Türkiye'de Suç Korkusunun AnaliziTürkiye Cumhuriyeti Vatandaşları ve Suriyeliler Arasında Suç Korkusu
Dr. Mehmet DEMİRBAŞ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER9
KISALTMALAR LİSTESİ.17
TABLOLAR LİSTESİ.11
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
SUÇU AÇIKLAYAN TEORİLER VE SUÇ KORKUSU
SUÇ VE SAPMA KAVRAMLARI 23
SUÇUN NEDENLERİNİ AÇIKLAMADA YARDIMCI SOSYOLOJİK TEORİLER 24
YAPISAL TEORİLER 24
Emile Durkheim’ın Anomi Teorisi24
Robert K. Merton’ın Gerilim Teorisi 27
Robert Agnew’in Genel Gerilim Teorisi.29
ALT KÜLTÜR TEORİLERİ 30
CHİCAGO OKULU VE EKOLOJİK KURAMI 32
Sosyal Düzensizlik/Organizasyonsuzluk Teorisi.34
III. SUÇ KORKUSU KAVRAMI .36
SUÇ KORKUSUNU AÇIKLAMADA YARDIMCI OLAN MODELLER.37
Savunmasızlık Modeli37
Suç Mağduriyeti Modeli 39
SUÇ KORKUSUNUN TOPLUMLARDA YAYGINLAŞMASI .40
TOPLUMSAL DÜZENSİZLİK MODELİ43
SUÇ KORKUSUNUN ETKİLERİ 45
İKİNCİ BÖLÜM
GÖÇ OLGUSU VE YABANCI KORKUSU
GÖÇ VE GÖÇ TEORİLERİ49
GÖNÜLLÜ GÖÇ TEORİSİ51
ZORUNLU GÖÇ TEORİSİ 53
10 İçindekiler
YABANCI KORKUSU KAVRAMI .55
YABANCI KORKUSUNDA ROL OYNAYAN TEMEL FAKTÖRLER56
ÖN YARGILAR VE YABANCI KORKUSU 60
III. ÇALIŞMANIN TEORİK ÇERÇEVESİNİN SAHA UYGULAMASINA YANSIMASI 63
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
ARAŞTIRMANIN AMACI VE ARAŞTIRMA SORULARI .65
SAHA ÇALIŞMASI İÇİN SEÇİLEN İLLER VE ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ.67
III. ANKET UYGULAMASINDA KULLANILAN ÖLÇEKLER VE ARAŞTIRMANIN
HİPOTEZLERİ69
ARAŞTIRMANIN HİPOTEZLERİ.70
VERİLERİN ANALİZİ 71
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
BULGULAR VE ANALİZLER
DEMOGRAFİK BULGULAR 75
TÜRKİYE CUMHURİYETİ VATANDAŞLARINA İLİŞKİN DEMOGRAFİK BULGULAR75
GEÇİCİ KORUMA ALTINDA BULUNAN SURİYELİLERE İLİŞKİN DEMOGRAFİK
BULGULAR 83
TÜRKİYE CUMHURİYETİ VATANDAŞLARININ SUÇA MARUZ KALMA RİSK ALGISI
ANALİZLERİ (T- TEST VE ANOVA ANALİZLERİ).90
III. GEÇİCİ KORUMA ALTINDA BULUNAN SURİYELİLERİN SUÇA MARUZ KALMA RİSK
ALGISI ANALİZLERİ (T- TEST VE ANOVA ANALİZLERİ) 127
TÜRKİYE CUMHURİYETİ VATANDAŞLARI VE GEÇİCİ KORUMA ALTINDA BULUNAN
SURİYELİLERİN REGRESYON ANALİZLERİ 157
TÜRKİYE CUMHURİYETİ VATANDAŞLARININ BASİT DOĞRUSAL REGRESYON
ANALİZİ.158
GEÇİCİ KORUMA ALTINDA BULUNAN SURİYELİLERİN BASİT DOĞRUSAL
REGRESYON ANALİZİ 163
SONUÇ . 169
KAYNAKÇA . 175
TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa
Tablo 3.1: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları SMKRA ve KSK Ölçekleri Betimsel
İstatistikler ve Normallik 72
Tablo 3.2: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyeli Bireylerin SMKRA ve KSK
Ölçekleri Betimsel İstatistikler ve Normallik.73
Tablo 4.1: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Cinsiyet Dağılımları75
Tablo 4.2: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Yaş Dağılımları .76
Tablo 4.3: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Eğitim Durumları .76
Tablo 4.4: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Çalışma Durumu 77
Tablo 4.5: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Meslek Dağılımları .77
Tablo 4.6: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Medeni Durumları .78
Tablo 4.7: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Gelir Grupları Dağılımı .78
Tablo 4.8: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Göç Geçmişi.79
Tablo 4.9: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerinde İkamet Ettikleri Mahallede Yaşadıkları Süre.79
Tablo 4.10: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerinde İkamet Ettikleri Şehirde Yaşadıkları Süre79
Tablo 4.11: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Ev Nüfus Durumları .80
Tablo 4.12: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Suç Mağduru Geçmişi80
Tablo 4.13: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Kent Problemi81
Tablo 4.14: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Suç Mağduru Olma Korkusu 82
12 İçindekiler
Tablo 4.15: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Suça Maruz Kalma Riski .82
Tablo 4.16: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerine Göre Suriyeli Komşuluğu 83
Tablo 4.17: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Cinsiyet Dağılımları83
Tablo 4.18: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Yaş Dağılımları .84
Tablo 4.19: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Eğitim Durumları .84
