
16. KURULUŞLARIN GELİR VE GİDERLERİ.233
17. KURULUŞLARIN DENETİMİ.242
18. FAALİYETLERİN DURDURULMASI–KAYYUM TAYİNİ243
DURDURMA VE KAPATMA.243
KAYYUM TAYİNİ.243
19. KURULUŞLARIN SONA ERMESİ.243
KENDİLİĞİNDEN SONA ERME243
III. SONA ERMENİN HÜKÜMLERİ .244
FESİH 245
Sekizinci Bölüm
KAMU SENDİKALARI
KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI HUKUKU248
İKİNCİ KISIM
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN DAVALAR
Birinci Bölüm
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE KONUSU
20.KAVRAM .329
TERMİNOLOJİ 329
Dış Ülkelerde 329
Ülkemizde .330
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ ÖZELLİĞİ 330
III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN KONUSU .335
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRÜ VE DÜZEYİ.336
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ŞEKLİ VE SÜRESİ337
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HÜKMÜ338
Toplu İş Sözleşmesinin Düzenleyici (Normatif) Bölümü .339
Toplu İş Sözleşmesinin Borç Doğurucu (Vecibevi) Bölümü349
VII. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ TARAFLARINDA DEĞİŞİKLİK.354
VIII. İŞYERİN VEYA BİR BÖLÜMÜNÜN DEVRİ356
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖNEMİ 365
İçindekiler XIII
21. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HAKKI VE KAPSAMI.366
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HAKKI.366
Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti 367
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KAPSAMI 368
Anayasal Sınırlama .368
Tek Sözleşme Esası.368
Toplu İş Sözleşmesinin Belirli Süreli Olması .369
22. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ DÜZENİNİN TARİHSEL SERÜVENİ.369
DIŞ DÜNYA.369
ÜLKEMİZDE 372
İkinci Bölüm
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI
Birinci Kesim
23. YETKİ ALMA YÖNTEMİ 375
GENEL375
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİSİ.375
Yetki Koşulları375
a) İşçi sendikası için yetki koşulları 375
aa) %1 barajı376
aaa) İhtiyati Tedbir Sorunu 379
bbb) Bekletici Sorunun Ele Alınışındaki Yöntem Farklılığı379
ccc) Kesinleşen İstatistiğin İşlevi.379
ddd) İstatistiğe Yapılan İtirazda Hükmün Sınırlılığı379
bb) İşyerinde veya İşletmede Çoğunluğa (Yarıdan Fazla) (%40 dan Fazla)
Sahip Olma ve Çalışan İşçi Sayısının Belirlenmesindeki Ölçütler380
b) İşveren veya İşveren Sendikası İçin Yetki Koşulları 391
Yetki Tespiti391
a) Başvuru Şekli 391
İşveren Sendikasının Yetki Tespiti .401
III. İTİRAZ DAVALARI .402
Başvuruda Bulunan Sendikanın Yetkili Olduğuna Dair Bakanlık Bildirimine
Yapılan İtiraz 403
a) Yetki İtirazı .403
XIV İçindekiler
b) İtiraz Süresi .416
c) Kötüniyetli İtiraz ve Bazı Sorunlar418
d) Delil Durumu 420
e) Yargılama421
f) Taraf Teşkili.421
g) Başvuru Sırası .425
h) Bakanlık İşlemlerinin Hukuki Yapısı425
ı) Aynı İşyeri İle İlgili Açılan Birden Fazla Yetki İtirazı 425
1) Yargıtay’ın Konuya İlişkin Kararları451
Başvuruda Bulunan Sendikanın Yetkisiz Olduğuna Dair Bakanlık Bildirimine
Yapılan İtiraz 457
YETKİ BELGESİ.458
İşçi Sendikası İçin .458
İşveren–İşveren Sendikası İçin .461
İkinci Kesim
TOPLU GÖRÜŞME YÖNTEMİ
24. TOPLU GÖRÜŞMEYE ÇAĞRI VE TOPLU GÖRÜŞME.462
TOPLU GÖRÜŞMEYE ÇAĞRI.462
TOPLU GÖRÜŞME 464
III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN İMZALANMASI VE İLANI .468
Üçüncü Bölüm
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ UYGULAMA ESASLARI
25– TÜRK HUKUKUNDA TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNİN UYGULANMASINA
İLİŞKİN KURALLAR 470
KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ESASLARI472
Kural: Toplu İş Sözleşmelerinden Taraf Sendika Üyesi İşçiler Yararlanabilir (m.
