Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Çalışma Düzeni
Türk Parlamento Hukukunun Kaynakları Ve
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Çalışma Düzeni
- Parlamento Hukuku Ve Kaynakları
- Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kuruluşu Ve İç Düzeni
- Genel Kurulun Çalışma Düzeni
- Özel Yasama Ve Denetim Faaliyetlerine İlişkin Usuller
• GİRİŞ-1
• BİRİNCİ BÖLÜM
• PARLAMENTO HUKUKU VE KAYNAKLARI
• I. PARLAMENTO VE PARLAMENTO HUKUKU KAVRAMLARI-3
• II. PARLAMENTO HUKUKUNUN KAYNAKLARI-5
• A)Yazılı Kaynaklar-5
• 1. Anayasa-5
• 2. İçtüzük-7
• 3. Kanunlar-10
• 4. Başkanlık Divanı Kararları-11
• 5. Mahkeme Kararları-12
• 6. Bilimsel Eserler-13
• B)Teamüller-13
• İKİNCİ BÖLÜM
• TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİNKURULUŞU VE İÇ DÜZENİ
• I. BAŞKANLIK DİVANI-17
• A)Siyasi Parti Gruplarının Başkanlık Divanında Temsili-17
• B)Grubu Bulunmayan Siyasi Partiler İle Bağımsızların Başkanlık Divanında Temsili-21
• C)Geçici Başkanın Görev ve Yetkileri-23
• D)Başkanlık Divanının Görev Süresinin Sona Ermesi-24
• E)Başkanlık Divanının Kuruluşundaki Sakatlığın, Genel Kurulca Kabul Edilen Kanunlara Etkisi-28
• F)Başkanlık Divanı ve Komisyonlar Kurulmadan Kabul Edilen Kanunların Durumu-30
• G)Cumhurbaşkanlığına Vekalet Eden Başkanın Durumu-31
• H)Başkanın Tarafsızlığının Kapsamı ve Bu Çerçevede Seçim Faaliyetlerine Katılması-33
• İ)Başkanvekillerinin Tarafsızlığının Kapsamı-38
• II. DANIŞMA KURULU-42
• A)Danışma Kurulunun ve Kararlarının Niteliği-42
• B)Danışma Kurulunda Siyasi Parti Gruplarının Temsili-44
• C)Grup Önerisi İle Danışma Kurulu Önerisinin İşleme Konma Zamanı-44
• III. KOMİSYONLAR-46
• A)Siyasi Parti Gruplarının Komisyonda Temsili-46
• B)Komisyonca İncelenmeyen Kanun Tasarı veya Teklifinin Durumu-50
• C)Bekleme Süresi Geçmeksizin Bir Kanun Tasarı veya Teklifinin Komisyonda Görüşülmesi-52
• D)Kanun Tasarı ve Tekliflerinin Havalesine İtiraz-53
• E)Başkanlık Divanının İzni Olmaksızın Genel Kurulun Çalışma Saatleri İçinde Komisyonların Toplanamayacağına İlişkin Hükmün Niteliği-55
• F)Komisyonda Yeterlilik Önergesi-56
• G)Kanun Hükmünde Kararnamelerin Komisyonlarda Geliş Sırası Gözetilmeksizin Görüşülmesi-57
• H)Kanun Hükmünde Kararnamelerin Reddi-58
• İ)Komisyonda Reddedilen Kanun Hükmünde Kararnamelerin Yanı Sıra Başka Kanun Hükmünde Kararnamelerde Yer Alan Benzer Hükümlerin Ret Raporunda İfade Edilmesi-59
• IV. MİLLETVEKİLLİĞİ STATÜSÜ-60
• A)Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması ve Kaybı-60
• 1. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılma Anı-60
• 2. Yeni Seçilen Meclisin Yetkilerini Kullanmaya Başlaması-62
• 3. And İçmenin Milletvekilliği Sıfatının Kazanılmasındaki Rolü-63
• 4. Milletvekilliği Sıfatının Sona Erme Anı-64
• 5. Vatandaşlığın Kaybının Milletvekilliği Sıfatına Etkisi-65
• 6. Yerel Yönetim Organlarına Seçilen Milletvekilinin Durumu-69
• B)Parlamenter Bağışıklıklar-72
• 1. Yasama Sorumsuzluğu ve Kapsamı-72
• 2. Yasama Donulmazlığı-77
• a)Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasında Uyulması Gereken İlkeler-77
