Türkiye Toplumunun Anayasal İnsan Hakları ( 1808- 2011 )
TÜRKİYE TOPLUMUN ANAYASAL İNSAN HAKLARI ( 1808- 2011 )
Yrd. Doç. Dr. Adil ŞAHİN
- Anayasal Belgelerde ve Anayasalarda Devlet İktidarının Sınırlandırılması
- İnsan Hakları Teorisine İlişkin " Diğer " Konular ve Devlet İktidarının Sınırlandırılması
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ KISIM
ANAYASAL BELGELERDE VE ANAYASALARDA DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI
A - ANAYASAL BELGELER (1808 - 1875) 25
- - SENEDİ İTTİFAK (1808) 25
A - İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN
TEMEL ÖZELLİKLERİ İLE SENEDİ İTTİFAK (1808)
VE DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI 25
B - SENEDİ İTTİFAK METNİNDEKİ HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLERİN HAK KUŞAKLARI BAĞLAMINDA KATEGORİK OLARAK TASNİFİ 36
1992 Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 36
1993 Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 36
C - SENEDİ İTTİFAKTA DÜZENLENEN ŞEKLİYLE
HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 36
D - DEĞERLENDİRME (I) 38
- - GÜLHANE FERMANI (1839) 39
A - İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN TEMEL ÖZELLİKLERİ İLE GÜLHANE FERMANI (1839) VE
DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI 39
B - GÜLHANE FERMANI’NDAKİ HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLERİN HAK KUŞAKLARI BAĞLAMINDA KATEGORİK OLARAK TASNİFİ 53
a) Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 53
b) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 53
C - GÜLHANE FERMANI’NDA DÜZENLENEN
ŞEKLİYLE HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 53
D - DEĞERLENDİRME (II) 56
- - ISLAHAT FERMANI (1856) 57
A - İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN TEMEL ÖZELLİKLERİ İLE ISLAHAT FERMANI (1856) VE
DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI 57
B - ISLAHAT FERMANFNDAKİ HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLERİN HAK KUŞAKLARI BAĞLAMINDA KATEGORİK OLARAK TASNİFİ 60
1992 Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 60
1993 Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler).. 60
C - ISLAHAT FERMANI’NDA DÜZENLENEN
ŞEKLİYLE HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 61
D - DEĞERLENDİRME (III) 64
- - ADALET FERMANI (1875) 65
A - İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN TEMEL ÖZELLİKLERİ İLE ADALET FERMANI (1875) VE
DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI 65
B - ADALET FERMANFNDAKİ HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLERİN HAK KUŞAKLARI BAĞLAMINDA KATEGORİK OLARAK TASNİFİ 69
a) Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 69
b) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 69
C - ADALET FERMANI’NDA DÜZENLENEN
ŞEKLİYLE HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 69
D - DEĞERLENDİRME (IV) 72
B - ANAYASALAR (1876 - 2011) .. 73
I - 1876 ANAYASASI 73
A - İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN
TEMEL ÖZELLİKLERİ İLE 1876 ANAYASASI VE DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI 73
B- 1876 ANAYASASI’NDAKİ HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLERİN HAK KUŞAKLARI BAĞLAMINDA KATEGORİK OLARAK TASNİFİ 84
- Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 84
- Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 85
C - 1876 ANAYASASI’NDA DÜZENLENEN
ŞEKLİYLE HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 85
D - DEĞERLENDİRME (V) 92
1992 - 1876 TARİHLİ KANUNUESASÎ’DEN 1921 TARİHLİ
TEŞKİLÂTIESASİYE KANUNU’NA YA DA SAVAŞ KOŞULLARI VE SAVAŞ KOŞULLARINA
ÖZGÜ BİR BELGE OLARAK 1921 ANAYASASI 95