Tablo 4.20: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Çalışma Durumları .85
Tablo 4.21: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Meslek Dağılımları.85
Tablo 4.22: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Medeni Durumları .86
Tablo 4.23: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Gelir Grubu86
Tablo 4.24: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerinde İkamet Ettikleri Mahallede Yaşadıkları Süre.87
Tablo 4.25: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerinde İkamet Ettikleri Şehirde Yaşadıkları Süre .87
Tablo 4.26: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Ev Nüfus Durumları .87
Tablo 4.27: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Suç Mağduru Geçmişi88
Tablo 4.28: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Kent Problemi88
Tablo 4.29: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Suç Mağduru Olma Korkusu89
Tablo 4.30: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Suça Maruz Kalma Riski.89
Tablo 4.31: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerine Göre Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları ile Komşuluğu89
Tablo 4.32: Suça Maruz Kalma Risk Algısı Skorunun Cinsiyet Yönünden Analizi (T-
Test Uygulaması) 90
Tablo 4.33: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Yaş Grupları Açısından Analizi (ANOVA Testi) 95
İçindekiler 13
Tablo 4.34: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Medeni Durumlar Açısından Analizi (T- Testi)97
Tablo 4.35: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Eğitim Grupları Açısından Analizi (ANOVA Testi) .99
Tablo 4.36: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Çalışma Durumu Açısından Analizi (T- Test Uygulaması) .101
Tablo 4.37: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Gelir Grupları Açısından Analizi (ANOVA Uygulaması).103
Tablo 4.38: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Göç Geçmişleri Açısından Analizi (T-Testi Uygulaması)105
Tablo 4.39: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Bireylerin İkamet Ettikleri Kentte Geçirdikleri Süre
Açısından Analizi (ANOVA Uygulaması)106
Tablo 4.40: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Bireylerin İkamet Ettikleri Mahallede Geçirdikleri Süre
Açısından Analizi (ANOVA Uygulaması)108
Tablo 4.41: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Bireylerin Evlerindeki Nüfusa Göre Analizi (ANOVA
Uygulaması)109
Tablo 4.42: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Bireylerin Mahallerindeki Suç Oranı Değerlendirmesi
Bakımından Analizi (ANOVA Uygulaması) 112
Tablo 4.43: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Bireylerin Suç Mağduru Geçmişi Açısından Analizi (ANOVA
Uygulaması)114
Tablo 4.44: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suça Maruz Kalma Risk Algısı
Skorunun Bireylerin Suriyeli Komşuya Sahip Olması Bakımından
Analizi (T-Testi Uygulaması) .116
Tablo 4.45: Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin’e Göre Türkiye Cumhuriyeti
Vatandaşlarının Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerden
Kaynaklanabilecek Suça Maruz Kalma Risk Algı Skoru .117
Tablo 4.46: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Ankara, İstanbul, Kilis ve Mersin
İllerinin Kişisel Suç Korkusu Skoru 118
Tablo 4.47: Ankara’da İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız
Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (T-Test Uygulaması) 118
Tablo 4.48: Ankara’da İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız
Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (ANOVA
Uygulaması)119
Tablo 4.49: İstanbul’da İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız
Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (T-Test Uygulaması)121
14 İçindekiler
Tablo 4.50: İstanbul’da İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız
Değişkenler ile Kişisel Suç Korkusu Skorunun Analizi (ANOVA Uygulaması) 121
Tablo 4.51: Kilis’te İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız
Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (T-Test Uygulaması) 123
Tablo 4.52: Kilis’te İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız
Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (ANOVA Uygulaması)124
Tablo 4.53: Mersin’de İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız
Değişkenler ile Kişisel Suç Korkusu Skorunun Analizi (T-Test Uygulaması) 125
Tablo 4.54: Mersin’de İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız
Değişkenler ile Kişisel Suç Korkusu Skorunun Analizi (ANOVA Uygulaması) 125
Tablo 4.55: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun Cinsiyet Yönünden Analizi (T-Test Uygulaması) 127
Tablo 4.56: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun Yaş Grupları Açısından Analizi (ANOVA Uygulaması) 131
Tablo 4.57: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun Medeni Durum Açısından Analizi (T-Test Uygulaması) .133
Tablo 4.58: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun Eğitim Grupları Açısından Analizi (ANOVA Uygulaması)134
Tablo 4.59: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun Çalışma Grupları Açısından Analizi (T-Test Uygulaması) .136
Tablo 4.60: Skorunun Aylık Ortalama Gelir Grupları Açısından Analizi (ANOVA
Uygulaması)138
Tablo 4.61: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun İkamet Edilen Şehirde Geçirilen Süre Açısından Analizi
(ANOVA Uygulaması)139
Tablo 4.62: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun İkamet Edilen Mahallede Geçirilen Süre Açısından
Analizi (ANOVA Uygulaması) 142
Tablo 4.63: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun Ev Nüfusu Açısından Analizi (ANOVA Uygulaması)144
Tablo 4.64: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun İkamet Edilen Mahalledeki Suç Oranları Açısından
Analizi (ANOVA Uygulaması) 145
Tablo 4.65: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algı Skorunun Suç Mağduru Geçmişi Açısından Analizi (ANOVA
Uygulaması)146
Tablo 4.66: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Suça Maruz Kalma Risk
Algısı Skorunun Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Koşuya Sahip Olma
Açısından Analizi (T-Test) .147
İçindekiler 15
Tablo 4.67: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin’e Göre Suça Maruz Kalma Risk Algı Skoru148
Tablo 4.68: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin Ankara, İstanbul, Kilis ve
Mersin İllerinin Kişisel Suç Korkusu Skoru 149
Tablo 4.69: Ankara’da İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Bağımsız Değişkenler ile Kişisel Suç Korkusu Skorunun Analizi (T-Test) .149
Tablo 4.70: Ankara’da İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Bağımsız Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (ANOVA).150
Tablo 4.71: İstanbul’da İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Bağımsız Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (T-Test).151
Tablo 4.72: İstanbul’da İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Bağımsız Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (ANOVA).152
Tablo 4.73: Kilis’te İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Bağımsız Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (T-Test).153
Tablo 4.74: Kilis’te İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Bağımsız Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (ANOVA).154
Tablo 4.75: Mersin’de İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Bağımsız Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (T-Test).155
Tablo 4.76: Mersin’de İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Bağımsız Değişkenler ile Kişisel Suç Korku Skorunun Analizi (ANOVA).155
Tablo 4.77: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Regresyon Analizi.158
Tablo 4.78: Ankara’da İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Regresyon
Analizi.159
Tablo 4.79: İstanbul’da İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Regresyon
Analizi.160
Tablo 4.80: Kilis’te İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Regresyon
Analizi.161
Tablo 4.81: Mersin’de İkamet Eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Regresyon
Analizi.162
Tablo 4.82: Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyeliler Örneklemi Regresyon
Analizi.163
Tablo 4.83: Ankara’da İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Regresyon Analizi .164
Tablo 4.84: İstanbul’da İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Regresyon Analizi .165
Tablo 4.85: Kilis’te İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Regresyon Analizi .166
Tablo 4.86: Mersin’de İkamet Eden Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyelilerin
Regresyon Analizi .167