39/I).472
Dayanışma Aidatı Ödenmesi Yolu ile Yararlanma.487
Teşmil (Genel Bağlayıcılık)492
TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNİN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI
ESASLARI.495
İşyeri Toplu İş Sözleşmesi 495
İşletme Toplu İş Sözleşmesi498
III. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ESASLARI 505
İçindekiler XV
Toplu İş Sözleşmelerinin Geriye Yürümesi 507
a) 275 sayılı Kanun Döneminde 507
b) 2822 sayılı Kanun Döneminde507
c) 6356 sayılı Kanun Döneminde 508
aa) Kanun Hükmü İle 508
bb) Toplu İş Sözleşmesine Konulacak Hüküm İle 508
Toplu İş Sözleşmesinden Geleceğe Dönük Yararlanma 509
a) 2822 Sayılı Dönemde .509
b) 6356 sayılı Kanun Döneminde .510
İşçi Lehindeki Koşulların Yeni Toplu İş Sözleşmesinde Korunması ve Düzen
İlkesi .511
26. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 515
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE ART ETKİSİ 515
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ .519
Butlan .519
İptal 520
İşlem Temelinin Çökmesi 522
Dördüncü Bölüm
UYUŞMAZLIK VE ARABULUCULUK
27. TOPLU İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ .536
28. UYUŞMAZLIK 537
29. ARABULUCULUK 538
30. OLAĞAN ARABULUCULUK .538
31. OLAĞANÜSTÜ ARABULUCULUK .539
32. HAKEME BAŞVURU .539
YÜKSEK HAKEM KURULUNA BAŞVURU .539
ÖZEL HAKEME BAŞVURMA .540
Beşinci Bölüm
GREV VE LOKAVT
Birinci Kesim
KAVRAMLAR
33. GREV VE LOKAVT KAVRAMLARI VE HUKUKİ NİTELİĞİ .541
XVI İçindekiler
İkinci Kesim
GREV
34. GREV KAVRAMI .542
Terminoloji 542
a) Terim 542
b) Tanım .542
Kanuni Grev 543
KANUN DIŞI GREV VE BENZERLERİ TOPLU EYLEM HAKKI 551
35. LOKAVT .560
LOKAVT KAVRAMI .560
KANUNİ LOKAVT .560
III. KANUN DIŞI LOKAVT .560
36. GREV KARARI VE GREV KARARININ İLAMI 561
GREV KARARI .561
GREV KARARININ TEBLİĞİ VE İLÂNI 564
37. GREV OYLAMASI VE SONUCU .565
38. GREV VE LOKAVT YASAKLARI VE ERTELEME567
39. GREV VE LOKAVT UYGULANMASI 569
40. KANUNİ GREV HAKKININ VE LOKAVTIN GÜVENCESİ 579
41. KANUNİ GREV VE LOKAVTIN İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ .580
42. KANUNİ GREV VE LOKAVTTA İŞÇİ ALMA VE BAŞKA İŞE GİRME
YASAĞI .580
43. KANUNİ GREV VE LOKAVTIN KONUT HAKLARINA ETKİSİ 581
44. KANUN DIŞI GREV VE LOKAVTIN SONUÇLARI 581
45. GREV VE LOKAVT HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI .582
GREV VE LOKAVT HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI 582
İŞYERİNİ KAPATMAK 583
- 46. GREV VE LOKAVT GÖZCÜLERİ 583
- 47. GREV VE LOKAVTTA MÜLKÜ AMİRİN YETKİLERİ 583
- 48. GREV VE LOKAVTI SONA ERDİRME KARARI .583
- 49. YORUM DAVASI 601
- 50. EDA DAVASI .603