• b)Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına İlişkin Dosyanın Adalet Bakanlığı ndan Geçmeden Meclis e Gelmiş Olması-80
• c)Adalet Bakanlığı nın Yazısının Gerekçesiz Olması-81
• d)Karma Komisyon un İçtüzük te Öngörülen Süre İçinde İncelemelerini Sonuçlandıramaması-81
• e)Yasama Dokunulmazlıklarının Kaldırılması İstemlerinin Sıra Gözetilmeksizin Karma Komisyon da Görüşülmesi-82
• f)Seçimleri Yenilenen Karma Komisyon un Önceki Kararının Aksine Dokunulmazlığın Kaldırılmasına Karar Vermesi-83
• g)Karma Komisyon Raporunun Genel Kurul da Öncelikle Görüşülmesi-84
• h)Genel Kurul Görüşmelerinde Son Sözün İlgili Milletvekiline Verilmemesi-85
• i)Komisyon Aşamasındaki Sakatlığın Genel Kurul da Alınan Dokunulmazlığa İlişkin Karara Etkisi-86
• j)Birden Çok Milletvekilinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılması İstemlerinin Birlikte Oylanması-89
• k)Kovuşturmanın Ertelenmesi Yönündeki Karma Komisyon Kararının Reddi-91
• l)Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması İstemini İçeren Dosyaların İadesi-92
• m)Kabahatlerin Yasama Dokunulmazlığı Kapsamında Değerlendirilmesi-94
• n)Genel Başkanın Grup Toplantısında Dokunulmazlıkla İlgili Konuşma Yapması-95
• V. ANAYASADA BELİRTİLENLER DIŞINDA KANUNLA TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ NE BAŞKA GÖREV VE YETKİLERİN VERİLMESİ-97
• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
• GENEL KURULUN ÇALIŞMA DÜZENİ
• I. TOPLANTI YETERSAYISI-101
• A)Toplantı Yetersayısının Tespiti-101
• B)Toplantı Yetersayısının Bütün Görüşmeler Boyunca Korunması-102
• C)Yoklama Talebine Rağmen Yoklama Yapılmaması-105
• II. KARAR YETERSAYISI-108
• A)Toplantıya Katılanlar Kavramı-108
• B)Salt Çoğunluk Kavramı-113
• C)Çekimser Oyların Değerlendirilmesi-114
• D)Ret Kararları Bakımından Karar Yetersayının Anlamı-118
• E)Karar Yetersayısının Aranması Talebi ve Tespit Yöntemi-119
• F)Karar Yetersayısının Tespitinde İşaretle Oylamanın Durumu-121
• III. CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE TOPLANTI VE KARAR YETERSAYISI-122
• IV. GÜNDEM DIŞI KONUŞMA-130
• A)Konunun Olağanüstü Acele Hale İlişkin Olmadığı Gerekçesiyle Başkanın Söz Hakkı Vermemesi-130
• B)Aynı Birleşimde Birden Fazla Bakana Gündem Dışı Söz Verilmesi-132
• C)Bakanlara Milletvekili Olarak Gündem Dışı Söz Verilmesi-134
• V. TASARI VEYA TEKLİFİN GENEL KURULDA GÖRÜŞÜLMESİ-135
• A)Tasarı veya Teklifin Öncelikle Görüşülmesi-135
• B)Tasarı veya Teklifin Tümünün Görüşülmemesi-139
• C)Milletvekillerine Maddeler Üzerinde Söz Hakkı Tanınmaması-140
• D)Komisyon, Hükümet ve Gruplara Maddeler Üzerinde Beş Dakika Söz Hakkı Tanınması-142
• E)Uygun Bulma Kanunlarının Maddeleri Üzerinde Görüşme Yapılamaması ve Önerge Verilememesi-144
• F)Yürürlük ve Yürütme Maddeleri Üzerinde Görüşme Yapılamaması ve Önerge Verilememesi-146
• G)Salt Üzerinde Önerge Verilmiş Maddeler Üzerinde Görüşme Açılması-147
• H)Görüşmelerin Devamına Dair Önergenin İşleme Konması-149
• VI. TASARI VEYA TEKLİF ÜZERİNDE SORU-CEVAP İŞLEMİ-151
