Dr. Yeşim YILDIZ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ . 15
BİRİNCİ BÖLÜM
HUKUKİ GÖRÜNÜMLERİYLE İŞTİRAK KAVRAMI VE
ULUSLARARASI SORUMLULUK HUKUKUNDA
İŞTİRAKİN KODİFİKASYON SÜRECİ
HUKUKİ GÖRÜNÜMLERİYLE İŞTİRAK KAVRAMI 19
İştirak Kavramına Genel Bakış . 19
Genel Açıklama. 19
İştirakin Tanımı . 19
Ceza Hukukunda İştirakin Tanımı. 20
Uluslararası Sorumluluk Hukukunda İştirakin Tanımı 21
İştirak Teorisi 22
Sorumluluğun Türev Niteliği (Bağlılık Kuralı) . 23
Fiil Türleri (Maddi Unsur). 24
Kast (Manevi Unsur) 25
Netice ve Fiil Arasındaki Nedensellik (İlliyet Bağı) . 27
Ulusal Ceza Hukukunda İştirak 28
Kavram 28
Genel Açıklama 28
Hukuki Esası . 29
Ceza Hukukunda İştirakin Tarihi Gelişimi. 30
İştirakçilerin Sorumluluğuna Dair Sistemler . 32
Fail ve Şerik Ayrımındaki Teoriler . 34
Uluslararası Ceza Hukukunda İştirak . 35
Uluslararası Ceza Hukuku . 35
Uluslararası Hukukta Bireysel Cezai Sorumluluk 35
Uluslararası Ceza Mahkemeleri ve Uluslararası Suçlar 37
10 İçindekiler
Uluslararası Suçlara İştirak 40
İştirake İlişkin Hukuki Düzenlemeler 41
Mahkeme Kararlarında İştirak 44
Planlama, Azmettirme ve Emretme Halinde İştirak 45
Yardım ve Yataklık Halinde İştirak. 48
Maddi Unsur. 49
Manevi Unsur. 54
Soykırıma İştirak . 58
Genel Çıkarımlar. 60
ULUSLARARASI SORUMLULUK HUKUKUNDA İŞTİRAKİN KODİFİKASYONU.60
Genel Açıklama 60
Roberto Ago Dönemi . 62
James Crawford Dönemi 72
Giorgio Gaja Dönemi 78
Genel Çıkarımlar 85
İKİNCİ BÖLÜM
İŞTİRAK REJİMLERİ
GENEL AÇIKLAMA 87
GENEL İŞTİRAK REJİMİ (YARDIM VEYA DESTEK) 88
Genel Açıklama 88
Yardımın veya Desteğin Unsurları 89
Fiil Unsuru (Maddi Unsur). 89
İlliyet Bağı 94
Bilme Unsuru (Manevi Unsur). 98
Çifte Yükümlülük Unsuru 105
III. AĞIRLAŞTIRILMIŞ İŞTİRAK REJİMİ.108
Genel Açıklama 108
Yardım veya Destek Vermeme Yükümlülüğünün Unsurları. 118
Uluslararası Hukukun Emredici Bir Hükmünün Ağır İhlalinin Varlığı. 118
Yardım veya Desteğin Ağır İhlalin Oluşturduğu Durumun
Sürdürülmesi (After the Fact) İçin Verilmesi. 133
İçindekiler 11
Manevi Unsur . 136
Yardım veya Destek Vermeme Yükümlülüğünün İşleyişi 138
ULUSLARARASI ÖRGÜTÜN ULUSLARARASI HAKSIZ BİR FİİLİNDE DEVLETİN
İŞTİRAKİNE İLİŞKİN ÖZEL REJİM 143
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞTİRAKİN ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE
UYGULAMALAR İLE YORUMLANMASI VE İŞTİRAK
SORUMLULUĞUNA BAĞLANAN SONUÇLAR
ULUSLARARASI DÜZENLEMELERDE VE UYGULAMADA İŞTİRAKİN
TEŞEKKÜLÜ 171
Genel Açıklama 171
Birincil Normlarda İştirakin Ele Alınışı . 173
İnsan Hakları İhlallerinde İştiraki Yasaklayan Hükümler. 174
1948 tarihli Soykırım Suçunun Önlenmesi ve
Cezalandırılmasına Dair Sözleşme’nin 3(e) maddesi ve Bosna
Soykırımı Davası’nın iştirak kuralları çerçevesinde
değerlendirilmesi . 174
1984 tarihli İşkenceye ve Diğer Zalimane, Gayriinsani veya
Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler
Sözleşmesi’nin 4(1) maddesi 185
Geri Göndermeme İlkesi 186
Uluslararası İnsancıl Hukuk İhlallerinde İştiraki Yasaklayan
Hükümler 189
Kuvvet Kullanma Hakkı Kapsamında İştirake İlişkin Temel Kurallar . 191
Birleşmiş Milletler Şartı’nın 2(5) Maddesi . 191
Saldırı’nın Tanımı Kararı’nın 3(f) Maddesi . 197
Tarafsızlık Hukuku 200
Silah Kontrolü Antlaşmaları Uyarınca İştiraki Yasaklayan Hükümler 203
Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının,
Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların
İmhası ile İlgili Sözleşme’nin 1(1)(c) Maddesi 203
Misket Bombaları Sözleşmesi’nin 1(1)(c) Maddesi 209
Kimyasal Silahların Geliştirilmesinin, Üretiminin,
Stoklanmasının ve Kullanımının Yasaklanması ve Bunların
İmhası ile İlgili Sözleşme’nin 1(1)(d) Maddesi 213
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin
Antlaşma’nın 1. Maddesi 214
12 İçindekiler
İştirake İlişkin Uluslararası Uygulama 216
Devletlere ve Devlet Dışı Aktörlere Askeri Yardım veya Destek
Verilmesi . 217
Ülkenin Kullanımına Yetki Verme veya İtiraz Etmeme 221
Teknik Destek ve İstihbarat Sağlama 224
Bir Anlaşma Uyarınca Yardım veya Destek Sağlama . 227
Ekonomik İşbirliği Yapma 228
Suçluların İadesi 230
İştirak ve Durum Tespiti/Özen Yükümlülüğü (Due Diligence)
Arasındaki lişki . 232
İŞTİRAK SORUMLULUĞUNUN KAPSAMI VE UYGULANMASI 235
Genel Açıklama 235
İştirak Sorumluluğunun Kapsamı . 237
İhlal Edilen Yükümlülüğü Yerine Getirme Ödevinin Devam Etmesi 239
İhlale Son Verme Yükümlülüğü . 241
İhlalin Tekrarlanmayacağına İlişkin Güvence ve Garanti Verme
Yükümlülüğü . 242
Onarım Yükümlülüğü 244
Eski Hale İade . 248
Tazminat. 249
Tarziye 251
İştirak Sorumluluğunun Uygulanması 253
İştirak Sorumluluğuna Başvurulması. 254
İştirak Sorumluluğunda Karşı-Önlemler 257
Uyuşmazlıkların Çözümünde İştirak Sorumluluğunun Uygulanması. 259
SONUÇ.265
KAYNAKÇA.273
