Trafik Kazalarında Sigortacının Sorumluluğu

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
ÖZET 7
ABSTRACT 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 21
GİRİŞ 23
BİRİNCİ BÖLÜM
TRAFİK KAZASI VE TRAFİK KAZALARINDA SORUMLULUK
Trafik Kazası Kavramı 25
Trafik Kazasından Doğan Sorumluluk. 34
Trafik Kazaları Nedeniyle Tehlike Sorumluluğu 34
Tehlike Sorumluluğu ve Unsurları 39
Motorlu Aracın İşletilme Halinde Olması 40
aa. Trafiğe Çıkarılmaya Dayalı İşletme Görüşü 40
bb. Makine Tekniğine Dayalı İşletme Görüşü 42
cc. Yargıtay’ın İşletme Görüşü 43
dd. Görüşümüz 44
Motorlu Araç İşleteninin veya Teşebbüs Sahibinin Varlığı 46
aa. İşleten 46
aaa. Şekli Ölçüte Göre İşleten (Karine Olarak İşleten) 47
Araç Maliki 47
Aracı Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satın Alan 49
Motorlu Aracı Uzun Süre Kiralayan Veya Ariyet (Ödünç) Alan 50
Aracı Rehin Alan 54
Birden Çok İşleten 54
bbb.Maddi Ölçüte Göre İşleten (Gerçek İşleten) 55
ccc. İşleten Gibi Sayılan Kişiler (Farazi İşletenler) 55
Motorlu Araçla İlgili Mesleki Faaliyette
Bulunan Teşebbüs Sahibi 56

Motorlu Araçla İlgili Mesleki Faaliyette
Bulunan İşletme 57
Mesleki Faaliyet Sahibinin Motorlu Araç
Üzerinde Fiili Hakimiyeti 58
Devlet ve Kamu Kurumlarının Sorumlulukları 61
Aracı Çalan Veya Gasp Edenlerin Sorumluluğu 63
İşleten Sayılan Diğer Kişiler 64
bb. Motorlu Aracın Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibinin Sorumluluğu 65
aaa. Teşebbüs Sahibinin Trafik Sigortası Yaptırma Zorunluluğu 66
Tehlike Sorumluluğundan Kurtulma veya Zararın Azaltılması 68
Zarar Görenin Veya Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 72
Mücbir Sebebin Varlığı. 75
Olağan Sebep Sorumluluğu 78
İşletilme Halinde Olmayan Aracın Neden Olduğu Zararlardan Sorumluluk 78
Yardım Edenin Uğradığı Zararlardan Sorumluluk 80
Çalınan ve Gasp Edilen Araç Sürücüsünün Sorumluluğu 82
Kusur Sorumluluğu 84
İşletenin Eylemi İle İşletilme Halinde Olmayan Aracın Sebep
Olduğu Zarardan Sorumluluk 84
İşletenlerin Birbirlerine Verdiği Zararlardan Sorumluluk 84
İşletenin Uğradığı Bedensel Zarardan Sorumluluk 84
İşletene veya Motorlu Aracın Bağlı Bulunduğu Teşebbüs Sahibine Ait Eşyanın Zararından Sorumluluk 88
İşleteninin Çalınan Veya Gasp Edilen Araçların Sebep
Olduğu Zarardan Sorumluluğu 89
Genel Hükümlere Göre Sorumluluk 92
Hatır İçin Taşıma veya Aracın Verilmesi Halinde Sorumluluk 92
Aracın Çalındığını veya Gasp Edildiğini Bilerek Binen Yolcuya
Karşı Sorumluluk 99
Motorlu Aracın Zarar Görmesi Nedeniyle İşletenin Malike
Karşı Sorumluluğu 100
Trafik Kazaları Nedeniyle Manevi Tazminat Talepleri 101

