Uluslararası Deniz Hukukunda Seyir Emniyeti

Dr. Öğr. Üyesi Gülfer MERİÇ

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZⅠ

KISALTMALAR 5

GİRİŞ. 11

§1. DENİZ EMNİYETİ, DENİZ GÜVENLİĞİ VE SEYİR EMNİYETİ KAVRAMLARI 17

Ⅰ. Genel Olarak. 17

Ⅱ . Deniz Güvenliği (Maritime Security) 18

Ⅲ . Deniz Emniyeti (Maritime Safety) . 22

Ⅳ . Seyir Emniyeti (Navigational Safety / Safety of Navigation)25

§2. SEYİR EMNİYETİNİ SAĞLAMAKLA YÜKÜMLÜ KURUM

VE KURULUŞLAR. 29

Ⅰ . Bayrak Devleti. 30

A. Bayrak Devleti Kavramının Önemi. 30

B. Bayrak Devleti Kavramının Tarihi Gelişimi30

C. Bayrak Devleti Kavramı 32

1. Gemi Milliyeti 35

a. Genel Olarak. 35

b. Gerçek Bağ Kriteri 36

c. Devlet Olarak Resmen Tanınmayan Ülkeler Bakımından 39

d. Denize Kıyısı Olmayan Devletler Bakımından40

2. Gemi Sicili. 40

3. Elverişli Bayrak Meselesi 41

a. Elverişli Bayrakların Ortaya Çıkışı. 41

b. Elverişli Bayrak Kavramının Unsurları43

c. Elverişli Bayraklarla Mücadele Girişimleri45

Ç. Bayrak Devletine İlişkin Kodifikasyon Süreci49

D. Bayrak Devletinin Yetki ve Görevleri 51

1. Cenevre Açık Deniz Sözleşmesi Uyarınca Bayrak Devletinin Görevleri 52

2. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS) Uyarınca Bayrak Devletinin Görevleri 53

a. Bayrak Devletinin Seyir Emniyetini Sağlamak Amacıyla Alması Gereken Tedbirler. 55

