Türk, Alman ve İsviçre Milletlerarası Özel Hukuklarında Ad

Yrd. Doç. Dr.Hatice Selin PÜRSELİM ARNING

    GİRİŞ-1
    BÖLÜM I
    ÖZ AD VE SOYADA DAİRMADDİ HUKUK DÜZENLEMELERİ
    1-Ad Kavramı-5
    I. -Genel Olarak-5
    A. -Hukuki Tanım-6
    B. -Tarihçe-8
    II. -Adın Çeşitleri-10
    A. -Dar Anlamda Ad-10
    1. -Öz Ad-13
    2. -Soyad-15
    B. -Geniş Anlamda Ad-16
    1. -Lakap-16
    2. -Müstear Ad-17
    3. -Asalet Unvanları ve Mesleki Unvanlar-19
    C. -Tüzel Kişinin Adı, İşletme Adı ve Ticaret Unvanı-19
    1. -Tüzel Kişinin Adı-20
    2. -İşletme Adı-20
    3. -Ticaret Unvanı-21
    III. -Adın Görevleri-21
    A. -Belirtme Görevi-21
    B. -Düzen Görevi-22
    C. -Birlik Yaratma Görevi-23
    IV. -Ad Üzerindeki Hakkın Niteliği-23
    2-Maddi Hukukta Ad Düzenlemeleri-25
    I. -Genel Olarak-25
    II. -Mukayeseli Hukuk-25
    A. -Şili-25
    B. -Almanya-26
    C. -Danimarka-30
    D. -Çin-33
    E. -Kanada-34
    F. -Japonya-35
    G. -İsveç-36
    III. -Türk Hukuku-38
    A. -Öz Adın Kazanılması-38
    1. -Doğum-38
    a. -Evlilik İçi Çocuklar Açısından-38
    b. -Evlilik Dışı Çocuklar Açısından-40
    c. -Yurt İçindeki ve Yurt Dışındaki Doğumun Bildirim Yükümlüğü-40
    2. -Evlat Edinme-42
    a. -Yargıtay 18. HD. E. 2005/3685 K. 2005/5286 sayılı Kararı-42
    b. -Anayasa Mahkemesi E. 1999/23 K. 1999/18 sayılı Kararı-43
    3. -Ana Babası Bilinmeyen Çocuklar ile Zihinsel Engelli Kişiler-45
    4. -Müstear Ad ve Lakabın Kazanılması-46
    5. -Öz Adın Kazanılmasındaki Hukuki Sınırlamalar-47
    a. -Decembres Noelle Davası-47
    b. -Kürdistan Davası-49
    c. -Memati Davası -52
    d. -Messiah (Mesih) Davası-55
    B. -Soyadın Kazanılması ve Kaybı-56
    1. -Doğum ve Soybağının Reddi-57
    a. -Evlilik İçi Doğan Çocuklar-57
    b. -Evlilik Dışı Doğan Çocuklar-59
    2. -Evlat Edinme-68
    3. -Evlenme ve Evliliğin Sona Ermesi-72
    4. -Özel Düzenleme Uyarınca Soyad Kazanılması-81
    5. -Soyadın Kazanılmasındaki Diğer Haller-82
    a. -Soyadın Seçme Yolu ile Kazanılması-82
    b. -Soyadı Kanunu Uyarınca Süresinde Seçme Hakkını Kullanmayanların Durumu-82
    c. -Ana ve Babası Bilinmeyen Çocukların Soyadı-83
    d. -Mahkeme Kararı Nedeniyle (TMK md. 27)-84
    3-Milletlerarası Sözleşmeler-84
    I. -Milletlerarası Kişi Halleri Komisyonu Sözleşmeleri-85
    A. -Genel Olarak-85
    B. -Ad ve Soyadların Değiştirilmesine İlişkin 4 Nr. Sözleşme-85
    1. -Berlin Yüksek İdare Mahkemesi Kararı ve Değerlendirmeler-89
    a. -Berlin Yüksek İdare Mahkemesi’nin Kararı -89
    b. -Değerlendirmeler-92
    2. -Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin Jean Pierre Kararı-94
    C. -Kişi Halleri İşlemlerinin Düzeltilmesi Kararlarıyla İlgili 9 Nr. Sözleşme-95
    D. -Ad ve Soyadların Nüfus Kütüklerine Yazılış Şekline İlişkin 14 Nr. Sözleşme-97
    E. -Ad ve Soyadlarına Uygulanacak Hukuka İlişkin 19 Nr. Sözleşme-99
    F. -Soyadı Farklılığı Belgesi Verilmesine İlişkin 21 Nr. Sözleşme-100