İKİNCİ BÖLÜM
TRAFİK KAZALARINDA SİGORTA TÜRLERİNE GÖRE SİGORTACININ SORUMLULUĞU
Trafik Kazası Nedeniyle Sorumlu Olan Sigortalar 105
Kasko Sigortası 105
Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası 106
İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası (İMSS) 106
Sorumluluk Sigortalarında Zarar Giderimine İlişkin Esaslar 107
ZMSS ve İMSS’ye Hakim İlkeler 107
aa. Genel Olarak 107
bb. Sınırlı Sorumluluk İlkesi. 108
cc. Garameten Ödeme İlkesi 110
dd. Gerçek Zararın Giderilmesi İlkesi 112
ee. Kusur Sorumluluğu İlkesi 113
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası 115
Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası 116
Sigortacının Yükümlülükleri 117
Rizikoyu Taşıma Yükümlülüğü 117
Kasko Sigortasında 117
ZMSS ve İMSS’de 118
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında 120
Aydınlatma Yükümlülüğü 120
Sigorta Poliçesi Verme Yükümlülüğü 123
Kasko Sigortasında 123
ZMSS ve İMSS’de 125
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında 126
Giderleri Ödeme Yükümlülüğü 127
Kasko Sigortasında 127
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında 129
Sigorta Tazminatını Ödeme Yükümlülüğü 130
Kasko Sigortasında 130
Sigorta Tazminatının Hesaplanması ve Ödenmesi 130
aa. Kısmi Hasar Halinde 130
bb. Tam Hasar Halinde 132

Kasko Tazminatının Ödeme Zamanı 135
Rizikonun Bildirim Şekli ve Bildirimin Yapılacağı Yer 136
Ödemenin Sonuçları 136
İbranamenin Geçerliliği 137
ZMSS ve İMSS’de 138
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında 142
Sigorta Türlerine Göre Sorumluluğunun Kapsamı 144
Kasko Sigortası 144
Kasko Sigortasının Konusu ve Kapsamı 146
Aracın Karayolunda Veya Demiryolunda Kullanılabilen
Araçlarla Çarpışması 149
Aracı Kullananın İradesi Dışında Araca Ani Ve Harici Etkiler Neticesinde Sabit Veya Hareketli Sabit Ya Da Hareketli Bir Cismin Çarpması Veya Aracın Böyle Bir Cisme Çarpması, Devrilmesi, Düşmesi, Yuvarlanması Gibi
Kazaları 149
Üçüncü Kişilerin Kötü Niyet Veya Muziplikle Yaptıkları Hareketler İle Fiil Ehliyetine Sahip Olmayan Kişilerin Yol
Açacağı Zararlar 150
Aracın Yanması 150
Aracın Parçalarının Çalınması Veya Çalınmaya Teşebbüs
Edilmesi 151
Kasko Sözleşmesinde Teminatın Belirlenmesi ve Poliçeye
Yazılması 153
Ek Sözleşme İle Teminat Kapsamına Alınabilecek Zararlar 155
Teminat Dışı Kalan Haller 161
Savaş, İstila, İhtilal, İsyan, Ayaklanma ve Bunların
Gerektirdiği Askeri Hareketler 161
Nükleer Maddeden Kaynaklı Zararlar ile Tedbirden
Kaynaklanan Zararlar 163
Kamu Otoritesi Tarafından Çekilme Hali Hariç Araç
Üzerindeki Tasarruflar 163
Aracın Gerekli Sürücü Belgesine Sahip Olmayan Kişilerce Kullanılması 164
Alkol Veya Uyuşturucu Madde Kullanımı Nedeniyle
Meydana Gelen Hasarlar 169
aa. 24.05.2013 Tarihinden Önceki Dönem 169
bb. 24.05.2013 Tarihinden Sonraki Dönem 171