A - DEĞERLENDİRME (VI) 105
1993 - 1924 ANAYASASI 106
A - İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN
TEMEL ÖZELLİKLERİ İLE 1924 ANAYASASI VE
DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI 106
B - 1924 ANAYASASI’NDAKİ HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLERİN HAK KUŞAKLARI BAĞLAMINDA KATEGORİK OLARAK TASNİFİ 119
a) Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 119
b) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 119
C- 1924 ANAYASASI’NDA DÜZENLENEN
ŞEKLİYLE HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 120
D - DEĞERLENDİRME (VII) 128
IV- 1961 ANAYASASI 130
A - İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN
TEMEL ÖZELLİKLERİ İLE 1961 ANAYASASI VE DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI 130
1) 1961 Anayasası’nın “Metin” Kısmı 130
2) 1961 Anayasası’nın “Başlangıç” Kısmı 139
3) 12 Mart 1971 Askeri Muhtırası ve 12 Mart 1971 (Askeri) Rejimi Döneminde Devlet İktidarının Sınırlandırılması 144
B- 1961 ANAYASASI’NDAKİ HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLERİN HAK KUŞAKLARI BAĞLAMINDA KATEGORİK OLARAK TASNİFİ 145
- Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 145
- Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 146
- Dayanışma Haklan (Üçüncü Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 147
C - 1961 ANAYASASFNDA DÜZENLENEN
ŞEKLİYLE HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 147
D - DEĞERLENDİRME (VIII) 186
V-1982 ANAYASASI 188
A - İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN
TEMEL ÖZELLİKLERİ İLE 1982 ANAYASASI VE DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI 188
1992 1982 Anayasası’nın “Metin” Kısım 188
1993 1982 Anayasası’nın “Başlangıç” Kısmı 202
B —1982 ANAYASASPNDAKİ HAKLAR VE
ÖZGÜRLÜKLERİN HAK KUŞAKLARI BAĞLAMINDA KATEGORİK OLARAK TASNİFİ 208
a) Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 208
b) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve özgürlükler) 210
c) Dayanışma Haklan (Üçüncü Kuşak Haklar ve özgürlükler) 210
1982 ANAYASASFNDA DÜZENLENEN ŞEKLİYLE
HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 210
D - DEĞERLENDİRME (IX) 302
İKİNCİ KISIM
İNSAN HAKLARI TEORİSİNE İLİŞKİN “DİĞER” KONULAR VE DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI
A-ÖDEVLER 307
B - HAK ÖZNELERİ 325
C - SINIRLANDIRMA ÖLÇÜTLERİ 331
Ç - SINIRLANDIRMANIN SINIRI ÖLÇÜTLERİ 336
D - SINIRLANDIRMANIN TEKNİĞİ ÖLÇÜTLERİ 336
E - ÇEKİRDEK HAKLAR (DOKUNULMAZ HAKLAR) 337
F - İSTİSNAİ YÖNETİM USULLERİ 340
G - ASKERLİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ 352
H - DEĞERLENDİRME (X) 355
GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 361
EKLER
I - TARİHSEL BAĞLAMDA TÜRKİYE TOPLUMUNUN ANAYASAL İNSAN HAKLARININ “TABLO USULÜ”
İLE TAKDİMİ VE BİLÂNÇO 377
A - ANAYASAL BELGELER (1808 - 1875) 377
- Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 377
- Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 378
B - ANAYASALAR (1876 - 2011) 379
1992 Medeni ve Siyasal Haklar ve Özgürlükler
(Birinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 379
1993 Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve
Özgürlükler (İkinci Kuşak Haklar ve Özgürlükler) 382
1994 Dayanışma Haklan (Üçüncü Kuşak Haklar ve
Özgürlükler) 383
a) - TARİHSEL BAĞLAMDA TÜRKİYE TOPLUMUNUN
ANAYASAL İNSAN HAKLARININ SAYISAL
(NİCELİK OLARAK) GÖRÜNÜMÜ VE BİLÂNÇO 384
1) ANAYASAL BELGELER 384
2) ANAYASALAR 384
b) - 1961 VE 1982 ANAYASALARININ HAK VE
ÖZGÜRLÜKLERE İLİŞKİN SİSTEMATİK YAPILARININ “TABLO USULÜ” İLE
KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TAKDİMİ 385
KAYNAKÇA 387
