^{Türk İş Hukukunda} Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma

Av. Ayberk Güntay ÖZTÜRK

İÇİNDEKİLER

ÖZET . 3

ABSTRACT  7

KISALTMALAR  15

GİRİŞ . 17

BİRİNCİ BÖLÜM

FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE

ÇALIŞMA KAVRAMLARI

1.1. Çalışma Süreleri  21

1.1.1. Genel Olarak  21

1.1.2. Çalışma Süresi  22

1.1.2.1. Fiili Çalışma Süreleri  24

1.1.2.2. Farazi Çalışma Süreleri  25

1.1.2.2.1. İşin Görülmesi ‘‘Yeraltında’’ veya ‘‘Su Altında’’

Gerçekleşen Çalışmalarda İşçinin Çalışma

Alanına İnmesi İçin Geçireceği Süreler . 25

1.1.2.2.2. İşçinin Asıl İşi İfa Etmek Üzere İşyerinden

Farklı Bir Yere Gitmesi Halinde İşçinin

Yolda Geçirdiği Süreler  26

1.1.2.2.3. İşçinin Çalışmaksızın İşyerinde İşverenin

Emir ve Talimatına Hazır Bir Halde Beklediği

Süreler  26

1.1.2.2.4. İşçinin İşyeri Dışında Asıl İşini Yapmaksızın

Çalıştırılması  27

İçindekiler

10

1.1.2.2.5. İşçinin Yerleşim Yerinden Uzak Bir Yerde

Çalışması Durumunda Diğer İşçiler ile Birlikte

Getirilip Götürülmesi Esnasında Yolda Geçen

Süreler  27

1.1.2.2.6. Süt İzinleri  28

1.1.2.2.7. Sözleşmesel Olarak Kararlaştırılan Süreler  28

1.1.3. Çalışma Süresinden Sayılmayan Haller  29

1.1.3.1. Ara Dinlenmeleri . 29

1.1.3.2. Araçta Geçen Süreler  30

1.2. Çalışma Sürelerinin Belirlenmesi  30

1.2.1. Yasal Çalışma Süreleri  30

1.2.1.1. Günlük Normal Çalışma Süresi  31

1.2.1.2. Haftalık Normal Çalışma Süresi  31

1.2.1.2.1. Haftalık Dönemi Aşan Çalışma Süreleri Dönemi . 32

1.2.1.2.1.1. Denkleştirme Çalışmaları  32

1.2.1.2.1.2. Telafi Çalışmaları  34

1.2.2. Normalden Az Çalışma Süreleri  36

1.2.3. Kısa Çalışma  37

1.3. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışmaya Yönelik

Mevzuat  38

1.3.1. Yasal Mevzuat  38

1.3.1.2. Deniz İş Kanunu  39

1.3.1.3. Basın İş Kanunu  41

1.3.1.4. Türk Borçlar Kanunu . 42

1.3.1.5. Olağanüstü Hal Kanunu . 43

1.3.2. Uluslararası Mevzuat  43

1.3.2.1. Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri  43

Ayberk Güntay ÖZTÜRK

11

1.3.3. Yönetmelikler . 44

1.3.3.1. İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve

Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği . 44

1.3.3.2. Çocuk Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve

Esasları Hakkında Yönetmelik . 44

1.3.3.3. Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma

Süreleri Yönetmeliği  44

1.3.3.4. Sağlık Kurulları Bakımından Günde Ancak

Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması

Gereken İşler Hakkında Yönetmelik  45

1.3.3.5. Hazırlama, Tamamlama, Temizleme İşleri

Yönetmeliği  45

1.4. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma

Kavramları  45

1.5. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma

Kavramlarının Tarihsel Süreci 48

İKİNCİ BÖLÜM

FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE

ÇALIŞMA YAPILMASININ ŞARTLARI VE

BAĞLANDIĞI SONUÇLAR

2.1. Fazla Çalışma . 51

2.1.1. Genel Olarak  51

2.1.2. Olağan/Normal Nedenlerle Fazla Çalışma  52

2.1.2.1. Fazla Çalışma Yapılmasına İhtiyaç Duyulması . 53

2.1.2.1.1. Ülkenin Umumi Menfaatleri . 54

2.1.2.1.2. İşin Mahiyeti  55

2.1.2.1.3. Üretimin Artırılması  56

2.1.2.1.4. Diğer Genel Nedenler . 56

İçindekiler

12

2.1.2.2. Fazla Çalışmanın İşverenin Talebine Bağlanması . 57

2.1.2.3. İşçinin Onayı . 59

2.1.2.4. İşçilere Fazla Çalışma Yaptırılacağının

Duyurulması  60

2.1.2.5. Olağan Nedenlerle Fazla Çalışmanın

Sınırlandırılması . 61

2.1.3. Zaruri Sebeplerle Fazla Çalışma  62

2.1.4. Olağanüstü Nedenlerle Fazla Çalışma . 66

2.1.5. Hazırlama-Tamamlama ve Temizlik İşleri . 68

2.2. Fazla Sürelerle Çalışma  69

2.3. Fazla Çalışmanın Karşılığı . 70

2.3.1. Genel Olarak  70

2.3.2. Fazla Çalışmanın Karşılığının İşçiye Ücret Olarak

Ödenmesi  71

2.3.2.1. Fazla Çalışma Ücreti . 71

2.3.3. Ücretin Hesaplanması . 74

2.3.3.1. Ücretin Ödenme Zamanı, Şekli, Usulü . 77

2.3.3.2. Ücretin Ödenmemesi . 80

2.3.3. Zamanaşımı  81

2.3.4. Serbest Zaman Olarak Kullandırma . 82

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE

ÇALIŞMANIN İSPATI

3.1. Genel Olarak . 87

3.2. İspat Yükü . 89

3.3. İspat Araçları. 91

3.3.1. İşyeri Giriş Çıkış Kayıtlarını Gösteren Belgeler  92

Ayberk Güntay ÖZTÜRK

13

3.3.2. Bordrolar  94

3.3.3. Tanık Beyanı. 97

3.3.4. Bilirkişi İncelemesi . 100

3.3.5. Keşif . 102

3.3.6. Yemin  102

SONUÇ  105

KAYNAKÇA  109