Habermas Ve Kamusal Alan: Burjuva Kamusallık İlkesinden, İletişimsel Kamusallığa Geçiş

Habermas ve Kamusal Alan:

Burjuva Kamusallık İlkesinden,

İletişimsel Kamusallığa Geçiş



Ülker YÜKSELBABA



İÇİNDEKİLER..................................................................................V

TABLOLAR.......................................................................................IX

KISALTMALAR..............................................................................XI

GİRİŞ.....................................................................................................1

1. HABERMAS’IN TOPLUM KURAMINA

GİRİŞ...........................................................................................11

1.1. Comte Merkezli Pozitivizm Eleştirisi ..........................11

1.2. Hermenütik.........................................................................20

1.2.1. Yaşam Bütünlüğünde Dilthey Ve

Habermas Karşılaşması.......................................22

1.2.2. Gadamer’in Hermenütik Anlamanın

Evrenselliği İddiası Karşısında Habermas......29

1.3. İnsan İlgileri ve Bilgi Kuramı ........................................38

1.4. Habermas’ın Toplum Kuramının

Dayanaklarına Yönelik Eleştiriler.................................49

2. HABERMAS’DA KAMUSAL ALAN

KAVRAMLAŞTIRMASI VE TARİHSEL

GELİŞİM ÇİZGİSİ..................................................................53

2.1. Kamusal Alan Kavramına Giriş.....................................53

2.1.1. Kamu Kelimesinin Sözlük Anlamları ..............55

2.1.2. Özel Kelimesinin Sözlük Anlamları .................57

İÇİNDEKİLER

VI

2.2. Habermas’a Göre Kamusal Alanın Tarihsel

Gelişimi...............................................................................61

2.2.1. Ortaçağ’da Kamusal Alan ...................................62

2.2.2. Temsili Kamusallıktan Burjuva

Kamusallığa: 18. Yüzyıla Kadar

Kamusallığın Yapısal Dönüşümünün

Genel Değerlendirmesi .......................................65

2.2.3. Burjuva Toplumunda Kamunun

Oluşumu Üzerine .................................................68

2.2.4. Edebi Kamuyu Ortaya Çıkaran Koşullar.........70

2.2.5. Siyasal Kamusal Alan ..........................................76

2.2.6. Kamusal Alanın Çöküşü .....................................78

2.3. Kamusal Alanın Ve Özel Alanın Betimlenmesi ........82

2.3.1. Kamusal Alan..........................................................82

2.3.2. Özel Alan ................................................................93

2.4. Kamusal Alanın Üzerinde Yükseldiği Ortam............95

2.4.1. Kamusal Alan Ve Sivil Toplumun

Ayrıştırılması..........................................................95

2.4.2. Devlet Kamusal Alanın Neresinde?..................98

2.4.3. Kamusal Alanlar (Kamusal Alanların

Çokluğu) ...............................................................101

2.4.4. Kamusal Alan Ve Din ........................................ 107

2.4.5. Sanal Kamusal Alan ...........................................112

2.5. Burjuva Kamusallığının Çöküşünden

İletişimsel Kamusallık İlkesine Doğru......................115

3. KAMUSAL ALAN MODELLERİ VE BU

MODELLERİN BAĞLAMLARI......................................119

3.1. Kamusal Alan Modelleri................................................119

3.1.1. Hannah Arendt ve Agonistik Kamu

Alanı Modeli.........................................................121

3.1.2. “Kamu Diyalogu” Olarak Liberal Kamu

Alanı Anlayışı...................................................... 130

3.1.2.1. Rawls: Kamusal Akıl ............................ 137

VII

3.1.2.2. Bruce Ackerman: “Biz, Halk”............ 150

3.1.3. Karşıt Kamusal Alan Modeli: Proleter

Kamusal Alan ..................................................... 155

3.1.4. Habermas’ın Söylemsel Kamusal Alan

Modeli .................................................................. 168

3.1.4.1. Habermas’ın Kamusal Alan

Modeline Eleştiriler .............................181

4. HABERMAS’IN BURJUVA KAMUSAL

DEMOKRASİNİN SİYASAL ANLAMI....................... 199

4.1. Mevcut Durumun Tespiti: Meşruluk Krizi ............. 199

4.2. Müzakereci Demokrasi Kuramı...................................214

4.3. Anayasal Yurttaşlık ....................................................... 228

4.4. İletişimsel Eylem Kuramı ............................................ 233

4.4.1. Sosyolojik Eylem Kavramında

Rasyonellik Görünümleri ve İletişimsel

Rasyonelliğin İletişimsel Eyleme

Yerleştirilmesi ..................................................... 238

4.4.2. Yaşam Dünyası Ve Sistem ................................ 245

4.4.3. İletişimsel Eylemde Geçerlilik İddiaları

Ve “İdeal Konuşma Durumu” ......................... 252

4.4.3.1. İletişimsel Etik......................................264

4.4.3.2. Evrenselleştirilebilirlik İlkesi............. 268

4.4.3.3. İletişimsel Etik Ve Adalet .................. 279

4.5. İletişimsel Eylem Kuramına Eleştiriler..................... 281

4.6. İletişimsel Eylem Kuramı Ve Kamusal Alan

Yaklaşımının Bütünlüğü ............................................. 285

5. SİSTEM VE YAŞAM DÜNYASINDA

HUKUK................................................................................... 299

5.1. Özel Hukuk/Kamu Hukuku Ayrımı......................... 299

5.2. Habermas’ın Hukuk Anlayışına Genel Giriş........... 301

5.2.1. Modern Toplumlarda Hukuk........................... 308

5.2.2. Hukuk-Ahlak İlişkisi..........................................317

VIII

5.3. Hukukta Söylem Kuramı ve Söylem Etiği................ 320

5.3.1. Hukukun Söylem Kuramı................................. 320

5.3.2. Hukukta Söylemsel Etik................................... 329

5.4. Habermas’ın Prosedüralist Hukuk Paradigması......331

5.4.1. Habermas’ın Formel ve Refah Devleti

Hukuk Anlayışlarına Yönelik Eleştirileri..... 332

5.4.2. Prosedüralist Hukuk Anlayışı ........................ 341

5.4.3. Haklar Sistemi......................................................351

5.4.4. Hukuk Devleti......................................................361

5.5. Habermas ve Hukuk Felsefecileri ile

Tartışmaları ....................................................................374

5.5.1. Kelsen ve Rawls: Hukuka Normativist

Bakış Açısı.............................................................374

5.5.2. Luhmann: Bir Sistem Olarak Hukuk .............381

5.5.3. Dworkin: Hukukta Yorum Sorunu................ 387

5.6. Hukuk Ve Kamusal Alan ..............................................391

SONUÇ............................................................................................ 397

BİBLİYOGRAFYA.........................................................................413

KAVRAM DİZİNİ........................................................................443