• A--Tasarı veya Teklifin Tümü Üzerindeki Soru-Cevap Süresinin On Dakika İle Sınırlandırılması-151
• B--Tasarı veya Teklifin Maddeleri Üzerinde Soru Sorulamaması-153
• C--Maddeler Üzerindeki Soru-Cevap Süresinin Ondakika İle Sınırlandırılması-154
• VII. DEĞİŞİKLİK ÖNERGELERİ-155
• A)Değişiklik Önergesi Verme Hakkının Sınırlandırılması-155
• 1. Süre İtibariyle Sınırlandırma-155
• 2. Sayı İtibariyle Sınırlandırma-158
• 3. Şahıs İtibariyle Sınırlandırma-160
• B)Değişiklik Önergesinin İşleme Konup Konmaması-161
• 1. Kanun Teklifi Niteliğindeki Önerge-161
• 2. Şarta Bağlı Önerge-164
• 3. Anayasaya Aykırı Önerge-165
• 4. Genel Kurulca Kabul Edilmeyen Bir Maddenin Başka Bir Maddeye Eklenmesini Öngören Önerge-166
• 5. İşleme Alınan Önerge İle Benzer Mahiyetteki Önerge-168
• 6. Komisyon Metninde Yer Alan Birden Fazla Maddenin Tek Bir Madde Olarak Düzenlenmesine İlişkin Önerge-169
• C)Bütçe Görüşmeleri Sırasında Verilen Değişiklik Önergesinin Gerekçesinin Okunup Okunmaması-171
• D)Değişiklik Önergesinin Açık Oylama İle Oylanması-172
• VIII. TASARI VEYA TEKLİF METNİ İLE DEĞİŞİKLİK ÖNERGELERİNİN KOMİSYONA GERİ VERİLMESİ-174
• A)Tasarı veya Teklif Metninin Komisyona Geri Verilmesi İsteminin Oylanıp Oylanmaması-174
• B)Tasarı veya Teklif Metninin Komisyona Geri Verilmesinin İstenebileceği Süreç-176
• C)Tasarı veya Teklif Metninin Komisyon Adına Komisyona Geri İstenmesi-177
• D)Genel Kurulca Kabul Edilen Önergelerin Komisyona Geri Verilmesi-178
• E)Genel Kurulca Kabul Edilmiş Olan ve Komisyona Geri Verilen Önergelerin Durumu-181
• F)Görüşmeleri Tamamlanmış Olan Maddenin Komisyonca Redakte Edilmesi Halinde Madde Üzerinde Tekrar Görüşme Açılıp Açılmaması-182
• IX. OYUNUN RENGİNİ BELİRTMEK ÜZERE SÖZ VERİLMESİ-184
• X. GENEL KURULDA YENİDEN GÖRÜŞME TALEBİNİN GRUP ÖNERİSİ ŞEKLİNDE GETİRİLMESİ-186
• XI. OYA SUNULAN METİNDE OYLAMADAN SONRA DEĞİŞİKLİK OLMASI-188
• XII. GİZLİ OYLAMA-190
• A)Tasarı veya Teklifin Gizli Oya Sunulması-190
• B)Gizli Oylamada Vekalet-191
• C)Gizli Oylamada Oyunun Rengini Belirtmek Üzere Söz Verilmesi-194
• XIII. DOĞRUDAN GÜNDEME ALINMIŞ TEKLİF-195
• A)Doğrudan Gündeme Alınmış Teklifin Görüşmelerinde Komisyonun Temsili-195
• B)Doğrudan Gündeme Alınmış Teklifin Komisyona Geri Verilmesi-197
• XIV. SATAŞMA NEDENİYLE SÖZ VERME-200
• A)Sataşılan Şahsın İsminin Açıkça Belirtilmesinin Gerekip Gerekmemesi-200
• B)Güvenoyu Alamamış Hükümete Dışarıdan Atanan Bakana Sataşma Nedeniyle Söz Verilip Verilememesi-201
• XV. MİLLETVEKİLİNİN HATİP KÜRSÜSÜNDE EYLEM YAPMASI-202
• XVI. ÇALIŞMA SÜRESİNİN UZATILMASI-203
• A)Oturumun Uzatılması Kararının Alınabileceği An-203
• B)Oturumun Uzatılması Kararının Grup Önerisinde Yer Alan Çalışma Süresine İlişkin Hükme Etkisi-204
• C)Gün İçinde Alınan Genel Kurulun Çalışmasına İlişkin Kararın Saat 24. 00 ten Sonra Hükmü-206
• XVII. GÜNDEMDEKİ BİR İŞ İLE DİĞER BİR İŞİN BİRLEŞTİRİLMESİ-208
• XVIII. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ NDE YARGI YETKİSİNİN KULLANIMI İLE İLGİLİ GÖRÜŞME YAPILAMAZ HÜKMÜNÜN ANLAMI-210
• DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
