Uluslararası Hukukta Soykırım, Etnik Temizlik Ve Saldırı

"ULUSLARARASI HUKUKTA SOYKIRIM, ETNİK TEMİZLİK VE SALDIRI



Semin TÖNER ŞEN



Çalışmada Takip Edilen Sistematik Açısından, Önce, Kavramların Siyasi Ve Hukuki Tarihçeleri Ve Uluslararası Hukukta Kavram Olarak Yerlerini Almaları, Daha Sonra Tanımlanma Ve Unsurlarının Ortaya Koyulma Çabaları, Uluslararası Andlaşmalar Çerçevesinde Kanunlaştırma Çalışmaları Ve Son Olarak Da Uluslararası Ve Ulusal Yargı Organları Dahilindeki Mahkeme Kararlarındaki Yerleri İncelenmiştir.



Bu Çalışma Kapsamında Kavramların Genellikle Muğlak Olan, Tanım Ve Unsurların Uluslararası Hukukta, Bugüne Kadar Ki Yaşanan Gelişmeler Işığında, Kavramı Daha Açık Bir Hale Getirecek Şekilde Çerçevesinin Çizilmesi Amaçlanmış Ve Bu Çerçeve Kapsamında, Gelecekte Hukuksal Açıdan, Bu Muğlaklığı, Giderecek Önerilerde Bulunulmaya Çalışılmıştır.



Çalışma İçinde Ele Alınan Kavramlar, Her Ne Kadar, Uluslararası Hukuk, Politika Ve Genel Hukuku Birarada İçeriyor Ve Bu Nedenle Bir Ucundan Mutlaka Siyasete Değiyor Ve Bundan Etkileniyor Olsa Da, Özellikle Hukuki Çerçevede Ve Özellikle Uluslararası Hukuk Bağlamında Ele Alınmış Ve Sonuçları Yorumlanmaya Çalışılmıştır.





ULUSLARARASI HUKUKTA

SOYKIRIM,

ETNİK TEMİZLİK VE SALDIRI

Yard. Doç. Dr. SEMİN TÖNER ŞEN

Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi



ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii

İÇİNDEKİLER......................................................................................................ix

K ISA LTM A LA R..................................................................................................xv

GİRİŞ.........................................................................................................................1

Birinci Bölüm

SOYKIRIM KAVRAMININ DOĞUŞU, TARİHİ

GELİŞİMİ, ULUSLARARASI HUKUKTA

YERİNİ ALMASI, TANIMI, UNSURLARI VE

YARGI KARARLARI

I. SOYKIRIM KAVRAMININ TARİHİ GELİŞİMİ...............................7

II. SOYKIRIM KAVRAMININ DOĞUŞU VE

ULUSLARARASI HUKUKTA YERİNİ ALMASI...............................9

A. SOYKIRIM SÖZLEŞMESİNE KADAR OLAN

GELİŞMELER ..........................................................................................9

1. I. Dünya Savaşı Öncesi Durum.......................................................9

2. I. Dünya Savaşı Sonrası Gelişmeler..............................................14

3. Sözleşmeye Doğru İlk Adımlar.....................................................31

B. 6 ARALIK 1948 TARİHLİ SOYKIRIM SUÇUNUN

ÖNLENMESİ VE CEZALANDIRILMASINA DAİR

SÖZLEŞME ............................................................................................ 34

İÇİNDEKİLERx

C. SOYKIRIM KAVRAMININ ULUSLARARASI HUKUK

BAKIMINDAN NİTELİĞİ................................................................37

1. Uluslararası Hukuka Göre Suç Olarak Kabul Edilmesi .........37

2. Örf-Adet Kuralı Olması ve Hukukun Genel

İlkelerinden Biri Olma Niteliği.....................................................42