Sigortalının, Eylemlerinden Sorumlu Olduğu ya da Birlikte Yaşadığı Kişilerin Araca Kasten Zarar Vermesi 176
Trafik İşaretlerine Aykırı Davranış ve Hız Limiti Aşımı
Sonucu Meydana Gelen Zararlar 178
Sigortalının İzni Olmadan Eylemlerinden Sorumlu Olduğu Kişilerin Aracı Kaçırması ya da Çalması Nedeniyle
Meydana Gelen Zararlar 180
Zorunlu Haller Dışında Taşıma veya Çekme Halinde
Uğranılan Zararlar 182
İstiap Haddinin Aşılması Nedeniyle Meydana Gelen
Hasarlar 183
Terör Eylemi ile Eylemle Mücadele Kapsamında Oluşan
Kimyasal Veya Biyolojik Zararlar 186
Zorunlu Haller Haricinde Sürücünün Kimliğinin Tespitini
Önlemek için Kaza Mahallinden Ayrılması 187
Alacaklı ile Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi 189
Kasko Sigortası Teminatını Etkileyen Haller 190
Kasko Sigortasında Özel Belirlemelerin 14 Punto
Büyüklüğünde Yazılması 190
Rizikonun Gerçekleşmesi 194
Menfaat Sahibi Değişikliği 194
Trafik Kazalarında Sorumluluk Sigortaları 196
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası 196
Genel Olarak 196
Trafik Sigortacısının Sorumluluğu 196
aa. Trafik Sigortacısının Sorumluluk Kapsamı 197
bb. Kapsama Giren Teminat Türleri 198
aaa. KTK m. 90’daki Değişikliğin Sigortacının
Sorumluluğuna Etkisi 203
09.10.2020 Tarihinden Önce Hukuken
Kesinleşen Sorumluluklarda 203
09.10.2020 Tarihinde Henüz Kesinleşmemiş Sorumluluklarda 205
bbb.Trafik Sigortası Genel Şartlarının GİŞ Denetimine
Tabi Olup Olmayacağı 207
ccc. Maddi Tazminat Teminatı. 209
Üçüncü Kişinin Malvarlığı Üzerindeki
Azalmalar 209

Araç Hasarı 210
(aa) Kısmen Zarar Halinde 210
Trafik Sigortası Genel Şartlarında Değişiklik
Yapılmadan Önceki Durum 210
Trafik Sigortası Genel Şartları Değişikliğinden Sonraki Durum 213
(bb) Tam Hasar Halinde 214
Değer Kaybı Tazminatı 215
Hukuki Koruma 222
ddd.Sağlık Giderim Teminatı 223
(1) Geçici İş Görmezlik Zararı Ve Bakıcı Gideri 230
eee. Sürekli Sakatlık Teminatı 232
Sürekli Sakatlık Tazminatının Hesaplanması 234
Sürekli Sakatlık Oranının Tespiti 237
(aa) Sakatlık Oranının Tespitinde Güncel Mevzuat 240
(bb) Sürekli Sakatlık Oranının Tespitinde Yönetmelikte Düzenlenen Usul ve
Esaslar 245
(cc) Sürekli Sakatlıkla İlgili Sağlık Kurulu Raporunun Temini 248
Zarar Görenin Mesleği ve Kazancının
Tespiti 250
Zarar Görenin Bakiye Ömrünün ve
Uygulanacak Formülün Tespiti 254
(aa) Aktif Dönem ve Pasif Döneme Ait Tazminatın Hesaplanması 258
PMF-1931 Yaşam Tablosuna ve Progressif Rant Hesabına Göre 258
TRH-2010 Yaşam Tablosu ve Belirli Süreli Sabit Rant
Formülüne Göre 262
Tazminattan İndirim Sebepleri ve Sıra 268
Bakıcı Giderinin Hesaplanması 269
fff. Destekten Yoksun Kalma Teminatı 271
Talepte Bulunabilecek Kişiler 271
Teminat Kapsamındaki Zararlar 273
Hukuken Üçüncü Kişi Sayılanlar 274

