Doç. Dr. Halis AYHAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ5
İÇİNDEKİLER .7
KISALTMALAR.15
ULUSLARARASI HUKUK KİŞİLERİ ARASINDA ULUSLARARASI UYUŞMAZLIKLARIN
BARIŞÇI ÇÖZÜMÜ. 17
Giriş . 17
BİRİNCİ BÖLÜM
YARGI DIŞI ÇÖZÜM YOLLARI
GÖRÜŞME 23
DOSTÇA GİRİŞİM 25
III. ARABULUCULUK 27
Üçüncü Kişinin Arabuluculuğu Kabul Etme/Başlatma Nedenleri . 28
Tarafların (Devletlerin) Arabuluculuğa Başvurma Nedenleri . 29
Arabuluculuğun Özellikleri . 29
Ç. Arabulucunun Görev ve Yetkileri . 30
Arabuluculuğun Zorlukları/Sınırları 32
ABD ve Avrupa Tarzı Arabuluculuk 32
UZLAŞTIRMA 35
TAHKİKAT. 36
YARGISAL ÇÖZÜM YOLLARI 39
İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI TAHKİM
GİRİŞ: HAKEMLİK 41
Başvuru 42
Tahkimname . 42
Tahkim Dilekçesi ve Tahkim Dilekçesine Yanıt 43
İsteğe Bağlı ve Zorunlu Hakemlik . 44
8 İçindekiler
HAKEMLİK MAHKEMESİNİN OLUŞUMU45
Temsil ve Yardım.45
Hakem Sayısı.45
Hakemlerin Atanması .46
Ç. Hakemlerin Açıklamaları ve Hakem Reddi49
Bir Hakemin Tahkime Katılmaması ve Değiştirilmesi49
III. HAKEMLİK YARGILAMALARI 51
Uyuşmazlığın Özüne Uygulanabilir Hukuk 51
Uluslararası Hukuk.51
Hakkaniyet ve Nısfet Kuralları .52
Dostane / Dostça Çözücülük52
Öteki Hukuk.52
Hakemlik Usulü .53
Yazılı Aşama.53
Tahkim Yeri ve Dili 53
Sav ve Savunma Beyanı 54
Hakemlik Mahkemesinin Yargı Yetkisine Dair İtirazlar .54
ç. Geçici Önlem ve Geçici Haciz55
Kanıt55
Sözlü Aşama (Duruşma).55
Hakem Heyeti Tarafından Atanan Bilirkişiler56
Ç. Üçüncü Kişiler .56
Yükümlülüğü Yerine Getirmeme.57
Yargılamanın Kapatılması57
ÖZET USUL İLE TAHKİM 58
HAKEMLİK HÜKMÜ 58
Kararın Şekli ve Özelliği.58
Şekli .58
Özelliği .59
Uzlaşma ve Diğer Sona Erme Sebepleri 60
Kararın Yorumlanması 60
Ç. Kararın Tadili ve Düzeltilmesi61
Ek Karar.61
İçindekiler 9
Hakemlik Kararlarının Geçerliliği: Yetki Aşımı Durumu 61
Hakemlik Kararlarının Uygulanması . 63
MASRAFLAR. 64
Masrafların Tahsis Edilmesi 64
Masrafların Ödenmesi . 65
VII. GEÇİCİ VE SÜREKLİ HAKEMLİK 65
Geçici Hakemlik 65
Kurumlaşmış Hakemlik. 65
Lahey Sürekli Hakemlik Mahkemesi . 66
Uluslararası Ticaret Odası Hakemlik Mahkemesi / Merkezi . 68
İstanbul Tahkim Merkezi 69
VIII.HAKEMLİK VE TÜRKİYE. 70
TAHKİMİN FAYDALARI VE SÜRECİ 71
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI
GENEL 76
Kuruluş. 76
Kurumsal Yapı 77
İdarî Yapı. 77
İdare 77
Çokdillilik 78
Ziyaretler 79
Güvenlik ve Davranış Kuralları. 79
Ziyaretçi İzlence Türleri . 79
