^{Uluslararası Hukuka Göre Sivil Havacılığın Güvenliğine Karşı Hukuka Aykırı Eylemlerde}Devletin Cezai Yetkisi

Dr. Azime Ayça Kahraman ÖZKUL

İÇİNDEKİLER

Sayfa

TEŞEKKÜR 5

İÇİNDEKİLER.7

KISALTMALAR11

GİRİŞ.13

SİVİL HAVACILIĞIN GÜVENLİĞİNE KARŞI HUKUKA AYKIRI EYLEMLERDE DEVLETİN

YETKİSİ SORUNUNUN HUKUKİ VE TARİHİ TEMELLERİ 19

Egemenlik, Devletin Yetkisi ve Devletin Yetkisinin Türleri 19

Egemenlik Kavramının Tanımı, Tarihi Gelişimi, Nitelikleri ve Uluslararası

Hukuktaki Yeri . 19

Devletin Yetkisi Kavramı, Egemenlikle İlişkisi ve Uluslararası Hukukta

Devletin Yetkisinin İçeriğinin Belirlenmesi  32

Devletin yetkisi kavramı ve egemenlikle ilişkisi . 33

Uluslararası hukukta devletin yetkisinin içeriğinin belirlenmesi 36

Devletin Yetkisinin Türleri. 39

Kullanılan yetkilerin niteliği bakımından devletin yetkisinin türleri:

düzenleme yetkisi-yargılama yetkisi-uygulama yetkisi  40

Yetki konusunun bulunduğu ya da yetki konusu olayın gerçekleştiği

yer bakımından devletin yetkisinin türleri: ülkesel yetki-ülke dışı yetki  44

Devletin Cezai Yetkisine Esas Oluşturan İlkeler ve Cezai Yetki Uyuşmazlıklarının

Çözümü. 48

Devletin Cezai Yetkisine Esas Oluşturan İlkeler 48

Ülkesellik ilkesi. 49

Vatandaşlık ilkesi . 51

Koruma ilkesi 53

Evrensellik ilkesi 54

Devletin Yetkisinin Sınırları ve Cezai Yetki Uyuşmazlıklarının Çözümü . 55

Devletin Hava Sahasındaki Yetkisi 59

8 İçindekiler

III. Terim Sorunu ve Tarihsel Gelişim: Sivil Havacılığın Güvenliğine Karşı Hukuka

Aykırı Eylemlerin Kapsamı, Tarihsel Seyri, Terör Eylemi ve Uluslararası Suç

Niteliği, Devletler Arasındaki Cezai Yetki Uyuşmazlıkları  67

Sivil Havacılığın güvenliğine Karşı Hukuka Aykırı Eylemlerin Kapsamı. 67

Sivil Havacılığın Güvenliğine Karşı Hukuka Aykırı Eylemlerin Tarihsel Seyri 71

Sivil Havacılığın Güvenliğine Karşı Hukuka Aykırı Eylemlerin Terör Eylemi

Niteliği. 76

Sivil Havacılığın Güvenliğine Karşı Hukuka Aykırı Eylemlerin Uluslararası

Suç Niteliği ve Devletler Arasındaki Cezai Yetki Uyuşmazlıkları  80

SİVİL HAVACILIĞIN GÜVENLİĞİNE KARŞI HUKUKA AYKIRI EYLEMLERDE DEVLETİN

YETKİSİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİNE İLİŞKİN ULUSLARARASI ANTLAŞMA VE BELGELER 83

1958 Cenevre Açık Deniz Sözleşmesi ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku

Sözleşmesi: Uçak Kaçırma Eyleminin Deniz Haydutluğundan Farkı  83

Hava Araçlarında İşlenen Suçlar ve Diğer Bazı Eylemlere İlişkin Sözleşme

(1963 Tokyo Sözleşmesi)  85

Sözleşmenin Uygulama Alanı 86

Cezai Yetki 89

Suçluların İadesi 91

Kaptan Pilotun Yetkileri 91

Taraf Devletlerin Diğer Yetki ve Yükümlülükleri . 92

Değerlendirme 94

III. Hava Araçlarının Hukuka Aykırı Yollarla Ele Geçirilmesinin Önlenmesi Hakkında

Sözleşme (1970 Lahey Sözleşmesi) 95

Suçun Tanımı 95

Sözleşmenin Uygulama Alanı 96

Cezai Yetki 98

Kovuşturma Yükümlülüğü ve Suçluların İadesi: “İade Et ya da Yargıla”

