Türk Vergi Ceza Hukukunun Ne Bis In Idem Kuralı Açısından İncelenmesi
Dr. Taner SARISOY ( Vergi Başmüfettişi )
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 7
İÇİNDEKİLER 9
TABLOLAR LİSTESİ . 14
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ 15
GİRİŞ . 17
BİRİNCİ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI, AVRUPA İNSAN HAKLARI
SÖZLEŞMESİ VE BİREYSEL BAŞVURU
İNSAN HAKLARI . 21
1.1. İNSAN HAKLARI KAVRAMI . 21
1.2. İNSAN HAKLARINI KORUYAN ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 22
1.3. MÜKELLEF HAKLARI. 24
1.3.1. Vergi İncelemesi Aşamasında Talep Edilebilen Mükellef Hakları 25
1.3.2. Vergi İncelemesi Bittikten Sonra Talep Edilebilen Mükellef
Hakları. 26
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ . 27
2.1. KAPSAM. 27
2.2. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ 28
2.3. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN İÇ HUKUKTAKİ YERİ. 30
2.4. SÖZLEŞMECİ DEVLETLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 35
2.4.1. Negatif Yükümlülükler 36
2.4.2. Pozitif Yükümlülükler 36
BİREYSEL BAŞVURU HAKKI. 36
3.1. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU . 37
3.2. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ EK 7 NO.LU PROTOKOLDE YER
ALAN HAKLAR BAKIMINDAN ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL
BAŞVURU . 39
3.3. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU . 41
10 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
NON BIS IN IDEM KURALI, HUKUK SİSTEMİ İÇERİSİNDEKİ YERİ VE
BAZI ÜLKELERİN MEVZUATININ KURAL YÖNÜNDEN İNCELENMESİ
HUKUKTA YER ALAN TEMEL İLKELER 43
1.1. CEZA HUKUKU VE MUHAKEME HUKUKU ALANINDA YER ALAN İLKELER.44
1.2. VERGİ CEZA HUKUKU ALANINDA YER ALAN İLKELER . 46
NON BIS IN IDEM KURALI.47
2.1. TANIM 47
2.2. LİTERATÜRDE NON BIS IN IDEM KURALI 50
2.3. YARGI KARARLARINDA NON BIS IN IDEM KURALI 54
2.4. BAZI ÜLKELERİN ANAYASALARININ VE CEZA, VERGİ CEZA
HUKUKLARININ NON BIS IN IDEM KURALI YÖNÜNDEN İNCELENMESİ 59
2.4.1. Bazı Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde Non Bis In Idem Kuralı . 59
2.4.1.1. Hollanda. 63
2.4.1.2. İspanya. 64
2.4.1.3. İtalya 66
2.4.1.4. Almanya . 68
2.4.1.5. Avusturya. 71
2.4.1.6. Fransa. 71
2.4.1.7. Finlandiya. 73
2.4.2. Diğer Ülkelerde Non Bis In Idem Kuralı . 74
2.4.2.1. Meksika 74
2.4.2.2. Rusya 75
2.5. AB Üyesi Ülkelerdeki Düzenlemeler ve Uluslararası Sözleşmeler
Yönünden Non Bis In Idem Kuralının Değerlendirilmesi 76
NON BIS IN IDEM KURALININ MUHAKEME HUKUKU VE CEZA HUKUKU
İLİŞKİSİ 81
NON BIS IN IDEM KURALININ VERGİ KABAHATLERİ VE VERGİ CEZA
HUKUKU İLİŞKİSİ84
İçindekiler 11
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
KARARLARINDA NON BIS IN IDEM KURALI
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNDE VERİLEN KARARLARDA NON
BIS IN IDEM KURALINA BAKIŞ 91
1.1. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN EK 7 NO.LU PROTOKOLÜN
4/1.MADDESİ KAPSAMINDAKİ DAVALARI DEĞERLENDİRMESİ 92
1.1.1. Her İki Yargılamanın Niteliği Gereği Cezai Olup Olmadığı. 93
1.1.2. Her İki Davadaki Suçun Aynı Olup Olmadığı 96
1.1.3. Mükerrer Yargılama Olup Olmadığı 98
1.1.4. Kesin Bir Hükmün Varlığı. 102
1.1.4.1. Bir Beraat veya Mahkumiyetin Varlığı. 103
1.1.4.2. Nihai Karar. 105
1.2. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN NON BIS IN IDEM KURALINI
UYGULADIĞI DAVALARDAN ÇIKARILAN SONUÇ 107
