Türkiye ve Avrupa Birliği'nde Kişisel Verilerin Korunması ve Uygulanacak Hukuk

Av. Ozan Barış YILMAZ ( LL.M., CIPP/E, CIPM ) 

 

 

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR .19

GİRİŞ .23

BİRİNCİ BÖLÜM 

TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ’NDE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI

KİŞİSEL VERİ KAVRAMI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE TARİHİ 25

KİŞİSEL VERİ KAVRAMI, TANIMI VE UNSURLARI 25

Tanımı25

Unsurları 26

Genel Olarak.26

Her Tür Bilgi26

İlgili Olma Durumu .27

Kimliği Belirli ya da Belirlenebilir Olması 27

Bilginin Gerçek Bir Kişiye Ait Olması.27

KİŞİSEL VERİLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ28

Genel Olarak 28

Mülkiyet Hakkı Doğrultusunda Değerlendirilmesi .29

Fikri Hak Doğrultusunda Değerlendirilmesi .29

Kişilik Hakkı Doğrultusunda Değerlendirilmesi 29

KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE TARİHSEL GELİŞİM 30

Tarihsel Gelişim .30

Genel Olarak.30

İlk Düzenlemeler 30

İnsan Hakları Kapsamında Kişisel Verilerin Korunması.32

Ulusal Düzenlemeler33

Genel Olarak.33

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 33

 

10 İçindekiler

6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu . 34

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 34

6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun . 35

Yardımcı Mevzuat 36

Uluslararası Düzenlemeler 36

Genel Olarak 36

Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı İlkeleri 37

Birleşmiş Milletler 37

Avrupa Konseyi 38

Kişisel Verilerin Otomatik Olarak İşlenmesi Sırasında Gerçek Kişilerin

Korunmasına İlişkin Sözleşme 38

95/46/AT Sayılı Avrupa Birliği Veri Koruma Direktifi 40

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi . 40

2016/679 Sayılı General Data Protection Regulation 41

TÜRKİYE’DE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI .42

ANAYASAL ÇERÇEVEDE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI 42

Genel olarak 42

Anayasanın İlgili Hükümleri. 43

KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU 43

Genel olarak 43

KVKK’nın Uygulama Çerçevesi ve İlgili Temel Tanımlar. 44

Amaç 44

Kişisel Veri 44

Özel Nitelikli Kişisel Veri. 45

Kişisel Verilerin İşlenmesi 46

İlgili Kişi 47

Açık Rıza. 47

Veri Sorumlusu ve Veri İşleyen 48

KVKK’nın Temel İlkeleri . 49

Hukuka ve Dürüstlük Kurallarına Uygun Olma. 49

Doğru ve Gerektiğinde Güncel Olma . 50

Belirli, Açık ve Meşru Amaçlar için İşlenme . 50

İşlendikleri Amaçla, Bağlantılı, Sınırlı ve Ölçülü Olma 50

 

İçindekiler 11

 

İlgili Mevzuatta Öngörülen veya İşlendikleri Amaç İçin Gerekli

Olan Süre Kadar Muhafaza Edilme.51

KVKK’nın Kişisel Veri İşleme Şartları 51

Genel Olarak.51

Kanunlarda Açıkça Öngörülmesi 52

Fiili İmkânsızlık Nedeniyle Rızasını Açıklayamayacak Durumda Bulunan

veya Rızasına Hukuki Geçerlilik Tanınmayan Kişinin Kendisinin ya da

Bir Başkasının Hayatı veya Beden Bütünlüğünün Korunması İçin

Zorunlu Olması .52

Bir Sözleşmenin Kurulması veya İfasıyla Doğrudan Doğruya İlgili Olması

Kaydıyla, Sözleşmenin Taraflarına Ait Kişisel Verilerin İşlenmesinin

Gerekli Olması 52

Veri Sorumlusunun Hukuki Yükümlülüğünü Yerine Getirebilmesi İçin

Zorunlu Olması .52

İlgili Kişinin Kendisi Tarafından Alenileştirilmiş Olması.53

Bir Hakkın Tesisi, Kullanılması veya Korunması İçin Veri

İşlemenin Zorunlu Olması.53

İlgili Kişinin Temel Hak ve Özgürlüklerine Zarar Vermemek Kaydıyla, Veri

Sorumlusunun Meşru Menfaatleri İçin Veri İşlenmesinin Zorunlu Olması53

KVKK’nın İlgili Kişi Hakları.54

KVKK’da Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi, Anonim Hale Getirilmesi 54