3. Jus Cogens Niteliği...........................................................................47

4. Erga Omnes Yükümlülük Getirmesi ...........................................51

III. SOYKIRIM KAVRAMININ TANIMI, KONUSU,

NİTELİĞİ VE UNSURLARI.................................................................. 56

A. SOYKIRIMIN TANIMI..................................................................... 56

B. SOYKIRIM SUÇUNUN KONUSU................................................67

1. Soykırım Suçunun Maddi Konusu.............................................67

a. Gruplar.........................................................................................67

i. Milli Grup ........................................................................... 80

ii. Etnik Grup .......................................................................... 83

iii. Dini Grup .............................................................................85

iv. Irki Grup.............................................................................. 87

v. Diğer Gruplar ......................................................................89

aa. İstikrarlı ve Sabit Gruplar........................................ 90

bb. Ekonomik ve Sosyal Gruplar ................................... 92

cc. Dilsel Gruplar.............................................................. 92

dd. Cinsel Gruplar..............................................................93

ee. Yaşlılar, Bedensel veya Zihinsel Özürlüler ............93

b. Tamamen veya Kısmen İfadesinin Kapsamı...................... 94

c. Grup Olarak............................................................................. 100

2. Soykırım Suçunun Hukuki Konusu.......................................... 102

C. SOYKIRIM SUÇUNUN UNSURLARI...................................... 103

1. Kanuni Unsur: Tipiklik ............................................................... 103

2. Actus Reus: Maddi Unsur........................................................... 107

a. Grup Üyelerinin Katli ............................................................114

b. Grup Üyelerinde Ciddi Bedensel ve Zihinsel Zarara

Sebep Olma...............................................................................117xi

c. Grubun Fiziksel Varlığının Tamamen veya Kısmen

Ortadan Kalkmasına Sebebiyet Vermek Üzere

Tasarlanmış Yaşam Koşullarına Kasten Maruz

Bırakılması...............................................................................124

d. Grup İçinde Doğumları Önlemek İçin Tedbirler

Dayatma.................................................................................... 134

e. Grubun Çocuklarının Başka Bir Gruba Zorla Nakli ..... 138

3. Mens Rea: Manevi Unsur............................................................ 142

IV. ULUSAL -ULUSLARARASI YARGI VE SORUMLULUK.......... 159

A. ULUSAL VE ULUSLARARASI YARGI (MAHKEME)

VE İÇTİHATLARDA SOYKIRIM................................................ 159

1. Uluslararası Yargılama Hukukunda Soykırım Suçu............. 163

a. Nüremberg ve Tokyo Uluslararası Askeri Ceza

Mahkemeleri.............................................................................170

b. Eski Yugoslavya İçin Uluslararası Ceza Mahkemesi.... 172

c. Ruanda İçin Uluslararası Ceza Mahkemesi .................... 179

d. BM Uluslararası Ceza Mahkemesi..................................... 185

2. Ulusal Yargı; Türk Ceza Hukukunda Soykırım Suçu............191

B. SOYKIRIM SUÇUNDA GENEL ANLAMDA

SORUMLULUK..................................................................................200

1. Bireysel Sorumluluk .....................................................................203

2. Üstün Emri......................................................................................205

C. CEZA HUKUKU BAKIMINDAN YARGILAMANIN

UNSURLARI........................................................................................211

1. Muafiyet ve İade..............................................................................211

2. Zamanaşımı ...................................................................................222xii

İkinci Bölüm

ETNİK TEMİZLİK KAVRAMI; DOĞUŞU,

TARİHİ GELİŞİMİ, ULUSLARARASI

HUKUKTA YERİNİ ALMASI, TANIMI,

UNSURLARI VE YARGI KARARLARI

I. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ TARİHİ GELİŞİMİ........... 227

II. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ DOĞUŞU VE

ULUSLARARASI HUKUKTA YERİNİ ALMASI..........................228

III. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ TANIMI................................236

IV. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ KONUSU, NİTELİĞİ

VE UNSURLARI.......................................................................................256

A. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ KONUSU VE

UNSURLARI.......................................................................................256

1. Bir Uygulama Olarak Etnik Temizlik....................................... 257

a. Yönetim (İdare) ile İlgili Unsurlar .....................................258

b. Şiddet İçermeyen Diğer Unsurlar....................................... 258

c. Terörize Etme, Yıldırma, Korkutma Unsurları................258

d. Askeri Unsurlar....................................................................... 259