Trafik Sigortacısının Sorumluluğu İçin
Düzenlenen Usul Ve Esaslar 278
Destekten Yoksun Kalma Tazminatının Hesaplanması 280
Destek Sürelerinin Hesaplanması 280
(aa) Eşin Durumu 281
(bb) Çocuğun Durumu 285
(cc) Anne ve Babanın Durumu 288
Destek Oranının Tespti 290
(aa) YİBKGK Öncesi Durum. 290
(bb) YİBGK Sonrası Durum 292
Desteğin Muhtemel Gelirinin Tespiti 294
İndirim Sebepleri 295
(aa) Zarar Görenin Kusuru 295
(bb) Sağ Kalan Eşin Yeniden Evlenme İhtimali 295
(cc) SGK’nın Hak Sahiplerine Bağladığı
Aylığın İlk Peşin Değeri 296
(dd) Muhtemel Yetiştirme Gideri 297
(ee) Yetersiz Ödemeler ve İbra 299
İbranamenin Müteselsilen
Sorumluluğa Etkisi 302
Örnek Tazminat Hesabı 304
(aa) Mevcut Trafik Sigortası Genel
Şartlarına Göre 304
(bb) Önceki Genel Şartlara Göre 312
cc. Trafik Sigortasının Kapsamı Dışında Kalan Haller 321
aaa. İşletenin, KTK’ya Göre Eylemlerinden Sorumlu
Tutulduğu Kişilere Karşı Yöneltebileceği Talepler 323
bbb.İşletenin Akrabalarının Mallarına Gelen Zararlar. 323
ccc. İşletenin KTK’ya Göre Sorumlu Tutulmadığı Şeye
Gelen Zararlar 324
ddd.Motorlu Araçta Taşınan Eşya Zararları 325
eee. Hak Sahibinin Kendi Kusuruna Karşılık Gelen Zararlar 326
fff. İlgilinin Sorumluluk Riski Kapsamında Olmayan
Tazminat Talepleri 326

ggg. KTK Çerçevesinde Genel Şartlar İle Eklerinde Düzenlenen Teminat İçeriğinde Yer Almayan
Talepler 327
hhh.İşletilme Halinde Olmayan Araçların Verdiği
Zararlar 330
iii. Dolaylı Zararlara İlişkin Talepler 331
jjj. Cezai Kovuşturma Nedeniyle Tüm Giderler Ve Para
Cezaları 332
kkk. Sigortacının Üçüncü Kişiye Def’i Olarak
Sunabileceği Durumlar 332
İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası 334
İMSS’nin Konusu ve Kapsamı 334
İMSS’nin Teminatına Dahil Olmayan Zararlar 336
Zorunlu Mali Taşımacılık Sigortası 338
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası 340
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasının Konusu Ve Kapsamı 343
Ölüm Teminatı 349
Sakatlık Teminatı 350
Tedavi Gideri Teminatı 352
Teminat Dışında Kalan Zararlar 354
Genel Şartlarda Düzenlenen Teminat Kapsamının Üçüncü
Kişilere Karşı Etkisi 356
Sigorta Türleri Arasında Trafik Kazası Sonrası Ödeme Sırası 358
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SİGORTACI AÇISINDAN TRAFİK KAZALARINA İLİŞKİN DAVALARDA YETKİ, GÖREV VE ZAMANAŞIMI
Yetkili Mahkeme 363
Genel Olarak 363
Kasko Sigortasında Yetkili Mahkeme 364
Trafik Sigortasında Yetkili Mahkeme 366
İMSS’de Yetkili Mahkeme 368
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında Yetkili Mahkeme. 369
Zorunlu Arabuluculukta Yetki 370
Tahkim Başvurusunda Yetkili Yargı Mercileri 371
Görevli Mahkeme 372

Zamanaşımı 377
Kasko Sigortasında Zamanaşımı 378
Trafik Sigortasında Zamanaşımı 381
İMSS’de Zamanaşımı 386
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında Zamanaşımı 387
Zamanaşımı Süresinin Uzama Halleri 389
Zamanaşımı Süresinin Durması 389
Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi 390
Müteselsil Borç İlişkisinde Zamanaşımının Kesilmesi 393
SONUÇ 395
KAYNAKÇA 401