• ÖZEL YASAMA VE DENETİM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN USULLER
• I. SALT ÇOĞUNLUKTAN DAHA NİTELİKLİ BİR ÇOĞUNLUĞUN ÖNGÖRÜLMESİ-215
• II. ANAYASA DEĞİŞİKLİK TEKLİFLERİ-216
• A)Değiştirilmezlik Kapsamındaki Anayasa Değişiklik Teklifleri Hakkında Meclis Başkanlığının Yetkisi-216
• B)Anayasa Değişiklik Tekliflerinde Yeter Sayıda İmza-219
• 1. Anayasa Değişiklik Tekliflerinde Yeter Sayıdaki İmzanın Tespiti-219
• 2. Yeter Sayıda İmza Taşımayan Anayasa Değişiklik Teklifleri Hakkında Meclis Başkanlığının Yapacağı İşlem-220
• 3. Yeter Sayıda İmza Taşımayan Anayasa Değişiklik Teklifleri Hakkında Komisyonun Yapacağı İşlem-221
• C)Anayasa Değişiklik Tekliflerinin Genel Kurulda Görüşülmesi-224
• 1. Anayasa Değişiklik Tekliflerinin Öncelikle Görüşülmesi-224
• 2. Anayasa Değişikliklerinin Görüşmelerinde Hükümetin Temsili-225
• 3. Anayasa Değişiklik Teklifleri Hakkında Yeni Madde İhdasına Dair Önerge Verilmesi-231
• D)Anayasa Değişiklik Tekliflerinin Kabulü İçin Aranacak Nisap-236
• 1. Anayasa Değişiklik Tekliflerinin Maddelerine Geçilmesinde Aranacak Nisap-236
• 2. Anayasa Değişiklik Tekliflerinin Maddelerinin İlk Oylamasında Aranacak Nisap ve Bu Oylamanın Anlamı-247
• 3. Cumhurbaşkanınca İade Edilen Anayasa Değişikliklerinin Kabulünde Aranacak Nisap-258
• III. KANUN TASARI VE TEKLİFLERİNİN TEMEL KANUN OLARAK GÖRÜŞÜLMESİ-265
• A)Temel Kanun Kavramı-265
• B)Temel Kanunlar İçin Öngörülen Özel Görüşme Yönteminin Belirliliği-269
• C)Özel Görüşme Yöntemine İlişkin Grup Önerisinin Kabulünde Nitelikli Çoğunluğun Aranmaması-272
• D)Temel Kanun Olarak Görüşülmesine Karar Verilen Tasarı ve Teklif Hakkında Önceden Verilmiş Olan Önergelerin ve Söz Taleplerinin Durumu-275
• E)Bölümler Halinde Görüşme-277
• 1. Bölümlerin Otuz Maddeden Oluşması-277
• 2. Bölümler Üzerindeki Soru-Cevap Süresinin Onbeş Dakika Olması-279
• F)Bölümler Halinde Oylama-280
• G)Siyasi Parti Grubuna Mensup Milletvekillerinin Birer Önerge Verme Hakkının Saklı Tutulmaması-282
• IV. AF KANUNLARININ KABULÜ-284
• V. BÜTÇENİN KABULÜ-292
• A)Bütçenin Görüşülmesi İçin Öngörülen Sürelerin Aşılması-292
• B)Bölümlerine Geçilmesi Reddedilen Bütçenin Durumu-294
• VI. CUMHURBAŞKANININ KANUNLARI YAYIMLAMASI-299
• A)Cumhurbaşkanının Yayımlanmasını Kısmen Uygun Bulmayarak Geri Gönderdiği Kanunlar-299
• 1. Kanunun Yayımlanmasının Kısmen Uygun Bulunmadığının Tespiti-299
• 2. Yayımlanması Kısmen Uygun Bulunmayan Kanunların Görüşülmesi-300
• 3. Anayasa Değişikliğine İlişkin Kanunların Yayımlanmasının Kısmen Uygun Bulunmaması-305
• B)Cumhurbaşkanının Onbeş Gün Sonunda Sessiz Kalması-308
• VII. SÖZLÜ SORU-309
• A)Soru Önergelerinin Görüşülmesi-309
• B)Soru Önergesinin Sahibinin Bakan Olması Halinde Önergenin Durumu-312
• VIII. MECLİS ARAŞTIRMASI-313
• A)Görevdeki Cumhurbaşkanı Hakkında Başbakanlık Yaptığı Döneme İlişkin Meclis Araştırması İstenmesi-313
• B)Müstafi Hükümetler Zamanında Meclis Araştırması Önergesinin Görüşülmesi-315
• IX. MECLİS SORUŞTURMASI-317
• A)Önceki Başbakan veya Bakanlar Hakkında Meclis Soruşturması Açılması-317
• B)Meclis Soruşturması Önergesi-323