ç. İş ve Staj . 80
İdari ve Tarihî Belgelere Erişim . 81
Hukuki / Yargısal Yapı. 82
İdarî Konularla İlgili Yasal Danışman 82
ABAD’ın Görev ve Yetkileri . 83
ABAD’ın AB Hukukunu Yorumlarken Başvurduğu Yorum
Yöntemleri 84
ABAD’ın Yargı Yetkisinin Özellikleri. 85
Yargı Kolları. 85
10 İçindekiler
BİRLİK ADALET DİVANI .86
BAD’ın Yapısı ve Çalışması 86
Daireler .87
Büyük Daire 88
Genel Kurul .88
Yargıç ve Savcılar (BAD, GM)89
Savcılar 89
Hâkim ve Savcıların Nitelikleri .89
BAD’da Usul 90
Yazılı Aşama.90
Sözlü Aşama.92
Özel Usul Biçimleri 93
Basitleştirilmiş Usul 93
Hızlandırılmış Usul .93
Acil Önkarar Usulü .93
ç. Geçici Önlem Başvuruları .94
Dava Masrafları 95
Ç. Yargılama ve BAD Kararlarının Özelliği .95
BAD’ın AB Hukuk Düzeni İçindeki Yeri 98
İçtihatlarla Oluşturulan Temel İlkeler .98
Divan’ın AB Vatandaşlarının Hayatlarındaki Yeri.100
Divan’ın Yetkisinin Mecburiliği ve İhtiyariliği 104
Zorunlu Yetki .104
İhtiyari Yetki.105
BAD’ın Yargı Yetkisinin Kapsamı-Sınırları105
III. GENEL MAHKEME.107
Terkip107
Yargı Yetkisi.109
Geçici Önlemler 110
Ç. Çeşitli İçtihatlar.111
İçindekiler 11
ABAD’IN BAKTIĞI DAVALAR . 115
İhlal Davası 115
Usul. 116
İdari Aşama (Ön Usul Aşaması) 116
Yargısal Aşama . 116
Karara Uymama 117
İptal Davası . 120
İptal Davasını Açabilme Gerekçeleri . 120
Yetkisizlik 121
Esaslı Şekil Kurallarının İhlali 121
Karar . 123
Hareketsizlik Davası 123
Ç. Önkarar Usulü . 125
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ
GEÇİCİ NİTELİKTEKİ ULUSLARARASI CEZA MAHKEMELERİ 132
Ölü: Nürnberg ve Tokyo Askerî Ceza Mahkemeleri . 132
BM Uluslararası Ceza Mahkemeleri Artık Düzeneği. 132
KURULUŞ VE ÖN BİLGİ 134
III. YARGI YETKİSİ 134
Kişi Bakımından 137
Bireysel Ceza Sorumsuzluğu . 138
Manevi Unsur ve Ceza Sorumsuzluğu. 138
Konu Bakımından: Yargı Yetkisine Giren Suç Türleri 139
Soykırım 140
İnsanlığa Karşı Suçlar 141
Savaş Suçları . 142
Saldırı 143
Zaman Bakımından Yargı Yetkisi 145
KABUL EDİLEBİLİRLİK (SUÇ DUYURUSU / SORUŞTURMANIN BAŞLAMASI) . 145
Kabul Edilebilirlik/Edilemezlik Konuları 145
Kabul Edilebilirlik Konusunda Savcı-Devlet İlişkisi 146
Mahkemenin Yargı Yetkisine veya Bir Davanın Kabul Edilebilirliğine
İtiraz. 147
12 İçindekiler
UCM’NİN UYGULAYABİLECEĞİ HUKUK148
UCM’NİN YAPISI VE İDARESİ.149
Daireler .149
Yargıçlar 150
VII. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA.152
Savcılık .152
Hazırlık Soruşturması 153
Mevcut Hazırlık Soruşturmaları.157