    G. -Soyadının Tanınmasına İlişkin 31 Nr. Sözleşme-101
    II. -İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi-102
    A. -Genel Olarak-102
    B. -İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararları-104
    1. -Cusan Fazzo/İtalya Kararı-104
    2. -Ünal Tekeli/Türkiye Kararı-106
    3. -Leventoğlu Abdülkadiroğlu/Türkiye Kararı-107
    4. -Tuncer Güneş/Türkiye Kararı-108
    5. -Taşkın ve Diğerleri/Türkiye Kararı-108
    6. -Güzel Erdagöz/Türkiye Kararı-109
    7. -Nuri Aktaş/Türkiye Dosyası-111
    8. -Znamenskaya/Rusya Kararı-114
    III. -Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri-116
    A. -Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Sözleşme (CEDAW)-116
    B. -Kişisel ve Siyasal Haklara İlişkin Milletlerarası Sözleşme (ICCPR)-117
    BÖLÜM II
    MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTAÖZ ADA VE SOYADA UYGULANACAK HUKUK
    1-Mukayeseli Hukuk Düzenlemeleri-123
    I. -Genel Olarak-123
    II. -Mukayeseli Hukukta Gerçek Kişinin Öz ADINA ve Soyadına Uygulanacak Hukuk-125
    A. -Avrupa Birliği-125
    B. -İsviçre Hukuku-127
    C. -Alman Hukuku-130
    1. -Öz AdA ve Soyada Uygulanacak Hukuk-130
    2. -Yabancı Hukuka Göre Kazanılmış Adın İntibak Usulüne Dair Kanunlar İhtilafı Kuralı-133
    3. -Başka Bir AB Üyesi Devlette Kazanılmış Adın Almanya’da Beyanı-138
    D. -Avusturya Hukuku-138
    2-MÖHUK’ta Gerçek Kişilerin Öz Adına ve Soyadına Uygulanacak Hukuk-140
    I. -Genel Olarak-140
    A. -Şahsi Statü Görüşü-141
    B. -Hüküm Statüsü Görüşü-145
    II. -Ada Uygulanacak Hukukun İncelenmesi-146
    A. -Gerçek Kişilerin Öz Ad ve Soyadı-146
    1. -Uygulanacak Hukuk-146
    2. -Avrupa Adalet Divanı’nın Grunkin-Paul Kararı-148
    a. -Kararın İçeriği-148
    b. -Avrupa Adalet Divanı’nın Görüşü-150
    c. -Değerlendirmeler-151
    B. -Asalet Unvanları-152
    1. -Kanunlar İhtilafı Kuralı-152
    2. -Avrupa Adalet Divanı’nın Sayn-Wittgenstein Kararı-153
    a. -Kararın İçeriği-153
    b. -Avrupa Adalet Divanı’nın Görüşü-156
    c. -Değerlendirmeler-157
    III. -Uygulanacak Hukukun Hatalı Tespit Etmesi-158
    A. -Yabancı Hukuka Göre Kazanılan Soyadın MÖHUK md. 5 Yönünden Değerlendirilmesi-158
    B. -Yargıtay’ın Brusk Zander Brandon Southall Kararı-162
    C. -Öneri ve Değerlendirmeler-165
    D. -Öz Adın MÖHUK md. 5 Yönünden Değerlendirilmesi-171
    IV. -Öz Ada Uygulanacak Hukuk-172
    A. -Doğum-172
    1. -Genel Olarak-172
    2. -Uygulanacak Hukukun Tespiti-173
    3. -Bağlanma Noktasının Esas Alınacağı An-179
    a. -MÖHUK md. 16-180
    b. -MÖHUK md. 17-181
    4. -Uygulama Alanı-182
    a. -Öz Adı Verme Hakkı-182
    b. -Kamu Düzeninin İhlali-183
    B. -Evlat Edinme-187
    1. -Genel Olarak-187
    2. -Uygulanacak Hukukun Tespiti ve Kamu Düzeninin İhlali-189
    V. -Soyada Uygulanacak Hukuk-196
    A. -Doğum-196
    1. -Genel Olarak-196
    2. -Uygulanacak Hukukun Tespiti-197
    3. -Soybağının İptali ve Uygulanacak Hukukun Tespiti-205