b. Bayrak Devletinin Milletlerarası Standartlara Uyma Görevi. 57

c. Başka Bir Devlet Tarafından Yapılan İhbar Halinde Bayrak

Devletinin Görevleri. 58

d. Bayrak Devletinin Tahkikat Yetkisi ve Görevi. 59

e. Bayrak Devletinin Seyir Emniyetini Sağlama Görevine İlişkin

Genel Değerlendirme 59

f. Bayrak Devletinin Görevlerinin Uygulanmasına İlişkin Sorunlar 60

3. Etkin Bayrak Devleti Denetimi. 61

4. Bayrak Devletine İlişkin Mevcut Uluslararası Uygulama. 64

Ⅱ . Kıyı Devleti 66

A. Genel Olarak Kıyı Devleti Yetkisi. 66

B. Kıyı Devletinin Münhasır Ekonomik Bölgesindeki Yetkileri 67

C. Kıyı Devletinin Karasularındaki Yetkileri 68

Ⅲ . Liman Devleti 72

A. Genel Olarak 72

B. Liman Devleti Yetkisi ve Liman Devleti Denetimi Kavramları 73

C. Liman Devletinin Limanlarındaki Yabancı Gemiler Üzerindeki Yetkisi. 74

Ç. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi Uyarınca Liman

Devletinin Limanlarındaki Yabancı Gemiler Üzerindeki Yetkisi. 76

D. Liman Devleti Denetimi 79

Ⅵ . Seyir Emniyetini Sağlamakla Yükümlü Uluslararası Örgütler ve Birlikler 83

A. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO). 83

1. Genel Olarak 83

2. Amacı. 84

3. Yapısı. 86

a. Genel Yapısı 86

b. Deniz Emniyeti Komitesi. 87

4. IMO Tarafından Kabul Edilen Milletlerarası Sözleşmeler ve

Tavsiye Kararları. 89

B. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) 91

1. Genel Olarak 91

2. Uluslararası Çalışma Örgütü – Birleşik Denizcilik Komisyonu92

C. IACS (Uluslararası Gemi Sınıflama Kuruluşları Birliği). 93

Ç. Uluslararası Hidrografi Örgütü (İHO). 94

Ⅴ . Seyir Emniyetini Sağlamak Üzere İş Birliği Yapanlar 95

A. Avrupa Birliği. 95

B. Devletler. 97

§ 3- SEYİR EMNİYETİNİ SAĞLAMA BORCUNUN HUKUKİ KAYNAKLARI 98

Ⅰ . Genel Olarak 98

Ⅱ . Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi (SOLAS). 100

A. Genel Olarak. 100

1. SOLAS Sözleşmesi’nin Kısa Tarihçesi100

2. SOLAS Sözleşmesi’nin Genel Özellikleri101

3. Türkiye Açısından SOLAS Sözleşmesi102

4. Zımni Kabul Prensibi . 104

B. SOLAS Sözleşmesi’nin Uygulama Alanı. 105

1. Gemiye İlişkin Şart. 105

2. Uluslararası Sefer Şartı. 105

3. İstisnalar 106

4. Muafiyetler. 106

5. Bölümlerin Uygulama Alanına İlişkin Özel Şartlar107

C. SOLAS Sözleşmesi’nin İçeriği. 108

1. Genel Olarak. 108

2. Seyir Emniyetine İlişkin Olarak. 108

Ç. Taraf Devletlerin Sözleşme ile Öngörülen Genel Yükümlülükleri.111

D. Bayrak Devletinin Rolü 112

E. SOLAS Sözleşmesi Uyarınca Gerçekleştirilecek Muayene ve Sörveyler 115

1. Genel Olarak. 115

2. Başlangıç Sörveyi. 115

3. Yenileme Sörveyi 116

4. Yıllık ve Periyodik Sörveyler. 118

5. İlave Sörveyler 119

6. Sörveyler Sonrası Durumun Muhafazası120

F. SOLAS Sözleşmesi Uyarınca Belgelendirme121

1. Sözleşme Uyarınca Düzenlenecek Belgeler. 121

a. Yolcu Gemisi Emniyet Belgesi 122

b. Yük Gemisi İnşa Emniyet Belgesi. 122

c. Yük Gemisi Teçhizat Emniyet Belgesi123

d. Yük Gemisi Telsiz Emniyet Belgesi 123

e. Yük Gemisi Emniyet Sertifikası 123

2. Belgeleri Düzenlemeye Yetkili Kurum ve Kuruluşlar124

a. Bayrak Devleti. 124

b. Diğer Taraf Devletler. 124

3. Belgelerin Geçerliliği ve Süresi 125

4. Belgeleri Gemide Bulundurma Yükümlülüğü126

5. Belgelerin Diğer Taraf Devletlerce Kabulü127

G. SOLAS Sözleşmesi’nin Liman Devleti Açısından Değerlendirilmesi 127