KVKK’da Kişisel Veri Transferi 55

KVKK’da Teknik ve İdari Tedbirler56

KVKK’da Denetim ve Yaptırım Sistemi .57

KVKK’da İstisna Haller58

Genel Olarak.58

İlgili Konular58

KVKK KAPSAMINDA SIKÇA KARŞILAŞILAN DURUMLAR .61

Genel Olarak 61

Dijital ve Elektronik Ortamlarda Kişisel Verilerin Korunması .62

İşçi ve İşveren Arasında Kişisel Verilerin Korunması 64

KVKK ile İlgili Suçlar ve Kamu Kurumları Nezdinde İşlenen

Kişisel Verilerin Korunması 65

III. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI.71

AVRUPA BİRLİĞİ’NDE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI VE YASAL DÜZENLEMELER71

Genel olarak.71

 

12 İçindekiler

Kişisel Veriler ile İlgili AB Kurumları. 74

Avrupa Veri Koruma Otoritesi . 74

29. Madde Veri Koruma Grubu 74

Avrupa Veri Koruma Kurulu. 75

GDPR ile İlgili Yardımcı Yasal Düzenlemeler 75

Genel Olarak 75

2002/58/AT Sayılı Özel Yaşamın ve Elektronik İletişimin

Korunması Direktifi 75

2016/680 Sayılı Kişisel Verilerin Yetkili Makamlarca Korunması Amacıyla;

Ceza Gerektiren Suçların Önlenmesi, Soruşturulması, Tespiti veya

Kovuşturulması veya Cezai Yaptırımların Uygulanması ve Bu Tür Verilerin

Serbest Dolaşımı Hakkında Direktif . 77

2006/24/AT Sayılı İletişim Trafik Verilerinin Saklanması Direktifi 77

2018/1725 Sayılı Birlik Kurumları, Organları, Ofisleri ve Ajansları Tarafından

Kişisel Verilerin İşlenmesi Bakımından Gerçek Kişilerin Korunması ve

Bu Verilerin Serbest Dolaşımı Hakkında Tüzük  78

2000/31/AT Sayılı Elektronik Ticaret Direktifi 79

GDPR. 79

Genel olarak 79

GDPR’ın Uygulama Çerçevesi ve İlgili Temel Tanımlar 80

Amaç ve Kapsam 80

Kişisel Veri 81

Özel Nitelikli Kişisel Veri. 82

Kişisel Verilerin İşlenmesi 83

İlgili Kişi 84

Rıza ve Açık Rıza. 84

Veri Sorumlusu ve Veri İşleyen 84

GDPR’ın Temel İlkeleri. 85

Genel Olarak 85

Hukuka Uygunluk, Adalet ve Şeffaflık 86

Amacın Sınırlandırılması 86

Verilerin En Az Seviyeye İndirilmesi. 86

Doğruluk 86

Saklama Süresinin Sınırlandırılması . 86

Bütünlük ve Gizlilik 87

Hesap Verebilirlik. 87

 

İçindekiler 13

GDPR’da Kişisel Veri İşleme Şartları.88

Genel Olarak.88

İlgili Kişinin Bir ya da Daha Fazla Sayıda Spesifik Amaca Yönelik Olarak

Kişisel Verilerinin İşlenmesine Rıza Vermesi 88

İlgili Kişinin Taraf Olduğu Bir Sözleşmenin Uygulanması veya Bir Sözleşme

Yapılmadan Önce İlgili Kişinin Talebiyle Adımlar Atılması için İşleme

Faaliyetinin Gerekli Olması.88

Veri Sorumlusunun Tabi Olduğu Bir Yasal Yükümlülüğe Uygunluk

Sağlanması Amacı ile İşleme Faaliyetinin Gerekli Olması .88

İlgili Kişinin veya Başka Bir Gerçek Kişinin Hayati Menfaatlerinin

Korunması Amacı ile İşleme Faaliyetinin Gerekli Olması88

Kamu Yararına Gerçekleştirilen Bir Görevin Yerine Getirilmesi veya

Veri Sorumlusuna Verilen Resmi Bir Yetkinin Uygulanması Hususunda

İşleme Faaliyetinin Gerekli Olması .89

Veri Sorumlusu veya Üçüncü Bir Kişi Tarafından İzlenen Meşru Menfaatler

İçin İşlemenin Gerekli Olması .89

GDPR’da İlgili Kişi Hakları .89

Genel Olarak.89

İlgili Kişinin Haklarının Kullanımına Yönelik Şeffaf Bilgi, İletişim

ve Usuller .90

Veri Sahibinin Erişim Hakkı.90

Düzeltme Hakkı 90

Silme Hakkı.91

İşlemi Kısıtlama Hakkı.91

Veri Taşınabilirliği Hakkı .91

İtiraz Hakkı92

GDPR’da Kişisel Verilerin Silinmesi 92

GDPR’da Kişisel Veri Transferi92

GDPR’da Teknik ve İdari Tedbirler .94

GDPR’da Denetim ve Yaptırım Sistemi 95

GDPR’da İstisna Haller.96

Madde 2 Kapsamında GDPR’ın Uygulanmayacağı Haller .96

Madde 23 Kapsamında GDPR’daki Özel Haller.96

Madde 49 Kapsamında GDPR’daki Özel Haller.97

İşleme ve İfade ve Bilgi Edinme Özgürlüğü Kapsamında GDPR’ın

Uygulanmayacağı Haller (m. 85) 97

 