    4. -Doğum ile Kazanılan Soyadının Kamu Düzenini İhlali-209
    a. -Doğumla Münferit Soyad Kazanılması-209
    b. -Doğumla Değişken Soyad Kazanılması-215
    c. -Doğumla Apellidos Kazanılması-217
    aa. -Yabancı Hukuka Göre Kazanılan Apellidos-217
    bb. -Garcia Avello Kararı-222
    d. -Doğumla Kazanılan Soyadın Anlamca Kamu Düzenini İhlal Etmesi-225
    aa. -Romkerhall Baronesi ve Baronu Davası-226
    bb. -Değerlendirmeler-228
    B. -Evlat Edinme-229
    1. -Genel Olarak-229
    2. -Uygulanacak Hukukun Tespiti-230
    3. -Kamu Düzeninin İhlali-232
    C. -Evlenme-237
    1. -Genel Olarak-237
    2. -Evlenmenin Şartlarına Aykırılık-238
    3. -Uygulanacak Hukukun Tespiti-240
    a. -Uygulanacak Hukuk-240
    b. -Losonci Rose-Rose/İsviçre Kararı-245
    3. -Kamu Düzeninin İhlali-247
    a. -Genel Olarak-247
    b. -Evlilik Nedeniyle Apellidos Kazanılması-249
    c. -Evlilik Nedeniyle Değişken Soyadı Kazanılması-252
    d. -Evlilik Nedeniyle Münferit Soyadı Kazanılması-254
    e. -Çocuk Gelinlerin Soyadı-257
    D. -Evliliğin Sonra Erme Halleri-258
    1. -Boşanma-258
    a. -Uygulanacak Hukukun Tespiti-258
    b. -Yabancı Hukukun Boşanmaya İzin Vermemesi-262
    2. -Ölüm ve Gaiplik Kararı-264
    VI. -Soyadının İdari Kararla Kazanılmasında Uygulanacak Hukuk-265
    A. -Seçme Yoluyla Soyadının Kazanılmasına Uygulanacak Hukuk-265
    B. -Ana ve Babası Bilinmeyen Çocukların Adı-265
    VII. -Değerlendirmeler-266
    BÖLÜM III
    AD DEĞİŞTİRME DAVASI VEKAYIT DÜZELTME DAVASI
    1-Ad Değiştirme Davası ve Kayıt Düzeltme Davası-273
    I. -Ad Değiştirme Davası-273
    A. -Yabancı Devlet Vatandaşının Türkiye’de Açtığı Ad Değiştirme Davası-273
    1. -Davanın Konusu-274
    2. -Yetkili Mahkeme-277
    3. -Görevli Mahkeme-277
    4. -Yabancının Dava Ehliyeti-280
    B. -Kayıt Düzeltme Davası-283
    1. -Genel Olarak-284
    2. -Yabancılar Kütüğü-286
    3. -Yetkili ve Görevli Mahkeme-288
    4. -Uygulanacak Hukuk-289
    a. -Tespit ve Öneriler-289
    b. -Yargıtay 18. Hukuk Dairesi’nin 25. 02. 1997 Tarihli Kararı-289
    c. -Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 12. 05. 2009 Tarihli Kararı-291
    C. -Maddi Hatanın Düzeltilmesi-293
    II. -Ad Değiştirme Davasında Uygulanacak Hukuk-295
    A. -MÖHUK Açısından-295
    1. -Davacının Milli Hukukunun Uygulanmasını Savunan Görüş-295
    2. -Davacının İkametgah Yeri Hukukunun Uygulanmasını Savunan Görüş-298
    3. -Türk Hukukunun Uygulanması Gerektiğini Savunan Görüş-299
    B. -İsviçre MÖHK Açısından-300
    C. -Almanya MÖHK Açısından-302
    1. -Öz Adın ve Soyadın Değiştirilmesine Dair Kanun-303
    2. -Öz Adın ve Soyadın Değiştirilmesine Dair Kanunla İlgili İdari Talimatname -304
    3. -Alman Yüksek İdare Mahkemesi’nin 19. 02. 2014 Tarihli Kararı-306
    III. -Türkiye’de Açılan Ad Değiştirme Davasında Yabancı Devlet Vatandaşı Tarafından İleri Sürülebilecek Haklı Sebepler-309
    A. -Genel Olarak-309
    B. -Haklı Sebepler-309
    1. -Din-311