1. Genel Olarak 127

2. Sörveyin Gerçekleştirildiği Liman Devletinin Yetkileri. 128

3. Liman Devleti Denetimi. 128

H. Donatana ve Taşıyana Düşen Yükümlülükler. 131

Ⅲ . Uluslararası Güvenli Yönetim Kodu (ISM Code). 132

A. Uluslararası Güvenli Yönetim Kodu’nun Kabul Süreci. 132

B. Uluslararası Güvenli Yönetim Kodu’nun Yürürlüğe Girmesi ve Uygulanması 136

C. Uluslararası Güvenli Yönetim Kodu’nun Amaçları138

Ç. Güvenli Yönetim Sistemi 141

1. Genel Olarak. 141

2. Güvenli Yönetim Sisteminin Esasları. 143

D. UGYK Uyarınca Yetkililer . 145

1. Güvenli Yönetim Sistemi’nin Oluşturulmasından Sorumlu Olan “Şirket” Kavramı 145

2. Kaptan. 148

3. Atanmış Kişi/ler 149

4. Bayrak Devleti 153

5. Liman Devleti 154

E. Kaynaklar ve Personel. 155

F. UGYK uyarınca Belgelendirme. 158

1. Genel Olarak. 158

2. UGYK Uyarınca Alınması Zorunlu Belgeler. 159

a. Uygunluk Belgesi 160

b. Güvenli Yönetim Sertifikası 163

c. Geçici Uygunluk Belgesi ve Geçici Güvenli Yönetim Sertifikası 165

3. Bayrak Devletlerinin Belgelendirme Yükümlülüğünün Gemi Sınıflama Kuruluşlarına Devredilmesi. 166

G. UGYK Uyarınca Denetim. 167

H. Gemi Operasyonları 168

I. Acil Durumlara Hazırlık. 169

İ. UGYK’ya Uygunsuzlukların, Kazaların ve Tehlikeli Olayların Bildirilmesi ve İncelenmesi. 170

J. Gemi ve Donanımın Bakımı 172

K. UGYK’nın Donatanın ve Taşıyanın Sorumluluğuna Etkisi175

Ⅳ . Denizde Çatışmayı Önleme Uluslararası Sözleşmesi (COLREG).178

A. Çatışmayı Önlemeye İlişkin Kuralların Tarihçesi. 178

B. 1972 tarihli COLREG 180

C. COLREG’in Genel Özellikleri 181

Ç. COLREG ile Öngörülen Düzenlemeler182

1. COLREG’in Yapısı. 182

2. Uygulama Alanı 183

3. Teknik Hükümler 184

D. Türkiye Açısından COLREG Sözleşmesi’nin Değerlendirilmesi.185

1. Türkiye’nin COLREG’e Taraf Olma Süreci. 185

2. COLREG’in Türk Mevzuatındaki Yansımaları189

a. Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü 189

b. Limanlar Kanunu ve Limanlar Yönetmeliği191

c. Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü ve Yönetmeliği.192

3. Zımni Kabul Usulüne Yönelik Değerlendirme. 195

E. Çatmadan Kaynaklanan Sorumluluk. 195

1. Genel Olarak 195

2. Türk Hukuku Bakımından İlgili Mevzuat197

Ⅴ . Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme (STCW) 198

A. STCW 78 198

1. Genel Olarak. 198

2. STCW 78’e Yöneltilen Eleştiriler. 200

B. STCW 95. 201

1. Genel Olarak. 201

2. Beyaz Liste (“White List”). 202

3. Liman Devleti Denetimi. 203

4. STCW 95’in Diğer Temel Özellikleri. 204

a. Sözleşme’nin İçeriği 204

b. Zımni Kabul Prensibi. 205

c. Uygulamadaki Sorunlar. 205

C. STCW Kodu 209

Ç. Türkiye Açısından STCW Sözleşmesi 210

1. STCW Sözleşmesi’nin Türkiye Açısından Bağlayıcılığı210

2. Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği. 212

Ⅵ . Gemilerin Tonilatolarını Ölçme 1969 Uluslararası Sözleşmesi (Tonnage) 213

A. Tonilato Kavramı 213

B. Sözleşme’nin Genel Özellikleri 214

C. Gros Tonilato ve Net Tonilato Kavramları215

Ç. Sözleşme’nin Uygulama Alanı 216

1. “Uluslararası Sefer” Şartı. 216

2. Gemi Şartı. 217

a. Sözleşme ile Öngörülen Genel Kural217

b. Yeni Gemiler Bakımından. 218

c. Halihazırdaki Gemiler Bakımından. 218

i. Halihazırdaki Gemilere İlişkin Genel Kural. 218

ii. Halihazırdaki Geminin Önemli Bir Değişikliğe ya da Onarıma Maruz Kalması. 219

