Türk Vergi Hukukunda Defterlere İlişkin Ödevlere Aykırılık ve Sonuçları

Şeyma SARICALAR

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ . 7

İÇİNDEKİLER . 9

SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ . 15

GİRİŞ.17

BİRİNCİ BÖLÜM

VERGİ HUKUKU VE TİCARET HUKUKU BAKIMINDAN

DEFTERLERE İLİŞKİN ÖDEVLER

GENEL ÇERÇEVE 21

DEFTER TUTMA ÖDEVİ 24

Genel Açıklama 24

Vergi Hukuku Bakımından . 25

Defter Tutma Kavramı ve Defter Tutmanın Amacı . 25

Defter Tutmakla Yükümlü Olanlar 26

Ticaret ve Sanat Erbabı 26

Birinci Sınıf Tüccar . 27

İkinci Sınıf Tüccar. 28

Sınıf Değiştirme . 28

Ticaret Şirketleri 29

İktisadi Kamu Müesseseleri. 30

Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler 30

Serbest Meslek Erbabı. 31

Çiftçiler 32

Birden Fazla Gelir Elde Edenler. 33

Defter Tutmakla Yükümlü Olmayanlar . 33

Tutulacak Defterler. 35

Ticari Kazanç ve Kurum Kazancı Sahiplerinin Tutacakları Defterler. 35

Birinci Sınıf Tüccarların Tutacakları Defterler 35

Yevmiye Defteri 35

Defteri Kebir . 36

Envanter Defteri . 38

10 İçindekiler

İkinci Sınıf Tüccarların Tutacakları Defterler 40

Sınai Müesseselerin Tutacakları Defterler .41

İmalat Defteri .41

Bitim İşleri Defteri 41

Diğer Müesseselerin Tutacakları Defterler.42

Banka, Banker ve Sigorta Şirketlerinin Gider Vergisine Ait Kayıtları 42

Damga Resmi Kayıtları .43

Yabancı Nakliyat Kurumlarının Hasılat Defteri .43

Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İradlarına Ait Kayıtlar .43

Ambar Defteri 43

Serbest Meslek Erbabının Tutacağı Defterler.44

Zirai Kazanç Sahiplerinin Tutacakları Defterler 44

Defter Tutma Yükümlülüğünün Başlaması ve Sona Ermesi.44

Başlaması .44

Sona Ermesi46

Defter Tutmada Hesap Dönemi 48

Normal Hesap Dönemi.48

Özel Hesap Dönemi48

Kıst Hesap Dönemi .49

Defter Tutmada Uygulanan Muhasebe Usulü.49

III. Ticaret Hukuku Bakımından .50

Defter Tutma Kavramı ve Defter Tutmanın Amacı50

Defter Tutmakla Yükümlü Olanlar.50

Yükümlü Olanların Tutacakları Defterler.51

Defter Tutmada Hesap Dönemi 53

Defter Tutma Yükümlülüğünün Başlaması ve Sona Ermesi.53

KAYIT DÜZENİNE UYMA ÖDEVİ 54

Vergi Hukuku Bakımından 54

Kayıt Düzenine İlişkin Genel Esaslar 54

Türkçe Tutma ve Türk Parası Kullanma Zorunluluğu54

Defterlerin Mürekkeple Yazılması55

Yanlış Kayıtların Düzeltilmesi .56

Boş Satır Bırakılmaması ve Sayfaların Yok Edilmemesi 56

Kayıt Zamanı57

Ticaret Hukuku Bakımından .57

İçindekiler 11

DEFTERLERİ ONAYLATTIRMA ÖDEVİ 59

Vergi Hukuku Bakımından . 59

Tasdiki Zorunlu Olan Defterler . 59

Tasdik Zamanı. 60

Tasdikin Yenilenmesi 61

Tasdik Makamı ve Usulü. 61

Ticaret Hukuku Bakımından. 63

DEFTER KAYITLARINI BELGELENDİRME ÖDEVİ . 64

Vergi Hukuku Bakımından . 64

Belgelendirilmesi Zorunlu Olmayan Kayıtlar 66

Belgelendirilmesi Zorunlu Olan Kayıtlar . 67

Fatura 68

Sevk İrsaliyesi 69

Perakende Satış Belgeleri 70

Gider Pusulası 70

Müstahsil Makbuzu . 71

Serbest Meslek Makbuzları . 72

Ücret Bordrosu 72

Taşıma ve Otel İşletmelerine Ait Belgeler . 73

Muhabere Evrakı . 75

Diğer Vesikalar. 75

Ticaret Hukuku Bakımından. 76

DEFTERLERİ MUHAFAZA VE İBRAZ ÖDEVİ 76

Vergi Hukuku Bakımından . 76

Defterlerin Muhafazası. 76

Defterlerin İbrazı 77

Ticaret Hukuku Bakımından. 79

Defterlerin Muhafazası. 79

Defterlerin İbrazı 80

ELEKTRONİK DEFTERLER 82

E-Defterin Genel Görünümü 83

E-Defter Kullanmak Zorunda Olan Mükellefler 84

Başvuru. 86

E-Defter Oluşturma 87

12 İçindekiler

E-Defterlerin Muhafazası ve İbrazı 88

Diğer Hususlar .89

Bazı Mükellefler İçin Yeni Bir Sistem: Defter-Beyan Sistemi 90

Kullanmakla Yükümlü Olan Mükellefler 91

Başvuru .95

Sistem Üzerinden Tutulabilecek Defterler 97

Sistem Üzerinden Tutulan Defterlerin Muhafaza ve İbrazı .98

Ceza ve Sorumluluk .100