• 1. Soruşturma Önergesinin Uzun Olması Hali-323
• 2. Daha Önce Reddedilmiş Bir Soruşturma Önergesiyle Aynı İçerikte Olan Bir Başka Önergenin İşleme Konması-324
• 3. Daha Önce Kabul Edilmiş Olup, İlgili Konu Hakkında Yüce Divana Sevkine Gerek Olmadığına Karar Verilen Bir Soruşturma Önergesiyle Aynı İçerikte Olan Bir Başka Önergenin İşleme Konması-326
• 4. Soruşturma Önergelerinin Birleştirilerek İşlem Görmesi-330
• 5. Soruşturma Önergesindeki İmzaların Sonradan Yeter Sayının Altına Düşmesi-332
• C)Meclis Soruşturması Komisyonu-333
• 1. Bağımsızların Soruşturma Komisyonunda Temsili-333
• 2. Soruşturma Komisyonuna Bir Siyasi Parti Tarafından Aday Bildirilmemesi-334
• 3. Üyeleri Seçilme Yasağı Kapsamına Giren Siyasi Partinin Soruşturma Komisyonuna Aday Bildirmesi-338
• D)Meclis Soruşturması Komisyonu Raporunun Görüşülmesi-340
• 1. Raporun Komisyon Olmaksızın Görüşülmesi-340
• 2. İlgili Başbakan veya Bakanın Mazereti Nedeniyle Erteleme Talebinde Bulunması-342
• E)İlgili Başbakan veya Bakanın Yazılı Savunma Göndermesi-344
• F)Birden Fazla Bakan Hakkında Tek İşlem Yapılması-346
• 1. Tek Önerge İle Birden Fazla Bakan Hakkında Soruşturma Açılması-346
• 2. Birden Fazla Bakan Hakkında Komisyonun Tek Rapor Düzenlemesi-349
• 3. Birden Fazla Bakan Hakkındaki İstemlerin Genel Kurulda Birlikte Oylanması-350
• G)Tatil ve Ara Vermenin Anayasa nın 100 Üncü Maddesinde Belirtilen Sürelere Etkisi-353
• H)Fiil İle Bağlılık İlkesinin Meclis Soruşturmasındaki Anlamı-359
• İ)Meclis Soruşturması Aracılığıyla Denetlenebilecek Eylemlerin Parti Kapatma Davasına Etkisi-364
• X. GENEL KURULDA KAPALI OTURUM-365
• A)Kapalı Oturum Önergesinin İşleme Konması-365
• B)Kapalı Oturumun Kapsamı-368
• C)Kapalı Oturuma İlişkin Tutanakların Yayımlanması-369
• XI. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ NİN OLAĞANÜSTÜ TOPLANTIYA ÇAĞRILMASI-371
• A)Olağanüstü Toplantı Önergesinde Bulunması Gereken Şartlar-371
• B)Aynı Konuda Birden Fazla Olağanüstü Toplantı İsteminde Bulunulması-376
• C)Olağanüstü Toplantı İstemi Üzerine Toplantıya Çağırma Zorunluluğu-378
• D)Olağanüstü Toplantının Saatinden Önce Danışma Kurulunun Toplantıya Çağrılması-381
• E)Olağanüstü Toplantıda Toplantı Yetersayısının Bulunmaması-383
• F)Olağanüstü Toplantıda Gündem Dışı Söz Verilmesi-386
• G)Olağanüstü Toplantıyı Gerektiren Konu Dışında Diğer Konuların Görüşülmesi-387
• XII. SİLAHLI KUVVETLERİN GÖNDERİLMESİNE VEYA BULUNMASINA İZİN VERİLMESİ YÖNÜNDEKİ MECLİS KARARLARI-389
• A)Silahlı Kuvvetlerin Gönderilmesine veya Bulunmasına İzin Verilmesi Yönündeki Meclis Kararlarının Niteliği-389
• B)Silahlı Kuvvetlerin Gönderilmesine veya Bulunmasına İzin Verilmesi Yönündeki Meclis Kararlarında Bulunması Gereken Özellikler-393
• XIII. BAŞBAKANLIK MAKAMINA VEKALET-400
• XIV. SEÇİMLERİN YENİLENMESİ KARARI-404
• A)Seçimlerin Yenilenmesi Kararının Alınması-404
• B)Seçimlerin Yenilenmesi Kararının Değiştirilmesi veya Geri Alınması-408
• C)Seçimlerin Yenilenmesi Kararının Değiştirilmesine veya Geri Alınmasına İlişkin Önergenin Görüşülmesi-412
• SONUÇ-417
• KAYNAKÇA-421