ÖYD’nin Görev ve Yetkileri158
Tutuklama Emri ve Celpname158
Yargılamadan Önce İddianamenin Kabulü Duruşması 160
Soruşturmalar 161
VIII.YARGILAMA164
Dava Dairesinin Görev ve Yetkileri165
Sanığın Hakları 166
Deliller.167
Ç. Adaletin Yürütülmesine Yönelik Suçlar.168
Ulusal Güvenlik Bilgilerinin Korunması .169
KARAR169
CEZALAR170
TEMYİZ VE KARAR DÜZELTME 171
Beraat, Mahkûmiyet Kararlarının veya Tayin Edilen Cezanın
Temyizi 171
Temyiz İşlemleri.172
Mahkûmiyet veya Ceza Kararının Düzeltilmesi .173
Ç. Tutuklanan veya Mahkûm Olan Kişiye Tazminat Ödenmesi.174
ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ VE ADLİ YARDIM 174
Şahısların UCM’ye Teslim Edilmesi .175
Çatışan Talepler 176
(Geçici) Tutuklama ve Teslim Talebinin İçeriği176
Ç. Diğer İş Birliği Şekilleri.177
İNFAZ179
Hapis Cezalarının Uygulanmasında Devletlerin Rolü 179
Cezanın Azaltılmasına İlişkin UCM’nin İncelemesi180
İçindekiler 13
XII. TARAF DEVLETLER KURULU . 180
XIII.MALÎ KONULAR 181
XIV. TÜZÜĞÜN DEĞİŞTİRİLMESİ VE TÜZÜK’TEN ÇEKİLME 182
GÜNÜMÜZ . 183
XVI. TÜRKİYE VE UCM. 184
BEŞİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI ADALET DİVANI
YAPISI 186
Yargıçlar . 186
Aday Gösterme ve Seçimler 187
Nitelikleri ve Diğer Halleri. 188
Ulusal Yargıç ve Geçici Yargıç 189
Genel Kurul ve Daireler 191
Genel Kurul . 191
Daireler . 191
DİVAN’IN YETKİLERİ . 192
Devletlerarası Davalarda 192
Davanın Tarafı Olma . 192
Davanın UAD’a Getirilme Biçimi (UAD’ın Yargı Yetkisinin Temeli) 194
Özel Anlaşma . 194
Başvuru 195
Tek Taraflı Başvuru 195
Tek Taraflı Bildirim 196
iii. Ön Ret Yoksa Kabul (Forum Prorogatum) . 197
Danışma Görüşü . 200
III. MAHKEMENİN UYGULAMASI GEREKEN HUKUK KAYNAKLARI 202
MAHKEMENİN KURULUŞU, USUL VE YARGILAMA 203
Yazılı Evre . 204
Sözlü Evre. 205
Hüküm 205
Akışdışı Yargılamalar ve Kararlar. 206
Geçici Koruma Önlemleri . 206
Ön / İlk İtirazlar . 206
14 İçindekiler
Yetki İtirazı ve Dava Dilekçesi’nin Kabul Edilebilirliğine
İtiraz.206
Duruşmaya Katılmama.207
Müdahale208
ç. Birleştirme ve Çekilme / Davayı Sürdürmeme .209
Karar210
Hükmün Yorumlanması 211
Hükmün Tadili 211
UAD’DA TAMAMLANMIŞ VE DEVAM EDEN DAVALAR 212
UAD’I ZİYARET VE ÖĞRENCİLERE FIRSATLAR.216
VII. TÜRKİYE VE UAD.217
SONUÇ 219
EK 1. DÜNYADAKİ BAZI KURUMLAŞMIŞ HAKEMLİKLER221
EK 2. SHM’DEKİ DEVLETLERARASI DAVALAR, 1902-2021 223
EK 3. BAZI BÖLGESEL/ULUSLARARASI MAHKEMELER, KURULLAR .226
ÖRNEK SORULAR . 228
KAYNAKÇA . 233
DİZİN 239