1.2.1. Non Bis In Idem Kuralının Geçerli Olmadığı Durumlar 107
1.2.2. Non Bis In Idem Kuralında İçtihat Oluşturan Kararların
Değerlendirilmesi 109
1.2.2.1. Ceza Kavramına İlişkin Değerlendirme 109
1.2.2.2. Aynı Suç Kavramına İlişkin Değerlendirme 110
1.2.2.3. Mükerrer Yargılama Kavramına İlişkin Değerlendirme . 112
AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANINDA VERİLEN KARARLARDA NON BIS IN
IDEM KURALINA BAKIŞ 113
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
VERGİ USUL KANUNUNDA YER ALAN VERGİ KABAHATLERİ VE
VERGİ KAÇAKÇILIK SUÇLARI İLE CEZALARININ NON BIS IN IDEM KURALI
YÖNÜNDEN İNCELENMESİ
DEVLETİN VERGİLENDİRME YETKİSİ 117
DEVLETİN ADLİ VE İDARİ CEZA UYGULAMA YETKİSİ 119
2.1. SUÇ VE KABAHATLER . 120
2.1.1. Vergi Suçunun Unsurları . 124
2.1.2. Vergi Kabahatinin Unsurları 126
2.2. VERGİ SUÇ VE KABAHATLERİ . 127
2.2.1. VUK’da Yer Alan Vergi Kaçakçılık Fiilleri 129
2.2.1.1. Vergi Kaçakçılık Suçu ve Cezası 132
12 İçindekiler
2.2.1.2. Vergi Kaçakçılığında Adli Cezalar 134
2.2.2. Vergi Mahremiyetini İhlal Suçu ve Cezası 135
2.2.3. Mükelleflerin Özel İşlerini Yapma Suçu ve Cezası . 135
2.2.4. Vergi Hukukunda Kabahatler ve İdari Cezalar . 135
2.2.4.1. Vergi Ziyaı Kabahati ve Cezası 136
2.2.4.2. Usulsüzlük Kabahati ve Cezası . 136
2.3. VERGİ KABAHATLERİNDE İDARİ YARGI SÜRECİ 140
2.4. VERGİ KAÇAKÇILIK SUÇLARINDA ADLİ YARGI SÜRECİ. 141
2.5. VERGİ KAÇAKÇILIK SUÇLARINDA VE VERGİ KABAHATLERİNDE NON BIS
IN IDEM KURALININ İNCELENMESİ. 142
2.5.1. Vergi Kaçakçılık Suçlarının ve Vergi Kabahatlerinin Tespiti . 143
2.5.1.1. Sahte Belge Düzenleme Fiili (Suçu) ve Cezasının Non
Bis In Idem Kuralı Yönünden İncelenmesi145
2.5.1.2. Bilerek Sahte Belge Kullanma Fiili (Suçu) ve Cezasının
Non Bis In Idem Kuralı Yönünden İncelenmesi 147
2.5.1.3. Defter ve Belgelerin İbraz Edilmemesi Fiili (Suçu) ve
Cezasının Non Bis In Idem Kuralı Yönünden
İncelenmesi 148
2.5.1.4. Defterlere Kaydı Gereken Hesap ve İşlemlerin Vergi
Matrahının Azalması Sonucunu Doğuracak Şekilde
Tamamen veya Kısmen Başka Defter, Belge veya Diğer
Kayıt Ortamlarında Kaydedilmesi Fiili (Suçu) ve Cezasının
Non Bis In Idem Kuralı Yönünden İncelenmesi 149
2.5.1.5. Defter ve Kayıtlarında Hesap ve Muhasebe Hilesi
Yapma Fiili (Suçu) ve Cezasının Non Bis In Idem Kuralı
Yönünden İncelenmesi. 150
2.5.1.6. Fiktif Hesap Açma Fiili (Suçu) ve Cezasının Non Bis In
Idem Kuralı Yönünden İncelenmesi . 151
2.5.1.7. İzin Almadan Belge Basma veya Bunları Bilerek
Kullanma Fiili (Suçu) ve Cezasının Non Bis In Idem
Kuralı Yönünden İncelenmesi 151
2.5.1.8. Vergi Kaçakçılık Suçuna İştirak ve Cezasının Non Bis In
Idem Kuralı Yönünden İncelenmesi . 152
İçindekiler 13
BEŞİNCİ BÖLÜM
FİNLANDİYA CEZA KANUNUNDA NON BIS IN IDEM
DÜZENLEMESİ MODEL ALINARAK ÖNERİLEN DÜZENLEME
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARINDAN SONRA
FİNLANDİYA MEVZUATINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER. 153
VERGİ USUL KANUNUNDA NON BIS IN IDEM KURALINA AYKIRI
DÜZENLEMELER. 156
MEVCUT DÜZENLEMENİN NON BIS IDEM KURALINA AYKIRI OLMADIĞINA
İLİŞKİN GÖRÜŞLER . 159
ÖNERİLEN DÜZENLEME 166
4.1. UYGULAMADA OLAN HUKUK KURALLARI 166
4.2. 5326 SAYILI KABAHATLER KANUNUNDA VERGİ KABAHATLERİNİ
İLGİLENDİREN DÜZENLEMELER . 168
4.3. VERGİ KAÇAKÇILIK SUÇ VE CEZALARI İLE VERGİ KABAHATLERİ
HAKKINDA ÖNERİLEN DÜZENLEMELER . 169
SONUÇ VE ÖNERİLER . 179
KAYNAKÇA 189