14 İçindekiler

İşleme ve Halkın Resmî Belgelere Erişimi (m. 86) 98

Ulusal Kimlik Numarasının İşlenmesi (m. 87). 98

İş Hukuku Bağlamındaki İşleme (m. 88). 98

Kamu Yararına Arşivleme Amaçları, Bilimsel veya Tarihi Araştırma

Amaçları ya da İstatistiki Amaçlar Doğrultusunda İşleme Faaliyetine

İlişkin Güvenceler ve Derogasyonlar (m. 89) . 99

Gizlilik Yükümlülükleri (m. 90) . 99

Kiliseler ve Dini Cemiyetlerin Mevcut Veri Koruma Kuralları (m. 91). 99

GDPR KAPSAMINDA SIKÇA KARŞILAŞILAN DURUMLAR 100

İşçi ve İşveren İlişkileri. 100

Genel olarak. 100

Çalışanların Kişisel Verisi 100

Çalışanların Özel Nitelikli Kişisel Verisi. 100

İşyerinin İzlenilmesi ve Takip Edilmesi . 101

İşverenin Sorumlulukları 102

İzleme ve Takip Aktiviteleri . 103

Genel olarak. 103

İletişim Verisi ve Kayıt Sistemleri . 103

Video Kayıt Sistemleri 104

Lokasyon Verisi 105

Biyometrik Veri 106

Direkt Pazarlama Aktiviteleri. 106

Genel olarak. 106

Posta Yoluyla Pazarlama Aktiviteleri 106

Telefon Yoluyla Pazarlama Aktiviteleri 107

E-mail ve SMS Bazlı Pazarlama Aktiviteleri 107

Fax Yoluyla Pazarlama Aktiviteleri . 108

Lokasyon Bazlı Pazarlama Aktiviteleri 108

Çevrimiçi Platformlarda Davranış Analizi Yoluyla Pazarlama Aktiviteleri. 109

İnternet Teknolojileri ve İletişimleri 110

Genel olarak. 110

Bulut Sistemleri 110

Çerez Sistemleri . 110

 

İçindekiler 15

Arama Motorları.111

Nesnelerin İnterneti .112

Mobil Uygulamalar.113

 

İKİNCİ BÖLÜM

 

MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK ALANINDA KİŞİSEL VERİLER İLE

İLGİLİ UYUŞMAZLIKLARDA UYGULANACAK HUKUK

YABANCI UNSURLU SÖZLEŞMELERDE KİŞİSEL VERİLER İLE İLGİLİ ORTAYA ÇIKAN

UYUŞMAZLIKLARA UYGULANACAK HUKUK.115

GENEL OLARAK115

UYGULANACAK KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI VE UNSURLARI .116

Genel Olarak 116

Bağlama Noktaları .117

Genel Olarak.117

Vatandaşlık.118

İkametgâh 119

Mutad Mesken .120

Diğer Bağlama Noktaları.122

Bağlama Noktalarının Vasıflandırılması122

KİŞİSEL VERİLER İLE İLGİLİ UYUŞMAZLIKLARDA SÖZLEŞMESEL SORUMLULUĞA

UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ .124

MÖHUK M. 24 KAPSAMINA GİREN KİŞİSEL VERİLER İLE İLGİLİ SÖZLEŞMELERE

UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ .124

Genel Olarak 124

Yetkili Hukukun Belirlenmesi .125

Yetkili Hukuk Seçimi Yapılmayan Haller.125

MÖHUK M. 26 KAPSAMINA GİREN TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK

HUKUKUN TESPİTİ .126

Genel Olarak 126

Tüketici Sözleşmesi Kavramı ve Vasıflandırma 128

Yetkili Hukukun Belirlenmesi .128

Yetkili Hukuk Seçimi Yapılmayan Haller.129

MÖHUK m. 26 Kapsamına Girmeyen Tüketici Sözleşmeleri 130

 

16 İçindekiler

MÖHUK M. 27 KAPSAMINA GİREN İŞ SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK

HUKUKUN TESPİTİ  131

Genel Olarak . 131

Yetkili Hukukun Belirlenmesi. 132

Yetkili Hukuk Seçimi Yapılmayan Haller 133

SÖZLEŞMEYE UYGULANACAK HUKUKUN UYGULANMASINI ENGELLEYEN HALLER 134

Genel Olarak . 134

Kamu Düzeni . 134

Doğrudan Uygulanan Kurallar . 136

Genel Olarak 136

Türkiye’nin Doğrudan Uygulanan Kuralları 137

Üçüncü Bir Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları 138

MİLLETLERARASI YETKİ SÖZLEŞMELERİ. 139

Genel Olarak . 139

Türk Mahkemelerin Seçilmesi . 139

Yabancı Mahkemelerin Seçilmesi 140

SÖZLEŞME DIŞINDAKİ BORÇ İLİŞKİLERİ 140

HAKSIZ FİİLER VE ÖZEL HAKSIZ FİİLLER . 140

MEDYA VE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI YOLUYLA VEYA KİŞİSEL VERİLER ÜZERİNDEN

GERÇEKLEŞEN KİŞİLİK HAKKI İHLALLERİNE UYGULANACAK HUKUK 141

Genel Olarak . 141

Kişisel Verilerin İşlenmesi veya Kişisel Veriler Hakkında Bilgi Alma Hakkının

Sınırlandırılması Yolu ile Kişiliğin İhlal Edilmesi . 143

III. GDPR NEZDİNDE UYGULANACAK HUKUKUN DEĞERLENDİRİLMESİ 145

BÖLGESEL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ . 145

AVRUPA BİRLİĞİ SINIRLARI İÇERİSİNDE ETKİSİ 147

GDPR’IN UYGULANABİLİRLİĞİ VE SONUÇLARI 149

SINIR ÖTESİ ETKİNİN HUKUKİ TEMELLERİ . 151

Bölgesellik İlkesi 151

Etki Doktrini. 152

Vatandaşlık İlkesi. 157

Koruyucu İlke. 158

Evrensellik İlkesi 159

 

İçindekiler 17

SINIR ÖTESİ KİŞİSEL VERİLERE UYGULANACAK HUKUK İLE YARGI YETKİSİ ARASINDA

DEĞERLENDİRME 159

Genel Olarak 159

Yasama Yetkisi .161

Yürütme Yetkisi163

Yargı Yetkisi164

MÖHUK KAPSAMINDA DEĞERLENDİRME .165

Genel Olarak Değerlendirme .165

Uluslararası Anlaşmalar Perspektifinde Değerlendirme 166

KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN MİLLETLERARASI USUL HUKUKU168

MİLLETLERARASI USUL HUKUKU KAVRAMI VE İÇERİĞİ .168

VASIFLANDIRMA VE LEX FORİ PRENSİBİ168

TÜRK MAHKEMELERİNİN GENEL OLARAK YARGI YETKİSİ VE MİLLETLERARASI

YETKİSİ.169

MİLLETLERARASI YETKİ SİSTEMİ 169

Genel Olarak 169

MÖHUK’taki Genel Yetki Kuralı169

MÖHUK’taki Özel Yetki Kuralı 170

YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ 172

YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNDE ARANAN

KOŞULLAR .172

MÖHUK’a Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi.172

Ön Koşullar 172

Genel Olarak.172

Yabancı Bir Devletin Mahkemesi Tarafından Verilmiş Bir Kararın

Bulunması.173

Yabancı Mahkeme Kararının Hukuk Davalarına İlişkin Olması .174

Kararın Kesinleşmiş Olması 174

Esas Koşullar 176

Genel Olarak.176

Kararın Verildiği Ülke ile Türkiye Arasında Karşılıklılık Bulunması 176

Kararın Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine Giren Bir Konuda

Verilmemiş Olması ve Yabancı Mahkeme’nin Kendisini Aşırı Yetkili

Görmemiş Olması.177

 

18 İçindekiler

Kararın Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmaması . 178

Davalının Savunma Haklarına Uygun Olarak Verilmiş Olması 178

Yabancı Mahkeme veya Makamlarca Verilen Kararların Milletlerarası

Sözleşmelere Göre Tanınması ve Tenfizi. 179

Kişisel Verilere İlişkin Olarak Değerlendirme . 179

Milletlerarası Sözleşmelere Göre Değerlendirme 180

YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASINA VE TENFİZİNE ENGEL

SEBEPLER  180

MÖHUK’a Göre Tanıma veya Tenfize Engel Sebepler . 180

Doğrudan Uygulanan Kuralların Tanıma ve Tenfize Etkisi. 181

SONUÇ 183

KAYNAKÇA 187