iii. Malikin Talep Etmesi Halinde. 219

iv. Sözleşme’nin Yürürlüğe Girmesinden On İki Yıl Sonra. 219

D. Sözleşme’nin Uygulama Alanında Hariç Bırakılan Haller. 220

1. Sözleşme’nin Uygulama Alanından Hariç Bırakılan Gemiler220

2. Sözleşme’nin Uygulama Alanından Hariç Bırakılan Sularda Seyreden Gemiler. 220

E. Sözleşme’ye Göre Tonilatoların Belirlenmesi. 221

F. Tonilato Belgesi. 221

1. Tonilato Belgesini Düzenlemeye Yetkili Kurum ve Kuruluşlar. 221

2. Tonilato Belgesinin Başka Bir Taraf Devletçe Düzenlenmesi221

3. Tonilato Belgesinin Düzenlenemeyeceği Gemiler. 222

4. Tonilato Belgesinin Şekli 222

5. Tonilato Belgesinin Hükmü 223

6. Tonilato Belgesinin İptali 223

a. Gemide Tonilatoyu Artıracak Nitelikte Değişiklikler Yapılması 223

b. Geminin Milliyetinin Değişmesi. 223

G. Gemilerin Sözleşme Kapsamında Denetimi. 224

H. Taraf Devletlerin Yükümlülükleri. 225

1. Bilgi İletişimi 225

2. Diğer Yükümlülükler 226

I. Gemilerin Tonilatolarını Ölçme Yönetmeliği. 226

1. Genel Olarak. 226

2. Uygulama Alanı 227

3. Tonilato Ölçümü. 228

4. Tonilato Belgesi 228

Ⅶ . Uluslararası Yükleme Sınırı Sözleşmesi (LOAD LINES). 230

A. Genel Olarak. 230

B. 1966 Tarihli Uluslararası Yükleme Sınırı Sözleşmesi231

1. Sözleşme’nin Genel Özellikleri 231

2. Sözleşme’nin Uygulama Alanı. 231

3. Yükleme Sınırı 232

4. Yükleme Sınırının Belirlenmesi ve Sörveyler234

a. Başlangıç Sörveyi 234

b. Yıllık Sörvey ve Muayene. 235

c. Yenileme Denetimi. 236

5. Uluslararası Yükleme Sınırı Belgesi 237

a. Uluslararası Yükleme Sınırı Belgesine İlişkin Genel Esaslar237

b. Uluslararası Yükleme Sınırı Muafiyet Belgesi238

6. Bayrak Devletinin Rolü 239

7. Liman Devletinin Rolü. 240

C. 1966 Tarihli Uluslararası Yükleme Sınırı Sözleşmesi’ni Değiştiren 1988 tarihli Protokol 241

Ç. Türk Hukuku’nda Yükleme Sınırına İlişkin Düzenlemelerin Kronolojik Olarak Değerlendirilmesi 243

1. Ticaret Gemilerinin Yükleme Sınırı Tüzüğü243

2. 150 Gros Tonilatodan Küçük, Yolcu veya Yük Taşıyan Ticaret Gemilerinin Yükleme Sınırları veya Yük Hadleri Hakkında Yönetmelik. 244

3. Türkiye’nin 1966 tarihli Uluslararası Yükleme Sınırı Sözleşmesi’ne ve 1988 Protokolüne Taraf Olması. 244

4. Gemilerin Teknik Yönetmeliği. 245

5. Yükleme Sınırı Sözleşmesi’nde İdarenin Takdirine Bırakılan Hususlar Hakkında Uygulama Talimatı (2013/175). 247

6. Zımni Kabul Değişikliklerinin Onaylanması249

Ⅷ . Özel Emniyet Standartları ve Gemi Sınıflama Kuralları. 249

A. Genel Olarak. 249

B. Gemi Sınıflama Kuralları 250

C. Gemi Sınıflama Kurallarının Uyumlaştırılması254

Ⅸ . Seyir Emniyetinin Sağlanmasına İlişkin Diğer Düzenlemeler256

SONUÇ. 263

KAYNAKÇA 274

İNTERNET KAYNAKLARI 289