İlkesinin Düzenlenmesi 100

Taraf Devletlerin Diğer Yetki ve Yükümlülükleri . 105

Değerlendirme 106

Sivil Havacılığın Güvenliğine Karşı Hukuka Aykırı Eylemlerin Önlenmesine İlişkin

Sözleşme (1971 Montreal Sözleşmesi) . 106

Suçun Tanımı. 107

Sözleşmenin Uygulama Alanı 110

Cezai yetki . 112

İçindekiler 9

Kovuşturma Yükümlülüğü ve Suçluların İadesi. 113

Taraf Devletlerin Diğer Yetki ve Yükümlülükleri . 113

Değerlendirme 114

1977 Avrupa Terörizmin Önlenmesi Sözleşmesi. 114

1978 Bonn Bildirisi 116

VII. 1971 Montreal Sözleşmesi’ne Ek Uluslararası Sivil Havacılığa Hizmet Veren

Havaalanlarında Hukuka Aykırı Şiddet Eylemlerinin Önlenmesine İlişkin

Protokol (1988 Montreal Protokolü)  120

VIII. Plastik Patlayıcıların Teşhisi Amacıyla İşaretlenmesi Sözleşmesi (1991 Montreal

Sözleşmesi) . 122

Lockerbie Davaları 122

Sözleşmenin Uygulama Alanı ve Tarafların Yükümlülükleri 127

Uluslararası Sivil Havacılığa İlişkin Hukuka Aykırı Eylemlerin Önlenmesi

Sözleşmesi (2010 Pekin Sözleşmesi) ve Hava Araçlarının Hukuka Aykırı Yollarla

Ele Geçirilmesinin Önlenmesi Hakkında Sözleşme’ye Ek Protokol (2010 Pekin

Protokolü). 128

Sözleşme ile Suç Hâline Getirilen Yeni Eylemler. 132

Sözleşme’nin Uygulama Alanı. 140

Askeri Nitelikli Eylemler İstisnası 141

Siyasi Suçlar Şartı 144

Adil Muamele Şartı . 144

Cezai Yetki 144

Kovuşturma Yükümlülüğü ve Suçluların İadesi. 145

Hava Araçlarında İşlenen Suçlar Ve Diğer Bazı Eylemlere İlişkin Tokyo

Sözleşmesini Tadil Eden Protokol (2014 Montreal Protokolü): Kural Tanımaz

Yolcu Davranışlarının Düzenlenmesi. 146

Suçun Tanımı 147

Cezai Yetki 149

1963 Tokyo Sözleşmesi’ne Getirilen Diğer Önemli Yenilikler: Uçuş Hâli,

Uçuş Güvenlik Görevlisi, Hukuka Aykırı Eylemden Kaynaklanan Zararın

Tazmini Hükümleri  151

Sivil Havacılığın Güvenliği Sözleşmelerinin İnsansız Hava Araçlarına

Uygulanması . 153

Terminoloji . 153

İnsansız Hava Araçlarına Uygulanabilir Nitelikteki Sözleşmeler 156

XII. Uluslararası Örgütler Tarafından Alınan Kararların Devletlerin Yetki ve

Yükümlülüklerine Etkisi  161

10 İçindekiler

Birleşmiş Milletler Bünyesinde Alınan Kararlar 161

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü Bünyesinde Yapılan Önleme Çalışmaları 162

Avrupa Birliği Bünyesinde Yapılan Düzenlemeler. 164

SONUÇ. 165

KAYNAKLAR. 175