Türk Hukukunda Birlikte Velayet

Av. Merve POLAT ( LL.M. )

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ3

ÖZET.5

ABSTRACT6

İÇİNDEKİLER.7

KISALTMALAR11

GİRİŞ.13

BİRİNCİ BÖLÜM

VELAYET

1.1. Velayet Kavramı, Tarihçesi ve Değişim Süreci 17

1.1.1 Genel Olarak Tanımı.17

1.1.2. Velayetin Hakkının Tarihsel Süreci .21

1.1.2.1. İslam Hukukunda Velayet.21

1.1.2.2. Roma Hukukunda Velayet 24

1.1.2.3. Cermen Hukukunda Velayet .25

1.1.3. Velayet Kavramının Süreç İçerisindeki Değişimi26

1.2. Velayet Hakkının Hukuki Niteliği .31

1.3. Velayet Hakkının Kapsamı 34

1.3.1. Velayetin Çocuğun Şahıs Varlığı Üzerindeki Kapsamı.34

1.3.1.1. Çocuğun Bakımı ve Yetiştirilmesi 34

1.3.1.2. Çocuğun İsmini Belirleme Hakkı35

1.3.1.3. Çocuğun Yerleşim Yerinin Belirlenmesi 41

1.3.1.4. Çocuğun Dini ve Mesleki Eğitiminin Sağlanması 42

1.3.1.5. Çocuğun Söz Dinleme Yükümlülüğü .44

1.3.1.6. Çocuğun Görüşünün Alınması45

1.3.1.7. Çocuğun Ana ve Baba Tarafından Temsil

Edilmesi:.45

İçindekiler

8

1.3.2. Velayetin Çocuğun Malvarlığı Üzerindeki Kapsamı.47

1.4. Türk Medeni Kanunu Kapsamında Velayetin

Tarafları ve Kullanılması 53

1.4.1. Evlilik Birliği İçerisinde Velayetin Kullanılması 55

1.4.2. Birlikte Yaşama Ara Verilmesi veya Ayrılık Halinde

Velayet .58

1.4.3. Ana veya Babadan Birinin Ölümü veya Gaipliğine

Karar Verilmesi Halinde Velayet.61

1.4.4. Evliliğin Butlanı Halinde Velayet63

1.4.5. Çocuğun Bir Kuruma veya Bir Ailenin Yanına

Yerleştirilmesi Halinde Velayet.65

1.4.6. Eşlerin Boşanmaları Halinde Velayet66

1.4.7. Evlilik Dışı İlişkilerde Velayet 71

1.4.8. Evlat Edinme Halinde Velayet.73

1.5. Velayetin Kaldırılması73

İKİNCİ BÖLÜM

BİRLİKTE VELAYET

2.1. Kavramsal Olarak Birlikte Velayet.81

2.2. Tarihsel Süreci.83

2.3. Karşılaştırmalı Hukukta Birlikte Velayet 85

2.3.1. Alman Hukuku.85

2.3.2. İsviçre Hukuku.89

2.3.3. Avusturya Hukuku .94

2.3.4. Amerika Birleşik Devletleri Hukuku .96

2.3.5. İngiliz Hukuku .98

2.3.6. İtalyan Hukuku.99

2.3.7. Hollanda Hukuku .99

2.3.8. Fransız Hukuku100

İçindekiler

9

2.3.9. İspanya Hukuku101

2.4. Birlikte Velayetin Uluslararası Sözleşmelerde Yer

Alan Hak ve İlkeler Çerçevesinde Uygulanabilirliği

Meselesi .101

2.4.1. Çocuğun Üstün Yararı İlkesi102

2.4.2. Çocuğun Görüşünün Dikkate Alınması İlkesi .107

2.4.3. Ayrım Gözetmeme İlkesi .111

2.4.4. Çocuğun Ebeveynleri Tarafından Bakılma,

Yönlendirilme ve Rehberlik Alma Hakkı: .112

2.4.5. Ebeveynlerin Eşit Hak ve Yükümlülüklere Sahip

Olma Hakkı 113

2.4.6. Aile Hayatına Saygı Gösterilmesi İlkesi 115

2.5. Birlikte Velayete İlişkin İleri Sürülen Görüşler .116

2.5.1. Birlikte Velayete İlişkin Olumlu Görüşler.117

2.5.2. Birlikte Velayete İlişkin Olumsuz Görüşler.118

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÖĞRETİDE YER ALAN GÖRÜŞLER VE YARGITAY

KARARLARI IŞIĞINDA TÜRK HUKUKUNDA BOŞANMA

HALİNDE VEYA EVLİLİK DIŞI İLİŞKİLERDE BİRLİKTE

VELAYETİN UYGULANABİLİRLİĞİ MESELESİ

3.1. Genel Olarak123

3.2. Evlilik Birliğinin Boşanma ile Sona Ermesi Halinde

Birlikte Velayetin TMK ve Yargıtay Kararları

Kapsamında Uygulanabilirliği Meselesi.126

3.2.1. TMK’nın 336/3. Maddesinin Değerlendirilmesi126

3.2.1.1. TMK’nın 336/3. Maddesinin Emredici Olduğuna

İlişkin Görüşler.127

3.2.1.2. TMK’nın 336/3. Maddesinin Revize Edilmesine

İlişkin Görüşler.129

İçindekiler

10

3.2.1.3. TMK’nın 336/3. Maddesinde Boşluk

Bulunduğuna İlişkin Görüşler131

3.2.1.4. TMK’nın 336/3. Maddesinin Birlikte Velayet

Taleplerine Uygulanabileceğine İlişkin Görüşler 134

3.2.2. TMK’nın 182/3. Maddesinin Değerlendirilmesi .136

3.2.3. Yargıtay Kararları Kapsamında Birlikte Velayete

İlişkin Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizi .141

3.2.4. 11 No’lu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana

Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 No’lu

Protokol’ün 5. Maddesi’nin Türk Hukukunda Birlikte

Velayet Kararları Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi146

3.3. Evlilik Dışı İlişkilerde Birlikte Velayetin

Uygulanabilirliği Meselesi .151

3.4. Türk Hukukunda Birlikte Velayetin Kural veya

İstisna Olarak Uygulanması Meselesi 158

3.4.1. Birlikte Velayetin Kural Olarak Uygulanması

Gerektiğine Yönelik Görüşler158

3.4.2. Birlikte Velayetin İstisna Olarak Uygulanması

Gerektiğine Yönelik Görüşler159

3.4.3. Birlikte Velayetin Kural veya İstisna Olarak Ayrım

Yapılmadan Uygulanması Gerektiğine Yönelik Görüşler.160

3.5. Birlikte Velayete Hükmedilmemesi Gereken Haller .162

3.5.1. Velayetin Kaldırılması Sebeplerinin Varlığı162

3.5.2. Ebeveynlerin Birbirleri ile Sağlıklı İletişim

Kuramamaları.163

3.5.3. Ebeveynler Arasında Sürekli Bir Çatışma Halinin

Varlığı 164

3.5.4. Ebeveynlerin Müşterek Taleplerinin Velayetin Tek

Bir Ebeveyne Tevdi Edilmesi Yönünde Olması164

SONUÇ167

KAYNAKÇA 173