    2. -Cinsiyet Değişikliği-313
    3. -Yabancının Türk Vatandaşlığını Kazanması-315
    4. -Topluma Uyum Sağlama-318
    5. -Evlat Edinme-318
    6. -Evlenme-320
    7. -Diğer Sebepler-324
    IV. -Ad Değiştirme Davasının Kapsamı-326
    V. -Adın Değiştirilmesinin Sonuçları-328
    A. -Adın Değiştirilmesine İtiraz-328
    B. -Adın Yabancılar Kütüğüne İşlenmesi-330
    VI. -Adın Sicile Kaydedilmesinde Uygulanacak Hukuk-330
    A. -Türk Hukuku Açısından-330
    B. -Alman Hukuku Açısından-332
    C. -İsviçre MÖHK Açısından-334
    2-Yabancı Devlet Mahkemesi’nde Açılan Ad Değiştirme Davası-336
    I. -Genel Olarak-336
    II. -Uygulanacak Hukuk-337
    III. -Yabancı Mahkemede Açılan Davanın Neticeleri-337
    A. -Alman Hukuku Uyarınca-337
    B. -İsviçre Hukuku Uyarınca-339
    C. -Türk Hukuku Uyarınca-340
    1. -Doğrudan Tanıma Usulü-341
    2. -Tanıma-342
    a. -Tanıma Usulü-344
    aa. -Görülmekte Olan Davada Tanıma-344
    bb. -Ayrı Bir Tanıma Davası Açılması-344
    b. -Tanıma Kararı Verilmesi İçin Aranan Ön Şartlar-347
    aa. -Kararın Yabancı Mahkemeden Verilmiş Olması-347
    bb. -Kararın Hukuk Davalarına İlişkin Olması-350
    cc. -Kararın Kesin Hüküm Kuvvetinde Olması-351
    c. -Tanıma İçin Aranan Asli Şartlar-352
    aa. -Tenfizin Asli Şartlar Yönünden Tanımadan Farkı: Karşılıklılık-352
    bb. -Kararı Yetkili Bir Mahkemenin Vermiş Olması-353
    cc. -Kararın Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmaması-355
    dd. -Savunma Haklarına Riayet Edilmiş Olması-359
    aaa. -Şartın Kapsam ve Amacı-359
    bbb. -Yabancı Mahkemenin Verdiği Ad Değiştirme Kararının Tanınmasında MÖHUK md. 54/ç’nin Rolü-360
    ccc. -Değerlendirmeler-365
    d. -Tanıma Kararının Sonuçları-372
    e. -Tanıma Kararının Tebliği ve İtiraz-374
    SONUÇ-375
    KAYNAKLAR-385
    EKLER
    EK I: -Milletlerarası Kişi Halleri Komisyonu’nun Adla İlgili Sözleşmeleri-409
    A. -Ad ve Soyadların Değiştirilmesine İlişkin 4 Nr. Sözleşme-409
    B. -Kişi Halleri İşlemlerinin Düzeltilmesi Kararlarıyla İlgili 9 Nr. Sözleşme-413
    C. -Ad ve Soyadların Nüfus Kütüklerine Yazılış Şekline İlişkin 14 Nr. Sözleşme-418
    D. -Ad ve Soyadlarına Uygulanacak Hukuka İlişkin 19 Nr. Sözleşme-422
    E. -Soyadı Farklılığı Belgesi Verilmesine İlişkin 21 Nr. Sözleşme-425
    F. -Soyadının Tanınmasına İlişkin 31 Nr. Sözleşme-431
    EK II: -İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Ek Protokollerinin İlgili Maddeleri-440
    A. -İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi (Roma, 4. 11. 1950)-440
    B. -İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme’ye Ek Protokol Nr. 7 (Strazburg, 22. 09. 1984)-441
    C. -İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme’ye Ek Protokol Nr. 12 (Roma, 04. 09. 2000)-441
    EK III: -İsviçre, Alman ve Avusturya Milletlerarası Özel Hukuk Kanunlarında Yer Alan Adla İlgili Maddeler-442
    A. -İsviçre MÖHK -442
    B. -Alman MÖHK-443
    C. -Avusturya MÖHK-445