2. Bir Politika Olarak Etnik Temizlik ...........................................260

3. Bölgesel Bağlamda Etnik Temizlik............................................ 261

B. ETNİK TEMİZLİK KAVRAMININ NİTELİĞİ...................... 262

1. Amaç, Kasıt Olarak Etnik Temizlik ......................................... 262

2. Etnik Temizlik Ve Grup - Irk Düşmanlığı..............................264

3. Etnik Temizlik ve Nefret Suçları...............................................268

V. ULUSLARARASI YARGI VE İÇTİHATLARDA ETNİK

TEMİZLİK...................................................................................................269xiii

Üçüncü Bölüm

SALDIRI KAVRAMI; DOĞUŞU, TARİHİ

GELİŞİMİ, ULUSLARARASI HUKUKTA

YERİNİ ALMASI, TANIMI, UNSURLARI VE

YARGI KARARLARI

I. SALDIRI KAVRAMININ TARİHİ GELİŞİMİ............................... 271

A. 20.YY. VE I. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ GELİŞMELER......... 272

B. I. DÜNYA SAVAŞI SONRASI GELİŞMELER........................... 273

1. Versailles Andlaşması................................................................... 273

2. Milletler Cemiyeti......................................................................... 275

3. Kellogg-Briand Paktı .................................................................... 276

C. II. DÜNYA SAVAŞI VE SONRASINDAKİ

GELİŞMELER......................................................................................280

1. Birleşmiş Milletler Savaş Suçları Komisyonu.........................280

2. Birleşmiş Milletler ve Saldırı Kavramı..................................... 281

a. Kuvvet Kullanma Yasağı....................................................... 281

b. Kuvvet Kullanma Yasağının İstisnaları.............................287

i. Self-Determinasyon Hakkı ...........................................287

ii. İnsani Müdahale ..............................................................290

iii. Meşru Müdafaa ................................................................300

iv. Diğer Durumlar............................................................... 305

c. Genel Kurul ..............................................................................311

3. Nüremberg ve Tokyo Mahkemeleri ...........................................317

II. SALDIRI KAVRAMININ DOĞUŞU VE ULUSLARARASI

HUKUKTA YERİNİ ALMASI.............................................................. 322

A. 1974 TARİHLİ SALDIRI FİİLİNİN

TANIMLANMASINA İLİŞKİN 3314 SAYILI GENEL

KURUL KARARI...............................................................................324

B. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ KAPSAMINDA

SALDIRI SUÇUNUN GELİŞİMİ ................................................. 331

1. Roma Statüsü.................................................................................. 333xiv

2. Uluslararası Ceza Mahkemesi için Hazırlık Komisyonu..... 337

a. Saldırı Tanımını Gerekli Kılan ve Zorlaştıran

Nedenler................................................................................... 339

b. Saldırı Tanımı Nasıl Yapılmalı; Genel, Soyut bir

Tanımla mı yoksa Fiilleri Sayarak mı?..............................344

c. 2002 Tartışma Senedi ...........................................................346

3. Saldırı Suçu Üzerine Özel Çalışma Grubu.............................. 352

a. 2007 Tartışma Senedi ........................................................... 357

III. SALDIRI KAVRAMININ TANIMI....................................................364

A. SALDIRI TANIMINDA TEMEL UNSURLAR .......................364

1. Saldırı Fiili ve Unsurları...............................................................368

a. Niyet Unsuru...........................................................................368

b. Araç Unsuru............................................................................. 371

i. Saldırı Fiilinde Kuvvet Kullanmanın Yoğunluğu... 371

ii. Saldırı Fiilinde Dolaylı Kuvvet Kullanma İlişkisi ... 375

c. Sonuç Unsuru, Saldırı Eyleminin Sonuçları ................... 378

2. Saldırı Suçu ve Unsurları .............................................................380

a. Saldırı Suçunda Psikolojik (Manevi) Unsur....................380

b. Saldırı Suçunda Fiziksel (Maddi) Unsur.......................... 383

IV. ULUSLARARASI YARGI VE İÇTİHATLARDA SALDIRI

K AVR A MI ................................................................................................... 395

DEĞERLENDİRMELER VE SONUÇ....................................................... 399

KAYNAKÇA ...................................................................................................... 435

EK: SOYKIRIM SUÇUNUN ÖNLENMESİ VE

CEZALANDIRILMASI SÖZLEŞMESİ.............................................507

"