Diğer Hususlar .101

Defter-Beyan Sisteminin Vergi Usul Kanunu Hükümlerine Etkisi102

İKİNCİ BÖLÜM

DEFTERLERE İLİŞKİN ÖDEVLERE AYKIRILIKLAR VE YAPTIRIMLARI

GENEL OLARAK VERGİ KANUNLARINA AYKIRILIK KAVRAMI . 111

Maddi Ödeve Aykırılık Kavramı 112

Şekli Ödeve Aykırılık Kavramı .113

III. Vergi Kabahati ve Vergi Suçu Kavramları .113

DEFTERLERE İLİŞKİN ÖDEVLERE AYKIRILIKLARIN ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜMLERİ . 114

Defter Tutma Ödevine Aykırılık 114

Defterlerin Hiç Tutulmaması .115

Defterlerin Eksik Tutulması .116

Çift Defter Tutulması.117

Defter ve Belgelerde Hesap ve Muhasebe Hilesi Yapılması 119

Tanım .119

Muhasebe Hilesi ve Hata Kavramları .120

Muhasebe Hilesinin Amaçları.122

Muhasebe Hilesinin Türleri 122

Defterlerin Tahrif Edilmesi 124

Defterlerin Yok Edilmesi veya Yerine Başka Yaprak Koyulması.125

Kayıt Düzenine Uyma Ödevine Aykırılık .126

Kayıt Düzenine Uyulmaması126

Boş Satır Bırakılması veya Sayfaların Yok Edilmesi127

Günlük Defterlerin Günü Gününe Tutulmaması, İşyerinde

Bulundurulmaması ve İbraz Edilmemesi .127

İçindekiler 13

III. Defterleri Onaylattırma Ödevine Aykırılık . 128

Defter Kayıtlarını Belgelendirme Ödevine Aykırılık . 129

Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge 129

Sahte Belge. 131

Defterleri Muhafaza ve İbraz Ödevine Aykırılık . 132

Defterlerin Muhafaza Edilmemiş Olması 133

Defterlerin İbraz Edilmemiş Olması 133

DEFTERLERE İLİŞKİN ÖDEVLERE AYKIRILIK HALLERİNİN TARH YÖNTEMİYLE

İLİŞKİSİ .137

İkmalen Tarh 137

Re’sen Tarh 138

Yasal Defterlerin Tutulmaması, Onaylattırılmaması veya İbraz

Edilmemesi . 139

Defterlerin İhticaca Salih Bulunmaması . 140

Yasal Defterlerin Gerçek Durumu Yansıtmaması 141

DEFTERLERE İLİŞKİN ÖDEVLERE AYKIRILIKLARA UYGULANAN YAPTIRIMLAR 141

Vergi Kabahati Oluşturan Durumlara Uygulanan Yaptırımlar 142

(Genel) Usulsüzlük Oluşturan Aykırılıklar . 143

Defterlerin Tutulmamış Olması . 144

Defterlerin Noksan, Usulsüz veya Karışık Olması 145

Kayıt Düzenine Uyulmaması 145

Onaylattırılması Zorunlu Olan Defterin Onaylattırılmaması 147

Özel Usulsüzlük Oluşturan Aykırılıklar 149

Defterlerin İşyerinde Bulundurulmaması 150

Defterlere Yazılması Gereken İşlemlerin Günü Gününe Yazılmamış

Olması . 150

Yetkililer Tarafından İbrazı İstendiğinde İbraz Edilmemiş Olması 151

Mükerrer 257. Maddeye Uyulmaması 153

Vergi Ziyaı Oluşturan Aykırılıklar 154

Vergi Suçu Oluşturan Durumlara Uygulanan Yaptırımlar 160

Vergi Kaçakçılığı Suçu Bakımından . 161

Defterlerde Hesap ve Muhasebe Hilesi Yapılması. 163

Çift Defter Tutma. 166

Defterlerin Tahrif Edilmesi veya Gizlenmesi 168

Defterlerin Tahrif Edilmesi 168

Defterlerin Gizlenmesi. 171

14 İçindekiler

Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenlenmesi veya

Kullanılması 178

Sahte Belge Düzenlenmesi veya Kullanılması 183

Defterlerin Yok Edilmesi, Defter Sayfalarının Yok Edilmesi veya

Yerine Başka Yaprak Koyulması veya Hiç Yaprak Koyulmaması .188

Defterlerin Yok Edilmesi.188

Defter Sayfalarının Yok Edilmesi 190

Vergi Mahremiyetinin İhlali Suçu Bakımından 191

Mükellefin Özel İşlerini Yapma Suçu Bakımından .198

III. Vergi Kabahat ve Suçlarına Dair Ortak Hükümler.200

Tekerrür 200

İştirak.204

İçtima (Birleşme) .205

Kabahatlerde İçtima.205

Tek Fiil ile Farklı Kabahatlerin İşlenmesi.205

Ayrı Fiillerle Farklı Kabahatlerin İşlenmesi .206

Suçlarda Birleşme.207

Teşebbüs .210

Kabahatlerde Teşebbüs210

Suçlarda Teşebbüs .211

VERGİ SUÇLULUĞUNU ORTADAN KALDIRAN NEDENLER .213

Pişmanlık ve Islah 213

Mücbir Sebep 216

Yanılma217

Vergi Cezalarını Sona Erdiren ya da Azaltan Nedenler .218

Ödeme.218

Ölüm218

Zamanaşımı .218

Yargı Kararı 219

Terkin 219

Af.220

Düzeltme .220

Uzlaşma.221

Ceza İndirimi222

SONUÇ . 225

KAYNAKLAR . 231